|
2003
|
|
|
salbazio erlijiosoaren eraldaketa laikoa herri baten salbazioan. Azken urteetan
|
hainbat
pentsalarik garatu duten ideia da, batez ere ezker abertzalearen eskutik gertatu bide zen Elizatik Aberrira igarotako sakralitate zentzua agertzeko (A. Elorza, 1995; J. Juaristi, 1999; J. Aranzadi, 2001; Sáenz de la Fuente, 2002..).
|
|
2004
|
|
|
Einstein bera izendatu zuten batzorde-buru. Bonba atomikoaren hondamena ikusi ondoren, kate erreakzio EZ nuklear bat sortzeko asmo irmoa jaio zen
|
hainbat
pentsalariren artean: kontzientzia eta komunikazio kate erreakzioa nahi zuten, antzeko ezer ez gertatzeko inoiz.
|
|
|
1932 urtean sortu zen Esp ritaldizkariak, Mounier eta ideologia ezberdinetako
|
hainbat
pentsalari eta filosoforeneskutik, gizarteak garai hartan bizi zuen ekonomi eta espiritu krisiari, egituren eta gizakiaren krisiari erantzun bat bilatzen zion. Aldarrikatzen zuten pertsonalismoak pertsonaren eta mundu berrian desagertzear ziren printzipioen eta balioen babesa eskatzen zuen.
|
|
2005
|
|
|
Goethe ezagutzeko, beraiekin adiskidetzeko eta elkarrekin hainbat giza-kontuez etengabe eta sakon jarduteko aukera du. Hemendik aurrera, eta bizitza guztian zehar, gizakia izango da bere ikerketa guztien abiapuntua eta helmuga eta, zeregin honetan,
|
hainbat
pentsalarik (J. G. Herder, G. E. Lessing, J. G. Hamann, G. W.
|
|
2006
|
|
|
37 Frankfurteko Eskola
|
hainbat
pentsalarik osatu dute eta, jakina, ikuspegi eta iritzi ezberdinak izan dituzte. Pentsalari ugarik eta diziplina anitzek izan dute lekua eskola honetan, eta, gainera, aberastasun intelektual handikoa izan da.
|
|
2007
|
|
|
Zoriontasunaren aipamenak
|
hainbat
pentsalari" klasiko" ren idazlanetan
|
|
2008
|
|
|
Gerra saihesteko bideen bilaketa Erdi Aroaren amaieran hasi zen, hiri estatuen gorakadarekin. Eta XVII. eta XVIII. mendeetan ere
|
hainbat
pentsalari erlijioso eta filosofo bake iraunkorrerako bidea definitzen saiatu ziren: William Penn, Jacques Henri Bernardin de Saint Pierre, Jean Jacques Rousseau, eta Immanuel Kant, besteak beste.
|
|
2009
|
|
|
Kurduen eta Ataturken errepublikan demokratizazioan sinesten duen ororen belarrietan oso atsegina den doinua erabili du Erdoganek. Idazle, artista, filosofo eta Turkiako ondarea aberastu duten beste
|
hainbat
pentsalari kurdu, alevi eta ezkertiar aipatu zituen lehen ministroak,, inork ez dauka aldamenekoa baztertzeko eskubiderik. Utz ditzagun iraganeko; garai berri baten gaude; beraz, ekin diezaiogun bide berriari?.
|
|
2010
|
|
|
Ikaslearen esperientzia eta interesei buruz ari garela, ezin dugu aipatu gabe utzi haur eta gazte literatura, eta literatura mota horrek irakaskuntzarekin duen lotura ondo ulertzeko, haren sorrera ezagutu beharra dago. XVIII. mendearen hasieran Europako herrialde nagusietan ikerketa pedagogikoarekiko kezkak sortu ziren; horrela, Rousseau, Basedow eta beste
|
hainbat
pentsalariren lanari esker, XVIII. mendearen amaierarako haurrei ez zitzaien" heldu txikiak" bailiran irakasten, pedagogoen ustez haurrei beren ezaugarrien araberako edukiak eskaini behar zitzaizkien. Aldaketa haren ondorioz, literatura espezifiko baten ideia sortu zen, haur eta gazteei zuzendutakoa (Escarpit, 1981: 615).
