|
2000
|
|
|
zuzen zuzenean oratu genion gaiari eta euskalgintza osoaren aldaba jo nahi izan genuen presoen aldeko ekitaldietan eta plataformetan esku
|
har
dezan eta bereziki Kontseiluari horren gidaritzaren ardura proposatuz. Ondoren, euskaldunon hizkuntz eskubideen hausnarketari ekin genion eta eskubideon aldeko beste proposamen bat luzatu genuen, non argi ikusten den prozesu politiko berriak aurrera egiteak sekulako garrantzia izan dezakeela gure hizkuntz eskubideei dagokienean.
|
|
|
dio Ugaldek. Bikoizlariek jatorrizko bertsioa dute beti lagun, aktorearen mintzamoldeari neurria
|
har
diezaioten, harik eta pertsonaia bereganatzen duten arte.
|
|
|
Teoria hutsean eta epaia irakurrita, ia errazagoa izan behar luke akusatzaileei Gorenean aintzakotzat
|
har
diezaieten orain onetsi ez zaizkienak: talde armatuaren izaera eta torturen egitatea.
|
|
|
Hala ere, egoera nahasiaz gain, gero eta jende gehiagok, jakin, badaki gatazka konpontzeko arazo politikoari heldu behar diogula. Helburu horrekin, ahalegin handiz eta anitz jenderen partehartzeari esker, prozesu politikoa abian jarri da Euskal Herriko eragile politiko, sindikal zein sozial guztiei parte
|
har
dezaten eskainiz. Azken hilabete hauetan somatzen da oso prozesu luzea izan daitekenaren lehendabiziko jelkaldia bukatu dela.
|
|
|
Baina, bertsolariek ere euren marjina dute handik edo hemendik jotzeko. Gaiek mila aurpegi dituzte eta, une literario edo pertsonalaren arabera, Harkaitzek esan duen bezala, gero ezustekoa
|
har
dezakezu. Eta, bestela, beharbada ez zenuke egingo.
|
|
|
Gainera, oraingo egoera politiko petrala dela eta, abertzaleei etorkinak baztertu nahi izatea leporatu izan zaie. Errealitatea zeharo bestelakoa da baina, euskaldunek harrera beroa egin baitiete beti kanpotarrei, herri honen eraikuntzan parte
|
har
dezaten" gehitzen du Cesar Martinezek.
|
|
|
Hots, pertsonen biziarekiko eta demokraziaren arauen errespetua bermatzen duen jarrera beharrezkoa da zerrenda bateratu batean elkarrekin joateko. Baldintza hauekin RPRk parte
|
har
lezake udal zerrenda komun batean; aliantza politikorik izan gabe alta. Hautagai zerrenda honek udal politikari buruzko engaiamendu komun bat izango luke xedetzat.
|
|
|
Beste alde batetik, programako arduradunek ikusleek parte
|
har
dezatela nahi dute eta horrenbestez, hauek estreinatzen diren filmei buruzko iritzia eman eta pantailari begira ikusten dituzten akatsen berri ematera animatzen dituzte.
|
|
|
Gure artean eta gaur egun, aspaldi etxe gehienetan egoten zen fraile barometro haren ordezkotzat
|
har
genezake Pello Zabala. Gure gazteek ez zuten fraile hura ezagutu.
|
|
|
Arartekotzan nengoela, UAkoengandik (Unidad Alavesa) entzuten nituenak kontuan harturik, arabarren jakinerako argitara eman nuen Eguberrietako txartel batean 1695 urtean Gasteizen Gabon gauean kantatzeko Burgosen inprimatu zen Villancico bat, euskaraz eta gazteleraz zegoena. Gazteleraz gainera euskara ere bertakotzat
|
har
zezaten, bertako hizkuntza jatorra hain zuzen.
|
|
|
Esapide batzuetako forma hartuak, berriz, sarri darabiltza. Egia esan, maiz darabilen goxeric arrats ere halakotzat
|
har
genezake, baina euskaraz oso zabal dabiltzan gizaldirik gizaldi, herririk herri eta antzekoak esan nahi dugu hemen. Horrelakoetan, bizkaierazko joerari jarraituz, ric erabiliko du eta ez instrumentala.
|
|
|
Gustatu edo gustatu ez, hori besterik ez dugu; eta planteamendu horrekin euskal herritar guztien eskubideabermatuko litzateke. Izan ere, gutxienez badaukagu gune bat non prozesua bermatuko litzatekeen, eta gero gune hori Euskal Herria osora enfokatua izango litzateke, nahi duten guztiek parte
|
har
dezaten. Ez inkorpora daitezen, hori agian GernikakoEstatutuaren hutsetako bat izan da, eta noski, nafar batek, ziurrenik arrazoi handiz, esan dezake:
|
|
|
EA, EAJ etaEH hiru alderdi nazionalisten txosten politikoei buruz nire iritzia eman dezadaneskatu zait, eta erronka onartzea erabaki dut, nahiz eta badakidan jakin, gaia guztizkorapilatsua dela eta, hartaz, aukera guztiak dauzkadala bat baino gehiago mintzeko. Horregatik, aldez aurretik barkamena eskatzen dizut zuri, irakurle horri; kontuan
|
har
ezazu ondorengoa nire iritzi pertsonala dela, nirea bakarrik.
|
|
|
Nolanahi ere den, arazoa beste nonbait dago, gazteeibegira geure gaitasun bultzagilean, alegia. Gazteek hitza
|
har
dezaten eta hori berenbaitako (barneko eta kanpoko) egin dezaten ahalegindu behar dugu. Azken buruan, lurhonen, gizarte honen eskuko izan daitezen, gatazkak bideratzeko, konponbideakaurkitzeko eta utzi dizkiegun bideak eta beren kabuz sortuko dituztenak egin ditzaten.Kontua da, kultura garatzen ari dela eta aurrera egiten duela on txar guztiekin, liburueta abestiekin, eskola eta harreman modu berriekin.
