|
2001
|
|
|
Nazka pixka bat eman zigun Trinik kontatutakoak eta, egia esan, inork ez zuen inbidiarik izan.
|
Handik
urte batzuetara egin nion felazioa mutil bati, nire lehenengo senargaiari, eta ez nazka baina ezta kitzikapenik ere, ez nuen ezertxo ere sentitu. Denborarekin ikasi nuen disfrutatzen, postura hartan gizonezkoak nesken menpe zeudela konturatu nintzenean, hain justu.
|
|
2003
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara paper burokratikoren bat eskuratu behar izan nuen Gobernu Zibilean. Ilara batean nengoen zain, eta nire txanda heldu zenean iruditu zitzaidan aurrean neukan funtzionarioa, paperak zigilatzen zegoena, bera zela.
|
|
2004
|
|
|
Martinek ez zuen azalpen gehiago behar izan.
|
Handik
urte batzuetara, kanguruei buruz lehenengoz entzun zutenean, erraz ulertu zuten zer zen animalia hura:
|
|
2005
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, ordurako gazte nintzela, elurra ariko zuen berriro. Bigarren aldi hartan, aurrenekoaren sentipena berreskuratu nuen:
|
|
2006
|
|
|
Eta orduan diaporama batean belaontzi eder bat agertzen zen, Antilletako itsasoan, eta Sisak abesti hunkigarri bat kantatzen zuen. Irudi hura inoiz ez zitzaidan oroimenetik galdu, eta horrela,
|
handik
urte batzuetara, neronen Antillak eta belaontziak asmatu nituen. Ez al da istorio polita?
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara nahiko galdua nenbilen, eta Imanol Muruak Diputaziorako deitu ninduen. Hasieran oso zaila izan zen.
|
|
|
Argentinan geratu zen László. Are gehiago, argentinar bihurtu zen
|
handik
urte batzuetara, eta izena ere aldatu zuen hango izenen itxura izan zezan: Ladislao José Biró bihurtu zen.
|
|
2007
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, eta ordurako Frantzian bizi nintzenean, Sartre-ren Qu, est ce que la Littérature, irakurri nuen; eta %100ean Amielen kontrakarrean, anti Flaubert bezala Sartre anti Amiel bat zela topatu nuen.
|
|
|
–Existentzialistek
|
handik
urte batzuetara Europan, Kierkegaard eta Unamunoren lumaz, modan jarriko zuten filosofia Galiza ahantzian aldarrikatzea.
|
|
2008
|
|
|
jakin ere, bazekien Ernestinak zergatik: ...moja izateari utziz; Ernestinak izan zituen, bai, une hartan gorabeherak, eskrupuluak ere hantxe behar zituen, aditzera ematen ziotenak ezen porrota berea izan zela, baita porrotari zegokiòn tonetako errua ere?, baina badirudi uste baino hobeto bideratu zuela gero bere afera hura, baldintza haietan, Ernestinak edo aurrera egiten zuen, edo erruaren zamak zapalduta bukatuko zuen?, Ernestinak berak
|
handik
urte batzuetara egin zituèn hitzak esandakoaren erakusgarri: –Komentuan eskrupuluak nituen arazo, baina komentutik irten ahala ez nituen jada.
|
|
|
Guztiz bestela gertatu zitzaion, ordea, Reginari, Villalbako markesak ikusi zituenean,
|
handik
urte batzuetara?
|
|
|
Horren handiak, ezen Bakeriza bera joan zen
|
handik
urte batzuetara herriko alkatearekin batera Madrilera Prietorengana, berau Hirigintza ministro izendatu zutenean. Ondarroako portua zaharberritzeko eskatu nahi zioten ministro berriari, kaiko sarrera arriskutsu hura zela eta.
|
|
|
Ernestinak garbi zuen frai Millanek desterrua izan zuela, karmeldar ordenako nagusiek erabakitako epaian, bere portaeraren eta jokabidearen ordain... jakin ere, bazekien Ernestinak zergatik: ...; Ernestinak izan zituen, bai, une hartan gorabeherak –eskrupuluak ere hantxe behar zituen, aditzera ematen ziotenak ezen porrota berea izan zela, baita porrotari zegokiòn tonetako errua ere–, baina badirudi uste baino hobeto bideratu zuela gero bere afera hura –baldintza haietan, Ernestinak edo aurrera egiten zuen, edo erruaren zamak zapalduta bukatuko zuen–, Ernestinak berak
|
handik
urte batzuetara egin zituèn hitzak esandakoaren erakusgarri: " Komentuan eskrupuluak nituen arazo, baina komentutik irten ahala ez nituen jada.
|
|
|
Guztiz bestela gertatu zitzaion, ordea, Reginari, Villalbako markesak ikusi zituenean,
|
handik
urte batzuetara...
|
|
2009
|
|
|
Gabino etxean gera zitekeen, baina kanpora irten zen, barruak agindutako erabakian, Gabinok berak halaxe aitortuko zuen
|
handik
urte batzuetara Zapiain doktoreari idatzitako eguneroko itxurakoan 8:
|
|
|
Aitak etxekoen aurrean apaldu eta zapaldu zuenetik, aitaren aurkako gorrotoa hazi zitzaion, itxuragabeki hazi ere, halako eran, non, aitak anarkisten aurkako madarikazio hura bota bezain laster, solidaritate moduko bat nabaritu baitzuen bere baitan. Domingok behin baino gehiagotan aitortuko zuen nabaritutako hura,
|
handik
urte batzuetara?, erarik automatikoenean, haien alde: esan nahi baita lehen aitaren begiekin ikusten zuena. Regina eneko mutilek aita zuten erreferentzia ordezkaezina?
