|
2001
|
|
|
Tenperatura garaietan intentsitate edo esfortzu handi
|
handiko
jardueretan ari direnek (beraz, egun osoa izerdi patsetan ematen dutenek) eta pertsonaren eguneko ur kontsumoa lau litro baino gehiago denean, hartu behar da gatz kopuru osagarririk: kasu horietan bakar bakarrik, salbuespenezkoak direla kontuan izaki.
|
|
|
Oso bakana edo bitxia den animalia bat izatea moda modan dagoenez, eta larru berezi batzuekin janzteak halako estatus bat ematen duenez, arlo horretan sortzen diren eskakizunei erantzuteko etekin
|
handiko
jarduera bat sortu da, orain urte batzuk arte batere zigorrik izan ez duena, trafikatzaileak gogor zigortzeko legezko jardunbiderik ere ez baitzegoen.
|
|
2002
|
|
|
Tikak familia giro eta ikasketekin daudela lotuta esan izan da eta tikak larriagotu egiten dira estres, antsietate, neke edo sumingarritasunarekin, eta gehitu egiten dira senide edo lagunartean, eta gutxitu egiten dira antsietaterik eragiten ez duten kontzentrazio
|
handiko
jardueretan.
|
|
|
Osasun baimenik gabeko 371 lokaletan antzemandako zabarkeria nagusiak egiturazkoak dira, hala nola, langileen zerbitzu eta aldagelarik eza eta elikagaiak kontserbatzeko hozkailu ahalmen eskasa. Euskadiko taberna eta jatetxeen funtzionamendua arautzen duen araua 1998an onartu zen, Osasun Publikoak Elikagaien Arrisku
|
Handiagoko
Jardueren (PAMRA) programa hasi zuenean. Programa honek osasun baimena izateko aukera ematen du, eta instalazioei, elikagaien manipulazioari, higieneari eta kontrolari buruzko baldintzak arautzen ditu.
|
|
|
Kasu horietan sor daitekeen arazorik larriena, eskubideak kontsumitzailea erabat babesten duen arren, saltoki batzuen “klandestinitate” egoeratik eratortzen da, eta horrek produktua hornitu duten pertsonak identifikatzea zailtzen du. Administrazioak kasu jakin honetarako herritarren segurtasuna eta osasuna bermatzen duten arauak kontrolatzeko jarduerarik ez duela egiaztatu ondoren, agian kaltetuari geratzen zaion erreklamazio bakarra (orain ezin da subjektu ezezagun baten aurka erreklamatu) administrazio permisibo eta arrisku
|
handiko
jarduera bat gutxi kontrolatzen duen administrazio baten aurka jarri behar da. Hala ere, eta beste egoera askotan bezala, konponbiderik onena prebentzioa da, ez konponketa.
|
|
2004
|
|
|
1998az geroztik, hainbat ikuskapen egin zaizkie ostalaritzan diharduten euskal establezimenduei, osasun arriskuaren arabera sailkatzeko. Neurri horiek, Elikagaien Arrisku
|
Handieneko
Jardueren Programan sartutakoak (PAMRA), banketeak eskaintzen dituen jatetxe batek egiten duen jarduera bereizten dute. Jantoki kolektibo bat egiten du jatetxe horretan, Osasun Sailaren arabera, elikagaien ondoriozko toxiinfekzio gehienak gertatzen dira.
|
|
2006
|
|
|
Mendizale esperimentatuenek Elgon, Rwenzoris eta Virungas mendietako zeharkaldiak eta trekkingekoak. Uretako kirolak ere eskaera
|
handiko
jarduerak dira Ugandan arriskua maite dutenek. Jaitsierak baltsan, ur lasterretatik Nilo Blancok adrenalina askatzeaz gain, paisaia eta hipopotamoak, krokodiloak edo tximinoak behatzea ibilbidean.
|
|
2007
|
|
|
Era berean, erakunde horren arduradunek zehaztu dute ez dela energia iturri guztiz berriztagarria, sedimentuek, urtegien bizitza kolmatatu eta laburtzen baitute, eta lurruntzeak, batez ere eskualde beroetan, murriztu egiten baitu elektrizitate sorkuntza. Bestalde, beste aditu batzuek diote ur gordailu
|
handiek
jarduera tektonikoa alda dezaketela, nahiz eta onartzen duten jarduera sismikoa sortzeko probabilitatea aurreikustea zaila dela. Azpiegitura handi horien aldekoek diote, kasu batzuetan, ingurumen eta gizarte kostuak maila onargarrian ekidin edo murriztu daitezkeela, haien ingurumen inpaktua behar bezala ebaluatuz eta, ondorioz, neurri zuzentzaileak aplikatuz.
