|
2008
|
|
|
Aditzak hautatzeko, taldean eskura dugun EEBS4 corpusetik 22.000 hitzeko lagin bat
|
hartu
eta 622 aditz zerrendatu ditugu, maiztasun gehienekotik gutxienekora; zerrendatutako guztietatik 110 aditz hautatu ditugu irizpide desberdinen arabera: bate tik, maiztasunari begiratu diogu, maiztasun handienekoak hartuz lehenik, baina horie kin batera, azpikategorizazio jokamolde aldetik ustez interesgarri izan zitezkeen beste batzuk ere hautatu ditugu.
|
|
|
Horri ekin nahi izan diogu oraingo honetan. Horretarako, hurbilen dugun esparru juridiko administratiboa aztergai
|
hartu
eta horren barruan murgildu dugu geure burua.
|
|
|
Argumentuok bigarrenera garamatzate. Hasian hasi, irakurle jakinguratsuak gaztelaniazko hiztegia eskuan
|
hartu
eta hura biribiltzeko jorratu ziren idazle nahiz tes tuen zerrendari men eginez gero, berehalakoan konturatzen da formula zabala erabili zela.
|
|
|
Ezerezetik asmatu al zituen berbak? Lehendik euskararen baitan zegoena
|
hartu
eta idatziz jarri zuen. Ez da erraza kasu guztietan erantzuna zein den asmatzea, baina Larramendik erabilitako prozeduraren lerro nagusiak hauexek direlakoan gaude.
|
|
|
–(alboan duen panderoa
|
hartu
eta berau joaz ondokoa abestuko du) nere ago iturritik ixuri guziak edanen ote ditu zure belarri::: ak nere ago iturritik ixuri guziak edanen ote ditu zure belarri::: ak trandadatindidadididudidandiraridaundi? (T3)
|
|
|
Baina, mendebaletik ekialdera joz gero, zer? Programa, liburu, aldizkari, irrati, telebista... arrotzen mezuak zeuden zeudene an
|
hartu
eta onartu behar izan dira, baina, aldi berean, ez da produkzio propiorik izan.
|
|
|
9 Arras baztertu behar genituzke, nire ustez behinik behin, nork bere hizkerakoak ez dituen hitzak eta esamoldeak
|
hartu
eta norberarenei egokitzeko egiten diren ahaleginak, baldin eta lehenak norberarenean errateko bertze biderik dagoe nean: bertan> ra> hartu eta alde> ra> esan beharrean, bertan> hibridoa sortu; irrati> hartu eta eleketari> esan beharrean, erratari> erabili edo butano> ren> rakada> erabili nahi izan eta, ez bat ez bi, butano> ren> harribitxia sortu, butano> ren> rezioa> edo antzeko esaldi bat erabiltzen ahal denean.
|
|
|
9 Arras baztertu behar genituzke, nire ustez behinik behin, nork bere hizkerakoak ez dituen hitzak eta esamoldeak hartu eta norberarenei egokitzeko egiten diren ahaleginak, baldin eta lehenak norberarenean errateko bertze biderik dagoe nean: bertan> ra>
|
hartu
eta alde> ra> esan beharrean, bertan> hibridoa sortu; irrati> hartu eta eleketari> esan beharrean, erratari> erabili edo butano> ren> rakada> erabili nahi izan eta, ez bat ez bi, butano> ren> harribitxia sortu, butano> ren> rezioa> edo antzeko esaldi bat erabiltzen ahal denean.
|
|
|
9 Arras baztertu behar genituzke, nire ustez behinik behin, nork bere hizkerakoak ez dituen hitzak eta esamoldeak hartu eta norberarenei egokitzeko egiten diren ahaleginak, baldin eta lehenak norberarenean errateko bertze biderik dagoe nean: bertan> ra> hartu eta alde> ra> esan beharrean, bertan> hibridoa sortu; irrati>
|
hartu
eta eleketari> esan beharrean, erratari> erabili edo butano> ren> rakada> erabili nahi izan eta, ez bat ez bi, butano> ren> harribitxia sortu, butano> ren> rezioa> edo antzeko esaldi bat erabiltzen ahal denean.
|
|
|
Maiztasunak osagai horren esanahia aldatzean izan behar du euskarria [Bally (1932,244), Rohrer (1967,16), Lifetree Majumdar (1974,65)?]. Lotuta nahiz aske joan, delako hiztegi sarrerak esanahi aldaketa sendorik ez badu, ezin atzizkitzat
|
hartu
eta hitz elkartuko osagaitzat jo beste erremediorik ez dago.
|
|
|
15 Sailkapen zaharrena (elkartu sintetikoa (H E/ 1,44)) zergatik ez duten aintzat
|
hartuko
eta izaera elkartetzat zerga tik jo behar den arrazoitu eta horren arabera aztertu ondoren (H E/ 3,30, 121), azken lanean (H E/ 4,70) asmo elkar tetzat hartzen dira era honetan osatuak.
|
|
|
alegia) diagnostikoa egiteko orduan beste hainbat gaitz gogoan
|
hartu
eta haietatik bereizi beharra dagoela: errubeola, eskarlata, sendagaien ondorengo exantemak, alergia gaitzak, bat bateko exantema, mononukleosi kutsagarria, eta adenobirus, echobirus nahiz beste birus batzuek eragindako infekzioak.
