|
2000
|
|
|
Are gehiago, Alvaro sentimendu horri aurre egin nahian dabil. Beranduago, Mikel atxilotu dutela jakitean, Alvarok Donostiara, bere jaioterrira alde egingo du, bertan nerabezaroko
|
hainbat
gertakari gogora ekarriko dituelarik. Hortaz, gogoeta hauek guztiak izango dira eleberriaren funtsa.
|
|
|
Berriemaile ezohiko batek, Eulali Bilbao orozkoarrak, besteek baino askatasunhandiagoa zuen istorioak moldatzeko, eta hari entzundako
|
hainbat
gertakaritan edertoikusten ahal da nola erabiltzen zituen mitoak: hark edota haren ahaide hurbilek biziizandako esperientziei forma eta edukia emateko nola bereganatu dituzten tradiziokomotiboak eta zer aldaketak sartu dituzten istorioen egituran.
|
|
2002
|
|
|
Bikingoen nagusitasunaren amaiera
|
hainbat
gertakarirekin bateratsu iritsi zen: kristautasuna hedatu, Erdi Aroa iritsi eta beste herrien merkataritza alorreko interesek eragina izan zuten.
|
|
|
Telletxea Idigoras historiagileak 1625koak fidagarriagoak direla dio. Izan ere, hiru idatziak ez datoz bat
|
hainbat
gertakaritan. Adibidez, 1624koan neba hiltzen du Katalinak, eta ihesi dabil.
|
|
|
Gaur egun, ezin dugu ezertaz hitz egin kontuan izan gabe gizartean biziditugun aldaketa azkarrak. Aldaketa horiek
|
hainbat
gertakariren menpe ematen aridira, baina horietatik nabarmenenak hiru ditugu: globalizazioa, migrazioak etateknologia berriak.
|
|
2006
|
|
|
Ez dirudi urte horietan baskoien gune honek arazo handiegirik sortu zionik erromatar administrazioari. Hala ere, garrantzi handia izango dute, erromatar eragina eremua sendatzeko orduan,
|
hainbat
gertakarik: erromatar gerra zibilen izenez ezaguturiko gatazka prozesuen garapenak, Pompaelo eta Lugdunum Convenarum hirien fundazioak...
|
|
|
Lehenik eta behin, ahistorikoa izatea egotzi zaio,
|
hainbat
gertakari aztertu omen zituztelako testuinguru historikoari erreparatu barik (30eko hamarkadako nazismoa, 40ko hamarkadako antisemitismoa, eta 60ko hamarkadako ikasle mugimendua).
|
|
|
Ikerketa aurrera zihoan neurrian, beste
|
hainbat
gertakari arraro izan ziren. Gazteluzain bat, Olimpio Calvetti izenekoa eta Cencitarren gazteluan zerbitzarien arduradun zena, hilik agertu zen Ternin, Abruzzoetatik nahikoa urrun.
|
|
2007
|
|
|
Probintzia mailako erregulazio ezaren aurrean talderik ahulena da honenbestez eta kontuak hartu duen trazari erreparatuta litekeena da zenbait hitzarmen sinatu aurretik beste urtebete ere pasatzea. Iragan astean egoera larri horren adierazle diren
|
hainbat
gertakari jazo zen eta metalaren sektorea egoera horrek eragiten dion eremu bakarra ez dela baieztatzen du. Esaterako, Bizkaiko merkataritzak, merkealdiekin bat etorriz, sindikatuek deituriko hiru grebetako azkenean hartu zuen parte.
|
|
|
Izan ere, generoaren garapenean eragina duten
|
hainbat
gertakari kritiko daudela proposatzen dute. Lehena, sorkundean gertatzen da, neskak XX kromosomaketa mutilak XY kromosomak beretzen dituztenean.
|
|
2008
|
|
|
Hasi Sparksen egiten da, baina bidean Rif-eko amazightarrek garai hartan jasan zuten errepresioa ikusiko du irakurleak, Omar Al Abdallaouj en larrutik; Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutua kari, artean Yakin izena zuen aldizkarian sortutako eztabaidaren nondik norakoak; Frantziako Tourrean Marcel Queheille zalgiztarrak (Zuberoa) 59an irabazitako etapa. Baita gaur arteko arrastoa utzi duten beste
|
hainbat
gertakari ere.
|
|
|
|
Hainbat
gertakari izan dira Kataluniako zentral nuklearretan ere, eta nolabaiteko alarma sortu da gizartean. Ba al da motiborik?
|
|
2009
|
|
|
Azken asteetan
|
hainbat
gertakarik eta deklaraziok lege proiektu horrek aurrera ateratzeko oraindik denbora duela erakutsi ostean, manifestazioak Lapurdiko hiriburuko kaleak hartuko ditu.
|
|
|
justiziaren alorra.
|
Hainbat
gertakari traumatikoren kasuan, trauma gainditzeko pauso ezinbesteko bilakatu da prozesu judizial bati hasiera ematea edobehinik behin izaera juridikoa aitortzea gertatutakoari. Hala gertatu da II. MunduGerraz geroztik hainbat egoera traumatiko eta bortitzetan, izan Hego Amerikako1970eko hamarkadetako diktadurak zein Hego Afrikako Apartheida, edota Balkanetako gerra.
|
|
|
Azken asteetan horren adierazle diren
|
hainbat
gertakari izan dira. Batetik, Ignacio Uriaren hilketa.
|
|
|
Edergile gisara ikusten du Etxamendik artista. Zergatik idazten ibilia den esplikatzeko,
|
hainbat
gertakari azaldu ditu. Besteak beste, hamar urte etxetik kanpo iraganik, tartean Senegalen, ikasiek eta ikusiek, biziek eta sentituek ez diote behin ere sorterria ahantzi.
