|
2000
|
|
|
ARE gehiago, euskal gizartean bildutako indarrak PPko gobernua mugiarazi egin du, jasotzen ari zen presio sozial eta politikoak
|
hainbat
mugimendu egitera behartu du, inmobilismoaren irudia apurtzeko besterik ez bada ere. Hor dugu gaixo sendaezinen kasua, edota irletan eta Afrikan barreiaturik zeuden presoak, edo azkeneko" 105 presoen mugimendua".
|
|
|
batetik, elkarteen artean adostasun bat lortzea, eta bestetik, bakoitzak bere aldetik ekimenak zentraliza tzea eta egutegi bat eratzea. Plataforman, Ipar nahiz Hegoko sindikatuak, alderdiak eta mugimenduak hasi ginen, baita Landak eta Biarnoko
|
hainbat
mugimendu ere.
|
|
|
Telebistan, berriz,
|
hainbat
mugimendu izan dira azken urteotan, nahiz eta, arestianazaldu den bezala, eremu hau arautzen duen legea garatu gabe dagoen oraindik89.Merkatu eta enpresa aldetik, hiriburuetakoak dira garrantzitsuenak: TeleDonostia, Canal Gasteiz, Canal Bizkaia, Bilbovision eta Telebilbao Bilbokoak eta Canal 4 Iruñekoa.Horien inguruan mugimendu enpresarial inportanteak antolatu dira azkenaldian.
|
|
|
Eta neurri hura erabiltzen zuen, konparazione, grabitatearekin loturik egon zitezkeen
|
hainbat
mugimendu studiatzeko, hala nola erortzerat uzten zuenean brontzezko bola tipi bat zortzi cubitumeko ohol inklinatu batetik, zeinak kanal luze bat baitzuen, brontzezko bola desbidera ez zedin. Eta, orain handik eta orain hemendik erortzen uzten zuela, neurtzen zituen distantziak, neurtzen zituen, halaber, denborak, eta ondorea izaiten zen ezen distantziak denboren karratuekin loturik zeudela, oholaren inklinazinoa edozein zelarik ere.
|
|
2001
|
|
|
\ Moneta Sistemaren krisialdia (1993). Espekulazio handiko
|
hainbat
mugimenduren ondorioz zalantzan jartzen da Europako diruen egonkortasuna. Mugimendu horiei aurre egiteko garaian Europako gobernuek hasieran egindako zalantzak gainditzeko modu bakarrak banku zentralen esku hartze gogorrak eta diruen balio galtze orokorra izan ziren.
|
|
2002
|
|
|
Informazio hori jasotzea erosoa ez delako, eta eroso ez dena mehatxu bezala interpretatzen dute, erakunde armatu baten dinamikan. Batzuek garai bateko filosofiara eraman nahi dute arazoa,
|
hainbat
mugimendu sozial, politiko eta sindikalek indartu du jarrera hori, eta presoen aldeko jarrera positiboa erakunde armatu baten estrategiarekin lotu egiten dute nolabait. Hori ez da zuzena.
|
|
|
Lanbidez, administratibo aritua da duela gutxi arte.
|
Hainbat
mugimendu sozialetan aritua, Nafarroako ezkerraren erreferentzia bat da.ilagros
|
|
|
Zintzo Mintzo Euskaltzaleen Elkarteko lehendakariordea da, eta lehenik eta behin elkartearen beraren sorrerari buruz berba egin diezagun eskatu diogu. Iturriozek azaldu digunez, 80ko hamarkada amaieran eta 90eko hasieran euskararen inguruko
|
hainbat
mugimendu sortu zen Deba bailaran, eta horiek eredu bezala hartuz eman zituen Zintzo Mintzok lehen urratsak, 1994an, Joxe Mari Etxanizen gidaritzapean. " Aurrez bazeuden beste elkarte batzuk, EHE eta EKB esaterako, baina gehienek euskararen apologia egiten zuten; errebindikatiboak ziren.
|
|
2003
|
|
|
Eta barruak esaten dit alfabetatze euskalduntze mugimenduak fruitu handi eta oparoak eman dituela, ari dela ematen, bai maila indibidualean, bai kolektiboan. Kontseiluaren antzera, Euskal Herrian Euskaraz en antzera, Ikastolen antzera, Kilometroak en antzera eta beste
|
hainbat
mugimenduren antzera, beste era batean bada ere, euskararen zuziari Euskal Herriko gizarte osoaren begi aurrean irmoeusten dio mugimenduak. Zuziaren horrelako argimut ilak galduko balira, euskararekiko" grina" galtzen aterako litzateke.
|
|
2004
|
|
|
Eta hor dugu gaur, bere horretan, aitortu nahi gabe ezinbertzekoa dela ETAren itzalpeko ziklo historikoarekin bukatzea. Eskubide politikorik gabe gainera, eta ezker abertzale osoak sorturiko hainbat eta
|
hainbat
mugimendu, ekimen eta erakunde sozial nola kultural bere atzetik eramanez amildegira. Batasuna kinka larrian murgiltzen den bitartean, areago nagusitzen ari dira euskal gizartean bertze indar eta balore kontserbadoreagoak.
|
|
|
Raffarinen informazioa zentsuratu nahia eta EPR zahar berriei stop esatea, horiek izanen dira Frantziako Tour berri honen helburu nagusiak. Frantzian jokatzen dena benetan garrantzizkoa delakoan, Greenpeace eta beste
|
hainbat
mugimenduk ere Europa mailako deialdia egin dute Tour honetan parte hartzeko.
|
|
|
Hemen oraindik ez dugu ezer ikusi, baina goizaldean, mendian bi harrapatu dituzte, gure posizioak jakin nahian zebiltzan. Beraz, nik uste,
|
hainbat
mugimendu izan direla gaur gauean. Toki aldaketak ere badira.