|
|
|
Turismoa ez ezik, ekainetik irailera bitarteko kontratazioak %47ra igo dira. Aldi baterako modalitatea nagusitzen den arren, langile bilatuenen profilak eta eskaera
|
handieneko
jarduerek aukera ematen diete gazteei, bai industrian bai zerbitzuen sektorean. Nola eta non bideratu bilaketa uda lana lortzeko aukera bikaina izan dadin?
|
|
|
Nola eragin diezaioke desagertzeari? Burtsa merkatu horren xedea da teknologikoki puntakoak diren sektoreetako enpresen balioak kontratatzea, bai azken produktuagatik bai ekoizpen prozesuagatik, bai hazkunde ahalmen
|
handiko
jarduerengatik. 2000ko apirilean sortu zen, balio teknologikoek izan zuten pisu handiaren eta Ibex bilakaeraren ondorioz.
|
|
2009
|
|
|
Gehienak eraikuntza (73.500), merkataritza (51.794), ostalaritza (40.000) eta lurreko garraioa (21.500) dira. Talde horri 3.240 autonomo gehituko zaizkio, ekonomikoki menpekoak direnak eta orain arte izena eman dutenak, eta arrisku
|
handiko
jardueretan aritzen diren norberaren konturako langileak. 680 euro Kuotaren igoera hiru puntu baino txikiagoa izango da euro inguru hileko, batez bestekoa, eta oinarri arautzailearen %70 kobratzeko eskubidea emango du, 680 euro inguru.
|
|
|
Zaragozako Unibertsitateko Osasun eta Kirol Fakultateko irakasle eta GENUD ikerketa taldeko kide Diego Molinerrek adierazi zuen nerabeek aktiboagoak izan luketela eguneroko bizitzan, eta beren jarduera fisikoa ez dela soilik astean bizpahiru egunez kirola egitera mugatuko. Intentsitate ertain edo
|
handiko
jarduera fisikoan egunean 60 minutu baino gehiago metatzea lortzen duten nerabeek gorputz osaera osasungarriagoa dute, Europako proiektuan bildutako datuen azterketaren arabera. Gazteen artean obesitateari aurrea hartzeko metodo ezin hobea eguneroko jarduera neurritsu edo biziko estrategiak sustatzea izango litzateke, nabarmendu zuen Molinerrek.
|
|
2010
|
|
|
Pertsona talde batek, besteak beste, Txinako errefuxiatuek eta demokratikoak ez diren beste herrialde batzuek, irabazi asmorik gabeko gobernuz kanpoko erakunde gisa sortu zuten Wikileaks 2006ko irailean —Eroski Consumer ek jaso zuen orduan— Hasierako xedea diktadura erregimenetan informazio garrantzitsua argitaratzea zen, nahiz eta gero ekintza zabaldu duten herrialde
|
handien
jarduera politikoetara, hiritarrei opakuak eman baitizkiete. Orain, haien aldizkako iragazteek nazioarteko gaurkotasuna astintzen dute eta haserre handiak eragiten dituzte munduko gobernu nagusiengan.
|
|
|
Lana dutenek eta hobetu nahi dutenek, langabezia kobratzen dutenek bezala, hilabete hauek ez dituzte eskaerak betetzeko garairik onena. Oporrengatik hiri
|
handietako
jarduera murriztu egin denez, eta udako lanen urtarokotasuna kontuan hartuta, nahiago dute irailera arte itxaron lanari ekiteko. Jarrera proaktiboa erakustea komeni da:
|
|
|
“Eguneroko ariketa horren zati handienak aerobikoa izan luke. Hala ere, intentsitate
|
handiagoko
jarduerak ere egin lirateke, muskuluak eta hezurrak indartzen dituztenak barne, astean hiru aldiz gutxienez”, adierazi du. OMEk jarduera fisikoak egitea proposatzen die 18 eta 64 urte bitarteko helduei, besteak beste, aisialdiko ariketa, oinez edo bizikletaz ibiltzea, etxean kirola egitea, jolasak, kirolak eta planifikatutako ariketa.
|
|
2011
|
|
|
Beste zerbitzu batzuen artean, sektore guztiek jaitsi egin zuten fakturazioa, garraioa eta biltegiratzea izan ezik, urte batetik bestera %4, 6ko tasa izan baitzuten. Beherakadarik
|
handiena
jarduera profesionalen, zientifikoen eta teknikoen sektoreak izan zuen(% 6,7), ondoren informazio eta komunikazio sektoreak(% 6), administrazio jarduerek eta zerbitzu osagarriek(% 4,5) eta ostalaritzak(% 2,4). Zerbitzuen sektoreko enpleguak, abenduan, %0, 1eko beherakada izan zuen urtetik urtera, azaroan izandako tasa baino hiru hamarren handiagoa.