|
|
|
Aurrerakoan ez da aski izango. Kontuan
|
har
dezagun? (1966b, 447). Amaitu da identitate etniko kulturalean funtsatutako Euskal Herria.Eredu honen araberako euskaltasuna hil hurren daukagu Iparraldean:
|
|
|
Egitate soziologikoa anitza baita, aniztasun hori kontzeptu batean bildu nahibada, zein kontzeptu izan daiteke hori? Orain arte gizarteko ustiaketaz eta injustiziazaritu baikara, ustiaketa mota guztiak eta injustizia guztiak, sozialak zein politikoak, banakoak zein kolektiboak zein Estatukoak, talde barnekoak zein taldeen artekoak?, barnean
|
har
ditzakeen kontzepturik zabalena, ziur aski,, harrapakaritza, kontzeptuada.
|
|
|
Bukatu aurretik, eta berriz ere informazio iturrien afera hagitz garrantzitsua dela aipatuz, iturrien hautua egiteak orduz geroztiko lan guztia baldintzatuko baitu, ekar ditzagun hona irratiko estilo liburu batean ematen diguten aholkua, kazetarigai eta kazetari profesional guztiek aintzakotzat
|
har
dezaten (De Maeseneer, 1989, 27):
|
|
|
" Nik ikusi nuen deabrua tigre haren baitan, bai, eta tigrea hil genuen, baina deabrua bizi da... zeren, nik baino hobeki dakizuen bezala, deabruak gaur tigre baten forma
|
har
baitezake, bihar belearena, eta etzi herensugearena. Eta horregatik erraiten dizuet, halaber, ezen gure biktoria hura egun batekoa izan zela, eta nehoiz baino erneago eta itzarriago ibili genukeela, deabruaren kontrako borrokan..."
|
|
|
Eta, aipu eta anekdota haiekin eta haien arteko loturekin, sare bat osatuz joan zinen hitzez hitz eta elez ele, eta ni sare hartan atrapaturik eta liluraturik sentitu nintzen, halako suertez, non ez bainintzen ohartu ere enekin egiten ari zinenaz. Baina, liluraturik banengoen ere, hats
|
har
nezakeen oraino, uretan dagoen arrainak bezala. Zeren, eskola akabatuz gero etxerat nindoala —San Martín del Mercado ko Plazako ikasleen egoitza hartarat, non ediren bainituen enea bezalako egoeran zeudèn hainbat eta hainbat estudiante, apezteko edo ordenatzeko asmotan haiek ere, ordena batean zein bertzean, zeren, jesuitak Salamancan eraikitzen ari ziren edifizio bikain famatua, non baitzuten kolejioa, ez baitzen enetako tokia, han irakasten ziren gaiak, trivium a eta quadrivium a, Iruñako kolejioan ikasi nituenez gero—, sareetarik libratu nahian lehorrerat jauzi egiten duen arraina bezala, hatsik gabe geratu bainintzen ni ere bat batean.
|
|
|
—eta, bere teoria hura azaldu ondoren, bere ondoreak atera zituen—: Ez, Pedro, libertatea ez duk ilusione hutsa, are gutiago Urbiain bezalako toki batean, non bere kabuz pentsatzen duen gizonak nekez hats
|
har
dezakeen... Izan ere, Urbiainen Aristotelesen filosofia duk oraino nagusi, zeinari Erromako elizak sostengua emaiten dion —eta, handik aitzina, Aristotelesen filosofiaren hutsen berri eman zion eta aita Bartolome Ziaurrizkoaren etortzearena... eta erran zion, halaber, gezur haien aurka ukoa baizik ez zitzaiela geratzen, ukoaren egia; eta, isilune labur baten ondoren, basoan zituen arno hondarrei azken kurka emaiten ziela, akabatu zuen—:
|
|
|
Bai, banku ibiltari bat nauk, Pedro... eta hire babeslea izanen nauk egunotan, nola izan baitzen Mezenas Horaziorena eta Virgiliorena erromatarren denboran —eta, hamar ezkutu luzatzen zizkiola, erantsi zuen—: Hemen dirua soberan daukak, bai pintatzeko tresnen erosteko, eta bai bertze ostaturat itzultzeko ere, non gela zabalago eta egokiago bat
|
har
dezakean... Eta hitz eman behar didak ezen anitz janen duala eta neurriz edanen.
|
|
|
Hantxe ene urduritasunari eta neure ezinegonari leku emaiteko okasionea! Aitzinetik ere ikusia nuen nik osaba Joanikot, posizione are irrigarriagoan, noiz eta Urbiaingo jauregian erori baitzen eskaileretan beheiti, kakontzia eskuan zuela; jauregiko egun hartan, ordea, osabak min
|
har
zezakeelakoan edo, izutu egin nintzen hatsarrean, eta ez nuen, halatan, irririk egin, harik eta osaba bera irriz hasi zitzaidan arte; lohiaren gainerat erori zen bertze egun hartan, alabaina, nola urduritasunaren eraginagatik fintasun eta sentikortasun orotarik kanpoan bainengoen, istantean hasi nintzen irri karkaraka, gogo biziz eta neure ezinegonari leku emanez, osabari baimendurik eskatu gabe.... Berehala joan zitzaidan, ordea, irri egiteko gogoa!, zeren, ene irria aditu bezain sarri, tximistak harturik bezala zutitu baitzen osaba, eta, ukabila altxaturik, erran zidan:
|
|
|
" Ez. Zuhur jokatu behar dugu; izan ere, isilpean segitzen badugu, hats
|
har
dezakegu; agerian, berriz, hatsa ukatuko digute... eta, andere Grazianak berorren dorretxerat joaitea debekatu badit, goganbehar delako da..." Eta osabak erran zion: " Ai, Maddalen, zergatik ez ditugu kontu horiek ahanzten... eta zergatik ez didazu kopla eder bat kantatzen?" Eta Maddalenek osabari buruko adatsa ferekatzen ziola, nola ama batek bere semeari, kantatu zuen:
|
|
|
Eta, jardina zegoen lekuan, baratze bat lantzen hasi nintzen; eta, baratzeaz gain, sagasti zahar bat nuen; lizardi itzaltsu bat nuen, non udako egun beroetan atseden
|
har
bainezakeen; errota bat nuen, asto bat nuen, oilo batzuk nituen, eta errenta tipi bat nuen, aitzina egiteko, zeren amak eta biok hala erabaki baikenuen, gainerako ondasunak miserikordiazko obretarat uzten genituela.
