|
2007
|
|
|
Aldiz, adin talde ezberdinekoen artean hiru egoera zehaztu dira: haurren presentziarik gabeko elkarrizketak (fitxako" haurrik ez" kategoria), haurrak presente egon baina parte
|
hartzen
ez duten elkarrizketak(" haurrak ez dira mintzakide"), eta azkena, haurrak presente egon eta parte hartzen dutenak(" haurrak mintzakide").
|
|
|
Administrazioak eta Euskal Autonomia Erkidegoaz ari naiz oraingoan, behin eta berriz esan izan digu azken aldian euskaldunon utzikeria dela erabilera datuak aldrebesten dituena. Ez nator bat inondik inora horrekin, hainbeste lan egiteko badugu, egiten ez dena eta benetan serio
|
hartzen
ez dena, eta horren ondorio dira neure ustez datu hauek. Motel ari da euskara galdu dituen eremu eta lurrak berreskuratzen, ezintasun handiagoekin aukerekin baino.
|
|
2008
|
|
|
Euskarak garapen teknolinguistikoa behar du. Tren hori
|
hartzen
ez duten hizkuntzek ez dute etorkizunik izango.
|
|
|
Euskarak garapen teknolinguistikoa behar du. Tren hori
|
hartzen
ez duten hizkuntzek ez dute etorkizunik izango. Argi dago merkatuak horrelako produktuak eskatuko dituela eta dauden hizkuntzan kontsumituko dituela.
|
|
2009
|
|
|
Baina gutxitan heltzen diete hizkuntza aldaketetan, alegia, hizkuntzak desplazatzeko eta ordezkatzeko prozesuetan gehien erabakitzen duten alderdiei; horiek dira, hain zuzen, kultur eta gizarte aldaketak erabakitzen dituzten faktore nagusiak, argi baitago antolakuntza ekonomiko, politiko eta sozialak, eta horiei hertsiki loturiko sistema eta sare teknologikoek, azpiegiturek eta lurralde antolamenduak erabat baldintzatzen dutela hizkuntza komunitatea. Faktore horiek kontuan
|
hartzen
ez dituzten hizkuntza berreskuratzeko politikak, oso serioak izan arren, ospitaleko zainketa aringarriak baino ez dira. Labur esanda:
|
|
|
Bi galdetegi prestatu genituen. Euskara planetan parte hartzen dutenen iritziak nahi genituen, batetik, eta, parte
|
hartzen
ez dutenenak, bestetik. Enpresetako euskara planen koordinatzaileen bidez zabaldu genituen galdetegiak.
|
|
|
Ondoren, talde bi egin genituen. Euskara planean parte hartzen duten pertsonekin egin genuen lehen lantaldea eta euskara planean parte
|
hartzen
ez dutenekin bigarrena. Talde bakoitzaren jarduna Aholkularitzako bi teknikarik bideratu genituen taldeak.
|
|
2010
|
|
|
Nahikoa da euskara ikastea bi munduko egoera gainditzeko? Badirudi zenbait kasutan, euskara heldutan ikasi arren, inguru erabat erdaldunetan bizi diren partaideek ez dutela lortu euskararen mundura sartzea, nahikoa euskarazko sareetan parte
|
hartzen
ez dutelako. Euskara ikasi arren, atzerritar hizkuntza bat bailitz egiten bada, hizkuntza komunitateko kide bihurtu gabe, nekez gaindituko da bi munduko egoera.
|
|
|
nahikoa da euskara ikastea bi munduko egoera gainditzeko? behin betiko ondoriorik ezin atera daiteke ikerlarien esku dauden datuetatik, baina badirudi zenbait kasutan, euskara heldutan ikasi arren, inguru erabat erdaldunetan bizi diren partaideek ez dutela lortu euskararen mundura sartzea, nahikoa euskarazko sareetan parte
|
hartzen
ez dutelako. euskara ikasi arren, atzerritar hizkuntza bat bailitz egiten bada, hizkuntza komunitateko kide bihurtu gabe, nekez gaindituko da bi munduko egoera. horregatik, batez ere inguru elebakarretan euskarazko mota guztietako sareak sortzea eta daudenak trinkotzea ezinbestekoa da.
