|
2000
|
|
|
Zu gairik gabe
|
hasi
eta jaialdietan kantatzera ere igaro zara. Zer duzu nahiago, tabernetako saioa edo oholtzakoa?
|
|
|
Bai, bi saio, eta izango dira hiru egindakoak ere, niri ere tokatu zait egun batean hiru saio egitea, baina ni ziur nago Uztapidek eta Zepaik eta horiek herri batera joanda gaur egungo hiru saio eginda baino askoz gehiago kantatzen zutela. Goizean meza nagusiaren ondoren
|
hasi
eta arratsaldeko plazako saioarekin jarraitu eta ez ziren saio luzeegiak izango, baina tabernan, afalondorengoa. Askoz gehiago kantatzen zuten herri batean, gaur hiru saiotan baino.
|
|
|
Profesionalak trebatzeko harrobia baita ZTB bezalako herri telebista bat; horra hor gaur egun ETBn ari diren 9 kazetari. Pena bat da, gurekin
|
hasi
eta gero, beste batzuek ateratzen dietelako etekina, baina tira»
|
|
|
Hirugarrenak Euskal Etnologia ikasten ari zenekoa eta Aranzadirekin izandako hartuemana aipatzen ditu. Laugarrenak gerra
|
hasi
eta ihesi joan zenekoa. Eta azken bietan Iparraldean bizitako urteak eta 1953an Atauna itzuli zenekoa
|
|
|
18 urte zituelarik gerra zibila
|
hasi
eta Euzko Indarra bataloian egin zuen borroka: aurrena Donostialdean eta Bizkaia, Asturias eta Araba aldean ondoren, Urkiolako inguru haietan zauritu zuten arte.
|
|
|
Gero hitz egingo dugu hizkuntza politikakoekin eta beste batzuekin. Bat nator Josunek dioenarekin, aparteko jardunaldi eta horrelakoen barik, esparruka aztertzen
|
hasi
eta jendea lanean jartzea da egokiena. Beharbada guk egin dezakegu akuilu lana eta gero euskara zerbitzuak, udaletxeak, bide batean lanean jarri.
|
|
|
Goizean goiz
|
hasi
eta salda beroarekin txistorra prestatu dute.
|
|
|
Begi erneak dirdiran eta marrazki kartoia beti besapean zuela, teknika guztiak landu zituen: ikatz ziritik
|
hasi
eta txina tintaraino, auforta, fotolitografia eta zizela barne direla. Unsainen ustez,
|
|
|
Urriaren 5ean (astelehena), goizeko zortzietan lehendabiziko 8 zakuak igotzen
|
hasi
eta bigarren solairuan dagoen 4x2 metro karratuko piszina batean hustu ziren. Sagar hautaketa egin zen ondoren, hau da, txarrak baztertu eta ur tutu baten bidez garbitu ziren onak zeudenak.
|
|
|
Erantzunik gabe... ez dut uste. Nola hala bertsoa bukatu egin behar da, zeozerekin
|
hasi
eta zeozerekin bukatu!
|
|
|
Nekazaritzan aldiz, konta ezinak dira egin dituen lanak. Lurra prestatzetik
|
hasi
eta uzta bildu arteko zereginak bere gain zeuden. Errotarako eta azokarako bideak ere ondo ezagutzen zituen.
|
|
|
Ustez sendatzen dituzten gaisotasunen arabera sailkatu ditu Garmendiak errezeta hauek. Arnas aparatuaren arazoetatik
|
hasi
eta parasitoek eragindakoetara iritsi arte 16 atal ditu orotara bilduma honek. Erremedioak euskaraz zein gazteleraz daude emanak eta amaieran euskarazko landare izenak eta hauen gaztelerazko baliokideak jasotzen dituen aurkibide hiztegi bat erantsi dute.
|
|
|
Normalean ordea, gai hauek aldizkari espezializatuetan jorratzen dira eta ez dira irakurleri orokorrera iristen. Postal hauetan Bizkaitik
|
hasi
eta Lleidaraino, Pirinioetako hilharriak islatu nahi izan ditut eta hauen bitartez sortu jendearengan.
|
|
|
BELDURREZKO sei film ikusi ahal izango dira maiatzaren 9an
|
hasi
eta hilaren 25era arte Beasaingo Usurbe antzokian. Goieniz zineklubak antolatu du" Dardara" zikloa eta bertan eskainiko diren film guztiak jatorrizko bertsioan ikusi ahal izango dira.
|
|
|
Danielek 14 urte zituela Arte Ederrak ikastera eraman zuen aitak.
|
Hasi
eta segituan, bertako Madrazo irakasleak esan zion bere semeari ezin ziotela deus gehiago erakutsi, kultura baino ez zuela behar. Hala," Madrid la nuit" egunkarian hasi zen lanean eta, 18 urte zituela, Parisera alde egin zuen margolari gisa lan egiteko.