|
|
|
/ Perpausok gainditu egin behar ditu, orduan ikusiko du zuzen mundua" (6.54). Horretaz jabetu nahi ez izateak eraman zituen neopositibismoa eta
|
hainbat
mugimendu analitiko metafisikaren heriotza aldarrikatzera. Wittgensteinek ez du metafisika kondenatzen, zedarritu egiten du.
|
|
2005
|
|
|
Epaiketa hartan akusatuei ETAko militante gisa ekintza armatu batean parte izana leporatzen zitzaien eta horregatik izan ziren epaituak. Oraingoan aldiz, ez da ekintza armatu edo egite kriminal bat epaitzen, ideologia abertzale independentistarekin identifikatzen dituzten
|
hainbat
mugimendu sozial eta politiko baizik. Horregatik berarengatik ETArekin lotzen dituztenak:
|
|
|
Alkateak erantzun zuenez," inkesten sistemaren arabera, 350 horien iritzia 6.000 sinadura baino gehiago adierazten dute". " Kontua da,
|
hainbat
mugimenduk herri ekimenez jantzita datozela; argi eta garbi, Getxo Bizia dela jakin badakigunean. Seguru boto emaile guztiek sinatu dutela", jarraitu zuen," nahiz eta legez kanpo egon, botoak galdu zituztenean, hiru mila eta koska boz irabazi genituen guk", amaituz.
|
|
2007
|
|
|
Besteak beste, Mexikoko zapatistak, Brasilgo MST Lurrik Gabekoen Mugimendua, Ekuadorko indigenak, Boliviako nekazariak edota Argentinako piketeroak aipatu dituzte. Euskal Herrian ere antzeko zerbait gertatu da askotan
|
hainbat
mugimendurekin. ETAren helburu ideologikoekin bat etorri izana aski izan da, askotan, gizarte mugimendu baten deslegitimazio mediatikoa aktibatzeko.
|
|
2008
|
|
|
Ostegunean egingo da Iberdrolako Akziodunen Batzar Orokorra Bilbon. Batzarra enpresa elektrikoaren kontrola lortzeko
|
hainbat
mugimendurekin batera iritsi da. Azken zazpi urteotako laugarren erasoa du Iberdrolak oraingo hau.
|
|
|
Fannie Lou Hamer, oholtzara igo da. Mississippiko ordezkari honek
|
hainbat
mugimendu bultzatu zituen 1964an, Atlantic Cityn, Mississippiko Askatasunerako Alderdia gobernura hel zedin.
|
|
|
Bataren eta bestearen arteko harremanaren zailaz ohartzeko ez dago Pragako biltzarren adibidea hartu besterik. Ekialdeko mugimenduek antolatu zuten biltzarra, nahiz eta Mendebaldeko
|
hainbat
mugimendu bakezale ere gonbidatu. Biltzarrera joatea edo ez joatea erabaki gogorra izan zen.
|
|
|
Eguneroko bizitzaren eten nabarmena ekarri zuen. Gerra egoera antzeko bat deitu zela esan daiteke, eta
|
hainbat
mugimendu demokratiko debekatu egin zituzten (Solidarnosk, besteak, beste), baita hainbat lider kartzelaratu ere.
|
|
|
Teoria berdin berdina mantenduko dute: ETAk esana,
|
hainbat
mugimenduk egina. Eta horretarako, pertsona guzti hauek arduradun izan dira, eta hauek Ekinekoak dira, edo bere garaian KASekoak. Hori da oinarria, eta printzipioz, eta ez badute beste itxura bat eman nahi...
|
|
|
Estatuari ez zaiolako interesatzen horrelako mugimendu bat egoterik. ETAk
|
hainbat
mugimenduk eduki dezaketen ideologia berdina duelako hor kokatu dute delitua. Bat etortze ideologiko bat zigortu dute.
|
|
|
Bilduman jasotako artelanik gehienak Euskal Herriko artistek eginak dira, EHUko Arte Ederretako Fakultateko ikasleek eta irakasleek eginak, hain zuzen. Artelanotan, halaber, arte garaikideko
|
hainbat
mugimendu, estilo, material eta gai daude ordezkatuta.
|
|
|
Oier Imaz Herriak Aske sareko kideak balorazio positiboa egin du foroaren inguruan: «Euskal Herriak bere lekua izan du eta
|
hainbat
mugimenduekin harremanetan izan gara». Bi mintegitan hartu dute parte euskal ordezkariek; alde batetik, autodeterminazioaren eskubidearen mintegian, eta bestetik, Freedom struggle is not terrorism (askatasunaren borroka ez da terrorismoa) mintegian.
|
|
|
Horrez gain, Internet bidez beste irratietatik jasotako audioak eta kontrainformazioa ere eskainiko dituzte. Etxegarairen esanetan, «Espainiako
|
hainbat
mugimenduren ahotsa ere plazaratzen dugu». Erretegia-z gain, egunero zuzeneko bi edo hiru saio ere entzun dira.
|
|
|
Hortik aurrera,
|
hainbat
mugimendu literario sortu zirela azaldu zuen Jarnefeltek; surrealismoa, suediarrezko literaturaren aldeko mugimendua, langileriaren literatura, emakumezkoek idatzitako literatura... Tartean, Eemil Sillanpaa, Literaturaren Nobel saria jaso zuen lehenengo idazle finlandiarra.
|
|
2009
|
|
|
Zentzu honetan, beste liburu batean [Kultura eta identitate erbesteratuak. Nomadologia subalternoak, Pamiela 2005] sumatzera eman nuen jada, norberaren identitate kultural eta sozialak jenerozkoak, sexualak, klasea... harreman aberats eta problematikoetan lardaskatuta daudela
|
hainbat
mugimendu sozialen borrokekin batera ekologismoa, feminismoa....