|
|
|
79/ 2010eko dekretua, galiziako gobernu berriak bultzatutakoa, guztiz ilegala izan ez ezik10, atzerapauso larria ere bada hezkuntza galizieratzeko asmoan; besteak beste, arrazoi hauengatik: galizieraren presentzia %33ra jaisten duelako (aurrerakortasunaren agindua urratuz), lehen hezkuntza galizieraz —hala nahi duenarentzat— jasotzeko eskubidea bermatzen ez duelako11, galiziako hizkuntza normalizaziorako legean eta europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunean ezartzen den diskriminazio positiboari buruzko legezko agindua aintzat
|
hartzen
ez duelako, irakaskuntza ematen den hizkuntza ez erabiltzeko aukera uzten dielako ikasleei, teknologiari eta zientziari buruzko irakasgaiak gaztelaniaz emateko gordetzen dituelako, etab. labur esanda: berdintzat tratatzen ditu zeharo desberdinak diren kasuak, eta horrela ez da sekula lortuko desiragarri bihurtu den hizkuntzen arteko orekarik, ezta berdintasunik ere. ikasketa ez unibertsitarioetan galizieraren derrigorrezko ezaguera eskatzen zaie irakasleei, baina unibertsitatean ez da halakorik gertatzen, eta han kanpokoak diren irakasleen ehunekoa askoz ere handiagoa da. galiziako unibertsitatean galiziera hizkuntza ofizial nagusia da, eta erabiltzen da errotulazioak eta agiriak egiterakoan edo barnezein kanpoharremanetan, besteak beste. esparru humanistikoaren eta juridikosozialaren barruan galizieraren erabilera altua da irakaskuntzan, baina eskasa teknologiaren eta osasunaren esparruetan; eta bi eremu horien artean kulunka dabil galiziera. laburtzeko, unibertsitateko ikasleen %31k ohikotasunez erabiltzen du galiziera, baina %83ak inolako eragozpenik gabe hitz egin dezake. ikasleen %55ak badaki galizieraz hitz egiten, irakurtzen eta idazten, baina galizieraz ematen diren irakasgaiak %20 izatera ere ez dira iristen. galizieraren aldeko jarrerak oso baikorrak dira unibertsitatearen testuinguruan, baina aurreko hezkuntza mailetatik jaso ohi diren gaztelaniaren aldeko joerak aldatzen ez diren bitartean, hizkuntza oreka egitasmo utopikoa izango da, oraindik, eremu horretan. iii. azKeniK (gaBe) galizierak bizi dituen gudu zelaien gainetik modu telegrafikoan egin dugun errepasoaren ostean, egoera hori ikusita, euskal begirale batek landu dezakeen iritzia ez da baikorregia izango ziurrenik, eta itxura txarra hartuko dio, orain arte ez baita kontrakoa pentsatzeko inolako borondate politikorik agertu, ez gizarte dinamismorik antolatu, ez plangintza seriorik egin; eta galizierak hiztunak galtzen jarraitzen du. hala ere altua da oraindik galiziera erabiltzen duten hiztunen kopurua, adineko hiztunak batez ere. baina gazteen artean galizierak duen hiztunen kopurua ere handia da; gauza dira linguistikoki, baina lo daude eta esnatu egin behar dira, lagundu egin behar zaie; eta nola egin, bada, besteak beste, lan egin ahal izateko, haien gizarteratzea bultzatzeko, haien arteko harremanetarako, ikasteko eta legearen babesa edukitzeko baliabide eta baldintza egokiak haiei eskainiz, horrela egun duten eta ona den beren ezaguera maila sustatzeko. eta kulturan zein politikan sektore jabea ere bada galiziera; gutxiengoan dauden sektoreak dira, baina bizitasuna eta gogoa kutsatzeko gaitasun handikoak ere bai, eta elebakartasunean erreferentzia gisa jarduten dute. asko dago oraindik borrokatzeko, eta handia da gainditu beharreko inertzia. galiziatik kanpo hitz egiten den galizieraren egoera, berriz, askoz ere petralagoa da; eta hala izaten jarraituko du espainiak euskara, galiziera eta katalana bospasei nazionalitateren edo erkidegoren barruan legalki" zokoratzen" dituen bitartean, edo haiek kontuan hartu gabe segitzen badu beste horrenbestean. horretarako, europako kontseiluaren eskualdeetako hizkuntzen eta hizkuntza gutxituen itunak dioena zuzentasunez beteko balitz, lehen urrats ederra egingo litzateke. beste urrats bat litzateke, oinarrizkoa hori ere, erreinuaren hiriburuko komunikabide ahalguztidunak hizkuntza aniztasunari buruz ari direnean sentsibilizazioaren eta hezkuntzaren aldeko mezu gehiago erabiltzea, pedagogiazko eta gizarte heziketazko injekzio bat, hori ere guztiz beharrezkoa. baina horren guztiaren alde egin beharrean, kontrako bidea hartzen da gero eta gehiago.