|
|
|
bata, entziklopedietan aurki daitekeen oinarri oinarrizko informazioa; bestea, inondik ere ulerterrazak ez diren Oteizaren inguruko artikulu, tesi edo bestelakoak, Oteiza beraren idazki eta teoriak barne. Liburu honen bidez artean jakituna izan gabe Oteizaren, eta oro har, euskal kulturaren historia hurbilenean giltzarri izan diren
|
hainbat
gertakariren inguruko azalpen ondo egituratuak aurkituko ditu irakurleak, apenas 142 orrialdeetan.
|
|
|
kokatu du Galardik. Hala, azken hilabeteotan izandako
|
hainbat
gertakari aipatu ditu. Abuztuan, Guardia Zibilak Alberto Lopez atxilotu zuen Iru, ean, lekukorik gabe, eta bost egun geroago jakinarazi zuten atxilotua eta inkomunikatua izan zela; torturak salatu zituen.
|
|
|
Baina gertatu zen garaian etsipena baino ez zuen ekarri. Ze, ustez, askatasun hori orduko gizartean gertaturiko hainbat eta
|
hainbat
gertakariren atzean zegoen. Eta gizakiak, dirudienez, askatasunean bizi ezin omen duen izakia izanik, aurka egin zion etsipenari, desordenari, kaosari (kuriositatez:
|
|
|
Baina askatasun horrek ez du desesperazioa baino ekarriko. Ze, ustez, askatasun hori orduko gizartean emandako hainbat eta
|
hainbat
gertakariren atzean baitago: Erlijio Gerrak, Erreforma eta Kontrarreforma (bi horiek Iparraldean ere izan zuten eragin handia), Colonek Amerika" aurkitzeak" (horrek orduko munduaren kontzepzioa buruz behera jarri zuen:
|
|
2010
|
|
|
Mikel gaztetxoa dugu istorio honetako narratzailea. Aitak egun batean arrantzara joango direla esaten dio eta horrela, ekintza xume eta sinple horretatik abiatuta, hainbat eta
|
hainbat
gertakariren lekuko izango gara.
|
|
|
Azken hilabetetako jokabideak aztertzerakoan,
|
hainbat
gertakari larri aipatu nahi ditugu:
|
|
|
Solomon Trone General Electric enpresako argindar ingeniari komunistaren bizitza aztertu du Chananek (Londres, 1946) Iruñeko Ikuspuntu jaialdira ekarri duen lanean. Bere amonaren lehengusuaren bizitza, hain zuzen ere, baina XX. mendeko
|
hainbat
gertakari historikorekin nahasita: 1917ko iraultza, McCarthyren sorgin ehiza, Indiaren deskolonizazioa...
|
|
|
Ez AEBetako independentzia, ez hango beste
|
hainbat
gertakari garrantzitsu ere, ezin ulertu dira erlijioaren parte hartzerik gabe. Esklabotzaren abolizioaren aldeko argudioak erlijiosoak izan ziren gehienetan.
|
|
2011
|
|
|
Halako jarrera batek eragotzi egiten du, batetik, benetan eraberritzea Ezker Batua, ezker abertzale zabal eta plural gisa, eta, bestetik, pasibotasuna erakusten eta azaltzen du, ezker abertzalean izandako aldaketei aurre egiteko. ...ten du sindikatuetako aktibistekin eta buruzagiekin gogoeta bateratu bat egitea, sindikatuen mobilizazio frontisten dinamika negargarria gainditu beharraren inguruan.. Gure ustez, hutsegite politiko larria izan da EBk PPren esku utzi izana Arabako Foru Diputazioaren gobernua, Arabako Batzar Nagusietan emaniko botoaren bidez. Baina askoz ere larriagoak eta ezinago lotsagarriagoak izan ziren aurreko
|
hainbat
gertakari, hala nola zenbait pertsonaren aldeko prebenda ekonomikoen edo hainbat banku abalen inguruan ustez egindako negoziazioak. Oraindik ere argitzeko daude, baina gertakari horiek izan litezke, beharbada, EBren sinesgarritasun etikoaren sastakaia; haren eragileek eta akuilatzaileek, berriz, lehenbailehen alde egin lukete jokaleku politikotik, aparte utzita epaitu beharreko erantzukizunik badagokien.. EB (eta ustez haren ondorengo edo jarraitzaile izango den taldea) hondoratu egin da bai politikan eta bai hauteskundeetan.
|
|
|
Albumak baino, liburu ilustratuak diren lan hauetan egileak istorio baten barruan
|
hainbat
gertakari kontatu ohi ditu, hainbat istorio txiki, eta oraingoan ere antzeko egitura erabili du. Istorioa kontatzen duen elefante txikiaren gurasoak nabigatzera joan dira belaontzi batean, elefante txikiak, aldiz, etxean geratzea erabaki du:
|
|
|
Pieza ugariz eta aberasgarriz hornituriko puzzlea. Eta osagarri, historian jazotako
|
hainbat
gertakariren irudiak eta euskal gatazka jorratu duten pelikulen fotogramak. Tartean, protagonismo dezente ematen dio Orson Wellesen The land of the Basques dokumentalari.
|
|
|
Rahe ren estres psikosozialaren eskalak estresa eragiten duten faktoreak neurtzeko balio du. Taulan, estresa eragin dezaketen
|
hainbat
gertakari agertzen dira, eta bakoitzari balio bat esleitu zaio. Taula betetzeko, pertsonari galdetzen zaio ea azken urtean zerrendatutako egoera horietakoren bat gertatu zaion.