|
|
|
Horretarako Euskaltzaindiak hizkuntza orokorrerako ezarriez gain, estandarizazioa bilatuko duten ortotipografia, estilo eta terminologiarako oinarrizko eta gutxieneko arauak ezartzea komeni da. On litzateke, idazle, itzultzaile eta erabiltzaileek onarturiko erakunde edo talderen batek ardura hori
|
hartzea
eta erakunde horrek beste hizkuntza erakundeekin harreman estua izatea.
|
|
|
Amaitzeko, aipatu nahi genuke, estandarretik urruntzeko ahaleginak egin ordez, egokiago eta osasuntsuago (izango) zaigula, estandarra baliatuz euskararen senera hurbiltzeko ahalegina egitea. Hiztegi batutik terminologia baturako urratsa egin du euskarak XXI. mendean, ahantzi gabe XX. mendearen azken urteetako ahaleginak, ongi eginak aintzat
|
harturik
eta oker eginak zuzenduz. Izan ere, ez genuke mesederako termino eta egitura oker eta baldarrak nola halako ezaugarrien zerrendak osatzeko baliagarri izatea txosten honetan egin bezala.
|
|
|
Orain dela hamar urte inguru, argitaratu zelarik, sarrera bat egin nion. Orain berriz ere esku artean
|
hartu
eta hitzez hitz behatu behar izan dut gainetik beheitiraino, eta ezagutzen ez nituen sarrera guziak berriz ere galdetu dut nork ibiltzen ote dituen. Gehienetan harrapatu ditut lekukoak han hemenka.
|
|
|
– Bederatzigarrenik, Hiru> bakarkaren metamorfosia aztertzekoan, logikoa da Lekeitioko testua abiapuntutzat
|
hartzea
eta liburuaren azken muga lehen argitaldian kokotzea. Beste gauza bat da argitaraturiko libururuaren autoretzaz aritzen bagara.
|
|
|
(19) a. [masaje igurtzialdi pare bat]
|
hartu
eta segi lanean. b. Pare bat harri ditut. (Berria,)
|
|
|
–AGO atzizkia adjektiboei eta aditzondoei10 eransten zaie, konparazioa adierazteko. Konparazioan, A ren ezaugarri bat ematen dugu aditzera, horre tarako, B ren ezaugarri beraren maila oinarri
|
hartu
eta koska erantsita:
|
|
|
Juan San Martinek euskaltzainburuordetza oso denbora gutxian eraman zuen, zeren eta kargua
|
hartu
eta hiru hilabete eskasera, Eusko Legebiltzarrak Ararteko izendatu zuelako utzi beharra izan zuen. Juan Mari Lekuona sartu zen buruorde.
|
|
|
Jeanek hasieratik parte hartu zuen batzordeetan. Hain zuzen, 1970 urteko urriaren 25ean, Mauleko Herriko etxean, L. Villasantek euskaltzainburutza
|
hartu
eta hurrengo hilabetean, azaroaren 27an, egindako batzarrean, erakundean sortutako lehen batzorde bietarako izan zen izendatua: Alfabetatze Batzordean eta. Euskaltzaindiaren araudia berritzea eta, personalidad jurídica?
|
|
|
12 Eta, orobat, buru den izenak paper tematikorik eman dezakeen ala ez, eztabaida teo rikotzat
|
hartu
eta alde batera utziaz.
|
|
|
aurreko koplako elementuren bat hartu, osatu eta hurrengo koplaren baterako hazia erein: lehen koplatik,. Doktrina Kristiana, tik Andre Mariaren arartekotasunaren gaia
|
hartu
eta osatu egiten du. Amorosen gaztiguia, n Andre Mariak eskaintzen duen maitasun betegina azalduz. Azalpen hau emateko aurkakotasunaz baliatzen da:
|
|
|
idatzi eta inprimitu. Erro errenazentista du, halaber, ekintza omentsu horien subjektu izateak balioa
|
hartzea
eta, ohore, ondra eta ospe hori beren buruari aitortu nahi izana.
|
|
|
Candauk Joanthori euskaraz erantzuten zion (RB 1887; 2, XII), erregetiarrak Aruen lur-sailak bazituen ere hura (Candau) euskaldunago zela erakutsi nahiz. Nolanahi ere, Réveil> basque> (1886) hasi zen euskara erabiltzen, ez Eskualduna> (1887), nahiz gero xuriak euskarari toki nagusia eman, euskara erlijioaren babes eta hesitzat
|
hartu
eta erabiliz. Réveilek, ordea, gero eta euskara gutiago erabili zuen azken aldera, Errepublika inoiz baino indartsuago zelarik.
|
|
|
Hau da, ez dugu ezer kobratuko. Zuk
|
hartu
eta eraman. Edo beste hau:
|
|
|
Hala ere, apaiz irakaslea ez bezala, Eleizalde alderdi gizona zen erabat, eta Sabino Aranaren jarraitzaile sutsua hainbat arlotan. Hola, adibidez, 1910 urtean, abandotarrak 1898an sortutako euskal pertsona izenak
|
hartu
eta Deun, ixendegi?