|
|
2011
|
|
|
Segregazioegoera (inolako integrazio mailarik gabekoa) da ghetto a. Integrazio maila bat, ez erabateko burugaintasuna, berekin izango duen konfigurazio soziokultural, etnolinguistiko, ekonotekniko eta politiko operatiboaren alde dago bera. hori aintzakotzat
|
hartzen
ez duen moldaera ghettoa da Mitxelenarentzat. euskal herri beregain hutsa, zeharo beste hiztun herrietatik zorrotz isolatua, ez du koldok bideragarri ikusten eta, are, kalte iturri izango dela iruditzen zaio. desiragarri ez ezik beharrezkoa ere badugu euskaldunok, bere ustez, halako integrazio maila bat, bai plano linguistikoan eta bai bestelakoetan. Abbadia Xahoren, zaldubiren, Campionen eta beste hainbaten ehun urte lehenagoko Zazpiak bat bihotz hunkigarri hari lokarri argiak erantsi dizkio errenteriarrak.
|
|
|
Aparteko saioa egin behar da auzogintzan. Bertako herritarrek (edo ingurukoek) antolaturiko mila auzo langintza daude egungo egunean, euskalgintzaren ohiko formulazioetan kontuan
|
hartzen
ez direnak baina konpartimentazio soziofuntzionalaren aldetik oso beharrezko direnak:
|
|
|
Labur bilduz: gauza bat (bihar etzietako diglosia egonkorra) ezinezkoa da eta, oso bestelako neurriak
|
hartzen
ez badira plano sozioekonomikoan, beste bat (euskaldungoaren desagerpena) ezinbestekoa.
|
|
2012
|
|
|
Oraindik heldu elebakar asko dago Euskal Herrian, gehiegi. Haatik, zaila da horiei ahalegina egiteko eskatzea, beraien administrazioak euskara aintzat
|
hartzen
ez duenean, gure hizkuntzari bere lurraldean behar duen ofizialtasuna aitortzen ez zaionean. Ofizialtasuna ez da euskararen gaitz guztiak sendatuko dituen mirarizko botika (EAEko egoera horren lekuko), baina nekez indartuko da onarpen horren faltan.
|
|
2013
|
|
|
5 Horrek ondorio interesgarri bat du: hizkuntzalaritza ikuspegi ez sozialak hartzen tematzen bada —hau da, azterketetan dimentsio sozialak barne
|
hartzen
ez baditu—, zailtasun gaindiezinak topatuko ditu hizkuntza bat zer den eta zer ez den definitzeko. Dilemaren konponbidea ez da pentsatzea hizkuntzalaritzak ez duela zeresanik, baizik eta onartzea hizkuntzaren zientziak, hizkuntzaren sistemaz gain, beste gauza asko aztertzen dituela.
|
|
2015
|
|
|
Eta argi dago, hizkuntz sozializazio prozesu honetan familiak bere hizkuntz politika garatu duela, honek hizkuntz ideologia, praktika eta kudeaketa kontuan hartzen dituela. Are gehiago, hizkuntzarekiko ardura
|
hartzen
ez badu ere, hor hizkuntz politika baten" eredua" legoke.
|
|
|
Azkenik, testu idatziak memorizatzen direnean ahoz interpretatzeko estrategiak landu gabe, komunikagarritasuna galtzen dute ikasleen ekoizpenek. Askotan ahozko hizkuntza lantzen dugunean kontuan
|
hartzen
ez diren aldagaiak izaten dira horiek, eta argi agertzen dira hutsuneak ondo testuetan.