|
|
|
1870eko hamarkadan, aldizkari eta liburu andanen ilustrazioak egin zituen, Notre Dame katedraleko marrazki eder batzuk adibidez. " La Vie Moderne" n lanean
|
hasi
eta Frantziako historiari buruzko liburu bat irudiz hornitu zuen. Nolanahi ere, Victor Hugo idazlea izan zen Urrabieta ezagutarazi eta ospetsu bihurtu zuena bere zenbait liburu ilustratu ondoren, hala nola," Miserableak"," Itsasoko langileak" edota" Barre egin zuen gizona".
|
|
|
Arrazoi ugari du atzean Castrok XIV. mendean
|
hasi
eta XIX. mende bukaerara bitarte bizi izan zuen krisiak. Hiribilduak izurrite, sute eta eraso ugari jasan behar izan zuen Behe Erdi Aroan.
|
|
|
HILAREN 8an abiatu zen Hego Ameriketara. Ordutik
|
hasi
eta 13 eguneko bira egingo du EOSek Ordutik hasi eta 13 eguneko bira egingo du EOSek Txile eta Argentinan zehar.
|
|
|
Ordutik hasi eta 13 eguneko bira egingo du EOSek Ordutik
|
hasi
eta 13 eguneko bira egingo du EOSek Txile eta Argentinan zehar. Guztira, 6 kontzertu eskainiko ditu.
|
|
|
Ekialdeko Europa. Uztailaren 25ean
|
hasi
eta abuztuaren 5ean amaituko diren jaialdien ikuskizun nagusiak lehen eta azken egunean eskainiko dira. Uztailaren 25ean Enrike Morente musikari flamenkoa izango da oholtza gainean.
|
|
|
Bakeaz
|
hasi
eta Bengalako pikondo ikusgarriaz idatziz bukatu nuen aurrekoan, honez gero ohituta izango al zarete eta... aurrera. Ficus generoak biltzen duen pikondo jendea ugaria da munduan, 750 espezie baino gehiago ezagutzen dira eta tropikoetan eta toki beroetan bizi dira, batez ere.
|
|
|
Fisikako ideia nagusiez mintzatzen da ordea liburua. Newtonetik
|
hasi
eta XX. mendera bitartean Fisikan eginiko asmakizun eta aurrerapauso nabarmenenak jorratzen dira bertan
|
|
|
" Txikia zainduz handitu" da Laudio Ikastolak aurten zabaldu nahi duen mezua. Euskara zaintzea eta zabaltzea dute helburu, helduekin
|
hasiz
eta haurrei transmitituz gure ondorengoen jakitea ziurtatzeko.
|
|
|
Bi eta hemezortzi urte bitarteko 800 ikasle ditu Laudioko ikastolak, 1992an baino 140 gehiago. Haur hezkuntzatik
|
hasi
eta batxilerra arteko ikasketak eskaintzen dira, beraz, aurtengo Araba Euskaraz antolatu duen zentro horretan. Hasierako helburuei eusten die orain ere ikastolak, hezkuntza proiektua sendotzea behinena izanik.
|
|
|
Nik, irratia dela eta, astero liburu bat irakurri dut azkenaldian. Eta idazle batekin liburu hontaz edo beste idazle hartaz hitz egiten
|
hasi
eta ikusten duzu ez duela irakurri.
|
|
|
Horretan gure belaunaldia sanoa da, bakoitzak bere giroa du eta horixe islatzen du. Bildu egiten ginen, bazkariak egiten genituen, baina batak bestearen poemak irakurtzen
|
hasi
eta esaten genuen: " Zertan gabiltza?
|
|
|
Baina, batzuetan, irakurle kontsideratzen dugu soilik gure liburua irakurri duena, gure literatura kontsumitzen duena edo Jon Alonsoren azken itzulpena daukana. Irakurleak, egunero euskaraz irakurtzen dutenak, milaka dira Euskal Herrian," Euskaldunon Egunkaria" edo ARGIA irakurtzen dutenetatik
|
hasi
eta etxean duten liburu zaharra irakurtzen duteneraino.
|
|
|
Irlandako fiord bakarra herri honetantxe dago, zenbait mendiren artean sarturik. Toki apartak dira hauek guztiak, eta ez da harritzekoa hainbat eta hainbat film Connemara parte honetan eginak izatea, John Ford handiaren" The quiet man" klasikotik
|
hasi
eta" The field" edo" Far and away" bezalako film berriagoetaraino. Leenanetik hurbil, Clifden erako bidean bertan," Connemara National Park" delakoa aurkituko dugu.
|
|
|
|
Hasteko
eta behin PPko gobernua. Aznarrek ETArekin mintzatzen hasteko baimena eman zuen.
|
|
|
Bi eguneko txangoetatik
|
hasi
eta sei bat egunera bitartekoak dira. Asteburuetan eta zubi luzeetan egiteko modukoak; baita heldu diren edo heltzear diren opor egunotarako aproposak ere.
