|
2005
|
|
|
Erdiko kaletik gora pasta goxoen, txorizo eta gaztaren, Mahalako esnekien, barkilloen, txokolatearen eta Lekunberriko ogiaren usaina nahasten zen. Plazara iritsita, Lizarra, Bera eta Orreagako landa-etxeak, Bizkaia eta Arabako txokoak, Nafarroako kanpinak eta munduko beste
|
hainbat
mendi ibili, ibilbide eta bestelakoen berri jaso genuen. Han jarri zituzten senderismoaren azokako erakuslekuak, informazioz beteak.
|
|
2006
|
|
|
Urrategiko aldapak nire jaiotetxe atarian du hasiera, baina Azkoitian badira Urrategiren gisako beste
|
hainbat
mendi auzo, errepide aldapatsu baten amaieran kokatuak. Urrategi bezala igo nituen haiek ere, oinak pedal gainetatik kendu gabe:
|
|
2007
|
|
|
Irubelakaskoa, Gorramendi, Gorramakil, Auza eta beste
|
hainbat
mendi erraz identifikatuko ditugu gailur ederretik. Otsondoko errepidean dabiltzan ibilgailuen zaratak baina ez du etengo hausnarketa une sakona.
|
|
|
ha ikuspegia! ederra, hainbat eta
|
hainbat
mendi nire begien aurrean. Lekua zoragarria da.
|
|
|
Sao Paulon ez, baina hemen favelak ikusi egiten dira,
|
hainbat
mendi txiki dago Rion, eta bertan eregi izan dabez txabolak. Han bizi diranak urira etorten dira eta saltokietan, saltoki ibiltarietan, atezain, garbitzaile eta era horretako beharretan ibilten dira.
|
|
2008
|
|
|
Joar gailurraren eta Kodes mendilerroaren iparraldeko isurialdeak Kanpezuko harana (Araba) menderatzen du, eta edertasun handiko pagadi eta hariztiz beterik dago. Costalera (1.234 m) mendiaren ertz zorrotzetan, interes handikoak dira Dormida amildegia eta beste
|
hainbat
mendi zintzur. Hegoaldeko isurialdean, Nafarroan, artea eta zumela dira nagusi.
|
|
|
Esaterako, koralek, errudistek eta haien antzeko beste izaki batzuek karbono dioxidoa finkatu dute, eta, hala, kareharriak eta antzeko arrokak eman dituzte, eta mendiak eta itsas plataformak sortu... Hortxe daude, besteak beste, Aizkorri, Anboto, Gorbeia, Ernio, Izarraitz eta Euskal Herriko beste
|
hainbat
mendi, Kretazeoaren erdialdean gure itsasoetan paisaia tropikalak agintzen zuela erakusten duten lekukoak. Itsas hondoak sakonera txikikoak izateaz gain klimatologia samurra eta uren kalitatea oso ona zirenez, koralak ugaltzeko txoko ekologiko egokia garatu zen.
|
|
2009
|
|
|
Beheko bi grafikoetan, Euskal Herrian jarraipen handia duten bi lasterketaren profilak ageri dira. Batean, Frantziako Tourrean txirrindulariek 159,5 kilometroan zehar igotzen dituzten
|
hainbat
mendiko portu agertzen dira, tartean Tourmalet metroko altuera. Beste grafikoa, berriz, Behobia Donostia lasterketari dagokio.
|
|
|
218,. Los montes vascos?). XIX. mendeaz geroko
|
hainbat
mendi literaturatan da hori horrela, Euskal Herritik kanpo ere.
|
|
|
gure eskualdeko hegazti harrapakariak ikertu eta zentsatu zituen, gero Itxusiko Harrien Natur Erreserban babestuak izan direnak.
|
Hainbat
mendi bide, kaltzada eta, bereziki, Urdazubitik Belateraino zeharkatzen duen «Santiago Bide Baztandarra» landu eta zehaztu (gero Arkupeak Jubilatuen Elkarteko kide batzuekin ibili zuena), ditxosozko egun batetan behar bezalako babes legala izanen duena («defentsarik onena, erabilpena» zioen). Bulego kutsu eta kargu ofizialetatik beti eskapoan, Ramon Elosegik konpromezu haundia hartua zuen Men... ITGren ikastaroak Donezteben eta Iruñean, Baztan Bidasoako hainbat lagunok parte hartu genuelarik.