|
|
|
Ikastaroekin lotutako materialak izanik, UEUren hasierako argitalpenak, ikasmaterial argitaratuak ziren, ez zuten Lege Gordailurik, ezta ISBN zenbakirik ere, eta maiz aurkibiderik, hitzaurrerik, bibliografiarik gabe, eta gorabehera ugarirekin kaleratu ziren. Ia ia obra bakoitzak bere historia zuen, hau da, pasadizoz, anekdotaz, kasualitatez, eta beste
|
hainbat
gertakariz hornituta zegoen495 Esate baterako, 1977ko Udako Ikastaroetako Ekosistemen ekologia ikastarorako Ekologia materiala, ez zen inprentara eramateko garaiz amaitu, hala ere, Udako Ikastaroetarako prest egon zen. Kontuan izan behar da obra horrek 3 tomo zituela, ordura arte euskaraz landu gabeko gai baten gainean zela, euskarazko hiztegirik ez zutela496 eta hainbat egilek parte hartu zutela bertan.
|
|
|
Bestalde, euskal kulturgintzaren esparruan, 90eko hamarkadatik aurrera jasotako
|
hainbat
gertakarik eragin handiagoa edo txikiagoa izan dute Komunitate Zientifiko Euskaldunean, eta beronen komunikazioan, hala nola Euskararen UnibertsoakEuskaldunon Egunkaria, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluaren sortze gogoetak, euskarazko egunkariaren sorrerak, n unibertsitateko irakasle eta intelektual euskaldunek parte hartu zuten, baita irakurle izan ere, eta abar.
|
|
2012
|
|
|
Begietatik sartzen den historia bizia osotzen dute koloretan argitaratutako argazki horiek. Larreako komentuaren ibilbide historikoan zehar izandako
|
hainbat
gertakariren deskripzio biziak ditugu. Bene benetan interesgarriak!
|
|
|
Euskal literaturan nor diren Etxepare, Leizarraga, Axular eta beste hezur haragizko bilakatu narratibaren bitartez, eta bidenabar, gure historiaren hainbat pasarte euskaraz kontatu, fikzionatuak badira ere, euskaraz kontatu. Izan ere, nobela hauetako hainbat kontakizun eta pasadizoei historia liburuetan axioma gisa aurkezten zaizkigun
|
hainbat
gertakariei baino egiazkotasun handiagoa darie. Konparazio batera, euskaraz mintzo den Nafarroako errege bat hurbila bezain benetakoa agertzen da Epaltzaren testuan, XVI. mendean euskarak zuen estatusaz dakiguna gorabehera egiaren antza handia hartzen du Izan bainintzen Nafarroako errege eleberriko protagonistaren jokamoldeak.
|
|
|
Gerla hartako
|
hainbat
gertakariren artean, aitak kontatua zion zer den egiazko gosea, gogo onez janik zituela mando hondarrak, putreek berek utziak! Bederen hala erraten zuen.
|
|
2013
|
|
|
hozkailuko atea minutu bat baino gehiago irekita dagoenean txirrinak jotzea programazio sinple bat da. Auto batek modu autonomoan gidatzea (gidaririk gabe) programazio oso konplexua da, kontrolatu ezinezko
|
hainbat
gertakari kontuan hartu behar baitira.
|
|
2014
|
|
|
Poema hauek azala zabalik idatzitakoak direla esan dezaket, barru barrutik, eta azala askotan arrakalatuta. Azala zabalik idatzitako poemak dira, askotan neu ere hala sentitzen naizelako,
|
hainbat
gertakari, bizipen eta oroitzarekin». Poemak «berba soilak» eta «egitura soilak» baliatuz osatu ditu.
|
|
|
Hark, bere eragin eta botereari esker, Petti espetxera dezaten lortuko du. Presondegitik aterako denean, Petti buhamea Baionarat aldenduko da, eta han Agosti Xaho zuberotar politikari, idazle eta kazetari ospe handikoaren zerbitzuan jarriko da, eta harekin
|
hainbat
gertakari biziko ditu, hala nola 1848ko iraultza, Baionan. Gerorago, Euskal Herriko hainbat eta hainbat seme alabaren gisara, Petti Ameriketara erbesteratuko da eta atzerri urrunean zenduko da, sorterria berriro ikusi gabe.
|
|
|
«Ezetz pentsatu nahi nuke, baina hura baino lehenago badira beraiek nahastuta dauden beste hainbat hilketa». Azken hilabeteotako
|
hainbat
gertakari zerrendatu ditu: «Nicolas Madurok irabazi osteko hauteskundeetan, bederatzi lagun hil ziren.
|
|
|
Gertaera patologikoak eta nahaste mentalak aztertu nahi ditugunean, pertsonaren izaerako eta portaerako zer gertakari behatu behar ditugun erabaki behar dugu lehenik. Errealitate psikologikoko
|
hainbat
gertakaritatik errealitate patologikoa azaltzeko balio duten irizpide, zeinu eta sintomak aukeratuko ditugu. Gertaera patologikoak azaltzeko, eraikuntzetan, sintometan, zeinuetan, koadroetan eta sindromeetan ordenatu eta sailkatuko ditugu errealitateko datuak.
|
|
2015
|
|
|
Laugarren zenbakiko ildo nagusienetako bat euskara izan zen, beste zenbaki askotan bezalaxe. Ez zen, hala ere, ausaz aukeratutako gaia, garaiko
|
hainbat
gertakarirekin zuzenki lotutakoa baizik. Lehenik, euskarazko telebistaren sorrerarekin.
|
|
|
–Alegia, horrekin esaten zuen Kuba ez zela inoren menpe egongo, eta 48 urteotan Kubako Gobernuak hartutako erabakiak guztiz soberanoak izan dira?. Bere ustez, Kuba inoiz ez zen Sobiet Batasunaren menpe egon, eta horren adibidea da
|
hainbat
gertakari historikotan ez dela ados egon harekin, esaterako, Angolako eta Afganistango gerretan edota Misilen Krisialdian. –Guk merkatu harremanak Sobiet Batasunarekin izan genituen batez ere, beste herrialdeek ukatu egin zigutelako haiekin truke ekonomikoak izateko aukera.