|
|
|
Saioak Euskal Herriko zenbait hiritara joko du hango lagunik ezkutuen, dibertigarrien eta xelebreenak ezagutarazteko, bide batez, leku horietako kultura eta tradizioen berri ere emanez. " Festaburu" ko ostera Lekeition hasiko da eta gero Lesaka, Donostia, Bakio, Sara, Gasteiz, Azpeitia eta Zarautz bisitatuko ditu, datorren uztailaren 6an
|
hasita
eta zortzi ataletan zehar.
|
|
|
Hilabetetako negoziaketen ondoren, 630 milioi pezetan (25,2 milioi libera inguru) erosi du Kutxak erakusketaretoa. Irailean Donostiako Zinemaldiarekin elkarlanean erakusketa ipiniko da bertan, jaialdia
|
hasi
eta hurrengo asteetan zehar. Inaugurazio ofiziala ordea, urriaren amaieran edo azaroaren hasieran burutuko da Jorge Oteizari buruz inoiz egin den erakusketa antologiko zabalenarekin.
|
|
|
Kalamudiako (Cannabisaren Ikerketarako Elkartea) kide Martin Barriusok esan digunez, elkartera kontsulta terapeutikoa egitera hurbildu zen lehena horrelako kasu bat izan zen. Kimioterapian zegoen emakume hori kalamua ahotik hartzen
|
hasi
eta ondorioak baikorrak izan omen ziren. Egun erabat frogatua eta onartua dago marihuanaren efektu hau.
|
|
|
Hamaika dira Euskal Herriko hiriburuaz, Iruñeaz aritu diren ikerlariak. Hor da, erraite baterako, eta eredu gisa, zoritxarrez nahikoa zaharkiturik dugun Jose Joakin Aratzuri doktorearen lan itzela, frankismo gogorrenean indarrean zegoen Bianako Printzea delakoan
|
hasirik
eta ikaragarri onak diren bertze lan batzuk tarte Iruñeko karriken gaineko hiru liburu mardulen bidez bertako historia aparta burutu duena.
|
|
|
1981 urtean sortu zuen Comediants taldeak Tarregako antzerki Azoka. Aurten, 20 edizioa burutuko da beraz, eta antolatzaileek edizio berezia prestatu dute irailaren 8an
|
hasi
eta 11ra arte. Guztira, 100 bat taldek 200 lan inguru eskainiko dituzte lau egunetan zehar.
|
|
|
Getxoko Jaialdiaren XVI. edizioarekin kointzidituko du sarrera honek. Aurtengo edizioa irailaren 6an
|
hasi
eta 10era arte luzatuko da. Azken egunean Josepa Tapiak emanaldia eskainiko du eta baita La Bottine Souriantek ere.
|
|
|
Lau urte egin nituen horrela, gero arraunean
|
hasi
eta estropadak irabazten hasi nintzen, Espainiako Txapelketak eta horrelakoak, eta orduan lehorrean gelditu arazi ninduten elektrizista. Baina beti itsaso inguruan ibili gara gu, beti kresala azalean, beti gazituta!
|
|
|
Arraunlariok elitekoek bezala entrenatzen dugu: jende asko 20:00: 00etan etortzen da lanetik eta 23:00etan oraindik entrenatzen aritzen gara, eta urte osoan, azaroan
|
hasi
eta iraila bukatu arte... Gainera sakrifizio handia eskatzen du, ez dago parrandan eta nesketan ibiltzerik.
|
|
|
Aurten Euskadiko Euskal Antzerki Topaketak egingo dira hemezortzigarren aldiz. Azaroan
|
hasi
eta Santo Tomas eguna bitarte euskal antzezlanez gozatu ahal izango da. Hasiera batean hilabete irauten zuten baina 1997tik udazkeneko topaketak izatera pasatu dira, jendeak patxada gehiagorekin obra guztiak ikusteko aukera izan dezan.
|
|
|
Horretarako, harpide egitea dago, edo aldizkaria erosi eta irakurtzea, besterik gabe. Lehen zenbakian, fruta arbolaz osatutako baso bat ezagut daiteke, hala nola abeltzain eta nekazarien arteko elkar laguntza, oraingo glutenaren arriskuak, baratze eder eta garbi bat nola egiten
|
hasi
eta abar.
|
|
|
Gaur egun Oarso Telebistaren programazioa goizeko 10etan
|
hasi
eta bi orduro berri lokalak egokitzen joaten den albistegian oinarritzen da. Bi orduko tarte hauetan Oarsoaldeko irudiak, gertakariak eta abar sartzen dituzte.
|
|
|
ikasturtean 1.300 ikasle daude San Fermin Ikastolan. ereduan oinarrituta, haur hezkuntzatik
|
hasi
eta Batxilergora bitarteko klaseak jasotzen dituzte Iruñerriko hainbat herritatik etorritako haur eta gazteek. LOGSE legea ezartzean bestalde, ikasketa plangintza aldatzeaz gain eraikinen berritze lanei ekin behar izan zien eta oraindik luze joko dute.