|
|
|
meza entzuten egoten zen, isil isilik, baina berak bere barruko ahotsei entzuten zien batez ere?. Orduan bururatutakoak idatziko banitu, teologi liburu potolo bezain lotsagabea aterako litzaidake? esango zuen
|
handik
urte batzuetara?, zarata etengabean, trukua, trukua eta trukua; mezatatik irtenda gero, baina, amak Domingori ematen zion errieta, burua alde batera eta bestera mugitzen aritu zelako, orain alboko ateari begira, mezatara berandu iritsitako eliztarrari adi, eta orain aurreko bankuan pausatutako euliari:
|
|
|
nola hiritik Galiziara zihoan bitartean jakin zuen utzitako hirira itzuliko zela noizbait, hain zen handia leku-aldaketak eragin zion mina? baita aukera aurkitu ere,
|
handik
urte batzuetara, azken bi urteetan gurasoak hil ondoren, ama pneumonia baten ondorioz eta aita bihotzekoak jota; nola batxilergoa bukatu bezain laster inprenta batean hasi zen lanean han Galizian, non ofizioa ikasi baitzuen, eta nola hirira itzulita gero beste inprenta batean hasi zen; Domingok adi adi entzuten zion, bere txandaren zain; une hartan, baina, denborak berriro nerabezarora eraman bal...
|
|
|
–Baina mutilak amets handiak zituen, eta hala lortu zuen teniente izatea, baita kapitain ere,
|
handik
urte batzuetara; eta kapitaina, jakina, zortzi puntako izar bati begira jarri zen orduan: hain amets ugari egiten zuen, noiznahi egiten zuen amets, bai esna zegoenean, eta bai lotan ere; lotan, baina, zortzi puntako izarra eguzki biribil bat balitz bezala agertzen zitzaion, harik eta, egun batean, mairuen aurkako gerran, han Marokon, sekulako balentria egin zuen arte, oker ez banago, gainera zetorkiòn tanke bat lehertarazi zuen eskuko granada batekin?, eta orduan, sari gisa, beste bateko bat eman zioten:
|
|
|
Baina desilusioak egindako zulo bakoitzak arima urratzen dizu, eta inozentzia galduz zoaz, eta nik, inozentziarik gabe pentsatzen jarrita, mamuak baino ez nituen ikusten han eta hemen. Bereziki,
|
handik
urte batzuetara, Ama Birjinaren eguneko dantzaldi madarikatu eta lazgarri batean gertatu zenaren ondotik.
|
|
|
" Baina mutilak amets handiak zituen, eta hala lortu zuen teniente izatea, baita kapitain ere,
|
handik
urte batzuetara; eta kapitaina, jakina, zortzi puntako izar bati begira jarri zen orduan: hain amets ugari egiten zuen, noiznahi egiten zuen amets, bai esna zegoenean, eta bai lotan ere; lotan, baina, zortzi puntako izarra eguzki biribil bat balitz bezala agertzen zitzaion, harik eta, egun batean, mairuen aurkako gerran, han Marokon, sekulako balentria egin zuen arte –oker ez banago, gainera zetorkiòn tanke bat lehertarazi zuen eskuko granada batekin–, eta orduan, sari gisa, beste bateko bat eman zioten:
|
|
|
Jarri ziren bi lagunak Alde Zaharrerako bidean, non baitzeuden taberna asko eta asko; iritsi ziren bertara; ibili ziren taberna batetik bestera; egon ziren elkarrekin ordu pare batez; kontatu zion Albertok Domingori bere historia: nola hiritik Galiziara zihoan bitartean jakin zuen utzitako hirira itzuliko zela noizbait, hain zen handia leku-aldaketak eragin zion mina... baita aukera aurkitu ere,
|
handik
urte batzuetara, azken bi urteetan gurasoak hil ondoren, ama pneumonia baten ondorioz eta aita bihotzekoak jota; nola batxilergoa bukatu bezain laster inprenta batean hasi zen lanean han Galizian, non ofizioa ikasi baitzuen, eta nola hirira itzulita gero beste inprenta batean hasi zen; Domingok adi adi entzuten zion, bere txandaren zain; une hartan, baina, denborak berriro nerabezarora eraman bal...