|
|
|
1971n ohartu nintzen alferrik ari ginela, eta senarrak eta biok erabaki genuen joatea, ez genuelako nahi gure bi alabak askatasunik gabeko giro hartan hazterik?.
|
Hainbat
gertakarik eraman zuten Rodríguez etsipen hartara, esaterako, Urrutia presidentearen kargugabetzea,, fusilamendu indiskriminatuak?, hegazkin pilotuei egindako epaiketak? –Ez geunden gizarte demokratiko bat egiteko bidean?, laburbildu du.
|
|
|
Arabako euskararen gaineko ikerketetan erabateko iraultza gertatu da 1958tik hona. Urte horretara arte oso gauza gutxi genekien hango euskaraz eta, ordutik hona igaro den mende erdiko tartean,
|
hainbat
gertakariren berri izatera heldu gara. Ez dira, gainera, nolanahiko gertakariak.
|
|
|
|
Hainbat
gertakari erakutsiko ditut sail honetan; hamalau guztira.
|
|
|
1 Araka ditzagun, sudur finez, usainen munduko
|
hainbat
gertakari
|
|
|
Kolonialismoaren fase honen ondorioak askotarikoak izango dira, eta batez ere Ekialde Ertainaren hurrengo fase historikoaren etorkizunean eragin zuzena izango dute, eta haietako batzuk XXI. mendean eskualdean jazotzen ari diren
|
hainbat
gertakariren baldintzatzaile izan ziren.
|
|
|
Batzuetan ezagutza ezagatik eta beste batzuetan interesagatik. Historian zehar Islameko adar eta eskolen arteko ezberdintasunak garatu dira, eta azken hamarkadotan dimentsio garrantzitsua hartu dute
|
hainbat
gertakari izan direla-eta.
|
|
|
Ilargiak naturako
|
hainbat
gertakaritan eragiten du. Basogintzan ere, ilargiaren eraginari buruzko tradizioa handia da Euskal Herrian, eta ilargiarekin lotutako usadioei eusten zaie toki askotan.
|
|
2016
|
|
|
Hala ere, 1978 urtea iritsi orduko, bertan behera geratu ziren Tibbsen aurkako kargu guztiak, eta orduan hasi ziren bortxaketen aurkako aktibista zuriak Tibbsen kausara batzen. Edonola ere, hasierako errezelo hark, beste
|
hainbat
gertakari historikok bezala, argiki egiaztatzen du emakume beltz askoren susmoa, hau da, bortxaketen aurkako mugimenduak, oro har, ez zituela aintzat hartzen beltzen arazo bereziak.
|
|
|
Zer gertatu zen ba 1941eko abendu aldean emakume honen jaiotzarekin batean historia hau halako modu sakonean baldintzatzeko eta bideratzeko? Nahikoa litzateke edozein urtekari edo entziklopedia zabaltzea, garai hartan
|
hainbat
gertakari gogor, gordin eta erabakigarri jazo zirela jakiteko; esate baterako, eta adibide bakarra aipatzearren, une hartantxe eraso zion Japoniako abiazio inperialak Estatu Batuetako itsas armadari Hawaii uharteetako Pearl Harbor basean, hegazkin ontzi, destruktore eta bestelako guztiak ustekabean txikituz eta, gehiago dena, ordura arte aliatuen urruneko laguntzaile izandako Estatu Batuak gerran... Gertakari horrek, ordea, denik eta garrantzizkoena izanik ere, ez du zerikusi zuzenik gure historiarekin; bestelakoa da jaiotze data horren muntaren arrazoia, eta barkatuko ahal gaitu irakurle prestuak xehetasun hori oraindik ere kontatzen ez badiogu; istorio orok behar du bere erritmoa eta bere misterioa, eta gurean ere ez da komeni guztia behar baino lehenago argitzea; hortaz, izan ezazu egonarri pixka bat, arren, ibai bat, jira eta buelta franko egin arren, bere helburura iristen den bezala, istorio honek ere izango baitu bere jomuga, bere itsaso hondargabea.
|
|
|
Urteekin eta globalizazioaren poderioz ahozko tradizioa galtzen joan den arren, ez dugu ahaztu behar oraindik bizirik dagoela. Gainera, XIX. mendean,
|
hainbat
gertakarirengatik, tradizioa berreskuratzeko interesa garatu zen. Alde batetik, industrializazioaren eta alfabetatzearen eraginez sorturiko aldaketa soziala zela eta; aldaketa horien eraginez ohiko ahozko tradizioaren galera zetorren, eta beraz, ahozko transmisioa babesteko testuak finkatzeko desioa jaio zen.
|
|
|
Elizanburu haur zela, Olhetako jaietara zihoalarik, Piarres Adamerekin batu ei zen bidean. Lagun hartuta, bere bizitzako
|
hainbat
gertakari eta beste hainbat istorio kontatzen dizkio 70 urte inguruko agureak. Istorio sinple
|
|
|
1 Araka ditzagun, sudur finez, usainen munduko
|
hainbat
gertakari honako galdera hauen bitartez:
|
|
|
Iribarrenek esan zuen frantsesadatik aurrera Nafarroako historia guztia koplekin kontatu daitekeela, eta Esparzak berresten du.
|
Hainbat
gertakari eta garaitako koplak erakutsi zituen idazleak hitzaldian, hona batzuk:
|
|
|
33 urte baizik ez zituen. Horiek hola, egia erran, harri biribilari so ginaudelarik, ez zaikun
|
hainbat
gertakariak pizten bainan zizelkatua zen hitz batek," dagonila" hitzak, lehen aldikoz ginuela hitz hori irakurtzen. Hilabete bat zela konprenitua ginuen bainan zein ote?