|
|
|
Bada Azkuek hurrengo urtean euskal ikastetxe bat sortu zuen, baina ez Lekeition, baizik Bilbon. Bilbotik, jakina, Euskal Herri osora hedatu gura zituen gisa horretako ekimen euskaltzaleak, baina beti ere hiriak barne
|
hartuz
eta izatez hirietatik abiatuz. Euskaldun herritxoak erreferentzia bat ziren, baina asmoa haietan inspiratutako eredua hirian aplikatzea zen, ez hiria eta baserria elkarrengandik isolatzea.
|
|
|
Baina ideia hau Astarloaren planteamenduekin nahastean, berreraikitako euskara, hizkuntzaren estadio zaharrago bat zela pentsatu ordez, jatorrizko hizkuntza perfektua bailitzan hartu zuen. Hola, aditz guztiz erregularra bilatu zuen, hizkuntza biziko naiz, da, gara, zara, dira, eta holakoak forma degeneratutzat
|
hartu
eta jatorrizkoak nai, dai, gaiz, zaiz, daiz, bezala berreraikiz.
|
|
|
Hola gaztelania euskara formatua izatea ebatzi zen eta erdal hitzen ordainak ez ezik Azkueren Tours-eko hiztegian jaso gabeko euskal hitzekin ere osatzea. Proiektua serioski
|
hartu
eta pertsona bat kontratatu zen ataza hartan aritzeko: Nikolas Ormaetxea. Orixe?.
|
|
|
Ematen du 1906an oraindik ez zegoela jeltzaleen artean nahikoa indar, kolaboratzaile adiskide bati bere grafia alda zezala eskatzeko. Zentzu horretan, sabindar eredua uste baino ahulagoa zen praktikan, eta Bustintza moduko idazle sendo batek bere borondatez
|
hartu
eta sustatu izan ez balu, agian eredu teoriko soilean geratuko zen. Baina Bustintzak sabindar eredua bereganatu eta indarra eman zion.
|
|
|
Eta bigarren aukera hau eginik, euskara hezkuntzan sartzeko bideak seinalatu zituen. Beti ere momentuko errealitate legala eta irakasleen baldintzapenak kontuan
|
hartu
eta soluzio pragmatikoak proposatuz: euskal hezkuntza barruti bat eskatzen zuen, eskoletako egitarau ofizialean euskara ezar zedila eta maisu maistrak hizkuntza honetan trebatzeko ikasgaiak sar zitezela irakasle eskoletan271.
|
|
|
Bertan euskalki zentralenak, gipuzkera eta lapurtera, gomendatzen ziren batasunarako oinarri gisa, agian elkarrekin konbinatuz eta gainerako euskalkien aberastasunez hornituz. Hori bera zen Azkueren asmoa, bereziki gipuzkera
|
hartu
eta gainerako euskalkien elementuekin osatzea.
|
|
|
Ez da hau Azkueri buruz idatzi den lehen liburua. Bera hil eta hurrengo urtean, 1952an, lehen omenaldi liburutxo bat argitaratu zen1 1957an, Akademiaren Euskera buletinean, Azkueri buruzko artikulu sorta berri bat plazaratu zen, baita bere gutuneria ugaritik testu hautatu mordoxka ere2 Urte batzuk geroago, Antonio Tovar-ek, Koldo Mitxelenak eta Julio Caro Barojak Azkueren jaiotzaren mendeurrena ospatzeko ekitaldi berri batean parte
|
hartu
eta argitalpen bat plazaratu zuten. Bertan, ondoz ondotik, Azkue gramatikaria, Azkue lexikografoa eta Azkue folklorista aztertu zituzten3.
|
|
|
Azkuek hogeita hamahiru urte zituen Dreyfus afera lehertu zenean, beraz, bete betean egokitu zitzaion intelektualen sorrera unea bizi izatea. Zolaren atzetik asko izan ziren frantses idazlearen jarrera eredu gisa
|
hartu
eta intelektual izena hartu zutenak. Ez zen Azkueren kasua izan.
|
|
|
Eta adiera horretan politika egiten du. Hala ere intelektuala ez da propioki politikaria, bere helburua ez baita (printzipioz behintzat) boterea bere esku
|
hartzea
eta gobernatzea (are gutxiago «boterea botereagatik» gozatzea). Horregatik intelektualak ez ditu, normalean, bere proposamenak parlamentutik, gobernutik edo alderdietatik egingo, baizik prentsatik, unibertsitatetik edo gisako tribuna soziokulturaletatik.
|
|
|
Egon bazeuden hizkuntza kontuan Sabino Aranaren autoritatea besterik onartuko ez zuten jeltzaleak, bereziki Bilbo aldeko Euzkeltzale Bazkuna edo Euzko Gastedi moduko elkarteen inguruan. Gorago ikusi da nola, Bustintzak ez ezik, Euzko Deya, k erehasiera bertatik uko egin zion Akademiaren hautaketan parte
|
hartzeari
eta halaber erakundea gaitzetsi zuen ez zelako osotara jeltzalez osatua. Baina kasu honetan ere Bustintzaren arrastoa suma daiteke:
|
|
|
Gainera ordura arte jeltzaleen asmoa Akademiari beren orientazioa ematea edota beren ildoko kide gehiago sartzea izan zen, ez bigarren Akademia bat sortzea. Hala ere 1919ko urrirako, berehala ikusiko denez, jeltzaleen sektore batek, sabindarrenak, Kirikiño, buru zuela, gero eta argiago, uko egiten zion Akademian parte
|
hartzeari
eta haren autoritatea onartzeari, are sabindar akademia alternatibo baten aipua egitera iritsiz. Agian aipu hori erretorika hutsa zen eta ez zuten beste Akademia bat sortuko baina oposizioa egon bazegoela nabaria zen.