|
|
|
Izan ere, Rosaren faltan, nork eskainiko zizkidan haren hitzak, eta nork eskainiko hark errezitatzen zizkidan poemak, bere boz partikular harekin? Nork eskainiko zizkidan, handik harat, bere besoak, eta nork bere magala, nik haietan atseden
|
har
nezan, haur batek bezala.... Nork jarriko zizkidan, Rosaren faltan, azuzenak, eta nork jarriko arrosak eta orkideak beirazko ontzian, alabastrozko mahaiaren gainean, loreak, halatan, gure sentimenduez mintza zitezen?
|
|
|
"... Badakizue ezen deabruak mila forma
|
har
ditzakeela, eta emakume baten iduripean ager daitekeela batean, herensuge batenean bertzean; edo katu beltzaren iduria har dezake gaur, eta bihar, berriz, txakur zuri baten gorputzean sar daiteke, hemen Urbiainen gertatu den bezala. Zeren Luthero hil zen, Jainkoak infernuratu zuen, eta orain harat eta honat dabilkigu hura, Luziferren legioekin deabru bihurturik eta jendea bereganatu nahirik.
|
|
|
haren azala eta haren azazkalak, baita ile eta betile bakoitza ere, bat banaka eta bat bederaka, xehero eta beregainki; zeren haren ile bakoitzak urrezko sierpe bat izan behar baitzuen zinez, eta zeren sierpe haiei beha ibil bainintekeen liluraz lilura! Eta haren begiak bi leiho ziren, espaziorik espaziotsuenetarat jotzen zutenak, non bozkarioak hats
|
har
baitzezakeen eta ditxak eta felizitateak dantza. Eta azal hartan barrena, zenbat bide eta bideska hauteman nituen, guztiak ere hatzez eta ukitzearen ukitzez ibiltzekoak izan zitezkeenak edo bista hutsez; hauek, meharrak eta malkarrak eta mendiska ezin biribilago batzuetarat zabaltzen zirenak, eta haiek, berriz, plaunak eta berdinak baina leize batean akabatzen zirenak, non ezkutatzen baitzen ukitu leuneko goroldioaren erresuma...!
|
|
|
Baina, hats
|
har
nezakeen arren, larri nengoen artean, deusetaz segur ez nengoela; eta ene larritasunean espainiarrei behatzen nien nik, zeren, nola bainekien ezen ezin oilarragoak eta ezin urguilutsuagoak zirela guztian, ohoreari loturik zeuden gaietan partikularzki, hala iguriki nuen istant batez ezen oldartu eginen zitzaizkiela guardiei, baina haiek ere han geratu ziren oilar lumatuen antzo, hitzik gabe eta mu...
|
|
|
Eguzkia inguruko etxeetako teilatuetan irristatu, eta gure sukaldeko leiho erdi irekitik sar  tzen zen, itzal argien konposizio alaia osatuz. Gero, lurrean etzan, eta hauts izpiak esnarazten zituen, haren alaitasunean parte
|
har
zezaten.
|
|
|
Kontuan
|
har
dezagun, Unamunok, 1864.ean Bilboko Zazpi Kaleetako Erronda kalean jaioak, haurtzaroan euskararen gainbehera ezagutu zuela bere inguruan. Izatez, etxeko giroan gaztelania hizkuntza nagusia izana zuen, baina halere, bere herriaren mintzaira zaharra bereganatu nahirik, euskara ikasten saiatu zen.
|
|
|
Gune elkarreragile honetan astean behin, ostegunetan, 22:00etatik 23:00etara bitartean, katalanez, pertsona publiko ospetsu bat internauten galdera guztiei erantzuten saiatzen da. Horrez gain, publikoak eztabaida guneetan parte
|
har
dezake eta posta elektronikoaren bidez erredakziora helaraz ditzake bere iritziak eta iradokizunak.
|
|
|
Eskakizun hauek autoritateak" ekintza positiboa" delako neurri multzo bat onartzera eraman ditzakete. Oro har, ekintza hauek, historia, etorkin etniko zein sozial, genero, erlijio edota talde kultural batekoa izateagatik beraien buruak antzinatik bazterturik ikusi dituzten gizabanakoak gizartearen patu kolektiboan benetan parte
|
har
dezaten dute helburutzat. Beste hitzetan esanda, gizartekideak hiritartasunaren idealera hurbildu daitezen kontsideratu behar zaie, ez indibiduo abstraktuak, isolatuak bezala, baizik eta giza talde ezberdinekin lotura estuak dituzten indibiduoak bezala.
|
|
|
Inor izateko aukera duzun bakoitzean fantasma bihurtzen zara, arima bakartua, espiritisten espirituak bezala ibildaun eta eragingabe. Aintzat
|
har
zaitzakeen inork ez zaitu ez ikusten, ez entzuten, ez ukitzen.
|
|
2001
|
|
|
Honela, ez dugu ia eztabaida gunerik eta energia berrien bultzatzaileak falta dira. Antolakuntzan, hainbat elementu kreatibo moldatu ditugu lan prozesuak arintzeko, honela lanen aurkezpenek garrantzia
|
har
zezaten. Superkongresua zer izan den pentsatu eta, ingelesezko" funky" izena datorkit burura, hau da, bizia, eroa, ezohikoa, informala, bat batekoa eta zuzena.
|
|
|
11 kontseilari nagusi izanen dira berrautatuak eta hauetako zazpi karguan errepikatzeko asmoz aurkezten dira. Bidaxuneko Jean Jacques Laserre auzapeza eta Kontseilu Nagusiko lehendakariordeak lehendakari kargua
|
har
lezake François Bayrouren ordez, honen kargu metaketa dela-eta. Gauza berarengatik ez da aurkeztu Michelle Alliot Marie RPRko presidentea.
|
|
|
Egun Korrikaren funtzionamendua aski ezaguna da, baina 80ko hura lehen aldia izanik, azalpenak ez zeuden soberan: " Pertsonaia famatuetatik aparte nahi duen guztiak parte
|
har
dezake, noski kilometro bakoitza lagun batek ez ezik, talde batek ere egin bait dezake. Horretarako dirua emango dutenak behar dira, eta norberak bilatu ditu horiek".