|
|
|
Gabino etxean gera zitekeen, baina kanpora irten zen, barruak agindutako erabakian, Gabinok berak halaxe aitortuko zuen
|
handik
urte batzuetara Zapiain doktoreari idatzitako eguneroko itxurakoan8:
|
|
2010
|
|
|
iraganeko sinesmena?; halakoetan, barrua irauli eta ziurtzat jotzen baitut nire argialdi hura grazia graziatsu bat izan zela, Jainkoak igorri zidana, bizitzan erabateko aldaketa eraginez? hargatik sartu bainintzen
|
handik
urte batzuetara Elorrietan frantziskotar, ongi dakizun bezala; eta, hala ere, badakit, bai, niri gertatua esplikatzeko bide horizontalagoak erabil daitezkeela, edo zientifikoagoak, bestela esanda, hain dira ugariak bizi senak asmatzen dituen tranpak eta trikimailuak biziari nola edo hala eusteko, zuk zeure izkribuan aditzera ematen didazun bezala, eta Zapiain estimatuak bere kontsultetan berdin:... Helenarekin bizi izandako porrotaren ondotik ez nuen bizitzeko gogorik, baina hantxe nuen, bizitzeko eta ez bizitzeko gogo guztien oinarrian bizi sena, biziarekin bukatzeko ordua behin eta berriro atzerarazi zidana:
|
|
|
ez dut uste orain naizena izango nintzatekeenik, xakearen zaletasunik gabe. Pasioa ere izan zen aldi batean, maisuen lehiaketa hartan jokatutako partida guztien informazioa eskuratu bezain laster,
|
handik
urte batzuetara, ekin nion gorabeherak estudiatzeari: nork jokatzen zuen pieza zuriekin eta nork beltzekin; pieza bakoitzaren mugimendu bakoitzak zer ate irekitzen zizkion eta zer ate ixten pieza mugitu zuenari, eta abar, harik eta, azkenean, partida guztiak edo ia guztiak buruz ikasi nituen arte?, eta arnasa bezalakoa izan zait beti, halako moldez, non, luzaroan jokatu ezean, astean behin gutxienez?, ezinegon moduko bat nagusitzen baitzait.
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara ederki jakin nuen zientziak hala holako esplikazio bat eman ziezaiokeela egoera hari, alzheimerra gaixoa atzerakako bidean jartzen duen gaitza da, azken batean, norabide bakarrekoa, erregresio etengabean?, baina nik ez nituen zientziaren datuak, eta amaren eszena hura, esplikazio orotatik harat, ezin hunkigarriagoa egin zitzaidan, bihotzean halako goibeltasun handi bat eragin zida... besoetan hartuko nuen orduan ama bera, aukerarik izan banu, berak panpina hartzen zuen bezala, zin degizut, Damaso, hain iruditu zitzaidan ama izaki ahul ezdeus bat, tximeleta hauskor bat aire zabalean, errukarri bezain maitagarria?; gero, neskameetako bat bat batean egongelan sartu, eta halaxe mintzatu zen, urduri:
|
|
|
eta bai gaztelaniazkoak ere, hauen artean bat? nik
|
handik
urte batzuetara irakurri eta biziki hunkituta utzi ninduena: –¿ Qué me importa no ver la luz del día/ si tengo en mi conciencia la luz del Cielo?
|
|
|
Gurea, beraz, enpresa eredugarria izan zen, frankismoaren garai haietan zer esanik ez? halaxe eman zion aditzera Francok berak bederen Teofilo Mariari, orbetarren enpresa saritu zuenean,
|
handik
urte batzuetara.
|
|
|
Heriotzaren atarian dagoen gizakiaren larriminak badu garaiko literaturak maite zuen egoera muturrekoaren usain bat, baina ezin esan liteke Hugo denbora pasazko axalkerietan dabilenik: egile izenik gabe argitaratu zuen idazlana, 1829an, heriotza zigorraren kontrako aldarri gisa; polemika gaitza eragin zuen, eta
|
handik
urte batzuetara, 1832an, bere izen eta guzti kaleratu zen liburuaren bosgarren argitaraldia, heriotza zigorraren kontrako argudioetan sakontzen zuen hitzaurre batekin: –Errotik ukatzen dugu espero den efektua lortzen duenik.
|
|
|
isilpekoagoa bai bederen— heldu zitzaidana, Lauaxeta santu martiri bat bezala hil baitzen... hil zutenei ere barkatu ez zien, bada, beren gaiztakeria, Kristok bere hiltzaileei barkatu zien bezala: "... lleno de perdón mientras viva,/ lleno de gracia cuando muera"!; bere testigantza adierazteko, izan ere, poema batzuk utzi zituen, bai euskarazkoak —" Goiz eder onetan erail bear nabe..." hasten dena baino poema zirraragarriagorik...! — eta bai gaztelaniazkoak ere, hauen artean bat... nik
|
handik
urte batzuetara irakurri eta biziki hunkituta utzi ninduena: " ¿ Qué me importa no ver la luz del día/ si tengo en mi conciencia la luz del Cielo?
|
|
|
ez dut uste orain naizena izango nintzatekeenik, xakearen zaletasunik gabe. Pasioa ere izan zen aldi batean —maisuen lehiaketa hartan jokatutako partida guztien informazioa eskuratu bezain laster,
|
handik
urte batzuetara, ekin nion gorabeherak estudiatzeari: nork jokatzen zuen pieza zuriekin eta nork beltzekin; pieza bakoitzaren mugimendu bakoitzak zer ate irekitzen zizkion eta zer ate ixten pieza mugitu zuenari, eta abar, harik eta, azkenean, partida guztiak edo ia guztiak buruz ikasi nituen arte—, eta arnasa bezalakoa izan zait beti, halako moldez, non, luzaroan jokatu ezean —astean behin gutxienez—, ezinegon moduko bat nagusitzen baitzait.