|
|
2016
|
|
|
Deskribapen globalerako dituen abantaila horien ondoan, hiru eragozpen ikusten dizkiogu" hemen eta orain" probetxuz aplikatu ahal izateko: a) konstelazio etnokulturala bere osoan baloratzeko pentsatua egonik255, osotasun prisma horrek ilundu egiten du konstelazio barruko errealitate nabar konplexua256; b) gure ahuldadea (espazio geoterritorialean baino areago soziofuntzionalean) non dagoen zehazteko (eta indarberritzeko pauso nagusiak non eman argitzeko) motz gelditzen da BIE EV, kategoria soziolinguistiko nagusi gehienak kontuan
|
hartzen
ez dituenez257 esplizituki258, eta c) Hizkuntza Soziologia preskriptiboari (eta, bere aplikazio gisa, HINBEren teoriari) dagokionez funtsezkoak diren interbentzio alorrak eta aski bazterrekoak259 elkarren parean ematen ditu, lehentasun eta haztapen gradazio argirik gabe260 Hain balioindar diferenteko elementuak elkarren parean emate horrek kamustu egiten du, zorroztu ordez, bere azalpen indarra26...
|
|
|
257 Kontuan
|
hartzen
ez dituenez edota, belaunez belauneko transmisioaren kasuan bezala, demolinguistikazko fenomenotzat hartzen hartzen duelarik kontzeptua. Gurea bezalako kontestuetan, demolinguistika kontua baino gehiago, nabarmenki gehiago, da ama hizkuntzaren belaunez belauneko transmisioa.
|
|
|
Argi daukate mendeko hizkuntza ezagutzen duen osasun langileen kopuruak berez ez duela zerbitzu egokirik bermatzen. Egiaztatu dute boluntarismoa ez dela eraginkorra, legearen babesik gabeko esparruetan batik bat, berariazko araudirik ez badago, giza baliabideen antolakuntza egokirik gabe eta elebitasuna lanbide garapenean eta langileen hautatze prozesuan kontuan
|
hartzen
ez bada, besteak beste. Euren ereduan, hizkuntza kontzientziak pazientean zentraturiko arretarekin bat egiten du, eskaintza aktiboaren printzipioaren bitartez.
|
|
2017
|
|
|
2.4 Hizkuntzarekin harira joatea lan merkatuan sartzeko unea da biografia askotan unerik esanguratsuena erabilera linguistikoei dagokienez. ...z lan egiten dutenak, baita gaztelaniaren presentzia nagusi den lekuetan ere. eta hori gertatzen ez den tokietan, espero da langileak prest egotea hizkuntza dela-eta bezeroaren eta, sarri, hornitzailearen beharretara egokitzeko. horrexegatik aurkitzen ditugu lanaren arloan katalana erabiltzen hasteko muda gehien eta are, egoera batzuetan, ohiko hizkuntza aldatzea ere bai. katalana une horretan ere
|
hartzen
ez dutenak kolektibo oso zehatzak dira, profil baxuko eta enpresatik kanpora kontaktu gutxi dituzten lanetara sartzen direnak. hor ikus dezakegu gaztelania mantentzen dutenen profila, bigarren hezkuntzan agertu eta unibertsitatean desagertzen zena, eta horiek sarritan katalana arbuiatu egiten dute esplizituki. oro har, desberdintze prozesu bat da, eta lotuta dago hezkuntza ibilbidearekin, izan er...
|
|
|
19 kalkulu hori egiteko Denbora Aurrekontuen Inkestako" batez besteko denbora soziala" datua erabili da. datu horrek zera adierazten du: jende guztia, hau da, jarduera horretan parte hartzen dutenak eta parte
|
hartzen
ez dutenak aintzat hartuta, esparru bakoitzean erabiltzen den batez besteko denbora. parte hartzen dutenek igarotzen duten batez besteko denbora eta partaidetza tasa kontuan hartuz kalkulatzen da. gehiago jakin nahi izanez gero, ikus bibliografian: euStat (2015):
|
|
2018
|
|
|
"(...)" euskal kulturaz" ari garenean ez ditugu aintzat
|
hartzen
ez mugimenduaren ezta teoria feministaren nondik norakoak (ezta beste gizarte mugimenduenak ere ez). Eta alderantziz, feminismoan murgildurik gaudenean ez diogu erreparatzen" euskalgintzan" hausnartzen edo teorizatzen denari" (Esteban 2012:
|
|
|
14 Hemen" kanpoko" ak esperientzian parte
|
hartzen
ez duten lantegiko gainerako kide guztiak dira. Esperientzia hauek talde jakinetan garatu dira, haien arteko harremanetan, eta eusleen hizkuntza araua talde horretako kideen arteko harremanei aplikatu zaie soilik.
