|
2002
|
|
|
Bestalde, ikasleen %45 dira, gutxi gorabehera, aukera izanez gero euskaraz ikasiko luketenak. Desoreka hori bere onera ekartzea ez da erraza izango, eta oztopo larria izango dugu aurrean neurri bereziak
|
hartzen
ez badira. Irakasle euskaldun gehiago sartu dira unibertsitateetara, baina irakasleen kopurua ezin haz daiteke etengabe, bere goiko egitura mugatik hurbil baitago dagoeneko.
|
|
|
Ekarriko al du horrek MUNI euskal unibertsitate bihurtzea? Ez, arestian aipatu ditudan puntuak kontuan
|
hartzen
ez badira. Hala ere, errazago egin ditzakeela urratsak iruditzen zait hiru arrazoi medio:
|
|
2003
|
|
|
Hauen produkzioa jaistea ez da seguru enik debaldekoa. Eta horregatik diot titulu kopurutan berdintsu ibiltzea engainagarria izan daitekeela beste datu hau eta hau bezalako beste batzuk kontuan
|
hartzen
ez badira. Ez da ahaztu behar titulu bakaneko argitaratzaile askoren ekarpena behin behinekoa izan daitekeela.
|
|
2004
|
|
|
Guk ezin dugu pentsamendu unibertsaleko metodo eta sistemak moda legez asumitzen dituen kritika mota proposatu, gure errealitate estuaren baldintza objektiboak aintzat
|
hartzen
ez dituelako. Gure hizkuntza minorizaturik dagoelarik, herri independentziarik ez dugularik, ezin dugu etnozentrismoan errefuxiatu, baina kritika unibertsitarioaren epigono papera hartu ere ez.
|
|
|
Kanten etikaren formalismoa oso kritikatua izan da hasiera hasieratik. Bihotzik gabeko etika abstraktu eta tristea omen da, objektu edo helburu konkreturik gabekoa eta joerak eta sentimenduak kontuan
|
hartzen
ez dituena; errealitatea erabat gaitzetsiz betebeharra betetzea eskatzen omen duen etika. Hau gaur egun oraindik ere estatu prusiarraren alde ilunenekin harremanean jartzen da, Kantek haren bermea eman nahi izan balu bezala.
|
|
|
Kanten ideien gaurkotasuna aztertzerakoan asmoa ezin da izan haren apologia egitea, ez eta gaurko ikuspegitik denbora aldea batere kontuan
|
hartzen
ez duen azaleko kritika egitea ere. Hillary Putnam litzateke nire ustez jarrera egokia duena:
|
|
|
Garrantzitsuena, zalantzarik gabe, komertziala da, ez bakarrik telebista gehienek diru iturri hori dutelako finantzabide nagusi modura, 4 grafikoan erakusten den bezala, baizik eta horiek direlako, hain zuzen ere, aurrekontu handienak maneiatzen dituztenak. Berriro ere Nafarroako kable bidezko telebistek errealitatearen irudi okerra ematera eraman gaitzakete, aintzat
|
hartzen
ez badugu haiek aurrekontu oso txikiak dituztela. Alde honetatik, okertzeko beldur handirik gabe esan daiteke finantzaketa publikoa ez dela telebista lokalen diru iturrien %15era ere heltzen.
|
|
2005
|
|
|
Horregatik, eta politikoki idazleak famatzea ondo ikusia dagoen arren gizarteak oso serio
|
hartzen
ez duelako, euskal idazleak kariño asko behar du; esaiozue horietako bati bere liburua asko gustatu zaizuela, eta haren bihotza eskuratua izango duzue bizitza guztirako. Horregatik, telebistak, kirolak eta turismo masifikatuak ez diotela gure adimenari borroka irabazi frogatzeko, euskal idazleak irakurle asko behar ditu.
|
|
2006
|
|
|
Bukatu baino lehen, eztabaida honetan kontuan
|
hartzen
ez diren aspektu batzuk aipatu nahi ditugu. Hauen artean, hainbat irakaslek ikasketarako material lagungarriak dauzkaten ikasleen arabera moldatzeko egiten ari diren lana aitortu, hutsetik sortuz zein iturri ezberdinak erabiliz, horietako asko betiko testuliburuak izanik.
|
|
2007
|
|
|
Nik uste dut kanona hausten ari dela. Badirudi kanon hedatua dugula, idazle bakan batzuen inguruan, baina unibertsitateko kanonak oso kontuan
|
hartzen
ez dituzten idazle batzuk ari dira ikasleek egiten duten kanonean sartzen. Idurre Alonsok egindako ikerketak argi erakusten du hori.