|
|
|
Arazo hori gainditu ostean, hiruzpalau aste bazeramatzan gainerakoen erritmo berean atzo arte. Escobarren aburuz, orkatilak mugikortasuna galdu du eta
|
hainbat
mugimendu egitera behartuta dago tendoia kargatuz.
|
|
|
kamera ezkutu batek hori adieraziko zuen behintzat, edo hori iradokiko, hobeto? hainbat mementotan, bataren zein bestearen irri iheskor bat edo eskuen
|
hainbat
mugimendu berezi, kementsuak bezain emeak, bitarteko?
|
|
|
Teofilo Maria eta Tasio, Tasio eta Teofilo Maria, lagun lagunak ziren, beraz... lagunak baino gehiago ere bai, beharbada: kamera ezkutu batek hori adieraziko zuen behintzat, edo hori iradokiko –hobeto– hainbat mementotan, bataren zein bestearen irri iheskor bat edo eskuen
|
hainbat
mugimendu berezi –kementsuak bezain emeak– bitarteko...
|
|
|
eginiko ekarpenagatik gertatu da, besteak beste. Autoritate printzipioa krisian dago, eta aitaren nostalgia gisa irakur daiteke munduko
|
hainbat
mugimendu neo kontserbadorek proposatzen duten atzera buelta, batez ere AEBetan.
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, Google apustu argia ari da egiten cloud computing aren alde, normala denez, mota horretako zerbitzu ugari baititu (Gmail, Google Docs, Google Calendar, Google Wave...). Testuinguru horretan ulertu behar dira azkenaldian egin dituen
|
hainbat
mugimendu. Adibidez, Google Chrome Interneteko nabigatzailea atera du, orrien kargatzea eta Javascript kodearen exekuzioa azkarrago egiten dituena, laino ko aplikazioak hobeto exekutatzeko.
|
|
|
Hasierako
|
hainbat
mugimenduren ondotik, azkenean, 1987ko otsailaren 27an, Jaurlaritza EAJk eta PSE PSOEk osatu zuten koalizio gobernu gisa, Jose Antonio Ardanza (EAJ) lehendakaria zela. Gobernu egitasmo hartan, hain zuzen ere Euskal Eskola Publikoaren legea egiteko asmoa agertu zuten bi alderdiek, eta Jose Ramon Rekalde sozialista izendatu zuten Hezkuntza sailburu.
|
|
|
Milaka izan dira azken bi hamarkadetan Askapenak antolatu dituen nazioarteko brigadetan parte hartu izan duten euskal herritarrak. Aipatzeko da adibidez, uda honetan bertan beste
|
hainbat
mugimendurekin batera Palestinan egin duen lan eskerga, Euskal Herriko hamaika eremutan lan egiten duten herritarrak bertara eramanez, herrien arteko senidetzeak bultzatuz e.a.
|
|
|
Biktima Berdintasun Sailaren zaintzapean geratu da, eta udaleko iturriek adierazi dutenez, onik da.
|
Hainbat
mugimenduk, jazoera, etorkinen eta etxeko langileen babes faltarekin lotu dute, arduratuta.
|
|
2011
|
|
|
Egia esan zigor honek ez du izan arrakasta handirik praktikan, nahiz eta
|
hainbat
mugimendu sozialek eta administrazio publikoek ahalegin handia egin.
|
|
2012
|
|
|
Ideiarekin ados dira gehienak, baina horren gauzatzeari buruz dira, haatik, ezberdintasunak agertzen, eta ez da argiki hobesten proposamen bat.
|
Hainbat
mugimenduren konfederazio nazional baten proposamena hobesten dute militanteen %21, 7k; Ipar Euskal Herriari funtzionamendu autonomoa utziko liokeen nazio mailako mugimendu bakar baten alde dira %18, 9; nazional mailan koordinaturiko bi mugimenduren alde %18, 5; eta nazio mugimendu bakarra nahi dute %14, 9k. %26k ez dute hauturik egin lau proposamenen artean.
|
|
|
hedabideak eta indar militarra". Hori dela-eta, Abiadura Handiko linea ezberdinen aurka oposizio bateratu bat egiteko Europako
|
hainbat
mugimenduk Hendaiako Gutuna idatzi zuten 2010ean. Euskaldunek, katalanek, bretoiek eta ingelesek sinatu zuten, besteak beste, testua.
|
|
|
Hainbat urte daramatzat musikan eta ondo dakit zenbat eta nola borrokatu behar den norbere lekua lortzeko, zer den kanta bat defendatzea publiko osoa gizonez osatua denean. Feminismoa aldarrikatu nahi bada eta horretarako gorputzaren askatasuna erabili, beste
|
hainbat
mugimenduk egin izan duen bezala, ados nago. Baina emakume musikarien dokumentala behar zuen eta musikaren inguruko gairik apenas da mintzagai.
|
|
|
urtetan sortutako egitura eta egitasmoek beste askok nahi luketen azpiegitura eskaintzen digute; baina inpresioa dut azken urteetan arlo askotan (ez guztietan) goia jo dugula. Batetik, krisialdiak eraginda eraikitako hainbat azpiegitura galtzen joan gara azken hilabeteetan eta, bestetik, gizarte mugimendu modura izan dugun indarra apaldu egin zaigu (beste
|
hainbat
mugimenduri pasa zaion bezala). Baina hortaz gain, sektorean hobetzekoak ditugu:
|
|
|
Euskalgintza batetik, krisialdiak eraginda eraikitako hainbat azpiegitura galtzen joan gara azken hilabeteetan eta, bestetik, gizarte mugimendu modura izan dugun indarra apaldu egin zaigu (beste
|
hainbat
mugimenduri pasa zaion bezala). Baina hortaz gain, sektorean hobetzekoak ditugu:
|
|
|
Nikolaos Mijaloliakos Greziako Armadako ofizial ohiak sortu zuen alderdia 1993an, Europako beste
|
hainbat
mugimendu neonaziekin lotura du eta, prentsak eta Greziako politikariek salatu dutenez, baita 1974ean boteretik bota zuten Batzorde Militarrarekin eta egungo Poliziaren taldeekin ere.