|
|
|
EAJ ez da fidatzekoa; nahiz eta gurekin gobernu itunak izenpetuta izan, oso jarrera motela du soberaniarekiko, eta PSOErekin paktatuko du aukera duenean. Aurrea
|
har
dezagun. Hauts ditzagun jeltzaleen eta sozialisten arteko balizko zubiak, eta horretarako tira diezaiogun hegan dabilen guztiari.
|
|
|
ABk egutegi arazoak eta hauteskundeak tarteko, ezezko eman zion proposamenari. Baina ABk ez zuen arazorik ikusi ABko kideek Batasuna prozesuan parte
|
har
zezaten. Kanpotik so eginda, AB ezker abertzalean kokatu izan da orain arte, baina ABk ez du inoiz bere izaera politikoa ezker abertzalean formalki kokatu.
|
|
|
Lantegi guztiek Ormaiztegin prestatutako pertsonen buruzagitza dute, eta horietako bakoitzean Irizarren filosofia ezartzen ahalegintzen dira. Filosofia kooperatibista hori antolamenduko pertsona guztien lankidetzan eta partaidetzan oinarritzen da, eta guztiei ematen zaie enpresako alderdi on eta txarren berri, eta enpresak epe labur, ertain eta luzerako dituen proiektuak ezagutarazten zaizkie, kudeaketaren protagonista gisa esku
|
har
dezaten.
|
|
|
EUSKAL Herriak dagokion lekua
|
har
dezan, burujabetza prozesu bat bultzatu behar dela azpimarratu zuen ELAk bere 90 urteurrena ospatzeko Bilboko Euskalduna jauregian iragan larunbatean egindako ekitaldian. Gernikako Estatutua hilda dagoela eta gainditu behar dela berretsi zuen ELAk, 97an Gernikan barreiatu zuen bezala.
|
|
|
Haizea maiz ez da atzematen, harik eta ibilgailua astindu eta bere bidetik ateratzen duen arte: horregatik komeni da bidertzeko garo eta gainerako landareen inklinazioa nolakoa eta norakoa den kontuan hartzea, hurrengo haize erauntsiari aurrea
|
har
diezaiogun.
|
|
|
Kontuan
|
har
dezagun, nolanahi ere, indemnizazioa jaso ahal izateko, aire konpainiaren erreklamazio liburuan ohartarazpena egin beharra dagoela.
|
|
|
Zerua ulertzeko mapak, planisferioak edo entziklopedia tematikoak
|
har
ditzakegu gidari eta une bakoitzean ikusten duguna azalduko digute.
|
|
|
Horixe da bidea kontsumitzaileak erosten duenarekin konfiantza
|
har
dezan eta elikagaiak ahalik eta segurantzia handienaz maneia ditzan.
|
|
|
– Gogoan
|
har
dezatela, eginkizun didaktikoei egozten diegun oinarrizko egituraedozein delarik ere (diskurtsiboa, komunikatiboa, tematikoa edo linguistikoa), euskarri gisa testuak erabiliko direnez, hizkuntzaren lau ikuspegi horiek bertanegongo direla beti, eta, horrenbestez, kontzienteki edo oharkabean beti jorratukodirela. Hots, edozein jardueratan barrena seinalatu ahal ditugula arlo ezberdinetakoedukiak lantzeko uneak, eta, horren bidez, helburu zehatzen erdiespena biladezakegula.
|
|
|
Bai isiluneak apurtzeko orduan, baita mozteko edotahitza hartzeko orduan, aholkulariak beti ikasleari utzi dio lehenengo aukera. Hitz egiten ari denean ikasleak mozteko keinu txikiena egiten badu, hitza emanbeharko dio, alde batetik konfiantza
|
har
dezan, eta bestetik benetako kontrola hardezan.
|
|
|
Fobia duen pertsonak, Gilek adierazi zuenez, badaki txakurrak ez duela ezer egiten, baina ez da gai bere aurrean beldurrik ez izateko, eta are gutxiago ukitu edo hurbiltzeko. Gehitu duenez, zakurraren aurrean duen erantzuna aldatu egiten da zakurraren hurbiltasun mailaren, jarreraren eta beste baldintza batzuen arabera, hala nola lepokoa duen ala ez, baina pertsona fobikoak antsietate erantzuna izaten du, eta larritasun krisiaren itxura
|
har
dezake, izerditzea, takikardia, arnasteko zailtasuna eta abar.
|
|
|
Ahal den guztietan, sasoikoa aukeratu, berotegietan baino elikagarriagoa, zaporetsuagoa eta merkeagoa baita. Etxera iristean, edozein bilgarritatik askatu behar dira, arnasa
|
har
dezaten; eta hondatuta dauden hostoak kendu behar dira, gainerakoak ez hondatzeko. Kontserbazio, manipulazio eta higiene irizpideak:
|
|
|
Infekzio arriskua prospektuan zehaztuta agertzen den arren, Centonorrek kaxa beltz bat gehitu du, errezeta duen botika bati eman dakiokeen arrisku sinbolo handiena. Ikur horren bidez, medikuei ohartarazi nahi zaie kontuan
|
har
dezatela nolako arriskua duten hura jartzeko orduan. Hala ere, Centonorrek gutunak bidaliko dizkie medikuei, “Remicade” arriskuaren berri emateko.
|
|
|
Normalean, azido kantitate txiki bat esofagorantz igarotzen da esofagoaren eta urdailaren artean dagoen balbula baten bidez; balbula hori beheko hestegorriko esfinter deritzo. Urdaileko zuku azidoa (urin gastrikoa) eta digestio entzimak behin eta berriz esofagorantz (errefluxu gastroesofagikoa) birjariatzen direnean, azidotasuna (pirosia) gertatzen da eta esofagoa irritatu egiten da eta, gainera, su
|
har
dezake. Esofagoaren hanturari esofagitis deritzo, eta kronikoa edo akutua izan daiteke, haurdunaldian gertatzen den bezala.