|
|
|
4.1 Euskalkiek euren nortasuna dute, eta hezkuntzan jagon egin behar dira euren osagai esanguratsuak nahiz hizkuntzan betetzen duten funtzioa, betiere idatzizkoaren eta ahozkoaren arteko desberdintasuna kontuan
|
hartuz
eta batasunerako arauak betez.
|
|
|
Garrantzitsua da haurrek komunikatzeko gogoa eduki dezaten eta espontaneitate eta konfiantzaz komunikatzea, horretarako hezitzaileek eta eskolako gainontzeko pertsonalak interesez
|
hartu
eta entzuten dietela sentitu dutelarik.
|
|
|
4.1 Euskalkiek euren nortasuna dute, eta hezkuntzan jagon egin behar dira euren osagai esanguratsuak nahiz hizkuntzan betetzen duten funtzioa, betiere idatzizkoaren eta ahozkoaren arteko desberdintasuna kontuan
|
hartuz
eta batasunerako arauak betez.
|
|
|
Umea eskolan sartu eta bertako hizkera ezin da izan etxeko hizkeratik oso bereizia. Etxetik dakarrena aintzat
|
hartzea
eta begirunez tratatzea jarrera egokia da ikasleari konfiantza emateko. Konstruktibismoa, Ikasketa Esanguratsua eta Garapen hurbileko eremua kontzeptuetan oinarrituz, hizkuntzari buruzko jakintzak mailakatzean, eskolako edukien hurrenkeran lehenago etorri lukete gehien erabiltzen diren perpausek eta bertako eskolaren inguruko hizkerak dituen bereizgarriek.
|
|
|
Euskalkia aintzat
|
hartu
eta landu nahi duen proiektu batean ezin dugu ahantzi eskolan erabili beharreko materialean egin liratekeen egokitzapenak. Gehienean, material didaktikoa hizkuntza eredu baten aldaera formalean egiten da, eta praktikan, sarritan, testu-liburua bihurtzen da eskolako curriculuma.
|
|
|
Hau honela delarik ere, tokian tokiko euskarak dituen desberdintasun eta ñabardurak ugari direla gogoan edukirik, lehen aipaturiko adierazpenean zioena bera berresaten du Euskaltzaindiak, alegia, tokian tokiko euskara eta euskalkia aintzakotzat
|
hartzean
eta lantzean, hizkuntzaren oinarri batuari leialtasuna gorde behar zaiola, euskalkiak indartzearen aitzakiaz joera zatikatzaile batetan gal ez gaitezen.
|
|
|
4.1 Euskalkiek euren nortasuna dute, eta hezkuntzan jagon egin behar dira euren osagai esanguratsuak nahiz hizkuntzan betetzen duten funtzioa, betiere idatzizkoaren eta ahozkoaren arteko desberdintasuna kontuan
|
hartuz
eta batasunerako arauak betez.
|
|
2009
|
|
|
Ez orain eta ez gero jeltzaleak ez datoz bat sabindar talde horren jarrera gogorrekin. Akademia baten premia aldarrikatzen duen jeltzale asko dago, eta zehazki Akademia honetan parte
|
hartu
eta laguntzeko prest ere bai. Akademian lehen orduko kide dira Eleizalde, Olabide, Agerre eta Eguskitza jeltzaleak.
|
|
|
Gizartearen aldetik Euskaltzaindiak jaso dezakeen saririk hoberena konfiantzazko botoa da, eskuzabaltasunez emana. Esan nahi baita, hizkuntza kontuetan erakunde gidaritzat
|
hartzea
eta jaramon egitea. Garai guztietan izan du horrelakorik, aurka ari zirenen kontrapisu.
|
|
|
1959an ikusi dugu Jakinek ere gidaritzat
|
hartu
eta arauak emateko eskatzen diola, goitik behera beteko dituela eta: –Betoz norma zuzentzaileak?.
|
|
|
Jakin egin behar du Euskaltzaindiak euskalgintzan zer dagoen: hori
|
hartu
eta gero, beharbada, maila instituzionalean defenditu, babestu, itzala eman.
|
|
|
1) Euskaltzaindiak egin duen lanen balorazioa oso ona da, nahiz eta, nire kasuan ezin nintekeen objektiboegia izan. L. Villasante, J. Haritxelhar eta A. Urrutiaren garaietako Zuzendaritzak ezagutu ditut eta, neurri baten edo bestean, parte
|
hartu
eta, gure hizkuntza Akademia euskal erakundeen esparruan aurreneko tokian jarri dute. Egiten ari dena ezagutzeko, pasa den martxoan egindako Barne Jardunaldietan aurkeztutako lan errendapen eta txostenak, martxan dauden edo berrikitan aurten jarriko diren egitasmoak lirateke lekukotasunik hoberenak.