|
|
|
EMMz gain,
|
hainbat
mugimenduk osatzen dute GAMaren arlo feminista, hala nola, Marcosur Artikulazio Feminista (AFM), Aro Berrirako Emakumeekin Alternatiben Garapena (DAWN) edo Justizia Ekonomikorako Emakumeen Nazioarteko Elkartea (WICEJ).
|
|
2013
|
|
|
Erakusketa txukuna da ezbairik gabe Kutxa Kubo aretoan antolatutakoa. Aukeratutako lanek artistaren ibilbidea ondo erakusten dute, eta Menchu Galen lana XX. mendera arte munduan izan ziren
|
hainbat
mugimenduren islada bilakatzen da. Bestalde, Galen margolanen artean nahasten diren beste hainbat artistaren lanen barneratzea egokia iruditzen zait, nahiz eta horietakoren bat sobera dagoen sentsazioa eduki dezakegun.
|
|
|
baita, ildo hartatik, Euskal Herrian. Bisteizen berdin? 70eko eta 80ko hamarkadetan loratuko zirèn
|
hainbat
mugimendu alternatiborekin, ekologistak, antimilitaristak, feministak?, bat egin ere, modu aktiboan.
|
|
|
igneoa lurralde horretan, iberiar mikroplaka eta europar plaka tektonikoek talka egitearen ondorioz. Magma masa ikaragarri bat osatu zen lur azpian, gero, bi plaken artean zegoen lurralde ez-egonkor horretan
|
hainbat
mugimendu tektoniko izan ziren, eta horien bidez lurrazalera atera zen granito masa hori. Azkenik, kanpoko eragile geologikoek gainazala aldatu zioten granitozko mendi berri horri, eta haizeak, urak eta beste kanpoko zenbait eragilek eman zioten Aiako Harriari gaur egun duen itxura.
|
|
|
Lokomozio aparatuak higitzeko balio du, leku batetik bestera joan, inguruko gauzaren bat hartu edo beste
|
hainbat
mugimendu egiteko.
|
|
|
Espainiar gobernuak errepresio politikaz erantzun dio, ostera, eskubideekiko errespetua oinarri duen prozesuari eta euskal jendartea bide horretan egiten ari den lanari.Herri mugimenduak alderdi politiko asko heltzen ez diren lekuetara heltzen dira, herritarren sinergiez funtzionatzen dutelako. Hemen bertan ere halako
|
hainbat
mugimenduk jarduten du egunero, xede ezberdinak lortze aldera lanean, Herrira bera tarteko; euskal presoen eta iheslarien eskubideak defendatuz, arrasatearren babes zabalarekin. Jendartean eman den edozein aldaketaren oinarrian mugimendu soziala egon da beti eta Herriraren aurkako operazio honek agerian uzten du Euskal Herrian, momentu honetan ere, funtzio garrantzitsua betetzen ari dela.
|
|
|
Gainera, eskola ugari ematen du lankidetzari eta garapenari buruzko gaien inguruan maisutza eta gradu ondoko mailetan.
|
Hainbat
mugimendu sozial eta kristaurekin aritu ohi da lankidetzan, baita askotariko argitalpen solidarioetan ere, eta mahai inguru nahiz hitzaldi ugaritan parte hartzen du ipar hego erlazioei eta armagabetzeari buruz jarduteko. Desazkundea defendatzen du.
|
|
|
Giro hartan hazia –nola sumintzen zen ama, mendian paper edo plastiko bat ikusten zuenean...! –, ekologista egin zen, ia oharkabean... baita, ildo hartatik, Euskal Herrian –Bisteizen berdin– 70eko eta 80ko hamarkadetan loratuko zirèn
|
hainbat
mugimendu alternatiborekin –ekologistak, antimilitaristak, feministak... – bat egin ere, modu aktiboan.
|
|
|
Lehengo astean non entzuten diodan ikastolen sorreran ibili zen bati zera, Vatikano II kontzilioa gabe ez dela erabat ulertzen ikastolen sorrerako
|
hainbat
mugimendu. Kontzilioak ere berrogeita hamar urte barren.
|
|
2014
|
|
|
Politikoki zuzenak diren egitasmo puntualez gain, instituzio handien ohiko programazioetan emakumea bigarren mailan dago artearen munduan, gizarteko beste esparru batzuetan baino gehiago. Euskal Herrian azken urteotan
|
hainbat
mugimendu izan badira ere, aurten Gure Artea saria hiru emakumek jaso dute, kasurako?, ez dago batere argi gauzak hobetuz doazen, nazioartean arte esparruan genero ikuspegitik erreferentzia nagusia zen Gasteizko Montehermoso itxi dute?. Noiz arte jarraituko dute emakumeek argiki baztertuta artearen munduan?
|
|
|
Ekoizle handiek espazioa jan diote eskualdeko produkzio txikiari, eta nekazaritzan jardun ohi zuten familia eta kooperatiba askok bizibidea galdu dute; ohartzerako, multinazionalei erosi behar dizkiete euren etxe alboan hazitako produktuak. Hazkunde eredu horren aurka,
|
hainbat
mugimendu sortu dituzte maputxeek. Nagusiki basogintzako enpresa handien eta latifundioen aurka egiten dute protesta, eta euren garapen ereduekiko errespetua eskatzen dute.
|
|
|
Eta lau herri elkargotako presidenteek ere eman diote babesa. Baita 60 sindikalistek eta
|
hainbat
mugimendu politikotako gazte taldeek ere. NBEko Giza Eskubideen Batzordeko lehendakariorde Jean Zieglerek ere eman du atxikimendua.