|
|
|
Badakizu nik Jainkoagan sinesten dudala, Damaso, nire azken urteotako sinesteko modua ez sinesteko modu bat ere baden arren; esan nahi dizudana da pertsonak ez garela beti bat: horregatik gailentzen ote zait batzuetan —gutxi batzuetan, hobeto— iraganeko sinesmena?; halakoetan, barrua irauli eta ziurtzat jotzen baitut nire argialdi hura grazia graziatsu bat izan zela, Jainkoak igorri zidana, bizitzan erabateko aldaketa eraginez... hargatik sartu bainintzen
|
handik
urte batzuetara Elorrietan frantziskotar, ongi dakizun bezala; eta, hala ere, badakit, bai, niri gertatua esplikatzeko bide horizontalagoak erabil daitezkeela, edo zientifikoagoak, bestela esanda, hain dira ugariak bizi senak asmatzen dituen tranpak eta trikimailuak biziari nola edo hala eusteko, zuk zeure izkribuan aditzera ematen didazun bezala, eta Zapiain estimatuak bere kontsultetan berdin:... Helenarekin bizi izandako porrotaren ondotik ez nuen bizitzeko gogorik, baina hantxe nuen, bizitzeko eta ez bizitzeko gogo guztien oinarrian bizi sena, biziarekin bukatzeko ordua behin eta berriro atzerarazi zidana:
|
|
|
estatus gutxieneko bat eta bakean uztea... eta nola orbetarrok baikinen langileentzat ipuineko esne behia, guztiak esnez hornitzen genituenak, gero eta gehiago hartu zuten hauek esne behia jainkosatzat... baita beren burua gero eta orbetarragotzat, ondorioz, hierarkia zurrun batek egituratutako familia handi bateko partaide sentitzeraino, Teofilo Mariak egun batean iragarri bezala, Frantziako bi urteko egonalditik itzuli ez beste. Gurea, beraz, enpresa eredugarria izan zen, frankismoaren garai haietan zer esanik ez... halaxe eman zion aditzera Francok berak bederen Teofilo Mariari, orbetarren enpresa saritu zuenean,
|
handik
urte batzuetara.
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara ederki jakin nuen zientziak hala holako esplikazio bat eman ziezaiokeela egoera hari —alzheimerra gaixoa atzerakako bidean jartzen duen gaitza da, azken batean, norabide bakarrekoa, erregresio etengabean—, baina nik ez nituen zientziaren datuak, eta amaren eszena hura, esplikazio orotatik harat, ezin hunkigarriagoa egin zitzaidan, bihotzean halako goibeltasun handi bat e... besoetan hartuko nuen orduan ama bera, aukerarik izan banu, berak panpina hartzen zuen bezala, zin degizut, Damaso, hain iruditu zitzaidan ama izaki ahul ezdeus bat, tximeleta hauskor bat aire zabalean, errukarri bezain maitagarria...; gero, neskameetako bat bat batean egongelan sartu, eta halaxe mintzatu zen, urduri:
|
|
2011
|
|
|
Don Marianok jarri zioan: berak erran zidaan,
|
handik
urte batzuetara.
|
|
2012
|
|
|
Urbeltzek esaten zuen Mediterraneoko influentziak sumatzen zizkiola... Kontua da
|
handik
urte batzuetara Urbeltzek berak deitu zidala esanaz Caja Laboraleko hilo musicalean entzun zuela buzukiarekin jota. Greziako kantu tradizional bat omen da.
|
|
|
Londresen ezagutu zuen Joaquín Sabina kantari andaluziarra ere eta, lagun izan baziren ere, gona kontuak zirela eta haserrea gailendu zen beren harremanean.
|
Handik
urte batzuetara Sabina oso ezagun egin zen, disko asko salduz. Mezok, umorez, zera esaten omen zuen:
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, nobela arloko Kritikaren Saria errefusatu nuen: inmorala iruditzen zitzaidan pertsona bakar baten apetari ezer zor izatea, jakina baita kritikari bakarra dela sari horiek erabakitzen dituena mundua mundu denetik.
|
|
|
–Nire amak esplikatu dit
|
handik
urte batzuetara Imanol abeslariak alde egin zuela Euskal Herritik ETAk hil egin nahi zuelako, oroitu du Ainhoa Bengoak.
|
|
2013
|
|
|
1939ko udan itxi zuten Bray Court; agidanez, Gerra Mundialaren hasierarekin ez zegoen hura mantentzeko dirurik.
|
Handik
urte batzuetara enteratu ginen berriro ere ireki zela Txekoslovakiako errefuxiatu batzuk hartzeko.
|
|
|
Une haiek behin baino gehiagotan oroituko zituen Omarrek; are gehiago:
|
handik
urte batzuetara, Medikuntza Fakultatetik hitzaldi bat eman zezan eskatu zioten, mediku gisa izan zuèn esperientzia oinarri harturik. Horrelaxe kontatu zituen Fadilarekin bizi izandakoak:
|
|
|
Gehiago esango diat: gauzak nik pentsatzen dudan bezala badoaz, hi izendatuko haut enpresaburu karrera bukatu eta
|
handik
urte batzuetara, esperientzia gutxieneko bat hartu ondoren; ni, berriz, politikan sartuko nauk berriro, ea garai bateko porrota garaipen bihurtzen dudan. Bikote ederra egingo diagu, seme!
|
|
|
Hamza hamasei urteko gazte heldugabea zen, eta gertaera hura, berarendako, erabakigarria izan zen,
|
handik
urte batzuetara amari idatzi ziòn gutun bakarrean adierazi zionez: –(?) Jakin nuenean lehergailuak Espainian egindakoak zirela, nik hartu nuen lasaitua!