|
|
2012
|
|
|
Arrisku ertaineko kirolen artean, taldean egiten direnak sartzen dira, hala nola, futbola eta saskibaloia, denboraldi luzeagoak baina aldizkakoagoak hartzen baitituzte. Azkenik, arrisku
|
handiko
jarduerek erresistentzia jarduerak hartzen dituzte, hala nola lehiaketa txirrindularitza edo maratoi bat egitea. Pertsona asmatikoak:
|
|
2014
|
|
|
Soldata gehigarri txiki bat lor daiteke, baldin eta eskaera sozial
|
handiko
jardueraren bat egiten bada eta astean tarte libreren bat izatea besterik eskatzen ez badu.
|
|
|
Baina kontu korrontea ordaintzeko diru pixka bat irabazteko balioko dien jarduera alternatiboa bila dezakete. Kontua ez da egungo lanpostuarekin bat egiteko beste lanpostu bat bilatzea, baizik eta soldata gehigarri txiki bat lortzea, gizartearen eskaera
|
handiko
jardueraren bat eginez, eta astean tarte libreren bat izatea soilik eskatzen duena. Artikulu honetan, egin daitezkeen zenbait lan proposatzen dira.
|
|
2017
|
|
|
Adibide anglosaxoitik kanpo, Lurralde Zaintzako Sare eta Erakundeen Foroko adituak Kenyako kasua aipatu du, joan den urtean izan zen bezala. «Interes
|
handiko
jarduerak egiten ari dira, bereziki kontserbazio zaileko espezieekin, hala nola haragijale handi eta ertainekin edo elefante afrikarrarekin». Latinoamerikan, «Convenya La Pedrera» Fundazioko adituak ere baditu adibide positibo asko, «bai Europako Erkidegoko erakundeenak bai natura zaindu nahi duten lur jabe handienak».
|
|
|
Janari prestatuen sektoreak gora egin du nabarmen, gero eta ohikoagoak baitira etxeetan. Baina hori egitea osasun arrisku
|
handiko
jarduera da, eta baimen administratibo eta sanitario zorrotzei lotuta dago. Bai Europako araudia bai Espainiakoa oso zorrotzak dira atal honetan, etxeko eremuan betetzea zaila den betebehar eta betebehar batzuk ezartzen baitituzte.
|
|
2018
|
|
|
ITSen artean beldurgarriena (hiesa garatu eta hil daiteke) urteak sintomarik gabe baina kutsatzeko arriskuarekin igarotzeko gai da. Odolaren eta gorputzeko jariakinen bidez transmititzen da, eta uzki penetrazioa da arrisku
|
handieneko
jarduera. Ez dago ez txertorik ez sendabiderik, baina gaur egungo tratamenduek biziraupena eta bizi kalitatea hobetzeko aukera ematen dute.
|
|
2021
|
|
|
Irudia: Eroski Consumer OMEk bost urtetik gorakoentzat ezartzen duen gutxienekoa jarduera fisikoko ordu bat da, intentsitate ertain edo
|
handiko
jarduerak konbinatzen dituena, hau da, arnasketa eta bihotz erritmoa azkartzen dituena. Gainera, haurrak urteak bete ahala, ariketan erabilitako minutu kopuruak behera egiten du.
|
|
|
26 12 urteko haurrentzako ariketak Egunean gutxienez ordubetez egin behar da jarduera fisikoa, neurrizkoa edo handia, batez ere aerobikoa; izan ere, 60 minutu baino gehiago egiteak onura gehiago ekarriko dizkio osasunari. Astean gutxienez hiru egunez muskuluak eta hezurrak indartuko dituzten intentsitate
|
handiko
jarduerak ere sartu behar dira, hala nola atletismoa, saskibaloia, tenisa, borroka arteak edo futbola. Oro har, jauzia eta norabide aldaketa azkarrak eragiten dituztenak.
|
|
2022
|
|
|
Nazio Batuen organismoarentzat, funtsezkoa da ikasleek eta nerabeek egunean gutxienez 60 minutu egitea intentsitate ertain eta handiko ariketa fisikoa egiteko. Ortegarentzat, gainera, beharrezkoa da “astean gutxienez hiru egunez intentsitate
|
handiko
jarduera fisikoa egitea, eta muskuluak eta hezurrak indartzea bultzatzen duena, OMEk gomendatzen duen bezala”. Imagen:
|
|
2023
|
|
|
NEATen aurkikuntzak iradokitzen duenez, nahiz eta jarduera horien gastu energetikoa txikia izan, haien eragin metakorra faktore garrantzitsua da obesitateari aurre egiteko estrategia gisa. Sara Maldonado Martinek, Euskal Herriko Unibertsitateko Hezkuntza eta Kirol Fakultateko irakasle eta ikertzaileak, adierazi duenez, “ikerketek diotenez, jarduera hori guztia, intentsitate ertain eta
|
handiko
jarduera fisiko egituratuarekin batera, oso bizia ez bada ere, egiteak gastu kaloriko osoa areagotzen du”. “Arrazoia da NEATak gantzen metabolismoa estimulatzen duela, eta oso pertsona ez aktiboetan, metabolismo hori lo egoteko joera duela.
|