|
|
2015
|
|
|
" Franco hil ostean, orduko udalbatzak udala utzi zuen, eta ezer ez zen gelditu udaletxean. Hala, herriko
|
hainbat
mugimendutakoek eskatuta, ikastolako jendeak, enpresa mundukoek… alkate kargua hartu zuen Uriak. Era horretan, udal hauteskundeak egin bitartean, kargu hori izan zuen".
|
|
|
Diktaduran zehar sortutako
|
hainbat
mugimendu euskaltzale ere garai horretan indartu ziren, alde batetik egoera politiko berriak bultzatuta, eta bestetik, mugimendu politiko kultural geroz eta indartsuagoen bidez. Horien artean leudeke ikastolen mugimendua, euskalduntzerako erakundeak (gau eskolak, AEK...), unibertsitatea (UEU) eta abar. Eremu horretako elkarte eta erakundeetan jardun ziren lanean orobat aldizkariotako kide ugari, euskara irakasle gisa gehienetan.
|
|
|
Funtsean, eta laburrez, klase nazionalismo iraultzaileak dio nazio mezua langile klaseari mugatzen zaiola eta klase mezua nazio baten esparruari egokitu gura zaiola. Bigarren premisaren eztabaidak tradizio luzea dauka (gogoratu Trotski eta Stalinen artekoa), baina esperientzia luzea ere badauka, Txinatik hasi, eta kolonialismoaren kontrako
|
hainbat
mugimendutara. Espazioak eragin handia dauka klase analisia praktikara eramateko orduan, eta oso dinamika desberdinak sortzen dira hortik.13 Lehenengo premisa gauzagarria da teorian, 14 baina ez, orain arte, praktikan; nazioaren erreferentzia sinbolikoak ezaugarri etnikoek eta kulturalek (nazioaren jitea politikoa nahiz kulturala izan) osatu izaten dituzte eta.
|
|
|
Transfeminismotik esaten dugu heteropatriarkatuak gorputz ez normatiboak jipoitzen, mespretxatzen eta oprimitzen dituela, eta ez gara bakarrik emakumeez ari, baizik eta arau horretatik kanpo dauden beste hainbat gorputzez ere. Gorputza erdigunean jartzeari esker,
|
hainbat
mugimenduekin aliantzak ahalbideratu dira: aniztasun funtzionala edo arrazakeriaren kontrako mugimenduekin, antikapitalistekin, marikabollerekin, transekin, putekin...
|
|
|
1146. Aliantzen aniztasunaren adibidea da dendak jai egunetan irekitzearen aurka EAE eta Nafarroako gobernuen eta saltoki handien aurka urteetan zehar eramango borroka: langileen eskubideekin batera, lurralde antolakuntza, herri-guneen dinamismoa, kontsumo jasangarria edota denda txikien bizibideari eragiten dien gaia izanik, sindikatuak, kontsumitzaileak, dendari txikiak, ekologistak eta beste
|
hainbat
mugimendu biltzeko gauza izan da aldarrikapena.
|
|
|
29. Estaduko
|
hainbat
mugimendu sozialistekin batik bat Josep Pallach en Kataluniako Mugimendu Sozialistarekin (MSC) harremanetan zeuden ELA MSEkoak, ez zuten baztertzen eurak ere alderdi bihurtzeko aukera. Friedrich Ebert Fundazioaren itzalean egindako bilera pare batean ere egon ziren (Andoni Kaiero izan zen bi bileretan, batean Frantzisko Jabier Fresnedo eta, bestean, Kepa Anabitarte lagun zituela).
|
|
2016
|
|
|
Beganismoa zabaltzen ari dela uste badute ere, arduratuta daude hartutako norabidearekin. " Beste
|
hainbat
mugimendu sozialekin gertatutakoa ari zaio pasatzen, kapitalismoak funtsean dituen oinarri politiko eta etikoa kendu eta dizkio eta bereganatzen eta negozio bihurtzen ari da azken urteotan", salatu du Ibañezek. Argaltzeko eta osasuntsu egoteko dieta gisa saltzen ari direla argi dute.
|
|
|
Françoise d' Eaubonne frantziarrak bereganatu zuen terminoa, baina garai hartan
|
hainbat
mugimendu ekofeminismo hitza erabiltzen hasia zen. Gerra Hotzaren testuinguruan sortu zen:
|
|
|
Bai goi beheranzko plangintzetan eta baita gizarte zibiletik sortutako ekimenetan ere, funtsezko garrantzia ematen zaie jende gazte eta haurrei, bertako hizkuntzen etorkizuna bermatuko dutelakoan, nahiz eta oso haur gutxik ikasten duten hizkuntza familiaren baitan. Baina
|
hainbat
mugimenduk haurrei hezkuntza esparru formaletan irakastea erabakitzen dute, bai ikasgai modura eta baita murgiltze ereduan ere (eskolaurrean hasita edo" hizkuntza kabia" modura). Dena dela, horrek ez du inolaz ere ziurtatzen haurrek hizkuntza eskolatik kanpo ere erabiliko dutenik; eta are gutxiago hizkuntza horretan heziko direnik, kontuan badugu eskolan ikasten duten hizkuntza hori ez dela haurtzaintzan erabiltzen (Edwards & Newcombe 2005).
|
|
|
Gorputzaren
|
hainbat
mugimendu oso esanguratsuak dira. Keinuek hitzak ordezka ditzakete,
|
|
|
Eta hasieran adierazpen kultural bat izatetik, 1960 hamarkadan sentimendu errebeldearen eta gazteria inkonformistaren adierazpena bilakatu zen. Garai honetan r&r ak lotura zuzena zuen sexuarekin, drogen erabilpenarekin eta
|
hainbat
mugimendu politikoekin.