|
|
|
Munduko herrialdeen erdietan baino gehiagotan psikiatra bakarra dago 100.000 biztanleko. Era berean, OMEk gobernuei gomendatzen die osasun mentalari buruzko hezkuntza eta sentsibilizazio kanpainak egin ditzatela, tratamendurako eta laguntzarako oztopoak murrizteko, eta, hartara, kontzientzia
|
har
dezaten buru nahasteen maiztasunaz, horien tratagarritasunaz, sendatze prozesuaz eta nahaste horiek dituzten pertsonen giza eskubideez. Hori dela eta, OMEk adierazi du komunitateek, familiek eta kontsumitzaileek osasun mentalerako politika eta programen plangintzan eta garapenean parte hartu behar dutela.
|
|
|
Bestetik, folatoen, C, A, D, E, tiamina edo B1, zinka, selenioa, iodoa, kaltzioa eta burdina gabezia kasu batzuen erantzuletzat hartu dira, eta gabezia hori zuzentzean konpondu ziren. Baina seme alabak izateko adinean dauden emakume guztiek neurriak
|
har
ditzakete haur osasuntsu bat izateko aukerak areagotzeko, umea izan aurretik ere. Badaezpadako neurri batzuk dira haurdun geratu aurretik medikuarengana joatea, bizimodu osasuntsua izatea eta elikadura zaintzea.
|
|
|
Zaharrei buruz honelaxe dio: " Ezinduak daudenean ere, gurasoak, irakasleak eta senide zaharrak ongi
|
har
itzazu".
|
|
|
Bangalore ondoko herrixka batean harijanek edateko aska bakarra zuten. Jauntxo bat aska horretara bere bufaloak eramaten hasi zen, bainua
|
har
zezaten. Harijanak arranguratu egin ziren.
|
|
|
Gogoan
|
har
dezagun, nolanahi ere, bata aspertzen duenak ez diola beti gogait eragiten besteari. Pisua, gainera, sakonari omen dagokio, hainbeste bider ikusten dugunez.
|
|
|
Orduan, bada, baturakoa erdi batu bihurturik eta batasunaren berria bazterretan zabaldu ondoan, bazirudien Aita Altunak ere atseden
|
har
zezakeela, lan larrien ekoizpena ederki biribildurik inguruan zuela. Ez da horrela izan, inondik ere, eta euskararen onerako ez da horrelakorik gertatu.
|
|
|
Hilko naiz, baina ez naiz osoro suntsituko, geroagokoetan neure aztarna utzi gabe. Mila aldiz frogatua den egia hau, Comtek ere ontzat
|
har
zezakeena, Barandiaranek ondoan (zorionez) duen segizio ugariari gogorarazi nahi nioke, aspaldixe argitara emanak saihets ez ditzaten berriagoen segidan dabiltzalarik.
|
|
|
Soldatapeko langile gisa, gerentziaren eta zuzendaritzaren mendean zegoen, beste edozein enpresatan egon litezkeen eskubide eta betebeharrekin. Baina kazetaria zen aldetik, langile horrek parte
|
har
zezakeen zuzendariaren hautapenean, lankideekin batera editorialen aurkako iruzkinak bul  tza zitzakeen (enpresa jabetzari zuzenean zegokion zerbait zen editoriala), informazioa bere kontzientziaren eta bere kontzeptu profesionalaren arabera taxu zezakeen, sekretu profesionalari eusten ahal zion, lana kalte ordaina kobratu eta gero uzteko eskubidea zuen, egunkariak bere jokabide editoriala alda... Baina zera zen agian garrantzitsuena, kazetari askok irakurlegoaren, informazioa sor  tzen eta jasotzen zuen gizartearen, ordezkari soiltzat zuela bere burua.
|
|
|
Eta, trukean, hedabideak demokraziaren eta Lizarraren artean eraikitzen ari diren amildegi sinbolikoak mugatu egiten du PSOE eta PP alderdien elkarrizketaren aldeko jarreretara hurbiltzea. Zoritxarrez, estrategia negatiboek ere parte
|
har
dezakete sistema politikoaren eta hedabideen sistemaren arteko elkar eraginean.
|
|
|
8. Hedabideen eta profesionalen autonomia zabaltzeko eta presioei eusteko, ez da aski editorialak prestatu edo albiste bat sinatu ahal izatea. ...nestea, bilaketa eta kale kazetaritzaren balioa mahai eta telefono kazetaritzaren aurrean baliozta  tzea, arazo batek ukituei informazio kabinetei baino ahots gehiago eskaintzea, ikerketa kazetaritza eta iragazte kazetaritza bereiztea âhelburu zikinei begira ez erabil  tzeaz gaineraâ eta gizarte sektore guztiei, babes gutxiena dutenei bereziki, informazio eta iritzi prozesuetan parte
|
har
dezaten bultzatzea.
|
|
|
3. Euskararen aldeko eragileen eginkizuna da, epe laburrera eta urgentziazko erantzunak emateko, beren baitan biltzen den jendea aktibatzea eta euskararen aldeko neurrikonkretuetan parte
|
har
dezaten dei egitea eta lortzea. Jarrera aktibo hori ekimen ezberdinetan konkretatu liteke, haurrak euskarazko ereduan matrikulatuz, euskara ikasiz, lan munduko euskara planetan arituz, euskararen alde antolatzen diren festa, aldarrikapen eta ekimen ezberd inetan parte hartuz, administrazioan euskaraz egin diezaioten exijituz, euskarazko produktuak hobetsiz eta kontsumituz...
|
|
|
Gureganaino iritsi diren elkarrizketetan eta Akademian eman zituen klaseen bidez. Akademia ikerkuntza eta irakaskuntza zentro bat izan zen, eta bere izena aurretik Akademorenak izandako Atenas ondoko lurretan kokaturik egonagatik hartu zuen. Bertan Platonek irakasle lana egiten zuen (baita bere ikasle aurreratuenek ere), eta jakintzaren hainbat alorretako garaiko ikertzaile handiak konferentzia edo kurtsoetan denbora tarte batez parte
|
har
zezaten gonbidatzen zituen, Knidoko Eudoxo matematikari eta astronomoa adibide. Kide izateko ez zen derrigorrezkoa" platonikoa" izatea, eta egiazki, bere ikasle gailenen arteko zenbaitek Platonen ideien doktrina eta printzipioen teoria eraso zituzten; hauxe da Platonen iloba eta ondorengoaren kasua, jarrera kritiko horrek ez ziolarik eragotzi Akademiako pertsonaia nabarmenetakoa izatea.