|
|
2017
|
|
|
Asko sufritu zuen behar horretan, eta, azkenean, enpresatik alde egin behar izan zuen. Era horretako
|
hainbat
gertakari ezagutu dira bisita horretan.
|
|
|
Segurtasunaren automatizazio alorraren helburua zera da, erabiltzaileari etxebizitza edo eraikin batean modu lokalean zein urrunekoan higiezinaren segurtasunarekin, bertan diren pertsonekin edo ondasunekin lotutako edozer intzidentzia kontrolatzea. Segurtasunaren alorrak abisuen eta alarmen kudeaketa automatizatuko du, eta
|
hainbat
gertakariren berri emango da: arrotzen presentzia, gas ihesak, larrialdien eragingailuak aktibatzea (eraikin bateko suteen kontrako larrialdi etengailuetako bati ematea, adibidez, izuaren botoia, eta abar).
|
|
|
Momentu hartan bertan mamuaren arriskua uste baino handiagoa zela ohartu nintzen. Geroztik
|
hainbat
gertakari beldurgarri kontatu zizkidaten auzotarrek, hala nola, autopistatik gurpilak erori zirela, ertzain batek bizia galdu zuela autopistatik erorita... Halere orduan bertan ez nintzen jabetu errekaldetarren bihotzetan zubi bide honek sortu duen samina.
|
|
|
DNA eman nahi dutenek institutu horrekin jarri dute harremanetan, telefonora deituta edota gogora.idazkaritza2@euskadi.eus helbidera idatzita. Jesus Arana Zarauzko Bizikidetza zinegotzi eta batzorde buruak herritarrak laginak ematera animatu ditu," gertatutakoaren memoria landu eta
|
hainbat
gertakari argitzeko". " Hau guztia posible izan dadin, ezinbestekoa da ahal duen guztiak ekimen honetan parte hartzea"
|
|
|
Iñaki Eizmendi, Basarri-k, bere garaiko beste bertsolariek baino gertuagotik enfokatu zituen 60ko hamarkadako
|
hainbat
gertakari. Mendi puntako bere bordatxotik aritu arren, ez dago hamaika urtez prentsa idatzian eta irratian aritzerik rock, twist eta ye ye haiei buruz zer edo zer irakurri gabe.
|
|
2018
|
|
|
Beste
|
hainbat
gertakari izan dira urtean zehar eta horietan ere aktibo izan zara, migratzaileen aferan, esaterako.
|
|
|
" Izan ere, aintzat hartu ditugun idazleen lanak liburuak, hots, Muzkiko Elizalderen Apezendaco dotrina christiana uscaras, Beriainen Tratado de como se ha de oyr missa eta Dotrina christioarena euscaras eta Elkanoko Lizarragaren lan ugariak[...] literaturaren, nolabaiteko literaturaren barrukotzat jo behar dira, azalari dagokionez bai behintzat, Muzkin, Utergan edo Elkanon arruntak ziren
|
hainbat
gertakari fonetiko bereziki (ikusi Salaberri, 1994) alde bat uzten dituztelako, beren lanei goragoko maila bat ematearren, zalantzarik gabe".
|
|
|
Bestalde, Nafarroaren eta Iruñearen konkista eta XV. eta XVI. mendeetako gertakariak ondo ulertzeko, atzera luze jo behar da, XI. mendera arte. Garai hartan Nafarroako erregeek hartutako zenbait erabakik, eta gero Nafarroako Erresuma bilakatuko zen Iruñeko Erresumako
|
hainbat
gertakarik, etorkizuna markatu eta baldintzatu zuten. Orduan ere, testuinguru politikoak eta inguruko erresumekin izandako harremanek eragin nabaria izan zuten.
|
|
|
Benito Lertxundik euskaldunon imajinario kolektiborako epika berri bat proposatu aldera sortu zuen “Altabizkar/ Itzaltzuko bardoari” diskoa 1981ean. Bertan, Euskal Herriaren historian nabarmendu diren
|
hainbat
gertakari ekarri zituen kantura, denak gudekin, borrokekin, heriotzekin, martiritzarekin, sakrifizioarekin lotuak, hala nola arestian aipatutako Altabizkarko kantuaz gain Beotibar, Matalaz, Itzaltzuko bardoa, Muñagorriren bertsoak edota Orreagako gatazka zein Orreaga bera. Hemen dira bai aurretik bai gerora ere sarritan errepikatuko diren kontsignak:
|
|
2019
|
|
|
757 Ez dago izpirituaren gaixotasun sofistikatuagorik iraganaren
|
hainbat
gertakari zehatzekiko atxikimendua baino.
|
|
|
Salbuespenez, mugimendu feministak eta instituzioek ez zuten biharamunera arte itxaron elkarretaratzea egiteko, eta egunean bertan deitu zuten protestara, Udaletxe plazan. Gaitzespenezko irudi ikusgarria eskaini zuten arren, sexu eraso larri gehiago gertatu ziren hurrengo egunetan, eta uztailaren 11n jada hamabi gizon zeuden
|
hainbat
gertakarirengatik salatuta. Indarkeria Sexisten Aurkako Plataformak eta Gora Iruñeak bigarrengoz deitu zuten elkarretaratzera, eta, ordukoan, udaletxe aurreko plazak ez baizik Gazteluko plazak egin zuen gainezka.
|
|
|
Nazioartera begiratuta, 2010eko hamarkadako
|
hainbat
gertakarik ere erakutsi edo berretsi zuten arazoaren izaera globala: Argentinan, 2013an, Ni una menos mugimendua sortu zen, hilketa matxisten aurka; AEBetan, sona handia izan zuen Donald Trump presidente izendatu osteko Emakumeen Martxak; eta, sanferminetako eraso hura gertatu baino bi hilabete eskas lehenago, Brasilen 16 urteko neska batek salatu zuen 30 gizonek bortxatu zutela.