|
|
|
Gorputzaren
|
hainbat
mugimendu oso esanguratsuak dira. Keinuek hitzak ordezka ditzakete, hitzen esanahia errepikatu edo zehaztu, erosotasuna edo deserosotasuna adierazi.
|
|
|
Klima aldaketarekiko oso herrialde ahula izan arren, Espainiak hainbat ekintza egin ditu azken urteotan, eta karbono dioxidoaren (CO2) emisioak areagotzen lagundu du. Inertzia hori aldatzeko eta bere ondorio kaltegarrietatik babesteko, gure herrialdeak
|
hainbat
mugimendu egin behar ditu energiaren, mugikortasunaren edo kontsumoaren arloan. Artikulu honek Espainian klima aldaketaren aurka borrokatzeko zortzi gako aipatzen ditu.
|
|
2017
|
|
|
Inhabilitazioa ez litzateke txantxetakoa Mas eta PDECat bere alderdiarentzat, eta aukera horrek
|
hainbat
mugimendu azkartu ditzake xake jokoan. Baina independentismoak dioenez, Katalunian Masen inhabilitazioa baino garrantzitsuagoa izango litzateke Carme Forcadell kargugabetzea, azkenean Masek orain ez duelako kargurik eta Forcadell Legebiltzarreko lehendakaria delako.
|
|
|
Botere mota berri hori, zeina ezin baitugu jada soberania gisa hartu, horixe da gizarte burgesaren asmakizun handienetako bat. Horixe izan zen kapitalismo industriala ezartzeko oinarrizko tresnetako bat, bai eta demokratizazio garaikidea gertatzeko oinarrizko tresnetako bat ere, betiere borroka politiko etenik gabekoari eta
|
hainbat
mugimenduren politizazioari esker (besteak bestea, sozialismoa, sindikalgintza, nazionalismoa eta feminismoa). Botere ez subirano hori botere diziplinarioa da.
|
|
|
Herria bizi bizi baitzegoen 60ko hamarkadaren erdialdean.
|
Hainbat
mugimendu ari ziren hedatzen. Tartean, ETA ere indarrez beterik.
|
|
|
Entseiuetan hau egiten da:
|
ainbat
mugimendu lineal egiten dira abiaduraren senu karratukolongitude ezberdinekin, 20, 100 eta 400 mm, eta 7, 15 eta 30 m/ min ko aitzinapenabiadurarekin. Zenbait 6 Irudian emaitzak agertzen dira.
|
|
|
2016ko amaieran eta 2017ko hasieran honako lagin hauek batu ditut bazterrotan: ...a prozesua abiatu du (autokritika latza eginez), Bat aldizkariaren 99 zenbakiek azken 30 urteotako balantze soziolinguistiko zehatz, sakon eta zorrotza dakarte (Jakinen hurrengo zenbakietan jorratu ditut hango irakaspen nagusiak, behinik behin), Garikoitz Goikoetxeak argitaratu duen Euskara irabazteko bidean liburu dibulgatiboa (iragana, oraina eta etorkizuna batzen dituena), Kontseiluak eta beste
|
hainbat
mugimendu sozialek aurkeztutako Protokoloa, herririk herri egiten ari diren aktibazio esperimentuak (Egiakoa abiapuntu, Hernani, Agurain, Arrigorriaga edo Lasarte Orian egindakoak)... Eta, ziur, nire buru madarikatuak ehizatu ez dituen beste hainbat.
|
|
2018
|
|
|
|
Hainbat
mugimenduren kartel eta pegatinak.
|
|
|
Globalizazio neoliberalaren gaia eztabaidagai zen garai haietan, eta eratzen zebilen nazioarteko erresistentzian emakumeok posizionatu egin ginen. Horrek indarra, ikusgaitasuna eta beste
|
hainbat
mugimendurekin aliantzak eman zizkigun.
|
|
|
Baina era berean, orain 60 urte sortu zen herri aktibazio horrek barreiatutako haziak prest daudela iruditzen zait datorren zikloari erantzuteko.
|
Hainbat
mugimendu eta dinamikak hori erakusten dute. Herritarren ilusioa puri purian jartzera doa.
|
|
2019
|
|
|
Kausa beraren aurka, nazioarteko
|
hainbat
mugimendu batu dira deialdietara, izan era bateko edo besteko jarrerarekin. Urola Kosta eskualdetik ere bertaratu da hainbat herritar, eta hango bizipenak kontatu dituzte horietako batzuek.
|
|
|
Bigarren bagari," populista" deitu diote askok: matxinada armatuen ideia alde batera utzi eta estatuen agintaritza politikora lehiatu ziren
|
hainbat
mugimendu zabal, ordura arteko oligarkia ahalguztidunei gaina hartuz Brasilen, Uruguain, Bolivian, eta abar. Ekuadorrek" historia modernoaren presidentetza luzeena" izan zuen Rafael Correarekin(), baga" progresista" horren baitan, eta egungo presidenteak berak [Lenin Morenok] haren bultzadaz lortu zuen kargua.
|
|
|
Hortik haratago, beltzentzako osasun zentro autogestionatu eta independenteak plantan ezartzen zituzten. Geroztik, karrikako mediku talde askok nazioarteko
|
hainbat
mugimendu sozialetan parte hartu dute, eta egunotarako ere osatu dituzte, G7koen aurkako protestetan izan daitezkeen zaurituak artatzeko.Notre Dame des Landesko BBG babestu beharreko gunean, esaterako, Poliziak Cesar operazioa burutu zuen 2012an. Hainbat zauritu izan ziren, eta Karrikako Medikuak egon ziren bertan.