|
|
|
Baserritarron eguneroko lanari zor bat zaio oraindik ere gure herrietako belardiak eta hainbat eta
|
hainbat
mendietako larreak txukun mantentzea. Gure arten mendizaletasuna hain hedatuta egonik, galdetzen al diogu gure buruari paraje eder horiek hein handi batean nori esker goza ahal ditzakegun?
|
|
|
Ibilbide Handia (Australia):
|
Hainbat
mendi tontor igarotzen ditu, tartean, Australiako handiena; 140 kilometro da luze.
|
|
|
Mendi batek erakargarri izateko ez ditu zortzi mila metro zertan izan. Lagunek beste espedizio bat antolatzen badute, bada ongi, baina beste
|
hainbat
mendik gehiago erakartzen naute. Hein batean, ez dudalako guztiz giro sano eta mendizalea ikusi.
|
|
|
Gorbeialdea entzutean bai Gorbeia bai gurutzea burura etorrita ere, badira inguruan merezi duten
|
hainbat
mendi. Gaurkoa proposatzean horietako batera hurbildu nahi zaituztegu.
|
|
2010
|
|
|
Aspaldiko tradizioa da mendizale askorentzat bukatzear den urtea agurtzeko edo jaio berria denari ongietorria egiteko mendira joatea. Gaurko eta biharko egunez ohitura hori errepikatuko dute Euskal Herriko milaka eta milaka mendizalek, Aizkorri, Adarra, Gorbeia eta beste
|
hainbat
menditara igota. Azken egunotako hego haize epelak jarraituko duela diote iragarpenek, eta hotzik eta elurrik ez dute izango bidelagun gaua Aizkorriko edo San Donatoko baselizen babesean pasatzekotan direnek ere.
|
|
|
gero egun propioa aurkitu zionean goiaingeruari, batzuk irailaren azkenetara pasatu zuten. Noski, festok mendi gainetan sutzarrak (sanjuan suen antzekoak) eginez ospatzen zituzten, eta horregatik dauzkagu
|
hainbat
mendi kaskotan san Migel ermita eta elizak, sasoi batean beste ospakizunetarako erabili ziren hainbat muinotan.
|
|
|
Batzuek diote mairuek gordetakoak direla; besteek, amalurraren opari direla. Kondairak dio
|
hainbat
menditan eguneko lehen edo azken eguzki izpiak markatzen duen tokian dagoela altxorra; edo argi egiten diola ardi bati eta hark apatxarekin lurra zulatzen duela altxorraren bila. Mito hori oso jende gutxik ezagutzen du, eta hori da, hain zuzen ere, liburuaren funtsa:
|
|
2011
|
|
|
Balaitouseko Latour atakako iltzeak, Anayet mendiko katea, Ordesako Sarrioen pasabideko katea... Bide arruntetan ez ezik, jende gutxiago ibiltzen den beste
|
hainbat
menditan ere horrelako ekipazio ugari daude Pirinioetan. Mundu zabalean ere, ugari dira adibideak, Alpeetara joan besterik ez dago.
|
|
2012
|
|
|
San Inazio (31) Bizkaiko eta Gipuzkoako patroia da, horregatik jaieguna izaten da. Horrez gainera, ohitura dago egun horretan
|
hainbat
menditara joateko eguna pasatzera, Gorbeiara kasurako. Handiroen Azpeitian, santutegia dagoen herrian ospatzen da.