|
|
|
guztiok onartzen dugu marinelak mareak eta izarren kokapena ezagutu behar dituela, eta untzia nola maneiatu ere jakin behar duela, bestela merkantziak alde batetik bestera garraiatzea ez bailitzateke posible izango, ezta itsasotik bizirik irtetea ere. Baina demokrazian edonork parte
|
har
dezake politikan, baita ezjakinenak ere, hiritar diren guztiek baitute hitz egiteko eta beraien iritzia plazaratzeko askatasuna. Era honetan, jendeak, eztabaida publikoetan, egiaren bilaketara baino, bere interes partikularra asetzera bideratuko ditu eginahal nagusiak.
|
|
|
Sok. Esan iezazkidazu orain Nestorrek bere seme Antilokori esaten dizkion bertsoak, Patrokloren omenezko zaldi lasterketan bihurgunean sartu behar denerako neurriak
|
har
ditzan nola bultzatzen duen. lon. Baina makur zaitez zu zeu, dio, bi haietatik zertxobait ezkerretara eserlekuan eta astindu eskuineko zaldia zure oihuez adore emanez, eskuekin aho uhalak lasaitzen dituzun bitartean.
|
|
|
Aitzineko gauean ilargi betea izan zen, eta halakoetan aitak pattar botila espres erosten zuen, afalondoan suari begira pasatzen zituen ordu luzeetan bera ere suak
|
har
zezan. Egun hartan ere halaxe gertatu zen eta, bere buruarekin solasean hasi zela ohartu ginenean, anaiak eta biok alde egin genuen.
|
|
|
Gauza bakarra eskatzen diot Jainkoari: nire izenaz eta izanaz gogoratzean, jendeak kontuan
|
har
dezan gizon umil baina, ororen gain, bakezale batetaz ari direla. Zure esku dago.
|
|
2002
|
|
|
Euskal musikari gazte askok 1997an sortu Euskal Herriko Gazte Orkestran jotzea amesten dute. Bertan 16 eta 27 urte bitarteko musikariek soilik parte
|
har
dezakete, eta urteroko berriketen ondoren, 95 musikari geratzen dira. Izan ere, froga gogor batzuen ondorioz, orkestrara kide berriak sartzen dira.
|
|
|
Jendea parte hartzeko prest dagoen ere galdetu diogu Lutxo Egiari, alegia, erabiltzailea mentalizatuta ote dagoen poesia bat idatzi edota argazki batzuk egin eta Internetera bidaltzeko. Egiaren ustez," oraindik jendea mugitu eta parte
|
har
dezan lortzeko lan handia egin beharra daukagu". Izan ere," kultura nahiko minoritarioa da.
|
|
|
Gainera azken urteetan politikoen moda berria da eraikuntza publikoak argiztatzea. Ikusi dadila eliza, udaletxea, jauregia… Hollywooden itxura
|
har
dezala! Behin goizeko jota ez dute zertan eraikin horiek argituta egon, turismoa egiteko beste ordu batzuk daude-eta!
|
|
|
Kopuru hori alderatzen badugu euskaldungoaren kopuruarekin, konturatzen gara euskarazko liburuen erosle proportzioa izugarria dela, kontuan
|
har
dezagun horiek ere gaztelaniaz edo frantsesez erosten dutela. Irakurle komunitate zale bat dugu beraz.
|
|
|
Eideak soilik eideekin baitute hartuemanik, halaber gauzak soilik gauzekin, eta bata eta bertzea osotoro eta elkharkiro bereziak dira. Elkharhizketa hunen hulertzean aintzinatzekotz, gogoan
|
har
beza irakurleak erran hau.
|
|
|
Par. Bainan ezta handitasunak ere ezertan egoitzik izanen eztu, handitasunaz: lekhore eta berezi, zerbait handiago bat izaitea beharreko baitlizateke; alegia, handitasuna barne
|
har
lezaken zerbait. Eta zerbait handiago horrek ez ledukake bekhozbekho tipitasuna; halarik ere, hau baino handiago lizateke, hari buruz handi datekenez geroz.
|
|
|
Tenperatura kontrolatzeak berebiziko garrantzia dauka: 150ºC baino tenperatura hotzagoetan frijitzea ez da aholkatzen, elikagaiek gantz gehiegi xukatzen dutelako eta; 225 ºC baino tenperatura beroagoan, aldiz, arriskutsua izango litzateke (olioak su
|
har
dezake eta).
|
|
|
Orain dela urte batzuk arrain olioa baliatzen zen oiloen pentsuaren osagarri gisa, arrautzek DHA gehiago izan zezaten baina taktika horrek eragozpen latzak zituen: batetik, produktuak arrain tekoa
|
har
zezakeen; bestetik, hura erdiesteko hainbat prozesu kimiko eta fintze prozesuak egin behar izaten zirenez, arrautzen prezioa ikaragarri igotzen zen.
|
|
|
Horrez gainera, heziketan profesionalak diren bizkortzaileek antolatutako jolas eta jokoetan ere esku
|
har
dezakete.
|
|
|
Azken urteetan Europako Batasunean eztabaidagai izan da erregioen eginkizuna; alegia, Bruselan hartzen diren erabakietan parte
|
har
dezaketen, hots: EBrazuzen joan ote daitezkeen beren interesak defenditzera, Estatua alde batera utziz; zer nolako harreman mota izango diren etorkizunean EBaren, estatuen eta erregioenartean; zein izango diren instituzio desberdinen eskumenak.
|
|
|
Lan merkatu aktiboko politikak gauzatzeko, bestebaliabide batzuk sor litezke (lanpostuak sortu, lanpostuak sortzeagatik enpresarieilaguntzak eman, bitartekotzako zerbitzu publikoa enpleguan...), derrigorrezkoheziketa banakotsua baliatzeko. Halaber, diru sarrerei lagunduz zergak eta etekinak bamean hartzen dituzten lan politikako beste eremu batzuetan harago joanez, diru sarrera horiek pizgarri eta baliabide gehigarri gisa erabil daitezke, gizabanakoek heziketako jardueretan parte
|
har
dezaten, eta enpresariek heziketa gehiago etahobea eskain dezaten. –Workfare?