|
|
|
Fray Rogeirok, Osbernori egingo zion gutunerako oharretan, Henrique zalduna Porta de Ferroko kanpamentura iritsi zenekoa xehetasunez idatzi zuen, behin betiko idazketan horrelakorik aipatu ez zuen arren, eta ohar horietan, berarekin zetorren emakumeari buruzko aipamen bat egiteko gogoari ezin izan zion eutsi, nonbait, Ouroana izena zuela, egunsentia bezain ederra zela, ilargiaren jaiotza bezain misteriotsua zela, horiek idatzi zituen fraideak, nahiz eta gero, ordenaren zuhurtziak, batetik, eta gutuna jasoko zuenaren ahalke dirudienez arduratsuak aipamen horiek bertatik kentzea komenigarri ikusi zuten. Alabaina, oso litekeena da hau eta hau bezalako arimaren beste
|
hainbat
mugimendu azpimarragarri izatea, sublimazioa zela medio, Fray Rogeirok zaldun alemaniarraren esan eginak horren zehazki kontatu izanaren arrazoia, zehazki kontatu baitzituen alemaniarraren heriotza aurrekoak, baina baita ere, batez ere, heriotza dohakabearen ondokoak, heriotza dohakabea, diogu, ezen ez zoritxarrekoa, une egokian ikusiko den bezala. Garbi esatearren, eta tartean beste sekreturik ez bada, esan dezagun Fray Rogeirok, Ouroanarekin bere grinak ase ezin zituenez, ez zuela aurkitu aterabide hau baizik, alegia, emakume haren gorputzaz gozatzen zen gizona neurrigabe laudatzea.
|
|
|
Ekuadorren itzultzen saiatu ziren, Batikanoko apaiz batzuk kitxua idazten saiatu ziren, alfabetoa ateratzen ahalegindu ziren, modu asko daude idazteko, q rekin, k rekin... gure hizkuntza zatitzeko inposizio bat izan zen eta lortu zuten. Orain
|
hainbat
mugimendu daude hizkuntza berreskuratzen ari direnak, gutxika gutxika, nekazari eta indigenei esker, berriz hitz egin dezagun borrokan ari direnak. Espero dut lortzea, benetan.
|
|
|
Txoko hauen arteko antzekotasunak bilatu eta ildo komun bat lantzean, hobetzeko hautu kolektibo hori aldarrikapen edo borroka bihurtzen da. Badaude gaur egun gizartean ezagunak diren honelako
|
hainbat
mugimendu: feminismoa, abertzaletasuna, LGBTI+, komunismoa, ekologismoa…
|
|
|
Lagun Artea enpresak 50 urtetik gorako ibilbidea badu ere, 2011n kolpe gogorra jaso zuen; izan ere, bezero batzuek utzitako zorrari buelta eman ezinik gelditu zen Zumaiako enpresa. Sei urtez
|
hainbat
mugimendu egin arren –Sidenorrek Basaurin egin behar zuen inbertsioaren zati bat eskuratzeko itxaropena izan zuen enpresaren zuzendaritzak 2016an–, enpresa likidazio fasean sartu zen.
|
|
|
Komunitatean izan zituen eraginak aztertzen baditugu, esan dezakegu kasu batzuetan
|
hainbat
mugimendu ahuldu egin zirela; horren adibidea dugu Zero Zabor taldea. Agintaldiaren hasieran indartu eta herrialde osora zabaldu arren, gerora mugimendua apalduz joan zen.
|
|
|
Hego Euskal Herrian gertatzen ari ziren aldaketa sozial handiek sekulako eragina izan zuten ETAren barruan, pixkanaka ezkerreko korronte ideologikoetara hurbildu baitzen gero eta gehiago. Ildo antikolonialistaren tesi teorikoek goia jo zuten 1965 urteko IV. Biltzarrean eta" Zuzenbide" agiriko ideologia oinarri batzuk berritzea erabaki zuten militanteek; izan ere, etakide asko langile borroken eta nazioarteko
|
hainbat
mugimenduren eraginez, marxismora hurbildu zen arian arian. Hemendik aurrera aldendu ziren ETAren barruko joerak.
|
|
2020
|
|
|
Demokrazia ez da soilik noizean behin botoa ematea: badaude
|
hainbat
mugimendu eta sektore, bestelako eskakizunak egiten dituztenak edo zerbaiten aurka oldartzen direnak, eta gizarteak, instituzioek eta alderdiek ulertu egin behar dute hori. Okupazioa, adibidez:
|
|
|
Aldiriko arnas bizigarri horren lagin polita eskaini digu Topatu.eus gazte proiektu komunikatiboak Zizelkariak izeneko dokumentalarekin. Euskal Herriko periferia erdigunera ekartzea helburu duen filmak gure geografiaren ertzetan
|
hainbat
mugimendutan lanean ari diren sei gazteri ahotsa ematen die.
|
|
|
Hainbat ikerketak seinalatu moduan, ohiko etxeko lanetan gizonen inplikazioa askoz baxuagoa da ez-ohiko etxeko lanetan baino (Moreno Colom eta Borras, 2013; Ajenjo eta Garcia, 2014; Sagastizabal eta Luxan, 2015){ 14}. Hurrengo pasarteak horren lekuko dira, Jon eta Albertorenak; lehenak 35 eta bigarrenak 58 urte, aitak eta
|
hainbat
mugimendutan inplikatutakoak.
|
|
2021
|
|
|
Sistema horiek ondo funtzionatze aldera, esan du herrialdeek izurriaren eboluzioaren gaineko datuetan «gardentasunez» jokatu dutela. Eta badira jada Nabarrok adierazitako ildoan,
|
hainbat
mugimendu estatuen partetik: Erresuma Batuko Gobernuak adierazi du, adibidez, AEB Ameriketako Estatu Batuekin eta Singapurrekin batera aztertzen ari dela nolabaiteko ziurtagirien bidezko sistema bat eratzea, zeinaren bidez bidaiatzeko orduan jendeak adierazi ahal izango duen birusa transmititzeko arriskurik ez duela.