|
|
|
Raimundo Silva bakarrik dago berriz, oraindik zenbait segundoz bere buruari galdetu zion, jakin minez beterik, zer esanahi ezkutu eduki zezakeen Maria andreak agur esatean erabili duen tonu eztitsuak, ez dago emakume hau ulertzerik, halako batean aurpegi txarrez dago eta hurrengo unean gure bihotzean sartu nahi duela dirudi, baina Lisboako Setioaren Historiak beste errealitatera deitu zuen berriz, mairuen erresistentzia behin betiko suntsitzea helburu zuen dorrearen eraikitze lanera, eta jakin badakigularik eraikitze lan horretan jokatzen dela aberri baten izatea, ezin dezakegu lana bukatu gabe utzi, nahiz eta Raimundo Silvak nahiago zukeen bere ondoan Maria Sara eduki, guztiz ezezagun zaizkion operazioen berri ematen ibili baino, zutabeak apailatzea, oholak arbastatzea, klabijak zorroztea, sokak txirikordatzea, poliki poliki dorrea altxatzea posible egiten duten operazio horiek guztiak, dorreak, Babelgoa ez izanik ere, harresiko adarbea baino altuxeago igo behar du behintzat, eta hizkuntzei dagokienez, On Afonso Henriquesen asmoa ez da hizkuntza aniztasuna errepikatzea, ez horixe, aitzitik, errotik moztu nahi du aniztasun hori, zentzu alegorikoan eta irudizkoan, baita egiazko zentzu odoltsuan ere. Maria Sara itzultzen denean, bihar arratsaldean, joan zenean agindu zuen bezala, biharko gaua pasatzera, eta etzikoa, eta bi gau horien artean dagoen eguna, igandea baita, lana aurreratuta egongo da, beste
|
hainbat
gertakari bere txandaren zain baitaude, eta denborak bere izena aldatu baitu, orain premia du izena, Lasai, esango du Maria Sarak, urte batean ez dira minutu batean baino gauza gehiago sartzen, bakarrik minutu ala urtea direlako, ez da edalontziaren handia garrantzizkoa dena, gutariko bakoitzak edalontzi barruan jartzen ahal duena baizik, jartzen dugun horrek gainez egiten badu eta galtzen bada e... Eta dorre hau ere galdu egingo da.
|
|
|
Ondorioz, kosmosean gizakiaren lekua hautematearen bihurrerak honakoaargi uzten du: aroen hasieran, hizkuntza mito zen oro har2 Hitzek adiera ugari omen zeuzkaten eraberean, edo beste era batera esanda, esanahi bakarra omen zeukaten
|
,
hainbat gertakariri egokituta aldiberean (banaketarik gabe), baitakoak zein atekoak, gogozkoak nahiz ekaiak. Hizkuntzaren joera gauregun arte, Barfield en iritziz, adierak zehaztu eta argitzea izan da:
|
|
|
hemen ere, gorputza eta identitatea aipatzen dira, literatur lanen autoitzulpen ariketak ezkutatzen duena bistaratzeko. Eta, noski, zenbakiro legez, Unai Iturriagak ere egin du bere artikulu grafikoa, urteari buruz, 2018ko kulturgintzan mugarri izan diren
|
hainbat
gertakariri begirada galdera ikur batekin botata.
|
|
2020
|
|
|
Besteak beste, Vancouver EcoSocialist Group taldeko Will Offleyk: "
|
Hainbat
gertakarik erakusten digute bat baino gehiagok etsi etsian behar izan dutela akordioa izenpetu, bizi duten pobreziagatik eta gobernuek ur edangarria hornitzeko daukaten uzkurkeriagatik". Pobrezia mailaren azpian bizi da Kanadako autoktono erreserben %80a; Lehen Nazioen %65ak ez du ur edangarririk, produktu minbizi sortzailez kutsatua dutelako; etxebizitzak egoera" okaztagarrian" dituztela salatu berri du NBEk; Kanadako Lehen Nazioko kideen suizidio tasa autoktono ez direnena baino hiru aldiz handiagoa da, eta abar luze bat.
|
|
|
«Gu bertan lan egiten dugun boluntarioak baino ez gara. Baina badirudi egiten ari garen lan hau norbaiti ez zaiola gehiegi gustatzen». Jarraian, urte honetan izan dituzten
|
hainbat
gertakari zerrendatu ditu. Otsailean hodi bat lapurtu zieten:
|
|
|
Hau da, desglobalizazioak ekarri ohi du ekonomiak antolatu behar izatea komertzio bide lokal eta gertukoagoen bidez. Hirugarrenik, kolapsoek ez dute izaten gertaera segida aurreikusgarria, eta gertaera bakar batek ez ohi du gizarte konplexu bat hondoratzen (hainbaten arteko elkarreragina da gakoa). Gaur ere,
|
hainbat
gertakari larri nahasten ari zaizkigu (ezberdintasun ikaragarriak, zor publiko eta pribatu handia, klimaren aldaketa, pandemia, erregai fosilen krisia, lurraren erosioa, eta abar). Ikus honakoa (gaztelerazko bertsioa emango dugu):
|
|
2021
|
|
|
Lore Jokoetako proiektuari eskainitako azpiatalean ikusi denez, zikloko eragile nagusiek hedabideratzeari ez ezik bilketari ere arreta berezia jarri zioten euren proiektuaren oinarrizko egiteko gisa. Xahoren eta Manterolaren kantutegiak aipatu dira bereziki, eta kantutegiaren bide horrek beste
|
hainbat
gertakarirekin batera ziklo honi hasiera ematen dion Azkuerenean (1918) izan zuen gailurra.