|
|
|
LOGSE legea ezartzean bestalde, ikasketa plangintza aldatzeaz gain eraikinen berritze lanei ekin behar izan zien eta oraindik luze joko dute. Lehen faseko lanak adibidez azaroan amaituko dira, eta bigarren fasea datorren urtean
|
hasi
eta hamalau hilabetez luza daiteke. Nafarroa Oinez ekitaldian lorturiko dirua beraz eraikinen berritze lanak ordaintzera bideratuko du, batez ere, Zizur Txikiko Ikastolak.
|
|
|
ZORTZIGARRENEZ burutuko da aurten Zarautzen" Zarautz' 2000" jaialdia. Abenduaren 5ean
|
hasi
eta 10era bitartean ikastaroak, lehiaketak eta kontzertuak antolatu ditu Airean Euskal Herriko Gitarra Elkarteak. Ikastaroen artean banakakoak eta taldekoak eskainiko dira.
|
|
|
Ikastaroen artean banakakoak eta taldekoak eskainiko dira. Batean zein bestean maila ezberdinak daude, baxuenetatik
|
hasi
eta altuenetaraino, tartean gitarra elektrikoa ere jorratu daitekeelarik. Lehiaketari dagokionez bi maila izango dira:
|
|
|
Hori egingo da hain zuzen Donostiako Bagera elkarteak antolatu duen hitzaldi sortan. Azaroaren 6an
|
hasi
eta azaroaren 28a bitarte," Euskararen bizitza gure esku" lelopean, Emilio Lopez Adan, Arantxa Ugartetxea eta Xabier Mendiguren Bereziartuk, besteak beste, eskainiko dituzte hitzaldiak. Halaber," Besteei erantzunez osatu" ekitaldia egingo dute azaroaren 25ean Ikasbide kultur elkartean.
|
|
|
Aipatu Urdanpilletak" Euskalerritik begira" sailerako" Zertarako Konkordato apaiñak?" idatzi zuen (ikus Hemeroteka). Progresistatzat jo daiteke artikulua, baina
|
hasi
eta berehala egiten zuen baieztapen bat marka horretatik kanpo gelditzen dela iruditzen zait. Hau da, Francoren gobernuak eta Vaticanoak 1953an izenpetu zuten Konkordatuaz ari zela, hau adierazten zuenean:
|
|
|
Ni 77an
|
hasi
eta 80ko txapelketarako herriz herri ibili nintzen musika eta guzti bertso jarriak kantatzen. Eta idazten egiten den lana gero beti eramaten da zerbait bat batera.
|
|
|
Azaroaren 25ean
|
hasi
eta abenduaren 3an amaituko da XVIII. ekitaldia. Zer du berezi aurtengoak?
|
|
|
14\. ibilbideak izaera zirkularra izango du, leku berean
|
hasi
eta amaituko dugulako. Abiapuntu helmuga hau Tolosa izango da, Herri hau Tolosaldea eskualdeko erdigunea da.
|
|
|
Lilura, esaldi zehatz neurtuen elkar josketak isurtzen duen manierismoak. Lilura,
|
hasi
eta buka, istorio bakoitza bideratzerakoan erakusten duen birtuosismoak." (22 or.)
|
|
|
Udazkenean
|
hasi
eta udazkenean bukatzen den bidaia sentibera aurkezten du Mintegik urtearen lehena eta urtearen azkena sinbolizatzen dituen udazkenaren gainean. (...) Eta horretarako, nostalgiaz jositako liburu samurra dakar, udazkenetik udazkenera berezia izango den urte baten kontakizuna tarteko.
|
|
|
Narratzeko eran aurki daitekeen aniztasun bera ikus daiteke espazioan ere. Bilbotik
|
hasi
eta hainbat hiri ezberdinen aipamena egiten da: Reno, Hollywood,...
|
|
|
Hizkera arin, doi eta freskoan eskaintzen zaizkigun istorio," flash" edo egoerak dira"
|
hasi
eta bukatu" aise egiten diren estilokoak. (Ostiela!
|
|
|
Istorioaren iraupena ere zehazki adierazten da: 2004 urtean
|
hasi
eta 2008 urteko gogoetekin amaitzen da. Gainera, 2004 urteaz aritzean iraganean dihardu, eta 2008 urtea aipatzean, aldiz, orainaldian.
|
|
|
Egunkari ezberdinetan estiloari buruzko hainbat iritzirekin topo egin dugu. Juaristiren aburuz," ez da gaizki idatzitako nobela, areago esango nuke, erraz irakurtzen da,
|
hasi
eta buka esaten den bezala; baina ez du gaur egun euskal nobelagintzak batik bat lortu duen maila erdietsi." (Pergola 87) Garikoitz Berasaluze, ordea, honela mintzatzen da:
|
|
|
Eskerrak ematera igaro baino lehen, barkamena eskatu nahiko genieke, bereziki, hamarkada honetan hitz lauz idazten
|
hasi
eta aipatu ez ditugun idazleei. Bestalde, datozen orriotan aurki daitezkeen akats zein hutsengatik barkamena eskatzen dizugu, irakurle.