|
|
2008
|
|
|
Ikaskuntza hori gainera luzea izango da beste espezietan gertatzen denarekin konparatuz. Jaioberritan gure garuna beste edozein baino heldugabeagoa da; gizakumea kume guztietatik menpekotasun handienekoa da, guztiz ezgauza bizirauteko heldu batek bere ardura
|
hartzen
ez badu. Hasierako eragozpen hori, ordea, abantaila bihurtzen da, garuna urte askotan irekita egongo baita heziketaren eraginera; eta, horrela, mintzaira medio, belaunaldi batek hurrengoari aurreko guztiek bildutako esperientzien ikaskuntza transmititu ahal izango dio.
|
|
|
Aldaketa klimatikoak uraren hornikuntzan arazoak ekarriko ditu orain arazorik ez duten hainbat tokitara. Dena dela, populazioaren hazkuntzak eragin handiagoa izan dezake ur baliabideak hobeto probesteko neurriak
|
hartzen
ez badira. Izan ere, ur hornikuntzaren puntu ilunetako bat ura alferrik galtzea da.
|
|
|
Pantaila lauen eta beste hainbat gailu elektronikoen fabrikatzaileek nitrogeno fluoruroa (NF3) baliatzen dute fluoro iturri moduan jalkitze prozesuetan. Fabrikatze prozesuan kontrol neurri egokiak beti
|
hartzen
ez direnez, atmosferara ihes egiten du gutxi gorabehera erabiltzen denaren heren batek. 2008an 4.000 tona inguru gas fabrikatuko dira.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere mota horretako gertaera soziolinguistikoak ezagutuz lortuko da plangintza egoki bat egitea. Aurreiritziek eta nahi hutsek, errealitatea kontuan
|
hartzen
ez dituztenak, gutxitan ahalbidetzen baitute plangintza egokiak sortzea. Iker dezagun eta gogoetak egiten jarrai dezagun beraz.
|
|
2012
|
|
|
Azkenik, finantzaeta ekonomia krisiaren aldetik, egungo gobernuak bultzatzen ari diren murrizketek, batez ere, emakumeak jotzen dituzte. Estatuak bere gain
|
hartzen
ez duen zaintza lana emakumeen ardura bilakatzen da, euren lana bikoiztuz. Gainera, etxetik kanpoko lanpostuetan emakumeek baldintza ezberdinei eta lan jokabide sexistei aurre egin behar diete.
|
|
2013
|
|
|
Horrek, antza, erakusten du moralak sortzetikoa behar duela izan. Prinzek erasotzen du argudio mota hori, sortzetikotzat
|
hartzen
ez diren bestelako gertakari unibertsalak daudela erakutsiz: esaterako, erlijioa.
|
|
2015
|
|
|
Politika nazionalera etorriz: euskal Estatua, independentzia, eskubidea da, azpimarratzen du beti, eta eskubidea obligazio bezala hartu behar dela, erremarkatzen du, botereak ukatzen edo aintzat
|
hartzen
ez badu batez ere (408, 517).
|
|
|
Hori barneratu ezean zaila izanen zaigu arazoaren muinera iristea. Euskarak ez badu aitzina egiten, eskolan egin lana gizartean luzatzen ez bada gizartean transbertsaltasunik ez daukalako da, eta ondorioz goitasun sozialik
|
hartzen
ez duelako: eskolaz kanpoko jardun guztiek osatzen dute gazteen gizartea, eta eskolaren munduak baino indar handiagoa dauka gizarte horretan eskolaz atekoak, familiaren jarrera linguistiko leialak baino familiaz ateko giroak indar handiagoa daukan era berean.
|
|
2016
|
|
|
Ez dugu gainerako herritarrekin dugun harremanarekiko berezia den harremana kultur sortzaileekin. Horrek ez du esan nahi sortzaileekin harremanik ez dugunik edo Astran sortzaileek parte
|
hartzen
ez dutenik, baizik eta ez dugula herritarren eta sortzaileen arteko bereizketarik egiten. Astran sorkuntza dago eta herrian sorkuntza lanetan dauden pertsonekin harremana du proiektuak, jakina:
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntzaren eta generoaren arteko intersekzioa, orokorrean, kontuan
|
hartzen
ez den alderdi bat da, galegoaren kasurako Xose Mosquera Carregalek koordinaturiko Lingua e xenero liburuko ekarpen interesgarriek demostratu zuten bezala.4 Hizkuntza sexista aztertzen bada ere hizkuntza hegemonikoetatik hartutako adibideekin egin ohi da, ez baitira beti beste hizkuntzatan aplikagarriak, ez da aztertzen hizkuntz hegemoniaren eta derrigorrezko elebakartasunaren eta generoaren arte... Galegoaren kasuan, argi dago hizkuntzaren estereotipoak hizkuntza ‘basatia’, ‘landugabea’emakumeak beren hizkuntza uztera presionatzen dituen aliantza bat eragiten duela; izan ere, emakume horiek ‘finak’ izan daitezen espero da, eta gizonek baino zigor handiagoa pairatzen dute hizkuntza hori hitz egiten badute.