|
|
|
1954an ere, esaterako, izan ziren
|
hainbat
gertakari garrantzitsu. Aipatu den gisan Egan orduan hasi zen euskara hutsean, Zeruko Argia urte hartan berragertu zen baita, edota Torrealdaik aipatzen duenez euskarazko literatura lanen kopuruak hazkunde handia izan zuen urte hartatik aurrera (1977:
|
|
|
Harkaitz Canoren Twist eleberrian Diego Lazkano da pertsonaia nagusia. Diego Lazkanok bizimodu lasaia dauka egun, baina etengabe berpizten zaizkio 1980ko hamarkadan jazotako
|
hainbat
gertakari: gaztea zen orduan, teatro talde bateko kide; Gloriaz maitemindu zen, taldeko neska artista gazteaz; orduantxe ezagutu zituen bere lagunik onenak:
|
|
|
Itsas azpiko sekretua azkar irakurtzen den abenturazko liburua dugu; neska mutiko koadrila baten oporretan jazotako hainbat eta
|
hainbat
gertakari biltzen dituen nobela interesgarria. Baina horretaz gain, liburu hau bada bide bat ere fantasiatik abiatuta errealitatearen mundura salto egiteko, gure historian barneratzeko eta, nahi izanez gero, 1936ko gerrako hainbat kontu ezagutzeko.
|
|
|
Horietako askok aske egon behar lukete lege arrunta aplikatuko balitzaie". Eta ezinbestekotzat jotzen du Sarek indarrean den legedia betetzea," konponbidean, bizikidetzan eta bakean" aurrera egiteko. Azken asteotako
|
hainbat
gertakari ekarri zituen gogora hileroko mobilizazioan; une erreferentzialtzat jotzen duten Aieteko adierazpenaren 10 urtemuga," mahai gainean eztabaida lasai baten beharra jartzeko", balio izan duena. Halere," berriz ere gaizki tratatuak sentitu izan garen egunak izan dira, sufrimendu guztiak onartu beharrean, sakabanaketak ekarri duenaren salaketa berriro kriminalizatu delako".
|
|
|
Horietako askok aske egon behar lukete lege arrunta aplikatuko balitzaie". Eta ezinbestekotzat jotzen du Sarek indarrean den legedia betetzea," konponbidean, bizikidetzan eta bakean" aurrera egiteko. Azken asteotako
|
hainbat
gertakari ekarri ditu gogora hileroko mobilizazioan; une erreferentzialtzat jotzen duten Aieteko adierazpenaren 10 urtemuga," mahai gainean eztabaida lasai baten beharra jartzeko", balio izan duena. Halere," berriz ere gaizki tratatuak sentitu izan garen egunak izan dira, sufrimendu guztiak onartu beharrean, sakabanaketak ekarri duenaren salaketa berriro kriminalizatu delako".
|
|
|
Adibiderik argienak militantzia politikoaren kriminalizazioan oinarritutako informeak aurkezterakoan edota epaiketa bera aurreko fase politiko batean kokatzeko egindako ahaleginetan ikusi ditugu". Bi gazteen kontrako sententzia gaitzetsi ez ezik, azken asteotako
|
hainbat
gertakari ere salatu ditu Ernaik: " Azken asteetan langileriaren eta gazteriaren kontra orkestraturiko kanpaina martxan jarri duten horiek guztiek ez dezatela zalantzarik izan, ez zuten lortu eta ez dute lortuko".
|
|
2022
|
|
|
Atzera begiratu eta guztia nola okertu zen ikusita, amorruak hartzen nau, adiskide handiak baikinen azken batean, lagun minak. Eta gauzak bestela ezin gerta zitezkeela pentsatzen baldin badut batzuetan, eta berea izan zela errua, eta berea soilik; besteetan iruditzen zait
|
hainbat
gertakariren baturak, ez beste ezerk, eraman gintuela egoera hartara, eta elkarrizketa hura beste era batera eman izan balitz, gure bideak beste egokiera batean gurutzatu izan balira, gau hartan horrenbeste txupito zintzurreratu izan ez bagenitu, edo nik neuk –nahita edo nahi gabe– hura guztia bilatu izan ez banu eta antzekoekin zigortzen dut nire burua, nola litekeka.
|
|
|
Gure herrian bertan. Eta aurten jazotako
|
hainbat
gertakari direla medio, oraindik ere errotuta jarraitzen dute batzuengan antzeko jarrerek.
|
|
|
Estropada baldintzatu duen
|
hainbat
gertakari izan da. Batzuk berezkoak, haizearen gorabeherak, ur lasterrak eta abar.
|
|
|
Hala, bai integrazioa eta bai kohesio soziala bultzatuko duten gizarte ereduak proposatzea da helburua. Denborak aurrera egin ahala, eta
|
hainbat
gertakariren ondorioz, helburu horiek eraldatu egin dira, baita bateratu ere. Hain da horrela, ezen, 2020an, multikulturalismoaren eredu kanadarrak eredu quebectarraren ezaugarri nagusiak bereganatu baititu.
|
|
2023
|
|
|
Zuzendaritzako kideak gogora ekarri zuenez, azken 25 urteotan herriko
|
hainbat
gertakariren lekukoa izan da hedabidea," eta beste mende laurden bate ere, gutxienez, zuokin guztiokin jarraitu nahi dugu bidea egiten". Amaitzeko, etorkizuna" erronkez josita" datorrela ere eman zuen aditzera.