|
|
|
bilbe horretan korapilo funtsczkoa izan da egundainotik unibertsitate sistema, hots, goi mailako sistema akademikoa. Gizarte bateko intelligentsia, beraz, diziplina eta akademia espezializazioak, kultur erakunde desberdinetako kidetasunak eta gaitasun kulturalen eta botere sozialen banaketak gorabehera, gizartekokultur tradizioaren testuinguru batean taxuturik egoten da; hau da, bilakaerahistorikoan garatu diren kultur elementu komunetan parte
|
har
dezake,, tradiziointelektualak, deitu ahal ditugun eredu kognitibo eta moraletan, alegia3 Tradiziohoriek zehazten dituzte, hain justu ere, kultur sortzaileen belaunaldi berriek bestetestuinguru batzuetan beren rolak eraikitzeko baliagarriak izan daitezkeen ereduidealak, denboran zehar, tradizio guztiak bezala, aldatu egiten direnak.
|
|
|
Ekintzek eginkizunbat edukitzea garrantzitsua iruditzen zaigu, ikasleek helburu bat izan behar dutezati honetarako. Hala ere, noizean behin elkarrizketak bere bidea
|
har
dezake, egunaren arabera. Batzuetan programatutakoa bukatu eta gero beraiek jarraitzendute, irakaslerik gabe.
|
|
|
Baina, entzuteaz gain, guk zuk parte
|
har
dezazun nahi dugu, nahi duzun dena kontatuz, jakin nahi duzuna adieraziz eta gure saio honetan parte hartuz10.
|
|
|
Berehalako batean pasatzen baldin bada, berehalako batean hiltzen baldin bada, emanaldi minutu gutxi kontsumitzen baldin baditu, orrialde gutxi betetzen baldin baditu, eskandaluak ez du apenas eraginik izango. Laburrak ere izaten dira, baina eskandaluek arreta kuota minimo bat behar dute, gizarteak aintzakotzat
|
har
ditzan. Denboran luzatzen diren eskandaluek era biko heriotzak ezagutzen dituzte:
|
|
|
Gaur egungo masa hedabideen jarduera globalizatzaileen aurkari eta areriorik nagusienek diotenez, informazioaren abiadurak jendea jakin min iraunkorrean edukitzeko baino ez du balio; jendea urduritu egiten du informazioaren jabe izanbehar iraunkor horrek, eta artegatasun horrek ezinegona baino ez du ekartzen, ez baitu ahalbidetzen, gehienetan, informazio egokiagoaren jabe izaterik. Ustezko informazio hurbiltasun hori dela medio, informazio masa erraldoiagaz batera, tamalez, jendeak gertakarietan parte
|
har
dezakeela uste du, baina ez da horrela. Gaur egungo hedabideetan gertaera hain hurbiletik ikusten denez, gertatzen ari den horretan eragin dezakeela uste du jendeak.
|
|
|
Sarea zenbat eta gainkarga handiagoa izan, orduan eta bero handiagoa erregistratuko dute eroaleek. Beroa gehiegizkoa bada, kableek su
|
har
dezakete. Nola saihestu?
|
|
|
“Egoera horrek —dio Gabriel Hidcotok— industriari bakarrik egiten dio mesede, pentsu edo behor prezioan ordaintzen baititu zerri iberikoak, askoz merkeagoak, alegia”. Asajak eskatu du Nekazaritza Batzordeak eta Ministerioak neurriak
|
har
ditzatela Bruselan nekazaritza eta ingurumen arloko laguntzak lortzeko, Iberiar Penintsulako montanera txerriaren sektore zehatzerako, abeltzainari prezioak hondoratzen direnean konpentsatzeko. Diru-laguntza hori 9 euro ingurukoa izan litzatekeela uste dute, hau da, 126 euro baino zertxobait gehiago animalia bakoitzeko.
|
|
|
Atzo jakinarazi genuen Gobernua telefono mugikorrak zerga baten bidez zergapetzea pentsatzen ari zela, Ogasuneko ministro Cristobal Montorok atzo baieztatu zuen antenen gaineko karga sortzea ere aztertzen ari direla. Ministroak esan zuen “formula desberdinak” aztertzen direla, eta toki korporazioek, gaineratu zuen, “telefonia zabaltzeko antenen gaineko zergan” parte
|
har
dezaketela. Telefonia mugikorreko espazioaren erabilerari eta horrek udalen finantzei mesede egin ahal izateari buruz hitz egin zuen ministroak; ideia hori oraindik “aztertzen ari da” esan zuen, “zehazte fasean dagoen enbrioi proiektua” dela gehitu ondoren.
|
|
|
Diabetikoek eta epileptikoek bularra eman dezakete, gaixotasuna transmititzeko arriskurik gabe. Bularra eman daiteke bular bakarra edo silikonazko protesia izan arren, eta zesareaz jaiotako haurrek hasieratik bularra
|
har
dezakete.
|
|
|
Mirandak, gaur arte Valentzian egin den Erizaintzako IV. Kongresu Nazionalaren barruan, “XXI. mendeko transplanteen etorkizuna” hitzaldia eman ondoren, adierazpen horiek egin zituen, eta adierazi zuen hildakoaren senideek errausketa tasa altuenak dituzten erkidegoetan kalte gutxiago egiten dutela. Era berean, esan zuen hiltzen den jendearen %1 bakarrik izan daitekeela emaile, eta, beraz, behin eta berriz esan zuen herritarrak kontzientziatu egin behar direla beren organoei buruzko erabakia
|
har
dezaten eta familiakoei eman diezaieten, halako une zailetan erabakiak hartu beharrik izan ez dezaten. “Dohaintza heriotzaren alderdi positiboa izan daiteke”.
|
|
|
OMEren arabera, elikadura osasuntsua duten minbizien heren bat, pisu normalari eustea eta bizitza osoan ariketa fisikoa egitea saihets daiteke. OMEk gomendatutako neurrien artean, egunean 30 minutuko jarduera fisiko neurritsua dago, oinez ibiltzea, erretzeari uztea eta modu orekatuan elikatzea barne
|
har
dezakeena. OMEko adituek adierazi zutenez, ariketa fisikoaren onurak desagertu egiten dira ariketa egin eta 72 ordura, eta horregatik da garrantzitsua praktika erregularra eta jarraitua izatea.