|
|
2019
|
|
|
61 arrazoi handia zuen altubek, gure ustez, 1933 bere formulazioetan lehentasuneskema ingurumen geoterritorial zabal populatuenak gogoan hartzean. egungo egunean azpeitia eta (gutxienez) azkoititik zumaira doan urola bailara oso kontuan
|
hartzen
ez duen ekimena oso oker dabil: Seber altuberen garaian bezain oker edota, agian, orduan baino okerrago.
|
|
|
• Lotoki bezala darabiltenak edo herriko harreman saretik guztiz kanpo daudenak. ugariak baitira arnasguneetako etxe familia bakarrekoetara edo etxebizitza merkeetara bizitzera etorritakoak, baina bertoko bizitza sozialean parte
|
hartzen
ez dutenak. arnasguneetara datozen herritar berriei begira landu beharreko estrategia orokorretan, aipatu berri dugun multzo bakoitzari begirako ñabardurak lantzea litzateke, ez baita berdina bertoko bikotea duen galestar profesional bat, hego amerikatik familiarekin etorri den ikasketa maila baxuko erdaldun elebakarra edo gaztelaniaz apenas dakien senegaldar eleaniztuna. horretarako beraiei bur... zenbat eta zein hizkuntza ezagutzen dituzten, euskarari buruz duten informazio maila, euskararen ezagutza (familian), eta euskararekiko jarrera. epe motz ertaineko helburuak izan litezke, besteak beste, ulermena bederen ahalik eta gehien zabaltzea helduen artean, eta ezagutza eta erabilera segurtatzea beraien seme alaben artean.
|
|
|
Izan ere, gure egoera guztiz konplexua eta zatikatua da, eta nekez lor daiteke ikuspegi oso bat, hizkuntza eremu guztiak eta osasun zerbitzu guztiak (publiko zein pribatuak) kontuan
|
hartzen
ez badira.
|
|
2021
|
|
|
Haatik, 2015ean Nazio Batuek onartutako 2030 Agendan, ageri diren 17 Garapen Iraunkorrerako Helburuen (GIH) artean ez dira kontuan
|
hartzen
ez kultura eta ezta hizkuntza ere mundu osorako garapenerako egitasmorik indartsuena izan nahi duen programa horretan. Horren aurrean, Katedrak, beste erakunde batzuekin batera, tartean Donostiako Easo Politeknikoa eta Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU, 2019)," 17+ 1" deituriko egitasmoa jarri zuen martxan Nazio Batuen 2030 Agendaren hutsunea salatzeko, eta batez ere, tokiko hizkuntza lantzeak garapen iraunkorrarekin duen lotura agerian jartzeko, eta alde horretatik, behar diren (edo ahal diren) ekimenak bideratzeko ahalegina egiteko.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntzak, gizarte ereduko proiektu integral baten parte den aldetik, Katalunian diharduten enpresa guztiei eragiten die, baita hizkuntzarekiko konpromisoa beren estrategiaren barruan berariaz aintzat
|
hartzen
ez duten enpresei ere. Inbertsio horren itzulerak mundu osoari eragiten dio, eta elkarrekin partekatutako ondasun gisa sozializatzen da.
|
|
|
Parte ez hartzea erabaki zuen, bere emanaldian derrigorrezko frantsesezko kuota bat behar zuela jakin ondoren; bere errepertorio ezagunean jatorrizko hizkuntzak duen garrantzia berretsi zuen horrela (Cantin 2022). Adibide horrek erakusten du zer arazo mota sortzen diren frantsesaren sustapen eta babesak hizkuntza autoktonoak kontuan
|
hartzen
ez dituenean, askotan atzerriko hizkuntzatzat hartzen baitira frantsesaren aurrean.
|
|
2023
|
|
|
Administrazio Publikoko langileetatik, adibidez,% 86k hartzen du parte ekimenen batean eta% 14k ez du parte hartzen. Industriako langileetatik, bestetik,% 79k adierazi du ekimenen batean parte hartzen duela, eta ezertan parte
|
hartzen
ez dutela% 21ek.
|
|
|
Merkataritzan eta ostalaritzan lan egiten dutenetatik inork ez du adierazi parte
|
hartzen
ez duenik. Ekimenik arrakastatsuenak Euskaraldia eta Korrika dira, ordena horretan.
|