|
|
|
eta tiroka bukatu zuten, hain fortuna gaiztoarekin, non polizia aleman bat, hamaika atleta eta komandoko zortzi bat kide hil baitziren; komandoko bertze hiruzpalau kideak, berriz, polizia alemanak atxilotu zituen? baita,
|
handik
urte batzuetara, palestinarrek bahitutako hegazkin aleman baten karietarat, askatu ere, nahiz eta Mossad eko gizonek, aitzinago, banan banan garbitu zituzten.
|
|
|
Franco hil ostean, eta 1977ko amnistiaren ondoren, Bilbora bueltan, HASI sortu zuen, Herri Alderdi Sozialista Iraultzailea, eta bertako buru gisa sartu zen Herri Batasuna koalizioan.
|
Handik
urte batzuetara, politika publikoari ekin zion: HBren ordezkari izan zen Eusko Legebiltzarrean eta Bizkaiko Batzar Nagusietan, baina alderdiak ez zuen parte hartzen erakunde horien jardunean.
|
|
|
Umetan, gaztetan, olerkari urretxuarraren estatuarekin topo egiten zuen Etxanizek, parez pare, kalera irteten zen bakoitzean, eta musikariaren izena duen plazan jolasten zen. Nork esango zion
|
handik
urte batzuetara bere izena jarriko ziotela herriko beste plaza bati. Urretxu eta Zumarraga banatzen ditu egun leku horrek.
|
|
|
Uste baikenuen Iparraldean babestuak geundela. Baina gero,
|
handik
urte batzuetara, hilketak hasi ziren; hastapen hartan, Triple A, ATE, Batallon Vasco Español, eta gero berehala etorri zen GAL, zeinak denak gaindituko zituen. Gure artean izugarriko egonezina sortu zen.
|
|
|
Gehiago esango diat: gauzak nik pentsatzen dudan bezala badoaz, hi izendatuko haut enpresaburu karrera bukatu eta
|
handik
urte batzuetara, esperientzia gutxieneko bat hartu ondoren; ni, berriz, politikan sartuko nauk berriro, ea garai bateko porrota garaipen bihurtzen dudan. Bikote ederra egingo diagu, seme!
|
|
|
Une haiek behin baino gehiagotan oroituko zituen Omarrek; are gehiago:
|
handik
urte batzuetara, Medikuntza Fakultatetik hitzaldi bat eman zezan eskatu zioten, mediku gisa izan zuèn esperientzia oinarri harturik. Horrelaxe kontatu zituen Fadilarekin bizi izandakoak:
|
|
|
Hamza hamasei urteko gazte heldugabea zen, eta gertaera hura, berarendako, erabakigarria izan zen,
|
handik
urte batzuetara amari idatzi ziòn gutun bakarrean adierazi zionez: "(...) Jakin nuenean lehergailuak Espainian egindakoak zirela, nik hartu nuen lasaitua!
|
|
|
batetik, israeldar gobernuak uko egin zion kartzelan zeudèn berrehundik goiti palestinar askatzeko eskariari; bertzetik, alemaniarrekin izan zutèn negoziaketan ere ez zitzaien hobeki joan: ekintzaileek, izan ere, bahituekin ihes egin ahal izateko, hegazkin bat eskatu; alemaniarrek ziria sartu, palestinarrak hartaz ohartu... eta tiroka bukatu zuten, hain fortuna gaiztoarekin, non polizia aleman bat, hamaika atleta eta komandoko zortzi bat kide hil baitziren; komandoko bertze hiruzpalau kideak, berriz, polizia alemanak atxilotu zituen... baita,
|
handik
urte batzuetara, palestinarrek bahitutako hegazkin aleman baten karietarat, askatu ere, nahiz eta Mossad eko gizonek, aitzinago, banan banan garbitu zituzten.
|
|
2014
|
|
|
Nik gogorarazten nion, gaia ateratzen zuen bakoitzean, kasualitatea zela Elenak eta biok umerik ez izatea: Elenak gaia lehenengoz planteatu zuenean ez zela niretzako garai ona, lan kontuak zirela medio; eta
|
handik
urte batzuetara, ni izan nintzenean asmoa berrikusteko proposatu zuena, Elenaren osasun arazo batzuk gurutzatu zirela bidean. Horiek konpondu zirenean, denboraldi batez saiatu ginen, gogo edo kontzientzia berezirik gabe agian, baina, dena delakoagatik, Elenak ez zuen haurdun geratzea lortu.
|
|
|
Penizilinaren gorakada bere ipurmamitan sufritutako belaunaldi bera izan zen,
|
handik
urte batzuetara, heroinaren aparraldia gozatu zuena. Zer gozatu, zer sufritu, eztabaidatzeko luzea izan liteke, baina protagonista berberak kasu bietan, nire harridurarako.
|
|
|
Hegel 1831n zendu da, Vienako Kongresuaren Berrezarkuntzan oraindik.
|
Handik
urte batzuetara panorama intelektual politikoan bi aldaketa guretzat inportante nabaritzen da, beste askoren artean: historiaren filosofietan, espirituaren tokian orain arraza irakurtzen da, espiritu nazionalaren tokian arraza nazionala; historia egiten gizadiaren buruzagi Europa doala ez dago dudarik (arraza zuria), baina lehia gorria dago Frantziari ala Alemaniari dagokion aitzindaritza.