|
|
|
Kontua ez zen hizkuntza politika egitea, hori erakundeei baitagokie, baizik eta, gogoetaren bidez Euskal Herriaren lurralde desberdinetan euskararen egoera aztertu eta, horren ondorioz, proposamenak egin, Euskal Herri osoan euskarak izan dezakeen estatusa hobe dadin?. Eginkizun zehatzei dagokionez, lehentasuna euskararen ofizialtasunaren alde egitea zela adierazi zuen Urrutiak, baina beste lanik ere bazela, hala nola lurraldez lurraldeko hizkuntza politiken artean zubi lana egitea eta hizkuntza eskubideen defentsa egitea, beti ere Euskal Herriaren osotasuna aintzat
|
hartuta
eta erakundeekin elkarlanean jokatuta. 2005 urtera arte izan zen Urrutia Sustapen batzordeburu, eta Andres Iñigok hartu du ardura geroztik.
|
|
2010
|
|
|
59, Adam 2002: 83 tik
|
hartua
eta geuk azpimarratua)
|
|
|
Baina gogoratu behar da Agirreren testamentuan esplizitu agertzen dela Eracusaldiac> hiru tomotan banatzeko asmoa (ikus gorago 1.3.4 atala, baita Altunaren sarrera 1999). Horiek horrela, eta kontuan izanik editoreek egin zuten lan serioa edo profesionala (idazlearen asmoak kontuan
|
hartu
eta horrela hirutasunari jarraibidea eman, eta horrela, gainera, 3 liburukia osotoro atontzea ez edozelan baizik eta 2 liburukiaren egiturari, hirutasunari, jarraituz, eta abar).
|
|
|
aski ote da hizketa egintzak bere horretan identifikatzea eta deskribatzea sermoiaren ilokuzio indarraren berri emateko? Are gehiago, aski da nagusitasun kuantitatiboa kontuan
|
hartzea
eta horren arabera egitea sermoiaren karakterizazioa?
|
|
|
Funtsean, alteritatea, hetereogeneotasuna edo ahots desberdinen zirkulazioa eta interakzioak fenomeno lokalizagarriak dira. Horra hor hitz
|
hartzea
eta beronen justifikazioa edo legitimizazioa, bakoitzari seinalatutako egiteko desberdinak, eta abar. Beraz, izenordain pertsonalen arazoa ez da azalekoa, euren egitekoa deixia markatzea ez ezik, hizkuntza jarduera eraikitzeko eta ezaugarritzeko elementu ere baitira.
|
|
|
ez dira benetakoak; baizik birtualak, asmatuak eta esatariak berak sortuak edo formulatuak. Bistan da horrek esku
|
hartzeari
eta manipulazioari bidea errazten diola, hots, subjektibitateari. Era berean, jokabide honek subjektuen arteko interakzioa argitzen digu.
|
|
|
Batean, errefusatzea eta aldentzea. Bestean, aintzakotzat
|
hartzea
eta maiz justifikazioa. Batean, atocea; bestean ala eta bezala.
|
|
|
Bertako biztanle guztiek dute hizkuntza bata zein bestea jakiteko eta erabiltzeko eskubidea. 2.Euskal Autonomia Erkidegoaren amankomuneko Erakundeek, leku batetik besterako desberdintasun soziolinguistikoak kontuan izanik, hizkuntza bien erabilera garantizatuko dute, beren izaera ofiziala arautuz eta beren ezaguera ziurtatzeko behar diren neurri guztiak
|
hartuz
eta bideratuz.
|
|
|
Hori da, funtsean, 1978az eta 1979az geroztik indarrean dagoen lege marko nagusia. Lege marko horrek ezarritako helburuei eta gizarte eskari jakinari erantzuteko neurriak
|
hartzea
eta baliabideak eskuratzea: hori izan da, hein handian, Eusko Jaurlaritzak 1980tik aurrera ele biko hezkuntzaren alorrean eraman duen bidea.
|
|
|
Are gehiago: neurri horiek
|
hartzea
eta harraraztea Herri aginteen egitekoa dela aitortzen du espresuki:
|
|
|
Hori dela-eta, askatasun marjina handia ematen du EENk, egin beharreko gauzak nola egin erabakitzeko. Eskuak libre samar uzten dizkie jestore publikoei, iritsi beharreko helmugara iristeko zein bide
|
hartu
eta zein ez aukeratzeko.
|
|
|
Euskal Autonomia Estatutuak zera dio bere seigarren artikuluan: Autonomia Erkidegoaren amankomuneko Erakundeek, leku batetik besterako desberdintasun soziolinguistikoak kontuan izanik, hizkuntza bien erabilera garantizatuko dutela, beren izaera ofiziala arautuz eta beren ezaguera ziurtatzeko behar diren neurri guztiak
|
hartuz
eta bideratuz. Antzeko gauza dio EEN legeak:
|
|
|
–Eta bestetik, legeztapenaz ere jarrera ezberdinak zeudelako. Hernani, Errenteria, Irun izan ziren aurrea
|
hartu
eta esan zutenak: –Gu legeztatzera goaz?.
|
|
|
Iparraldeko Seaska hilabete batzuk lehenago sortu arren, ez zen federazio gisa eratu, eta ikastola bakarra hartzen zuen bere baitan. Gipuzkoakoa, ostera, federazio gisa sortu zen hasieratik, eta herrialdeko ikastola gehienen parte
|
hartzearekin
eta osaketarekin.