|
|
|
Arazoari aurre egiteko, lehendabizi, guztiz premiazkoa da Suarez bera bere garaian kokatzea, edo, hala nahi bada, bere pentsamenduaren aldian. Horretarako hitz egin behar da Salamancako Eskolaz, hura baitzen XVII. mendean, Espainiako monarkia gailurrean zela,
|
hainbat
pentsalariren hezileku, eta, areago, pentsamendu jakin baten sorterria: pentsamendu hori izan zen aro berri baten ataria, lehendik zetozen eskolastikari eta tomismoari geroko iusnaturalismoaren ateak ireki zizkiena.
|
|
|
Hegelek Arrazoimenaren gauzatzean soilik ikusten zuen askatasuna. Eta berdintsu beste
|
hainbat
pentsalarik. Finean, askatasuna zentzu honetan egokia dena aukeratzean datza.
|
|
|
Arrazoi praktikoa, beraz.
|
Hainbat
pentsalarik argudio ekumeniko hau erabili zuten disidentziaren jarrera onartzeko eta errespetatzeko. Kristautasunaren zatiketari gertakari malapartatua iritzi, eta, atzera, bat egingo zuelako itxaropenak bultzatzen zituen tolerantziaren aldeko pentsalariok.
|
|
2012
|
|
|
Azaldu duenez,
|
hainbat
pentsalarik eta ekonomialarik, baita Nobel saria jaso duen ekonomialari batek ere [Joseph Stiglitz ek], BPGaren etengabeko hazkundea fetitxismo bat dela esan dute. Eta benetan da droga bat bezala.
|
|
|
Aurreko atalean itzulpenaren teoria modernoetako batzuk aztertu ditugu; beren gogoetak itzulpenaren epistemologia modernoan oinarritu dituzten beste
|
hainbat
pentsalari, ordea, analisi honetatik kanpo utzi ditugu. Izan ere, gure asmoa ez zen itzulpenaren teoria moderno guzti guztien azterketa xehea egitea, XX. mendearen bukaerara arte itzulpengintzan nagusi izan diren lan teoriko garrantzitsuenetako batzuk aipatzea baizik, teoria horietan itzulpengintzaren diskurtso modernoa nola hezurmamitzen den erakusteko.
|
|
|
Egiazki, tokiko administrazioak demokrazia aberasteko estrategiak martxan jartzera beharturik daude, gero eta gehiago. Ohiko instituzio politikoen krisiak, hauteskunde partaidetzaren jaitsierak eta politikarekiko nahitasunik ezak tokiko demokraziaren krisiaz hitz egitera bultzatu dute
|
hainbat
pentsalari. Arazo horiei emandako erantzuna tokiko gobernuaren eta kudeaketaren eraberritzea bultzatzea izan da.
|
|
2013
|
|
|
Nonbait, osagarritasunaren tesiaren antzeko bat aldarrikatzen du. Leterekin bat egin zezaketen, nire ustez,
|
hainbat
pentsalarik: Wittgenstein, Tolstoi, Kierkegaard() eta William James() pentsalariek, besteak beste.
|
|
2014
|
|
|
Nork erreparatzen die ñabardurei? Egia bada, Historian zehar
|
hainbat
pentsalarik esan izan duten moduan, hitzek errealitateak adierazteko ez ezik errealitate berriak sortzeko ere balio dutena, hori hala baldin bada, arazo larri bat dugu txikigarriekin. Arazo handi handi bat.
|
|
2015
|
|
|
Norbere buruarekiko kritika batik bat. Feyerabendek, Kuhnek, Popperrek eta
|
hainbat
pentsalarik esandakoak entzun eta gero, zientzialariaren eta teknikariaren erretratua hobeki enfoka dezakegulakoan nago.