|
|
|
Ukaldi bat bihotzaren erdian. Horrekin gogoratzen zara; horrekin amets egiten duzu; gauerdian esnatu, eta horretan pentsatzen duzu?
|
handik
urte batzuetara?, eta gorputza izerditan eta hotzikaraz nabaritzen duzu. Ez dut esan nahi bapore hau beti igerian ibili zenik.
|
|
|
Bada, Bushtamanek ongi ezagutzen zituen San Kristobal gotorlekuan gertatutakoak. Jakin bazekien, halaber, hura itxi egin zutela,
|
handik
urte batzuetara. Entzun ere entzun zuen inoiz gotorleku hura jatetxe bihurtuko ote zuten, baina hara:
|
|
|
Eta, handik goiti, kili kolo ibili zen bizitza osoan?. Eskerrak, hala ere, poesiari?!?, erraten zidan ikusten nuen bakoitzean, poesia bizigarri bakartzat balu bezala?, burua erabat jaso gabe. Eta jaso zuenean?
|
handik
urte batzuetara?, desorduan egin zuen.
|
|
|
Baita,
|
handik
urte batzuetara, behi eroen izurria gertatu ere!
|
|
2015
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, Interneten inolako asmo jakinik gabe nenbilela, berriz egin nuen topo Kirsty MacCollen izenarekin, eta zerbait gehiago jakin nahi izan nuen haren kanten inguruan. Lehen sorpresa haren jaiotza datarekin izan nuen:
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, Brittenen musika interpretatzera ere ailegatu nintzen. Abesbatzan izan zen.
|
|
|
euskaraz ere badugu, Klasikoak bilduman, 1994an argitaratua Julen Kaltzada itzultzaile) eta edozeinek ezagutzen duena, entzunez baino ez bada ere. Neuk pare bat aldiz irakurri dut bizitzaren aldi desberdinetan eta, lehenengoan nahikoa arrotza egin bazitzaidan ere,
|
handik
urte batzuetara, garaiaren eta estiloaren ezagutza apur bat zabalagoa izanik, guztiz goxoa begitandu zitzaidan, maisulan bat. Euskal bertsioa, bestalde, guztiz ederra da nire begietan.
|
|
|
Laster, oso laster, hasiko ziren heretiko berrien erreketak Europako plazetan. Orobat,
|
handik
urte batzuetara Erasmoren lagun handia zen Tomas Morori lepoa moztuko zioten bere erregeak gidaturiko erreforma erlijiosoari men ez egiteagatik. Alde bietatik hilketak eta errepresaliak.
|
|
|
Txolinkeriak txolinkeria, pertsonaia barregarri handi usteko bat zen nire istorioko Periko hura, egiazko irakaslearekin batere zerikusirik ez zuena, ez nortasunean ez eginkizunean.
|
Handik
urte batzuetara, berriz, 1995eko udan hain zuzen ere,. Irakasle alu bat, idatzi nuen, 1996an kaleratu zena.
|
|
|
Eta hala da. Beste batzuek hobeto gorde dituzte hango oroitzapenak, ordea, eta ni protagonista ninduen pasadizo bat kontatu zidan
|
handik
urte batzuetara lagun batek. Joxerramon Arrigain zuen izena, eta hala izango du gaur ere, Madrilen bizi dela uste dut, ingeniari lanetan.
|
|
|
Triangeluaren bi alde hartzen zituen Eskolapioen ikastetxeak: bata, orain Kultur Etxea dagoen eraikuntzarena; bestea, ibaiaren parean,
|
handik
urte batzuetara etxe berriak egin zituzten tokia, ez dakit zenbat milioitako pisuak, yakuzzi eta guzti omen zeukatenak, aberats berri eta snob zaharrentzat; bien erdian, berdin iraun duen elementu bakarra, harrizko arku zaharra, garai batean Pirula zeritzan atso batek goxokiak eta saltzen zituen lekua. 1978ko uda hartan itxita zegoen ikastetxea, bertan emango zuten azken ikastaroa amaitu berria, eta halako itxura fantasmagorikoa zeukan etxe osoak:
|
|
|
Orobat, eskertu nahi dizut
|
handik
urte batzuetara eman zenidan aukera herri aldizkarien bigarren jardunaldian, oker ez banago, lan bat aurkezteko, Luis Fernandezekin batera.
|
|
|
Hirurogeiko hamarkada horretan, beraz, zientzia eta teknologiarekiko mesfidantza jaio eta laurogeikoan egonkortu egin zen. Mesfidantza mota horren aurrean Pedro Miguel Etxenike fisikari euskalduna kexu agertu zen
|
handik
urte batzuetara, 1995ean. Horren aburuz, ez zen kasu isolatua, kalean eta hedabideetan zabaldurik zegoen jarrera baizik.89 Zergatik dio hori Etxenikek?