|
|
|
Erabaki hura ikastolen kontrako erasotzat
|
hartu
eta Nafarroako ikastolek indarrak batzeari eta NIE sortzeari ekin zioten: gaia aztertzeko bilera bereziak egin zituzten Altsasun eta Iruñean 1976ko bukaeran, eta 1977ko maiatzaren 2an NIEko lehen liberatua hasi zen lanean, Juan Luis Larraza, idazkari gisa.
|
|
|
fotokopiak egin eta egin, eta gero guk geuk banatu. Denborarekin, banatzaile bat
|
hartu
eta hura arduratzen zen banaketaz. Lan izugarria zen, bai?, Paulo Agirreren hitzetan.
|
|
|
1987an, ordea, egoera bestelakoa zen. Ekimena
|
hartu
eta bide propio bat garatzeko barne kontzientziatzearekin batera, ikastolen mugimenduak erabaki zuen iritsi zela federazioen federaziora pasatzeko unea. –Gure arteko harremanari egitura juridikoa eman nahi zitzaion.
|
|
|
Bestetik, Espainiako hezkuntza sistemaren erreforma gertatu zen LOGSErekin (Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrerako Legea), eta lege berriaren irizpideak kontuan
|
hartu
eta txertatu behar ziren Haurtxoaren ikasmaterialetan.
|
|
|
Eta EAJk, Euskal Adminitrazioaren kudeatzaile lana hartu zuen: eskola publikoaren galbidearen erantzukizuna bere gain
|
hartu
eta horri irtenbide bat eman nahi izan zion?. EAJren eskemaren baitan normalizazioa lortu behar zen.
|
|
|
Ikastolek aurretik zehaztuta zuten nolakoa izan behar zuen Euskal Eskola Publikoa. Onartutako lege berriak, baina, Euskal Eskola Publikotik izena baino ez zuen, testuan estatuko legea
|
hartu
eta erantsi egin zutelako. Erabat urrun zegoen ikastolen asmoetatik eta egindako lan guztietatik.
|
|
|
Horiek horrela, ikastolen negoziaziorako hiru puntuko proposamena adostu zen Armentiako lehen batzar berezian: Jaurlaritzarekin akordio soziala lortzea, erabaki kolektiboa
|
hartzea
eta aukeraketa nagusiaren aldeko apustua egitea.
|
|
|
Eztabaida prozesu haren baitan, negoziazioak izan eta formula bat adostu zen: Partaidek buruzagitza
|
hartu
eta arlo pedagogikoaren kudeaketaz arduratzea; eta federazioak jarraitu eta Partaideren enpresa laguntzaile bihurtzea.
|
|
|
Prestakuntzaren baitan kokatu beharreko jardunaldi hauek 17 aldia bete zuten 2009an. Martxoko lehen hamabostaldian izan ohi dira, hiru egunez, kanpoko adituen parte
|
hartzearekin
eta hausnarketa sustatzeko helburuarekin.
|
|
2012
|
|
|
Dena dela, Bornecqueren testuarekiko aitortu baino menpekotasun handiagoa izan duela dirudi, Aintzane Arrietak ohartarazten digun legez: . Latinekotik ahalik eta hertsien jarraitzen saiatu dela dioskun arren, Bornecque ren edizioa
|
hartu
eta itzulpen honen sarrera, paragrafoen zatitze edota oharrei gain so bat ematea aski da eredu, Jaun frantsesa izan zuela jakiteko? (Arrieta 1994:
|
|
|
Sarrionandiak zer itzuli duen aztertzeaz gain, nola itzuli duen ere ikertuko dugu, bere itzulpenetan erabiltzen dituen itzulpen estrategiak aztertuz. Azkenik, kapituluaren hirugarren zatian, Sarrionandiak postmodernismoaren inguruan esaten dituenak kontuan
|
hartuz
eta zenbait euskal kritikarik gai berberaren inguruan plazaratutako ideiak aztertuz, Sarrionandia itzultzaile postmodernotzat jo ote litekeen erabakiko dugu.
|
|
|
Bernarndo Atxaga, Joxemari Iturralde eta Joseba Sarrionandia egileek euren obretan sortu dute sare sinboliko eta erreferentzial bat, hiruren obretan aipamenak, deskribapenak bata bestearen liburutik
|
hartuz
eta berean sartuz. [...]
|
|
|
Ezin dugu jakin, beraz, Sarrionandiak antologia honetatik
|
hartu
eta euskaratu dituen poemak (eskimala, araukanoa, tuarega, miskitoa, chippewa eta seminola) zenbat hizkuntza eta itzulpenetatik igaro diren Cardenalen gaztelaniazko bertsioan agertu aurretik. Baliteke Cardenal jatorrizko hizkuntzetatik ingelesera egindako itzulpenetatik abiatu izana Sarrionandiak gerora euskaratutako poemak gaztelaniaratzeko, poema askorekin horrela jokatu duela aitortzen baitu hitzaurrean.
|
|
|
Baliteke Cardenal jatorrizko hizkuntzetatik ingelesera egindako itzulpenetatik abiatu izana Sarrionandiak gerora euskaratutako poemak gaztelaniaratzeko, poema askorekin horrela jokatu duela aitortzen baitu hitzaurrean. Edo baliteke, kasuren batean, poema huitotoekin egin bezala, jatorrizkotik alemanera itzulitako poemen gaztelaniazko bertsioak
|
hartu
eta horien gainean hainbat aldaketa eginda osatu izana bere bertsioa. Hala balitz, gutxienez bost eskuren arrastoa egongo litzateke Sarrionandiaren itzulpenetan:
|
|
|
Horregatik, ez da itsu itsuan ahalegintzen jatorrizko testutik zuzenean itzultzen; ez du zubi hizkuntzak eta zubi testuak saihesteko ahalegin berezirik egiten. Esku artera iristen zaizkion testuak jatorrizkoak nahiz itzulpenak izan, gehien gustatu zaizkionak
|
hartu
eta horiexek birmoldatzen ditu, bere gustuko, poesia liburuak, osatu arte.