|
|
|
1937ko otsailaren 7an, adibidez, Saseta batailoikoek su eman zioten Etxebarriako Aulesti eta Kortabitxi baserriaren parean zegoen pinudi bati, aurkarien mugimenduak hobeto ikusteko. Lubakiak eta bideak egin ziren, bonbardaketek
|
hainbat
mendi eta baso hondatu zituzten, edota hauen itxura aldatuta gelditu zen, metrailadoreentzako porlanezko etxeak eta era askotako eraikuntzak egin zirelako; gainera, mendi, baso eta zelaiak metrailaz, balez eta txatarraz beteta gelditu ziren. Gure baso eta mendietan, oraindik ere zutik daude metrailadore etxeak, lubakiak eta parapetoak.
|
|
|
Auñamendira ere igo ziren igandeanAzken urteetako ohiturari eutsiz, Lesakako Beti Gazte elkarteko mendi sailak Piriniotara ateraldia antolatu du. Uztailaren 28ko goizaldean autobusean abiatu ziren 32 mendizale eta bi egunez
|
hainbat
mendi kaxkotan barna ibili dira.
|
|
|
Azken urteetako ohiturari eutsiz, Lesakako Beti Gazte elkarteko mendi sailak Piriniotara ateraldia antolatu du. Uztailaren 28ko goizaldean autobusean abiatu ziren 32 mendizale eta bi egunez
|
hainbat
mendi kaxkotan barna ibili dira.
|
|
2013
|
|
|
Zuhaitz ilararen artetarik, Zuberoako
|
hainbat
mendi eta mendixka (Maidalena, Erretzu, Arbailakoak, besteak beste), baita Auñamendi eta bere lerrokoak miresteko aukera ere emango digu xenda goxo eta politak. Jaitsiera baten amaieran, baina, agur egingo diogu, Garaibi ibar eskuineko bide txikiarekin topo egitean.
|
|
|
Euskal Herrian eta Euskal Herritik kanpo bide luzea egin du kirol horretan, eta haren arrastoak luze iraungo du elur zuritan. Harekin ikasi eta ibilitako
|
hainbat
mendiko eskiatzaileren mezuak jaso ditu BERRIAk: « Andonik zinez maite zituen mendiko eskia eta elurra.
|
|
|
Bidaiari horiek, zenbaitetan, blogetan jartzen dituzte ateratako argazkiak, edota hitzaldiak ematen dituzte ezagutu dituzten paisaia zoragarri horiek ikusle eta entzuleekin partekatzeko. Julen Urdaibai euskal kirolaria munduan zehar ibili da
|
hainbat
mendi lasterketatan parte hartuz eta munduko paisaiez disfrutatuz. Zer bazter ez ote ditu ikusi bidaia horietan!
|
|
|
Vall' d Aran-eko
|
hainbat
menditara igotzeko, debekaturik dago turista bisitariak autoa erabiltzea eta taxi sistema batekin soilik dira irisgarriak (bertako biztanleriak soilik erabili dezake errepide sarea). Mendiaren ustiapen ekonomikoaren eredu bat al da hori, ala natura jendetzatik babesteko modu bat?
|
|
2014
|
|
|
1936ko Gerran Debagoienako
|
hainbat
menditan eratu zituzten lubakiak, Arabatik Bizkairako bidean ziren frankistak oztopatzeko. Azken urteotan egindako indusketari esker, jakin da Burdin Aroko harresia baliatu zutela trintxera hornitzeko.
|
|
|
4 Gredoseko Aintzira Handia (Gaztela eta Leon) Gredos Mendilerroaren Eskualde Parkean dago, Avilan, ur gardenak dituen urmaela, neguan izoztua. Ibilbideak
|
hainbat
mendi ibilbide ditu. Mendizale trebatuenak La Mira gailurrera (2.343 metro) igoko dira Galayotarrek.
|
|
|
13 Banff mendiak (Kanada) Albert probintziako Banff parke nazionala Kanadako turismo leku ezagunenetakoa da.
|
Hainbat
mendi herrikoi ditu, hala nola Rundle (2.949 m), Mendi Jauzia (2.998 m) edo Sufrearen Mendia (2.281 m), teleginan igo daitekeena. 14 Kirkjifell (Islandia) Kirkjiffel jatorri bolkanikoko mendi bolkanikoa da, Islandiaren mendebaldean, Grundar fiordoan kokatua.