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, ganbara garbitzen ari ginela, Plaentxiren gauzak agertu ziren bazter batean; hil zenean zakua hara hustu zuten, nonbait. Eta trasteen artean koaderno zahar bat, xaguek ertzetatik jaten hasia.
|
|
|
Opera emanaldiaren egunaz geroztik, gure etxean Domenico jauna Nabukodonosor erregea izan zen. Eta,
|
handik
urte batzuetara xakerako nire grina sortu eta haziz joan zitzaidanean, errege arranditsu hura, Errege Beltza izatera pasatu zen, izengoitiek jasaten ohi duten bilakaera zentzugabearen ondorioz.
|
|
|
Artean komunikabideetan estreinatu gabea zen Zapiain.
|
Handik
urte batzuetara hasiko zen idazleekiko mirespen pribatu hori jendaurrean azaltzen, liburu kritiken bitartez. Zapiainen kritika bidea, liburu honen irakurleak berehala ohartuko diren moduan?
|
|
|
Ez zen erabaki zehatzik hartu, baina Gramatika Batzordea sortu zen Euskaltzaindiaren barruan.
|
Handik
urte batzuetara hasi zen agertzen Batzorde horren jardunaren emaitza: Euskal Gramatika.
|
|
2016
|
|
|
Horregatik ezkutatu nuen armairuko tiradera galduenean; helezin bihurtuta, bertako iluntasunean ondo gordeta ahazteko esperantzarekin.
|
Handik
urte batzuetara baino ez nuen berreskuratu CD hura, eta egitean, konturatu nintzen aurreko izu ikara hura desagertua zela. Harrigarriki, kaxa zabaldu eta CDa entzuteko gai nintzen eta, min edo tristezia sortu ordez, musika eta hitz haiek, Anarik, min eta tristezia astunenak arindu zizkidaten.
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, Anaitasuna aldizkarian honako hau irakurri zuen: –Egun salatu beharrezko euskal mitologia, XIX. mendekoa dugu oraindik.
|
|
|
Mary Shelleyk, zeinak lan izugarri bat idatzi zuen (Frankenstein), eta Polidori doktoreak (Vampyr).
|
Handik
urte batzuetara Bram Stokerrek idatzi zuen Dracularen aurrekari hurbiltzat jo ohi da Vampyr.
|
|
|
Daniel hil egin zela jakin nuen
|
handik
urte batzuetara. Halako poz sentsazio arraro bat ekarri zidan berri hark.
|
|
|
Itsasgarriaren erabilera orokortu egin zen.
|
Handik
urte batzuetara, ia ziurtzat jotzen zenean Debako zentrala ez zela egingo, talde batzuek bere egin zuten, eta erabiltzen jarraitu zuten aldaketa batzuk eginda. 1977an, manifestazio bat antolatu zuten Bilbon, eraikitzen ari ziren Lemoizko zentralaren aurka.
|
|
|
Bakoitza bere arloan aritzen zen.
|
Handik
urte batzuetara, Euskal Kostalde Ez Nuklearraren Aldeko Batzordea eratu zen, eta han guztiok hartzen genuen parte. Izenean defentsa hitza sartu nahi izan genuen, izaera positiboa emateko, eta euskal kostaldea ere sartu genuen, esan nahi zuenagatik.
|
|
|
ondorioztatu dezakezuen bezala, ez zen poeta bat ezagutzeko modurik egokiena izan. Enkontru horretatik, edo talka horretatik, nahi baduzue,
|
handik
urte batzuetara, emanaldi bat sortu zen,. Poesiaren alde, poesiaren kontra, izenburukoa, zeinetan Gerardo Markuletak, Kirmen Uribek, Arantza Ozaetak, Pili Kaltzadak eta nik neuk hartu baikenuen parte.
|
|
2017
|
|
|
Aurpegia tximurrez betea zeukan, jana, eguzkiak, ekaitzek eta euriek karraskatua bezala, zur pipiatua iduria.
|
Handik
urte batzuetara beste aurpegi batek ere zur pipiatu eta oinazetsuzko inpresio bera egingo zidan: Panait Istratiren7 aurpegiak.
|
|
|
Ihes egiten niola konturatu zenez, gelako pailazo bihurtu ninduen, umiliatu egin ninduen behin eta berriro gainerako ikaskideen aurrean.
|
Handik
urte batzuetara berarekin elkartu nintzen kalean, eskolatik gertu, eta dardarka, baina esan nion: –Nitaz aprobetxatu nahi izan zenuen?.
|
|
|
Lokarrikoak eta HNTkoak, tragoa hartzen ari zirela, sumatu zuten bien solasaldia kontrolatzen ari zirela Espainiako zerbitzu sekretuak. Poliziak
|
handik
urte batzuetara haietako bati: baietz.
|
|
|
Madrila itzuli zen
|
handik
urte batzuetara, Errepublika aurretxoan, eta bertako giro bohemioan atera ohi zuen bizimodua. Gorroto omen zion partiturak idazteari, eta taberna zuloetako piano aurrean eserita egiten omen zituen bere inprobisazioak:
|
|
|
Lehenengoa, prostatara joan zen.
|
Handik
urte batzuetara, bizi kalitate onargarri batekin bizitako urte batzuen ostean, bigarrenak urdailean eman zion. Horrek ez zuen atzera bueltarik eskaini.
|
|
|
garaipen hartaz jarduten genuenean, eta
|
handik
urte batzuetara,
|
|
2018
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, ahaide baten bidez jakin omen zuen Ingeniaritza Agronomoan hartu zutela. Besteei, ez daki zer egokitu zitzaien.
|
|
|
Herrian nahikoa zabalduta zegoen jonkia zela eta lapurretan ibiltzen zela; baina jakinda jendeak zelako ohitura zeukan gezur merke asko eta istorioak puzteko, gurago izan zuen jaramon handirik ez egin, baliorik ez eman. Harik eta,
|
handik
urte batzuetara, bigarrenez atxilotu eta Joxemigel kartzelara eraman zuten arte. Han egingo zuten topo berriz biek, Basauriko patioan.