|
|
|
XVIII. mendeko amaieran Alemanian (Sturm und Drang delako mugimenduaren bidez) sortu zen tradizio honen iturriak asko dira, Isaiah Berlinen ustez: Kanten autonomia morala, Herderrek kulturei egiten dien laudorioa, Fichtek subjektuari eta sormenari egiten dien goraipamena, Frantziaren inperialismoaren kontrako erreakzioa eta, azkenik,
|
hainbat
pentsalari eta artistaren eragina (1992: 195 eta hur.).
|
|
|
—Ez. Esan dizut etxean
|
hainbat
pentsalari libertarioren liburu batzuk neuzkala, baina ez naiz anarkista. Atzo Santa Rita zen, ezinezkoen patroia.
|
|
|
Horixe litzateke nihilismoa. Zentzu horretan, Alain Renaut eta Luc Ferryk diote Descartesek gizakia naturaren jaun eta jabetzat jo zuela, ikuspuntu hori Ilustrazioaren garaiko
|
hainbat
pentsalarik bere egin zuela, eta giza ekintzari oinarrizko zentzu bat ematen ziola ikuspuntu horrek, alegia, gizakiarentzat askatasuna eta zoriona erdiestea, garai haietan xede horiek gogoan zihardutela. Orain, ostera, jardunean jarraitu ahal izateak mugiarazten gaitu, jardutearen azken zentzua eta nahiaren jomuga lausotu eta desagertu den arren.
|
|
2016
|
|
|
|
hainbat
pentsalari, artista eta arkitektorengan eragin handia izan du, euskal arima berreskuratzea
|
|
2017
|
|
|
XX. mendeko bigarren erdiko abangoardia artistikoetan izan du eragina, baita Euskal Herritik kanpo ere, esperimentazioarekin eta arteak gizartea eraldatzeko duen ahalmenarekin erabat konprometitutako sortzaile gisa. Euskal Herriko
|
hainbat
pentsalari, artista eta arkitektorengan eragin handia izan du, euskal arima berreskuratzea izan baitzuen helburu. Espazioari buruzko gogoetan oinarritu zuen bere lana:
|
|
2018
|
|
|
Azken horiek mintzatu dira gehien Mandelaren Afrikarekiko konpromisoaz, bakezaletasunaz, bestea ulertzeko borondateaz eta ahaleginez. Baina ezkerreko
|
hainbat
pentsalarik salatu duten bezala, Ama Teresa Kalkutakoa bihurtu nahi du Mandela Mendebaldeak, haren benetako jarrera, terrorista izendapena irabaziarazi zion bera, ezabatzeko. Slavoj Zizekek idatzi bezala, agure erretxindua zen Mandela bere azken urteetan, erretxindua hain zuzen bere gobernuak aldaketa esanguratsu asko ekarri zituelako Hegoafrikara, baina ez zuen kartzelara eraman zuen erregimenaren eragina erabat ezabatzerik lortu.
|
|
2019
|
|
|
Bere izeba bat ere oso begikoa zuen, ideia iraultzaileak buruan sartu zizkiotenetako bat izan zen hain zuzen ere. Eta familian bertan bazeuden beste
|
hainbat
pentsalari eta iraultzaile, tsaristen zapalkuntzaren aurkako, norodnikien, mugimenduan sartuta ibili zirenak.
|
|
2020
|
|
|
Orain, COVID garai hauetara helduta,
|
hainbat
pentsalarik eta politikarik aitortuko digute izurrite honen biharamuna diferentea izango dela, eta langile klasea zein jendarte txiroena indartuta eta egoera hobeagoan irtengo dela. Alabaina, eskarmentuak beste zerbait adierazten digu, tamalez.
|
|
|
Eztabaida hori izan zenetik belaunaldi bat baino gehiago pasatu da, eta aztarna ekologikoa handitu besterik ez da egin orduz geroztik.
|
Hainbat
pentsalarik ekiteko beste modu bat eskatu dute, ekonomia errealaren arrakastaren eta porrotaren neurgailu bakarra ez dadin izan BPG barne produktu gordinaren hazkundea. Honela azaldu du, esate baterako, Vandana Shiva pentsalari ekofeminista indiarrak zer dagoen jokoan:
|
|
|
Lehenari helduta, Azurmendik gizakiaz duen ideia, aberetasunaren azpimarra, ezarian lotzen da nire burmuinean teoria feministak,
|
hainbat
pentsalariren emariaren bidez, giza kondizioaren ulerkerari egin dion ekarpenarekin. Izan ere, Azurmendirentzat aberea da muinean gizakia, hori du ezaugarri behinena.