|
|
2020
|
|
|
61). Horrenbestez, aberetxo gorpuzdun horren tasun eta keria horiek aintzat
|
hartzen
ez dituen ikuskera edo proiektu oro hankamotza izango da.
|
|
|
61). Horrenbestez, aberetxo gorpuzdun horren tasun eta keria horiek aintzat
|
hartzen
ez dituen ikuskera edo proiektu oro hankamotza izango da.
|
|
2021
|
|
|
Liburugintzan diharduten askotariko profesionalei, afizioa ez ezik ofizioa garatu dezaten, eskarmentudunen transmisioa eta etengabe janzteko eta formatzeko aukera eskaini behar zaie. Badira, aitor dezagun, maila akademikoan sorkuntza eta transmisioari lotutako jardun bakan batzuk, baina akademiak ez dio modu sistematizatu batean askotariko premiari erantzuten; hala, liburugintzaren katebegi batzuetan, umezurtz gaude guztiz, ediziogintzan, ekoizpenean, sustapenean..., ezen hizkuntzaren aldagaia aintzat
|
hartzen
ez duten formazio lerroak eta ikerketak erdiak ustel dira guretzat.
|
|
2022
|
|
|
Dena den, oraindik ere, historiaren bertsio hegemonikoa eta ofiziala Frantziak eta Espainiak idatzitakoak eta kontatutakoak izaten jarraitzen du. Eta ez hori bakarrik, beti daude historia euskal nazio ikuspegitik lantzen duten historialarien lanak seriotzat
|
hartzen
ez dituztenak (haienak bide dira lan ideologizatuak, ez espainolenak eta frantsesenak...).
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, hizkuntza gutxitua ez sustatzea egungo statu quo a da, eta, beraz, hizkuntza politikako hautu zehatz bat. Horregatik, esan daiteke hizkuntza politika beti egiten dela, neurriak hartzen direnean, baita
|
hartzen
ez direnean ere.
|
|
|
Hirugarren sarrera horretako adibideetan ere Mendebaldeko kulturaren zenbait logika indartzen dira, kultura harremanetan Mendebaldearen eta Ekialdearen arteko etengabeko zubiak kontuan
|
hartzen
ez dituena, eta logika bitar hori indartzen duena. Mendebaldeko halako logika kultural bitarrek (kultura jasoa vs herri kultura, idatzizko jarduna vs ahozko jarduna, modernitatea vs tradizioa, Mendebaldea vs Ekialdea...) kultura hierarkia eta kultura aurreiritzi zenbait eraikitzen dituzte, euskal kulturaren logiketara eta jardunbideetara hurbiltzeko eragozpenak sor ditzaketenak, kultura hegemonikoak vs kultura gutxituak logika hierarkikoan kokatzen dutelako kultura imajinarioa, eta, halaber, hierarkia eta sailkapen horiek euskal kulturaren logika zenbait ikusezin eta ulergaitz egiten dituztelako (Luku 2009).
|
|
|
Sarritan euskal izendapena EAEren sinonimotzat erabiltzen da, eta ondorioz, hiztun komunitatea eta kultur komunitatea aintzat
|
hartzen
ez dituen ardatz bat sortzen du, lurraldetasunaren ikuspegiari iskin egitearekin batera.3
|
|
|
...Hezkuntza Lege berriak euskal kultura definitzean agertzen duen anbiguotasun hori, hain zuzen ere, orain arte euskal kulturaren inguruko bestelako hitzarmen sozialak errotu direlako hezkuntza guneetan; beraz, euskarazko irakaskuntzaren testuinguruan ere hitzarmen sozial berriak ari dira zabaltzen, euskarazko kulturgintzaren kaltetan, kultura gutxituaren zein kultura komunitatearen markoak kontuan
|
hartzen
ez dituena. Gogoan izan behar da mugimendu eta anbiguotasun joko horren bitartez Eusko Jaurlaritzak duela hamarkada luze hainbat eragileren artean adosturiko hitzarmen sozial bat arrakalatzen ari dela.
|