|
|
2015
|
|
|
1936ko urriaren 4ko goizean (Arrosarioko Domeka), Benantzio Tutor teniente koronelaren agintepeko errekete eta falangistek Ondarroako Burgo baserria eta Berriatuko
|
hainbat
mendi, baso eta baserri bereganatu zituzten. Larruskain inguruko mendi eta baserrietan ere jaun eta jabe ziren.
|
|
|
Esan nahi baita, izan zirela hurrengo hilabeteetan gisa hartako ekintzak, xumeagoak gehienak.
|
Hainbat
mendi tontorretan gurutzeak birrindu zituzten, elizaren batek edo bestek ere jaso zuen erasoren bat. Begoñan abenduaren hogeian egin zuten irain orde mezan milaka batzuk fededun bildu ziren.
|
|
2016
|
|
|
Himalayako bailaran trekking asko egiten dira; Everest eta Anapurna dira ohikoenak, baina asko daude horren ezagunak ez direnak. Dokumentalean Anapurnaz gain, 7000 metro inguruko beste
|
hainbat
mendi erakusten dira. Zer nolako irteerak egin zenituzten? A.U.
|
|
|
Batez ere, parte hartzaileak gustura gelditzea nahi dugu. Gu beste herrietako
|
hainbat
mendi martxatara joaten gara, eta guri gustatzen zaiguna da martxaren ibilbidea eta amaiera ederra izatea eta antolatzaileek tratu ona ematea. Horregatik, guk horixe nahi dugu orain Azkoitian parte hartuko dutenentzat.
|
|
2017
|
|
|
Hortik aurrera
|
hainbat
mendi lasterketa jokatuko dira, Zumaian, Aian, Orion, Azpeitian, Azkoitia eta Azpeitia artean eta Zarautzen.
|
|
|
|
Hainbat
mendi kasko eta ibilbide babesteko aukera ematen du Nafarroa Oinezen egitasmo honek
|
|
|
Ortzilarean aurkezpena eginen bada ere, dagoeneko Oinez Gailurraren ikurra
|
hainbat
mendietan ikusi dugu dantzan. Lesaka inguruko Bianditz edo Mendaur mendietan ez ezik, Tozal de Guaran, Jurramendin, Iheltz Fazeria Irulegi Lerrutz ibilbidean edo Pirinioetako Monte Perdidon, Petretxeman edo Hiru Erregeen Mahaian ere harro erakutsi dute, banaka, binaka, familian edo lagun taldean joandako mendizaleek.
|
|
|
Han Alberque Andinista aterpetxea kudeatzen du. Mendikate Zurian mendi gidaria izateaz gain, makina bat eskalada eta bide berri ireki dituz urteotan Alpamayon, Chacrarajun, Taullirajun, Siula Granden, Trapecion... eta beste
|
hainbat
menditan. (* iturria:
|
|
2018
|
|
|
Estreinako aldiz izango da korrikalaria Azkoitia eta Azpeitia arteko mendilerroan egiten den 25 kilometroko proban. Korrikalariak
|
hainbat
mendi maratoi gorriz markatuta ditu denboraldi honetako egutegian, eta horietarako prestaketa gisa baliatuko du igandeko proba; Picasek aitortu du Izarraitz mendi lasterketa" kalitate oneko entrenamendua" izango dela.
|
|
2019
|
|
|
Eteneta eta San juan elkartuko dituen igogailuari dagokionean, hilabete honen bukaeran igogailu aurrean dauden kableak kenduko ditugu, eta segidan, estruktura metalikoa muntatzen hasiko gara. Landagunean ere ipini dugu arreta
|
hainbat
mendi bide asfaltatuz. Azkenak, Goibieta Kintalanea ingurukoa eta Larburugain Antso artekoa.
|
|
2020
|
|
|
Euskal Herrian eta Espainian mendi lasterketarik ez dagoenez, Frantziara jo dute
|
hainbat
mendi lasterkarik. Maite Maiorak mendaroarrak ere Kosta Urdineko mendietan jokatu zen Côte d´Azur Mercantour ultratrailaren 6 ekitaldia aukeratu zuen lehiara bueltatzeko.