|
|
|
atzera aurrera asko daude, irakurleari loturak egitea eskatuz. Narrazioa protagonista bere buruaz beste egitera doan unean
|
hasi
eta ekintza hori burutzean amaitzen da. Hortaz, heriotzaren aurretik eginiko atzerakako begirada da testuratzen dena.
|
|
|
Geroago, Akitania Euskadi euro eskualdea garatzeko rol bultzatzailea joka zezaketela ziur izanda, eta nahikoa erakarpen indar bazutela jakinda, Correo eta Sud Ouest taldeek. Forum Atlantique? izenekoa eratu zuten, ardatz atlantikoaren barruan mugaz gaindiko lankidetza hobetzeko ekimenak bultzatzeko helburuaz.Saiakuntza hau 1993ko abenduaren lehenean
|
hasi
eta 1996an amaitu zen, eta bereeginbeharra hiri ezberdinetan (Bordelen, Biarritzen, Donostian, Bilbon,...) eztabaidapublikoak antolatzea eta egunkariek honen berri zabala ematea zen.
|
|
|
Honela, beraz, bada sailkatu beharreko psikoterapien erakusgai zabal bat, gimnasiatik
|
hasi
eta erakundeko psikoterapia laburra bitarte. Zein litzateke sailkapenerako irizpidea?
|
|
|
Bilakaera, berriz, honela definitu zuen: , maila guztietara, hots, inorganikotik
|
hasi
eta sorkuntza izpiritual gorenera, hedatzen diren osotasun multzo jarraituen garapen eta mailakako zatikatzea?. 1
|
|
|
Guztiak psikoanalisitik zetozen eta bi teorizazioakelkarlotzen ahalegindu ziren. Beraien ekarpenik nagusiena eskola ezberdinentekniken bateratzean zentratu zen, Bowen eta Nagy renetik
|
hasi
eta Minuchin, Haley, Watzlawick et Selvini reneraino, denek alde onak zituztela eta eskluienteakez zirela adieraziz, guztiz kontrakoa baizik. Adibide egoki bat Salen eta Seywert en Norabide anitzeko ikuspegia Familia Terapian.
|
|
|
Eskoletako liderrakbakarrik aipatzeko, Ackerman, Whitaker, Jackson, Watzlawick, Sluzki, Wynne, Lidz, Bowen, Boszormenyi Nagy, Selvini eta bere talde osoa, Andolfi, Cancrini, Skinner, Kaufmann, Masson, Stierlin etab. gogoratuko ditugu. Hau da, eskoletakoia lider guztiek, sistemikoenetatik
|
hasi
eta psikoanalitikoenetaraino, Jay Haleysalbu (hau ez baitzetorren Osasun Mentalaren eremutik), entrenamendupsikoanalitikoa izan zuten.
|
|
|
Sexologiak gizakiak berez sexuatuak direla ulertzen da. Hori dela-eta, sexua ezda zorizko gertaera, biologikoki sinpleenetik
|
hasi
eta psikosozialki konplexueneradoan prozesua baizik (Amezua, 1991, 1997). Beraz, sexuazioa bizitzeko moduaprozesu horren menpe dago, zeinak maila biologikoak, psikologikoak, antropologikoak, soziologikoak, kulturalak eta abar hartzen dituen barnean.
|
|
|
Fantasia terminoari dagokionez, errealitate psikikoarekin zerikusi zuzena du.Hain zuzen, Freud-engandik
|
hasi
eta behaketa klinikoan oinarrituriko kontzeptuabilakatu da.
|
|
|
1 Enkoadrea: abstinentziaren erregelak frustrazioa eragiten dio subjektuareneskariari, baina ez adibidez sendaketaren hasierako eskariari, sendaketazbilakatzen
|
hasten
eta maitasun beharra den beste eskari horri baizik.
|
|
|
Gainera, kontuan hartzekoa da psikoanalisiaren teoriaren bilakaerarekin bateragertatu zen talde psikoterapiaren bilakaera teorikoa. Zentzu honetan, talde psikoterapia hedatzeari lotuta dagoen ikuspuntua, Klein-en ondorengoena da batez ere: Bion, Foulkes eta Ezriel ekin
|
hasi
eta Langer, Pichon Riviere, Kesselman, Pavlovsky eta abarrekin segituz.
|
|
|
Horrela, hemenzegoena, erlijioa ez beste edozer gauza zela, ulerrarazten zuen. Behar duguna, zetorren esatera?, egiazko erlijioa da; beraz, hemen daukaguna, sobera dago, gotzainetatik
|
hasi
eta frankismo katoliko guztia.
|
|
|
Elkarreragin horretan: a) gehien azpimarratzen den norabidea gizabanakoarengandik
|
hasi
eta objektu edo errealitateranzko egokitasunarena bada, orduan, teoria konstruktibistak, eraikitzen dira; b) baina alderantziz, gehien azpimarratzen den norabidea objektu edo errealitatetikhasi eta gizabanakoarenganako asimilazioarena bada, orduan, informazioprozesaketazko teoriak?