|
|
|
Etortzear zegoen krisiaren piztea bizkortu zuen COVID pandemiak, eta agerian utzi zuen 2007ko krisi finantzarioak eztanda egin zuenetik
|
hainbat
mugimendu sozial, politiko eta sindikalek salatzen genuena: gobernu maila ezberdinek hamarkada luzea eman zuten zerbitzu publikoak pribatizatzen eta ongizate estatu hauskorra ahultzen.
|
|
|
erabakirik hartzeko gai izanen ez zen politika bat sortzea. 2006tik aitzinera,
|
hainbat
mugimendu sozial sortu dira Txilen, eta galdegin dute gauza daitezela politika instituzionalak bazter utzitako aldaketak. 1980koa beti izan da eskuinaren konstituzioa; hain zuzen, hura defendatu zuen eskuinak, eta plebiszituaren kontrako kanpaina bat egin.
|
|
|
Historia eta Geografia ikasi zuen Concepciongo Unibertsitatean, eta ingurumen hezitzailea da. Concepciongo
|
hainbat
mugimendu sozialek osatutako zerrenda batean aurkeztu zen, lurralde horri oso lotuta dagoen hautagaitza batean. Hualpengo penintsulako natur santutegia babesteko Salvemos el santuario (Salba dezagun santutegia) kanpainaren bozeramailea da Labbe, eta ekoturismoa, ingurumen hezkuntza eta ikerketa bultzatzen dituen gobernuz kanpoko erakunde baten sortzaile.
|
|
|
Areto bakoitzean islatuta agertzen dira, besteak beste, hamarkada hartan hirigintzan, familian, parte hartze politiko eta sindikalean eta aisialdian izandako aldaketarik eta aurrerakuntzarik nabarienak. Esate baterako, modaren garapena, emakumeen askatasuna, erotismoa eta abar agertzen dira piezen bidez. Horrekin batera,
|
hainbat
mugimendu aurrerazaleri erreferentzia egiten zaie erakusketan. Beste hainbaten artean, Bauhaus mugimenduari, dadaismoari eta objektibotasun berriari.
|
|
|
Buenos Airesko periferian, apaiz langileen mugimenduan parte hartu zuen nabarmen, matxinatuen
|
hainbat
mugimendutan hierarkia katolikoari eta patronalari aurre eginez, XX. mendeko 60 eta 70eko hamarkadetan Latinoamerikan piztutako mugimendu iraultzailearen berotasunean.
|
|
|
Nolanahi ere, XX. mendearen hondarretan sendotutako feminismoen eta garaiko
|
hainbat
mugimendu eta aldarrikapen soziopolitikoren sorrera medio, interakzio sozialaren, emozioen edota bizitza pribatua bezalako errealitateen inguruko ikerketak zabalduz joan ziren gizarte zientziei loturiko diziplinetan eta honek ahalbidetu zuen ordura arte garrantzirik aitortu ez zitzaien zenbait fenomeno, umorea haien artean, ikerketarako esparru gisa hautematen hastea.
|
|
2022
|
|
|
Espainiako Gobernua, Euskal Preso Politikoen Kolektiboa, Sare...
|
Hainbat
mugimendu izaten ari da azkenaldian. Nola begiratzen diozu etorkizunari?
|
|
|
XVI. mendetik gaur egunera bitarteko artelanak bildu dituzte BBVAren 9.000 bat obrako bildumatik hartuak, eta hala nola pinturara, eskulturara, argazkilaritzara eta ikus entzunezkoetara jo du komisarioak erakusketa taxutzeko. Jauregiko horma eta aretoetan bat egiten dute Miquel Barcelok, Ouka Leelek, Jorge Oteizak, Joaquin Sorollak, Antoni Tapiesek eta Marina Abramovicek, besteak beste, eta bat egiten dute, orobat,
|
hainbat
mugimendu eta eskola artistikok.
|
|
|
Oraingoz, zazpi kide gara, baina bakoitzak bere ibilbidea dauka. Bakoitza herriko auzo batean jaiotakoak gara, eta, horrez gainera, gutako bakoitza
|
hainbat
mugimendutan sartuta dago. Mugimendu feministako kideak dira batzuk, mugimendu euskaltzaleetan sartuta daude beste batzuk, preso eta iheslarien aldeko mugimenduetan, txosna batzordean, sexu askapenaren aldeko mugimenduetan... denetarik dago.
|
|
|
Zelaieta, Traña Matiena eta Gaztelua auzoetako herritar talde batek sortu du Isiotu kultur elkartea, Abadiñon. Igor Galarza Intxausti (Abadiño, 1998) elkarteko kidearen arabera,"
|
hainbat
mugimendutako" partaideak elkartu dira bertan, baina denek dute helburu bera: herria aktibatzea.
|
|
|
Orain arte azaldu dena, besterik gabe, hamarkada hartan biziberritu ziren esparru garrantzitsu batzuen zertzelada txiki bat baino ez da izan. Hain zuzen, hedabideetan, zinemagintzan, artean eskulturan eta beste arlo askotan
|
hainbat
mugimendu egon baitziren euskara eta kulturaren biziberritzeari lotuta, baita politikan ere. Hau esanda, ondorengoa azpimarratu nahi da:
|
|
|
Besteak beste, Drew Henry eta Kirsty Blackman SNP Eskoziako Alderdi Nazionalak Erresuma Batuko Komunen Ganberan dituen diputatuek; eta Maggie Chapman Alderdi Berdeko eta Karen Adam SNPko Eskoziako Parlamentuko ordezkariek. Horiek ez ezik, independentziaren aldeko
|
hainbat
mugimenduk ere babesa eman diote ekitaldiari: Believe in Scotland, Women for Independence eta The National egunkariak, besteak beste.
|