|
|
|
‘Argi dugu bidea’ lelopean
|
hainbat
mendi eta txoko argiztatu dira azken hilabeteotan Euskal Herrian, Gure Eskuren ekimenez. Egitasmo honek aldarri bikoitza du:
|
|
2021
|
|
|
Taldeko bosgarrenak, Jose Luis Madariagak, ateratako argazkia. beharreko lagunakaz, urtero. Hango
|
hainbat
mendi altuenetariko igonda daukadaz, Pico de Anetotik hasi (3.404 m.), Monte Perdidotik (3.355m.) pasau eta Gran Facha raino (3.005 m.). Hogeta hamar bat hirumilako mendi izango dira igon dodazanak, eta altuera txikiagokoak, seguruenik, askoz gehiago, danak Pirinioetan. Hemengo tontorretan, Xalbadorren heriotzean kantetan genduan beti, eta jarraitzen dogu kantetan.
|
|
2022
|
|
|
Azaroan eta abenduan izandako euriteek kalte handiak eragin zituzten Aramaioko
|
hainbat
mendi pistatan. Bada, mendi pista horiek konpontzen hasi dira dagoeneko.
|
|
2023
|
|
|
Beti harkaizti zabal eta arrakaladunetara. Euskal Herriko
|
hainbat
menditan ikus daiteke garai honetan, beraz. Negutik kanpo, erronkari haranean, Larra Belagua inguruan baino ez dugu topatuko.
|
|
|
Ansa 1992an heldu zen lehenbiziko aldiz Laskunera. «Auñamendi, Hiru Erregeen Mahaia, Acherito eta beste
|
hainbat
mendi aspalditik igoak nituen ordurako, baina beti hegotik, Belaguatik eta Linzatik. Gaztetan, mendi haien beste aldea, Biarno, Frantzia, urruti ikusten genuen.
|
|
|
Azpeitikoaz gain, asteburu honetan badira beste
|
hainbat
mendi lasterketa ere. Igandean, besteak beste, Txindokiko kilometro bertikala egingo da Larraitzen (Abaltzisketa).
|
|
|
Eiger mendiak eman zuen abisua 2006 urtean: harkaitz puska handiak erori ziren handik, eta
|
hainbat
mendi bide itxi behar izan zituzten, mendizaleentzako arriskua saihesteko.
|
|
|
hain gutxi al naiz ba?». Areago, Izagirrek dio
|
hainbatek
mendi martxak egiteari utzi diola: «Nire neska lagunak adibidez.
|
|
|
Haurra denetik mendizale amorratua da Xiril Alvarez (Baiona, 1973). Burasoekin hasi zen Euskal Herriko eta Frantziako mendietara igotzen, eta, pixkanaka askatasuna hartu, eta bakarka edo binaka munduko
|
hainbat
mendi eta herrialde ezagutu ditu: Kanada, Islandia, Errusia, Peru, Bolivia, Bosnia, Nepal, Albania eta beste anitz.
|
|
|
Zelako zortedunak garen! Pirinioetako
|
hainbat
mendi garaitan egon gara, lagun artean, giro ezin hobean. Ez dut berehala ahaztuko Tallonera aurten egindako irteera.
|
|
|
Askotan pentsatu ohi dut herrian dugun inguruneaz jabetzen ote garen; etxetik bertatik oinez abiatu gintezke
|
hainbat
mendi eta leku zoragarritara. Ez ote pribilegio bat?
|
|
|
Oria ibaiaren haranean kokatuta dago: ibaiak berak zeharkatzen du, eta
|
hainbat
mendik inguratzen dute: Uzturrek, Belabietak, Loatzok eta Erroizpek, besteak beste.
|
|
|
Eskola eta herriko etxea kasernan dira; eliza, berriz, herrian, 5 kilometrora, Burguburu aterpetxearen ondoan. Orografia malkartsua du udalerriak,
|
hainbat
mendi garaiz baita: Lakhura (1.877 m), Binbaleta (1.758 m) eta Ütziagaña (1618 m), besteak beste.
|