|
|
|
Espainiako emakumeek, batez beste, 26 hilabete itxaron behar dute ospitale publikoetan ugalketa lagunduaren tratamendua egiteko, unitate guztietako espezialistek egindako txostenaren arabera, osasun administrazioari neurriak
|
har
ditzan eskatzeko. Azterketa Osasun Ministeriora bidali da, eta, haren arabera, Osasun Sistema Nazionaleko laguntza bidezko ugalketa zerbitzuak “ez dira aski, argi eta garbi”, eta giza baliabide eta baliabide material gehiago eskatzen dira; izan ere, bikote batek ez luke sei hilabete baino gehiago itxaron behar, eta emakumearen adinarekin ugalketa pronostikoa okertu egiten da.
|
|
|
Espplugeak ere iturri bat itxi du kaltetutako eremuan. Halaber, lehen mailako atentzioko medikuei informazioa eman zaie kontuan
|
har
dezaten zein diren legionella bidezko infekzioari dagozkion sintomak.
|
|
|
Baliteke kontuak egin ondoren, eta zenbakiek elkar
|
har
dezaten, etxebizitza kontura jotzea pentsatu izana. Zure kreditu erakundean etxebizitza kontu bat irekitzea gomendatzen dizute, Ogasunari zerga gutxiago ordaintzeko tresna gisa.
|
|
|
Mahuka luzeko arropa eta segurtasun betaurrekoak ere jantzi behar ditugu, eta maskara bat erabiltzea komeni da, sortzen diren lurrunak ez arnasteko. Lan egiteko orduan, ekintza eremua prestatuko dugu, errezel, paper edo erraz su
|
har
dezaketen beste produktu batzuetara gehiegi ez hurbiltzeko. Gu eta gure ingurunea prestatu ondoren, ekin lanari.
|
|
|
Hori dela eta, Ziurtapen Erakundeak eskatzen du ziurtapen entitateek arautzea eta zaintzea, batez ere, produktu jakin batzuen markek «kalitatea kudeatzeko sistema» soilik dagoenean ziurtatuta dauden kasuetan. Kasu horietan, kontsumitzaileak okerreko erabakiak
|
har
ditzake, uste baita ziurtatzaileak bermatzen duela produktuaren kalitatea edo baldintza jakin batzuk betetzea.
|
|
|
Haurtzaroa etapa kritikoa da, esperientziek eragin handia baitute funtzio sinaptikoan». Gene horren mutaziorako diagnostiko proba bat lortu zenetik, zientzialariek gehiago dakite sindromearen nagusitasunarekin zerikusia duten alderdiak, eta agerian uzten du aldaketa geniko horiek hainbat forma
|
har
ditzaketela. «Orain badakigu autismoa eta eskizofrenia klasikoak gene horretako mutazioek eragiten dituztela, baina espektro klinikoa hain da zabala, ezen ez baitakigu zein den disfuntzio genetiko horien benetako irismena», aitortu du Zoghbi doktoreak, lan horiek etorkizunean paziente horien tratamendu terapeutikoan gauzatzeko itxaropena baitu.
|
|
|
Soropila beti berdea, lorategi amestua Zoruak alfonbra natural berde baten itxura
|
har
dezan lortzea: hori da lorategi ona duen eta soropilaren egoera zaintzen saiatzen den edonoren ametsa.
|
|
|
Lehiaketa horretan, gutxienez lau barietateren gainean abesti baten letra sortuko da. Halaber, zuzeneko marketina bidaliko zaie medikuei eta nutrizionistei, fruta kontsumoaren preskripzioan parte
|
har
dezaten, eta komunikazio eta harreman publikoen estrategia bat egingo da mezu berarekin.
|
|
|
5.000 pertsona inguru dira, kutsatu gabe, komunitate honen jatorrizko bizimodua, nomada eta ehizan eta bilketan oinarritua, gordetzen dutenak. Paraguaiko Konstituzioak lurraren gaineko eskubideak aitortzen dituen arren, joan den ekainean errepide horiek eraikitzen hasi zen Paraguaiko Gobernua lur horiek kolonizatzeko kanpaina bat egiten hasi zen bitartean, adierazi du Survivalek Hego Amerikako Gobernuari premiazko neurriak
|
har
ditzala eskatzen diola, Ayoreoek beren lurrak gorde ahal izan ditzaten eta beren populazioa arriskuan jartzen duten epidemia piletik ihes egin dezaten. eta misiolariak Gizon zuriak lehen harremana izan zuen tribu horrekin 1940ko hamarkadan, bere lurretan baserritarren koloniak ezartzen hasi zirenean.
|
|
|
Moluskuen zati jangarrietan ASP moluskuek duten toxina amnesikoaren edukia ez da 20 mikrogramotik gorakoa izango gramo bakoitzeko. Osasun kontroletik bidalketara Araudia betetzen dela kontrolatzea, moluskua biltzen denetik merkaturatzen den arte, batez ere, agintari autonomikoei dagokie, eta haiek arduratu behar dute manipulatzen dituzten pertsonek hura betetzen dela bermatzeko beharrezko neurriak
|
har
ditzaten. Produkzio eremuak kategoria desberdinetan sailkatzen dira (A, B eta C), uretan dauden koliformeen gehieneko indizearen arabera.
|
|
|
lehenik, tratua haren amaren eta ene artekoa zelako: tratu sekretua, beraz; eta bigarrenik, Sarak berria gaizki
|
har
zezakeelako –oso gaizki ere bai– nik muturra sartzeagatik, amarekin zuen auzian. Beraz, nengoen egoeran egonda, zain egotea zegokidan, neure azpilanaren fruituak ikusteko.
|
|
|
Zure falta itogarri gertatzen zaidala idatzi nahi nizuke, zure presentzia ezinbesteko, arnasa
|
har
dezadan. Baina, aurrean ez zaitudan leku orotan zure armadako zelatariak atze  maten ditut, itxura xarmangarriz jantzirik.
|