|
|
|
ez da soilik Sarrionandiarena, Eliotek bere poema idatzi ez balu Sarrionandiak ez baitzukeen inoiz horrelako erantzunik idatziko. Horrelako jolasen bidez, Sarrionandiak zalantzan jartzen du itzulpenaren eta sorkuntzaren arteko bereizketa, eta gogorarazten du poema bakoitzak beste idazle eta itzultzaile batzuek egiten dizkioten itzulpen, berridazketa, erantzun edo berrasmaketei esker irauten duela bizirik, berridazketa bakoitzean bizi berria
|
hartuz
eta denbora, espazio, hizkuntza eta tradizio desberdin bakoitzean zentzu berriak bereganatuz.
|
|
|
176 Bariazioen jolasak bide eman dio Sarrionandiari beste hainbat poema sortzeko. Gustuko du poema baten lerro bat
|
hartu
eta, hitzak lekuz aldatuz, irudi eta zentzu berriak sortzea. Horixe egin du, esaterako, Marinel zaharrak poema liburuan, bi euskal idazleren testu bana manipulatuta.
|
|
|
Sarrionandiak ere itzulpen estrategia esku hartzaile eta ausarten alde egiten du, esate baterako,, benetako? itzulpenen artean sasi itzulpenak tartekatzean, edota diskurtso gisa idatzitako testu bat poema gisa aurkeztean, edota euskarara iritsi arte hamaika zubi hizkuntzatatik igaro den testu bat jatorrizko testuaren aldamenean jartzean, edota beste autore batek idatzitako poema bat
|
hartu
eta bere inguruko testuingurura egokituz testu berri bat sortzean. Itzulpenean ikusezina izatea ezinezkoa denez, ez du lotsarik izango itzultzen ari den testuan bere arrastoa uzteko.
|
|
|
2 Berraztertuz: Aurrez esandakoa berriz
|
hartu
eta, zalantza bezala bada ere, hausnarketa edo azterketa hori agertuz.
|
|
|
Beraz, kortesiaz, gizalegez mintzo da, ez baitu zakarra izan nahi. Jokamolde hau, Lakofen (1973), norentzakoari gain ez
|
hartu
eta norentzakoari aukerak eskaini, arauari lotuko zaiola ikusiko dugu.
|
|
|
Norbaiti kargu
|
hartu
eta kritika egitea, beraz, Mitxelenak zilegitzat ez ezik egin beharrekotzat jotzen du; baita, noski, berari egiten diotenean ere:
|
|
|
– Eta
|
hartu
eta burutu duen lanaren nekea zenbaterainokoa den, eskarmenturik duenak badaki, eta ez duenak ere errazki igerriko dio. (LIB I:
|
|
|
Güdüa hasi beno lehen, territak egiten dütüelarik, han egoiten dira. Gero, eskü exkerraz, makila, gerriaren kontre tinkatzen düe, besteaz ezpata
|
hartzen
eta begitartearen aitzinean, mütürra goiti bürüz etxekitzen.
|
|
2013
|
|
|
Politikarien parte
|
hartzea
eta elizgizonen lekua kontuan hartuz eta jakinez XIX. mende bukaerako eztabaida politiko handienetarikoa Elizaren eta Estatuaren bereizte xedeari buruzkoa zela, ez gara harrituko Eskualduna astekariak orduko eztabaida politikoetan bere iritzia ematen zuela jakiteaz. Giro politiko beroaren erdian sortu eta garatu zen.
|
|
|
Politikarien parte hartzea eta elizgizonen lekua kontuan
|
hartuz
eta jakinez XIX. mende bukaerako eztabaida politiko handienetarikoa Elizaren eta Estatuaren bereizte xedeari buruzkoa zela, ez gara harrituko Eskualduna astekariak orduko eztabaida politikoetan bere iritzia ematen zuela jakiteaz. Giro politiko beroaren erdian sortu eta garatu zen.
|
|
|
Austriako gobernuak Serbiakoari eskatu zion serbiarrek Austria Hungarian egiten zuten propaganda gaitzets zezan, eta propaganda egiten zuten erakunde serbiarrak desegin zitzan. Horrez gain, Austria Hungariako funtzionarioek mugimendu horien kontrako borrokan parte
|
hartzea
eta atentatuari buruzko inkestan parte hartzea eskatu zuten. Hori zen puntu zailena, horrek erran nahi baitzuen Serbiak bere burujabetasuna galtzea, austriar administrazioa bere lurraldean onartzen zuenaz geroz.