|
|
|
Lehenengo zatian beraien ibilbidearen berri eman zuten eta bertan agertu ziren partekatzen dituzten hainbat gai: ...ira, beraien testuinguru mugatzailean altxatzeko beharra, norbere burua aurkitzea aktibismoan, momentuko baldintzek izan ditzaketen eraginak etab. Bigarren zatian, aldiz, ikuspegi pertsonalago batetik heldu zioten eta luze hitz egin zuten osasun mentalean aktibismoak duen eraginari buruz, denbora eta indar faltaz, lagun sare bat izatearen garrantziaz, fruituak ikusteak dakarren poztasuna eta beste
|
hainbat
gertakari.
|
|
|
Urtebetez erakunde hori ikertu ostean, ondorio lazgarrien berri eman du gaur Louise Casey ikerlariak. Metek berak eskatu zuen txostena, agente batek emakume bat bahitu, bortxatu eta hil zuela argitara atera ondoren —gerora hilketa kasu gehiago jakinarazi dituzte— 363 orrialdeko ikerketak erakunde barneko
|
hainbat
gertakari azaleratu ditu: besteak beste, «sexu erasoak», «jarrera arrazistak» eta «erroturiko homofobia».
|
|
|
Urtebetez erakunde hori ikertu ostean, ondorio lazgarrien berri eman zuen atzo Louise Casey ikerlariak. Metek berak eskatu zuen txostena, agente batek emakume bat bahitu, bortxatu eta hil zuela argitara atera ondoren —gerora hilketa kasu gehiago jakinarazi dituzte— 363 orrialdeko ikerketak erakunde barneko
|
hainbat
gertakari azaleratu ditu: besteak beste, «sexu erasoak», «jarrera arrazistak» eta «erroturiko homofobia».
|
|
|
Giza bizitzan kalkulaezinak diren
|
hainbat
gertakari izaten dira. Eta, gertatu ondoren, orduan hasten gara horien inguruko azalpenak bilatzen:
|
|
|
Luhusokoa ez zen Luhuson hasi. Euskal gatazkaren ondorioen aterabide prozesuan, memoria kolektiboan txertatu zen Luhusokoa, baina aurreko urteetako
|
hainbat
gertakariren eta konpromiso hartzeren ondorioz gertatu zen. Besteak beste, Graxi Etxebehere zendu berriaren ekinaldiaren ondorioz.
|
|
|
Abagune hori baliatu du Xabi Thikoipe Bil Gaiten talde politikoko hautetsiak hitza hartu eta euskararen eta gaskoiaren normalizazioaren beharra azpimarratzeko. Esplikatu du azkenaldian
|
hainbat
gertakari izan direla, hizkuntzen gaia mahai gainean jarri dutenak, izan Martinikan, Korsikan edo Katalunian. Berriki Espainiako Kongresuan euskara erabiltzeko emandako baimena eta Espainiako Gobernuak Europari katalana, euskara eta galegoa Europako hizkuntza ofizialak izan daitezen egindako eskaera ere izan ditu hizpide.
|
|
|
Abagune hori baliatuta, Bil Gaiten talde politikoko hautetsi Xabi Thikoipek hitza hartu zuen bozkatu aitzin, euskararen eta gaskoiaren normalizazioaren beharra azpimarratzeko. Esplikatu zuen azkenaldian
|
hainbat
gertakari izan direla hizkuntzen gaia mahai gainean jarri dutenak, izan Martinikan, Korsikan edo Katalunian. Hizpide izan zituen, orobat, berriki Espainiako Diputatuen Kongresuan katalana, euskara eta galiziera erabiltzeko emandako baimena eta Espainiako Gobernuak Europako Batasunari hiru hizkuntza horiek Europako hizkuntza ofizial izan daitezen eginiko eskaerak.
|
|
|
Hamahiru ikastetxetako, EHUko eta Deustuko Unibertsitateko 110 irakasle eta ikasle elkartu ziren. Hasieran bideo bat jarri zuten, eta bertan irakasleek eta ikasleek gogoeta egiten zuten iraganeko
|
hainbat
gertakari lazgarriez zekitenaz eta ez zekitenaz, bi urteotan ikasitakoaz eta memoriaren arloan egin beharrekoaz. Azken bi ikasturteetan Gogora institutuak eta Hezkuntza Sailak Adi Adian programa landu dute, 314.651 ikaslek klasean biktimen lehen eskuko testigantzak entzuteko.
|
|
|
Azken hilabeteotan, lan esparruarekin lotuta, gure eskualdean nabarmendu beharreko
|
hainbat
gertakari izan dira: GRI Castings ixteko eta, ondorioz, bertako 61 langileak kaleratzeko saiakera; Domusa Teknikek azken hilabeteetan kaleratutako 60 langiletik gora; Sidenorreko aldi baterako lan kontratuen salaketa; Azpeitiko anbulatorioko langileen egoera...
|
|
|
60ko hamarkadako azken urteetan
|
hainbat
gertakarik astindu zuten, mundua bezala, baita Euskal Herria ere: ordukoak dira euskara batua sortzeko asmoz antolatutako Arantzazuko batzarrak, ETAk 1968an erail zuen Meliton Manzanas eta Burgosko prozesua ere 1970ean hasi zen.
|
|
|
Denboraren joanaren osotasunean, unibertsoa osatzen duten gertakari guziak, gertakari bakoitzak,
|
hainbat
gertakariren osaketa posibleak, bi edo gehiago gertakariren osaketen artean, gertakari baten eta gertakari osaketa baten arteko erlazio guziak, horiek oro Jainkoaren nahiak maila berean baimentzen ditu; horiek oro dira Jainkoaren xede partikularrak. Jainkoaren xede partikular guzien batura unibertsoa bera da; bakarrik gaizki dena dago salbuetsita253, eta hori bera ez da osorik salbuetsi behar, ez alde guzietatik, baizik eta bakarrik gaizki den aldetik.
|