|
|
|
Adibidez, ondoko hauek: Dimentsio teorikoa. Egungo zientziagintzan badirudi ezinbestekoa dela teorizazioaren beharra, teoriatik
|
hasi
eta teorikoki jarraitu eta bukatu, baita enpirikokiikertuko direnak ere baliagarriak kontsideratzeko. Dimentsio honetan aplikazio maila ezberdinak bereiz daitezke, honakoak adibidez:
|
|
|
Esan dezagun, gutxienez, guztiz itsutu zela Lauzurika, gerraren zurrunbiloan. Karlista frankozaleaizan zen osorik, eta Diozesia gerraurreko ildo zentzatuetatik aldendu eta Espainiaberriaren zerbitzuan jarri nahi izan zuen, Seminariotik
|
hasi
eta elizbarrutiko antolaeraosoan (Renterfa 1982: 391; Sanchez Erauskin 1994:
|
|
|
Garaian garaiko jakitunen euskaltzaletasunean, J. B. Erro rengandik
|
hasi
eta J.Urkixo renganaino ibilera luzea egin zuen karlismoak Euskal Herrian. Era berean, Iparragirre-rengandik hona karlistek beren bertsolari eta olerkariak izan zituzten.Batzuetan oihartzun handikoak ere bai.
|
|
|
Existitzen al da Euskal Herria? Beraz, musikarekin
|
hasi
eta politikan bukatu dugu. Gure izaera eta errepresentazioei buruz zalantzakagertzen dituen pertsonaren atzean, gehienetan, asmo ukatzailea gailentzen da:
|
|
|
Txillardegik Euskal Kulturaren barne inguruetan bereizten dituen hiru, giro, desberdinetatik bigarrena, hots, 1968tik 1975era bitartekoa18, izango zen Aramaiokodinamika akulturatzaile hura neutralizatzen
|
hasi
eta, bestelako baliabideak jorratuz, behinik behin hizkuntz eta kultur arloan nolabaiteko oreka ekarriko zuena.
|
|
|
Beraz, zeltarren erasotik
|
hasi
eta gero erromatarrena izan zen. Ondoren, bisigodoak Auñamendiren Iparraldetik aurrena eta Hegoaldetik gero.
|
|
|
Jarduera gizatiarra funtsean da amaikorra, muineanmugatua. Honen kariaz, giza jarduerak sorturiko mundu historikoa,
|
hasi
eta fini egitenda ezinbestean. Halatan, berez aritze deuseztatzaile den izakia, nahitaez ageri da hilkorgisa, bai bere buruaren aitzinean, bai besteen aurrean.
|
|
|
Bide beretik, López Zuazo-k (1985) notizia baten datu etorki modura definitzen du informazio iturria. Definizio zabal honetan, gertakariaren protagonistatik
|
hasi
eta ospitale edo aireporturaino, hainbat informazio iturri sartzen dira, ikerketak egiteko orduan kasuistika larregizkoan jaus gaitezkeelarik. Bide bertsutik doa Vázquez Montalbán ek emandako definizioa (1973):
|
|
|
musika, efektu bereziak eta hitza batera erabiltzen dituztenak. Elementu hauek albiste solteetan erabiltzea aski zaila den arren, oso egokiak dira albistegia
|
hasteko
eta amaitzeko. Irratsaioa babesturik dagoenean, publizitatea bota eta gero taket laburrak egitea komeni izaten da, irratsaioa bereiztearren.
|
|
|
Isaac Asimov-ek funtzio estetikoa aldarrikatzen du Zientziarentzat, funtzio ez utilitarioa, hasiera eta amaiera kuriositatearen asetzean dauzkana; eta nik, irratiarentzat funtzio estetiko komunikatiboa errebindikatzen dut, soinuen edertasunean
|
hasi
eta igorle eta jasotzailearen arteko elkarreragin komunikatiboan amaitzen den funtzioa?
|
|
|
Inguruneko komunitateekin tartekatuta agertzen denez, zohikaztegia zein puntutan
|
hasten
eta zeinetan bukatzen den zehaztea zaila izaten da, baina zohikaztegiko landareak komunitatearen bereizgarri dira, bizibaldintza gogorrek beste landareen garapena galarazten baitute.
|
|
|
Karrantzako harana, altuera ertaineko mendiek mugatzen dute ekialdetik eta mendebaldetik. Armañon menditik (854 m)
|
hasi
eta Ribacobaraino (740 m) hedatzen den guneak haranaren ekialdeko muga osoa hartzen du. Mendebaldeko gunea, berriz, Ubal gainaren (645 m) inguruetatik Arreturaseko (641 m) leporaino zabaltzen da.