|
|
|
Horrez gain, Gerlako Ministerioak egunean hiru agiri zabaltzen zituen, gerlaren berri emanez. Zentsurak egunkariak bete behar zituzten kazetariei sortzen zien traba kontuan
|
hartuz
eta herritarrek zuten informazio goseari erantzuteko asmoz, 1914ko urrian armada agiri ofizialak ateratzen hasi zen, horretarako sortu zuen Informazio Zerbitzuaren bidez. Goizeko hamaiketan, arratsaldeko hiruetan eta arratseko hamarretan zabaltzen zituen agiriak. Parisko prentsarentzat 15:00etako agiria zen inportanteena, egunkari haiek ilunabarrekoak baitziren eta horrela irakurleei berri ahal bezain freskoak emateko.
|
|
|
Baina soldadu haien beldurraz ere ez ziren anitz mintzo. Argi geldi bedi, beldurra ez zuela adierazten idaztean, Cruk aipatzen duen beldur horretaz ari garela, hala nola ikaraz, armak
|
hartu
eta etsaiaren kontra borrokatzeak sor zezakeen ikara fisikoaz. Neguaren beldurra edo hiltzeko beldurra, kezka zen gehiago.
|
|
|
Eta bereziki aipatzen eta azpimarratzen zituzten ondorioak aliatuentzako baikorrak zirenak izaten ziren, hots, aliatuek aitzinamendu bat egin zutela kontatzen zutenak. Gibelatzeak ere gertatzen ziren, baina Jean Saint Pierre eta Zerbitzari k borroken ondoko aitzinatzeak, garaipenak, herri
|
hartzeak
eta abar anitzez gehiagotan aipatzen zituzten. Egoera txarra izanagatik, hala nola lur lohitsua, adibidez, zenbait herri hartzen zituztela azpimarratzen zuen Saint Pierrek, 1915eko urtarrileko artikulu batean bezala.
|
|
|
Batean aipatu zuen, alemanak haien erreketara isilka sartu zirela eta ondorioz gizon bat «galdu» zutela, baina biharamunean «ordainak eman» zizkietela. Zerbitzari ren erregimentukoek alemanei «alanbre hortz dunak porroskatu» zizkietela idatzi zuen, eta gero haien erreketan sartu zirela jauzian, eta anitz preso
|
hartu
eta beste anitz hil zituztela goraipatu. Artikulu hartan, etsaien lubaki baten hartzea aski labur baina ongi azaldu zuen, baina lekuari buruzko xehetasunik ez zuen eman, ez eta ere berak oldar hartan parte hartu zuenik.
|
|
|
1917ko martxoko gudu batetik landa, alemanek gibelera egin behar izan zutelako espantu egin bazuen ere, alemanek gibelatze hartan egin zituzten kalteak? bidean laneko on ziren gizonak, apaizak eta zenbait neskatxa
|
hartu
eta etxe anitz erre zituztela, aipatu zituen eta, horrez gain, alemanek kontra ofentsiba prestatuko zutela iragarri zuen:
|
|
|
Are gehiago, alemanei gizon anitz hil zietela eta aliatuek galtze gutxi ukan zutela gehitu zuen. Herri hartzeei buruz, alemanak Marne ibaian barna sartu zirela, Eperney hiritik arras hurbil, Fort de la Pompelle, Mont Cornillet eta Mont Haut hartu zituztela, baina Reims ez zutela
|
hartu
eta ez hartuko idatzi zuen. Azkenik, «azken oreneko» berri bat eman zuen, frantsesek Soissons eta Fère en Tardenois berriz hartu zituztela jakinarazteko, eta «berri ona» zela komentatzeko.
|
|
|
Halaber, herriak suntsituz, alemanek gerlako legeak urratzen zituztela salatu zuen, haien «basakeria» aipatuz. Beste artikulu batean, alemanek hainbat herri uztearekin batera, bidean laneko on ziren gizonak, apaizak eta zenbait neskatxa
|
hartu
eta etxe anitz erre zituztela salatu zuen, eta herrien suntsiketa deskribatu:
|
|
|
Den bezalakoa! Hitz ematen dautzuet haatik hantcheharat laster haikatu dutala, buztanetik
|
harturik
eta berriz lotzeko minak khendurik. Sekulan gerla hau ahanzten badut, ez ditut bederen hemengo garratoinak ahantziko!
|
|
|
«Itzuli bereziak Eskualduna eta Herria astekarietan». Bi astekari horietako bost urte ezberdinetako editorialak
|
hartu
eta euskarazko itzuli bereziak bildu genituen. Urte haietariko bat 1917a zen.
|
|
|
...azparneko Hyppolyte Ritou notarioa1866an sortua eta 1905ean ordu arte lagun zuen Pierre Broussain auzapezarenkontra kontseilari nagusi izateko aurkeztu zena, Léon Cabillon baigorriarraeta arrandegiko nagusia, Alexandre Mendiboure 1858an Saran sortua bainaurte gehienez Baigorrin mediku gisa egona, Sarako Augustin Etcheverry() zapataria, Antton Abadiak antolatu kopla lehiaketetan hainbataldiz parte
|
hartu
eta 1869an lehen saria irabazi zuena, edota Emile DebibiéDonibane Lohizuneko auzapez orde eta ofizioz saleroslea.
|
|
2014
|
|
|
Herria jatorri duen hitza bide, poesia sortzen du herriarentzat. Horrenbestez, gizatalde batzuen buru egitura
|
hartu
eta, hauen mundu ikuskera arte bihurtzeko gaitasuna duen ohiz kanpoko banakotzat jo daiteke.
|