|
|
|
Ez nintzen joan. Harra geratu zitzaidan, ordea, eta
|
handik
urte batzuetara baimena eskatu genuen Aranzadira, idatziz, ikusi egin nahi genuela eta emango ote ziguten aukera. Zortzi hilabetera erantzun ziguten, ia eskaria ahaztuta geneukanean.
|
|
|
Sasoi hartako huelga tipikoa izan zen; artean ez zegoen ordezkaritza sindikalik, eta ORT bezalako mugimenduek bultzatzen zuten, jite politikoarekin. Hain zuzen ere,
|
handik
urte batzuetara, 1978an, Lazkaon egin genuen bilera batean, ORTko buruzagi izandako Sanromá Intxausti kamarada etorri zitzaidan, eta esan zidan: –Badakizu zuk izan zenuen saltsa haren antolatzailea ni izan nintzela??.
|
|
2019
|
|
|
Ipuina Jasonek insistitu zuelako argitatuko zizula esan zizunean bezala. Sentsazio bera izan zenuen
|
handik
urte batzuetara, zure lehen nobela eskuetan, Jasoneri mesedez Jauregirekin kontaktuan jartzeko eskatu zenionean, jada argitaletxea sortua baitzuen. Orduan ere sentitu zenuen Jasonek eskatzen ziolako hartu zizula idatzia.
|
|
|
Zorteak ez zion lagundu, ez baita ona izaten norberaren zereginak beste inoren esku uztea. Eta,
|
handik
urte batzuetara, ordurako gerra oroitzapen lauso bat baino ez zen jendearen memorian?, jostundegiko lana amaituta moilaren ertzetik etxera bueltan zetorren gau batean, hara non ikusten duen, bere opostean baina aski urrunera oraindik, zapata konbinatu batzuen mugimendu bizkorra lehenengo, eta bere izenaz deika hasi zaion gizon baten beso jasoa geroago. Eskua poltsan sartu eta artazi puntazorrotzen hoztasun pisua bilatu zuen babes gisa.
|
|
|
Ez ziola entzuten iruditzen zitzaion.
|
Handik
urte batzuetara deskubrituko zuen bere amak gai hari garrantzirik ez ematearen arrazoia: Gaizkaren ama bere nagusia zen supermerkatuan.
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara berriro molestatuko nuen norbait nire malkoekin. Mundua mutilez betea dagoela entzun behar izan nuen.
|
|
2020
|
|
|
|
Handik
urte batzuetara, 2018ko abuztuan, 15 urteko gazte suediar batek klimaren aldeko eskola greba bati ekin zion. Berehala egin zen ezagun Greta Thunberg, eta hark egindako aldarria mundu osora zabaldu zen, suteen eta bero boladen antzera.
|
|
|
Gurasoek beste aukera bat ematea erabaki zuten. Baina
|
handik
urte batzuetara nire abortuarena jakin zutenen, betiko kaleratu zuten.
|
|
|
Dantza eskola ireki zuen orduan.
|
Handik
urte batzuetara, testamentuaren irakurketara joateko deitu zioten. Horrela jakin zuen gurasoak hilik zeudela.
|
|
2021
|
|
|
8 Hainbat urte geroago, Zehazki izeneko hiztegi bikainak aurrezki kutxa baten zigilua darama eta ez Euskaltzaindiarena. Ez litzateke hain eskandalagarria, ez balitz izan une horretan euskaltzain Ibon Sarasola, hiztegiaren koordinatzailea, eta ez balu Sarasolak,
|
handik
urte batzuetara, beste hamabost euskaltzainekin batera, Euskaltzainditik dimititu, Gramatika batzordearenak ziren gramatikaren arloko ardurak beste pertsona talde bati eman zitzaizkionean. Oraindik argitu luke Euskaltzaindiak zer gertatu zen bere onenetarik 15 galdu zituen egunean, eta zer egin duen ordutik jakintza hori pertsona horiekin ez galtzeko, ezer egin badu.
|
|
|
Amari kasu egitea deliberatu zuen semeak, eta erabaki zuen hilketaren kronikarik ez egitea.
|
Handik
urte batzuetara, amaren hitzak gogoratu eta ideia berri bat okurritu zitzaion: saihestu beharreko biolentziak saihetsezinak balira bezala bizi dituen herri baten errelato tragikoa egitea, krimena atzekoz aurrera kontatuz.
|
|
|
Dirudienez, erabiltzen genuen kodea ez zen euskalduna. Kuriosoena da,
|
handik
urte batzuetara, kazetari berberak gure taldekide bati gauza bera esan ziola" Marea gora" kantari buruz, hura ez zela euskal musika, alegia.
|
|
|
Bariganak
|
handik
urte batzuetara esan zuenez, berak jardun zuen meza emaile.
|
|
|
Hara baino lehen, tartetxo batez, Sabinek ezkondu aurretik zurrumurruengatik Sukarrietan bertan alokaturik zeukan etxera joan ziren; etxea Sagarreta Goikoa zen, geroago, gerra aurrean batzokia izango zena. Zurrumurruena halaxe adierazi zion Andima Oruetari
|
handik
urte batzuetara, 1935ean!, Sabinen garaian etxe hartako ugazabandrea zen Maria Kafrangaren alabak, Antonia Goitiak.
|