|
|
2021
|
|
|
Era berean, aliantza, norberaren helburuak lortzen elkar lagunduko duten bi entitateren arteko lankidetza gisa ulertuta, garaiko estrategia soziopolitiko indartsua dela esan dezakegu. Ildo horretan, euskara eta feminismoa dantza kide apartak izan daitezke
|
hainbat
pentsalariren aburuz. Horiek horrela, bi mugimenduen arteko aliantzaz aritzeko gogoeta eta ekimenak ugaritzen joan dira azken hamarkadan.
|
|
|
|
Hainbat
pentsalarik, ordea, Filosofiaren balio politikoa aldarrikatu dute, askatasunaren eta autonomiaren alde egiten duelako, elkarrizketa publiko irekian jarduteko egokia delako edo aurreiritzi eta dogmatismoen aurrean kritikoki eta autokritikoki hausnartzen laguntzen digulako.
|
|
2022
|
|
|
Unibertsoaren antzera, infinitua den eginkizuna. Gizadiak berak eginkizun infinitua izan behar duela, hala defendatu zuten Pico della Mirandolak lehenik, gizakiaren duintasunari buruzko diskurtso errenazentistan, 4 eta mundu horren beraren haustura mingarriaren
|
hainbat
pentsalarik ondoren; Walter Benjaminek, esaterako. Jainkoaren infinitu perfektu eta amaitutik giza baldintzaren infinitu inperfektu eta beti amaitu gabera:
|
|
|
Itsumen hori gainditzeko ariketa aktibo etengabea egin behar dugu erreferente feminista ez mendebaldarrak eta ez zuriak eraikitzeko, begirada mendebaldar zuriaz beste egiteko. Aldi berean, geure erreferente mendebaldar zurien irakurketa dekolonialak egiteari ekin behar diogu, geure pentsamendu feminista errotu duten
|
hainbat
pentsalariren ekarpenak dekolonialitatetik ere berrikusteko.
|
|
2023
|
|
|
Terminoaren azalpen sinplea da Afrikako lurraldeen eta diasporakoen arteko batasuna lortzea, Afrikako Estatu Batuak eratzeko eta zama inperialistatik askatzeko. Dena den, mugimendu hau askoz konplexuagoa da, eta intelektual talde batek sortu zuenetik eraldatzen joan da, unean unean ekarpen jakinak egiteko; ehun urte hauetan panafrikanismoa aberasten joan da
|
hainbat
pentsalari eta aktibista. " Jatorrizko panafrikanismoak ez zuen deskolonizazioaz ere hitz egiten, diasporako afrikar ondorengoen kondizioaz hitz egiten zuen", oroitarazi du Dagauh Komenan bolikostarrak.
|
|
|
familiaren babes eta laguntza, berezko dohainak eta diziplina, bidelagun eta konplizeak, txaloak eta kritikak, emakumezkoen zailtasun gehigarriak, inspirazio une eta geldialdiak, krisiak eta porrotak... Horiekin guztiekin bere esperientzia eta oroitzapenak tartekatu ditu egileak, baita
|
hainbat
pentsalariren hausnarketa eta aipuak ere, testu atsegin bezain jakingarria osatzeko, edozein irakurleren interesa pizteko modukoa.
|
|
|
Horren inguruan, Brene Brown soziologoak zaurgarritasunaren ikerketarekin, 1 Zygmunt Baumanek gizarte likido eta solidoaren kontzeptuak sortzearekin, 2 Henryk Skolimowskik ekofilosofiaren eraketarekin, 3 Emilio Durok beldurra ezabatzearen prozesuaren hausnarketarekin, 4 eta beste
|
hainbat
pentsalari edo ikerlarik hainbat teoria eta soluzio mahaigaineratu dituzte gizarteak egun duen jarrera planteatua izan dadin.
|