|
|
|
Ordunte mendietatik, saihets modura, beste bi mendilerro luzatzen dira haranaren mendebaldetik eta ekialdetik. Biak 400 eta 800 m bitarteko altuerekin, haranaren iparraldeko ingurune karstikoarekin topo egiten dute; bata Cotobasero eta Ubal gainetik Mazo mendiraino doa, eta bestea Escrita eta Armañon mendietan
|
hasi
eta Raneroko karsteraino iristen da. Aipatu dugunez, jatorri arrezifaleko karsta erditik moztuta dago, Karrantza errekaren pasabidea baita.
|
|
|
Herri horietako batean, muino bat igo ostean azaldu da nire gidako argazkiko paisaia. Connemarara sartu ginenean bezalaxe sentitu ditut bihotzeko taupadak barrutik
|
hasi
eta kanpora irten nahian. Baina gaur ez dut eskura izan Breschiren kasetea.
|
|
|
Uste dut Rocío Pérez de Mainueta deitzen zela. Txemarekin ibiltzen
|
hasi
eta urte bat edo bira izango zen, bai, eta hark ere begi dizdizariak zituen. Baina horrek ez du zerikusirik idazten ari naizenarekin.
|
|
|
Rocío hark eskote amaiezinak zeramatzan gehienetan, bistarekin goitik beherako ibilbidea egiten
|
hasi
eta bertigo sentsazioa sartzen duten horietakoak. Horregatik ez zen Txema ondo gogoratzen Rocío García de Mainuetaren aurpegiaz.
|
|
|
Itsaso urdina, grisa, urdina, berdea, grisa, zeruaren antzera minututik minutura berunaren kolorea aldatuz. Eta gero amildegiak, hondartzatik
|
hasita gero
eta altuera handiagoa hartuz.
|
|
|
Ez ote dugu aski, arrazoin horren frogatzeko, Nafarroako erregina Margaritaren Heptameron eta Axularren Gero elkarren ondoan ipintzea eta konparatzea, ikusteko zein denborak ziren batarenak eta zein bertzearenak? Bai, badakit oso liburu diferentak direla, konparaezinak eta juntaezinak alde batetik, jeneroetarik
|
hasi
eta prosaren azken gorabeheretaraino; baina, bertzetik, zalantzarik ba ote dago, batari zein bertzeari darion spirituaz denaz bezainbatean, ezen Gero k ez duen zabaltasuna eta irekitasuna duela Heptameron ek, gizarte libreago eta permisiboago baten aieru eta seinale.... Eta ez al zaizu iduritzen, ildo beretik, ezen mosen Bernat Etxepa reri ere neke eta gaitz gertatuko zitzaiola egun hainbat poemaren skribatzea, nola skribatu baitzituen bere denboran?
|
|
|
Eta jaun administratzailea testamentaren agiriak irakurtzen
|
hasi
eta, bere irakurraldian aitzina egiten zuela, iduritu zitzaidan ezen osaba Joanikot gogara zegoela, eta aita ez hainbertze, nahiz eta desgogara ere ez zegoen.
|
|
|
Eta erran dizut ezen, jaun Marcelek utzi zizkidan liburuen artean, Sarako maisuarena zegoela. Eta, hala, hura Baionarat itzuli zelarik —non, derradan bide batez, handik gutirat hil baitzen—, liburua gainetik behatzen
|
hasi
eta... ikusi ez nituen, bada, bat batean, ohar haiek, hainbat orritan eginak! Gehienetan marra bat zen, paragrafo baten goiti beheitikoa hartzen zuena, eta orrialdearen ezkerreko bazterrean —in margine— trazatua; ezkerretarago, berriz, marratik harat, hitz bakar bat, maiuskulaz:
|
|
|
Baina ama ez ezik, ni ere hunkiturik atera nintzen, partikularzki biharamuneko sermoian, ortziralekoan, kontatu zuenean ezen bazela etxe batean zortzi urteko mutil bat, bekatu mortalean hil eta infernurat joan zena. Eta nola kontatu zituen ume bekatariaren sufrimendu lazgarriak xehetasun oroz, zatiz zati eta puskaz puska, oinetako azazkaletarik
|
hasi
eta buruko azken ileraino...! Eta ez azazkalik tipiena ez buruko azken ilea ahitzen zitzaizkion edo deusezten mutiko hari, haiek bere hartan eta bere osoan zirautenez gero, sufrezko sutan zeuden arren, bertzalde...!
|
|
|
Egun hartako irakurraldietarik batean, Aaronen eta Faraoiren sazerdoteen arteko auzia kontagai duen Bibliako pasartea oroitarazi ziguten: pasarte hura, zeinean aditzerat emaiten baitzaigu nola Aaronek erdietsi zuen, Jehovaren garaziaz, eskuan zeramàn makila suge bihurtzea, baina baita nola egiptoarren Jainkoa ez zen gutiago izan, halako suertez, non bertze hainbertze erdietsi baitzuten haren sazerdoteek ere beren eskumakilekin, harik eta sugeak borrokan
|
hasi
eta Aaronenak egiptoarrenak irentsi zituen arte, frogatzen zelarik, gisa hartan, ezen israeldarren Jainkoa zela egiazko eta zin zinezko, eta ez egiptoarrena.
|
|
|
Eklesiastikoan ez ezik Erran Zaharretan eta Salmoetan ere azaltzen denaz ari natzaizu: Initium sapientiae timor Domini, baina ez, ez zirudien ezen Jainkoaren beldurra zela jakintasunaren
|
haste
eta printzipio, sostengu eta lehen harri. Eta nik jakintasunaren betikotasunarekin amesten banuen ere, berehala ohartarazi zenigun ezen behin behinekotasuna zela jakintasunaren ezaugarri nagusia, Plautoren erran hura aipatzen zenuela, haren frogatzeko eta egiaztatzeko:
|
|
|
Genesia eta Azken Judizioko Eguna: munduaren
|
hastea
eta akabatzea... Eta mirakulu hura bertze mila mirakuluz osatua zegoan, zeren iduri bakoitza zuan mirakulu bat.
|
|
|
Eta, Michelangeloz eta Michelangeloren buruaz betetzen nintzela, nitaz eta neure buruaz hustu ninduan. Eta sentitu nian ezen neure historia ere han
|
hasi
eta han berean akabatu zela, pintore gisa bai bederen. Eta deus ere ez ninduan jadaneko.
|
|
|
Izan ere, ibaiertzean geundela guztiok bainatzen —zaharrak eta gazteak, umeak eta umoak—, kaiman handi bat ikusi genuen, ibaiaren bertze ertzetik guganat zetorrela... Eta gehienak oihuka
|
hasi
eta ibaiertzerantz abiatu ziren, hauek jauzika, haiek igeri, kaimanarenganik ihesi; eta guti batzuk perlesiak joak bezala geratu ginen... baita bizkaitarra ere, zeina baitzen, bertzenaz, ausartzia eta eskudantzia handiko gizona. Eta kaimanak aitzina egin zuen, neskatxa indiar batenganat, zeina baitzen besoa ezindua zuen hura, Italiako bertze neskatxa hura oroitarazten zidana, eta zeina bere lagunenganik apur bat ixtiturik eta gibelaturik geratu baitzen...
|
|
|
Eta hala zen guztia Rosa de Osoriorekin eta hala ehotzen zuen egunoroz zeta fin batez gure amorioaren oihala... eta hala eta halatan zen hura, munduan ezagutu izan ditudan bertze emazteki guztiekin konparaturik, diferent. Izan ere, ene amorio guztiak begietan
|
hasi
eta begietan akabatu izan zitzaizkidan, harekin izan nuena salbu... zeren Rosa jakintsua zen eta bere jakintasuna jartzen zuen gure amorioaren zerbitzuan, eta zeren, ondorez, behakoak ez ezik, hitzak ere genituen, eta hitzek are sakonago egiten zuten begiek adierazia eta are urrunago eramaiten gintuzten, urratsez urrats.
|
|
|
Erran dizut, halaber, nola, ene silogismo ausart hartan, neure menbro korporalak aipatuz joan nintzen, zangoetarik
|
hasi
eta begietaraino, justifikatzeko ezen ez nuela komunionerik egin nahi, eta zer begitarte jarri zidan bitarte hartan don Frantziskok, ez nekien nik haserreak edo harridurak eraginik, edo bi sentimenduek baterat. Handik aitzinakoak zuhaurk imajina ditzakezu:
|
|
|
Eta, nola ene gaitza frantses eta napolitarren artean baitzebilen, bururatu zitzaidan, lehenik, ene balizko sendatzearen ordainean, Donejakuerako bidea egitea, Napolitik
|
hasi
eta Frantzian barrena, bertze napolitar gitarra jole hark bezala... edo konfesore batenganat jotzea, hark delibera zezan ene bekatuaren penitentzia eta ordaina...
|
|
|
Eta herriska hartako apeza ere ez zitzaigun hagitzez hobea gertatu... Eta ni
|
hastetik
eta hatsarretik beretik ohartu nintzen hartaz, hain baitzen kleriko hura harroskoa eta urguilutsua. Eta adimenduan ez zuen argi handirik.
|
|
|
Edo bertze zerbait ote zen eta bertze arrazoin bat ote zegoen haren azpian...? Baina, arrazoinak arrazoin, larrialdi haietarat ni baino ohituagoa zegoen, zinez, azpian nuen emaztekia, zeinak, kalapita
|
hasi orduko
eta oihu haiek aditu orduko, aingira labain batek bezala egin baitzidan ihes gorputzaren behealdetik, are nahastuago eta noragabetuago uzten ninduela... Baina nahaste borraste hura ere ez nuen betiko, zeren, ezustearen ondotik eta lehen beldurraren ondotik, bizi-nahiak eta iraun nahiak hartaraturik, suspertu eta areagotu baitzitzaidan injenioa, piztu zitzaidan buruan argi bat, eta abiatu nintzen, halatan, aulkiaren gainean utziak nituen beztimenden bila, erdi haztamuka...
|