|
2003
|
|
|
Zentro horietan erabiltzen diren aparatuek izpi ultramoreak (UV) igortzen dituzte; izpi horiek igortzen ditu Eguzkiak, eta hartzen dugunean, beltzarandu egiten gaituzte. Eguzkia gehiegi hartuz gero, eta adierazitako babes kremak erabili gabe,
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzake, eta makina horien erradiazioak gomendatutakoa baino denbora luzeagoan jasotzeak ere eragin ditzake, neurri egokiak hartu gabe. Alde horretatik, eta erabiltzailea batzuetan arrisku horien jakitun ez denez, 2003ko urtarrilaren 10ean, beltzarantzeko zentroen alderdi batzuk arautzen dituen lege dekretu bat jarri zen indarrean.
|
|
2005
|
|
|
Bakterioek eragin handia dute Lurreko ekologian. Batetik landareen hazkundeari lagun diezaiokete eta poluzioaren aurkako borrokan eragingarriak izan daitezke; baina bestetik, patogenoak direnez,
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzakete landare eta ugaztunengan.
|
|
|
Nekazaritzan, abeltzaintzan, drogeriako produktuen fabrikazioan, lurringintzan, pinturan eta albaitaritzan erabiltzen diren 30.000 produktu baino gehiagotan oinarritzen da azterketa, eta, beraz, adituek azaltzen zuten arazo nagusia ez zela substantzia horiek zuzenean ukitzea edo irenstea, baizik eta ingurumenaren deskonposizioari eta izaki bizidunen organismoetan dietaren bidez metatzeko gaitasunari aurre egitea. WWF/ Adenak aurkeztutako txostenaren arabera, konposatu toxiko horiek
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzakete, hala nola minbizia, immunitate sistema kaltetzea, portaera arazoak, hormona alterazioak edo are feminizazioa ere, hala nola bisfenol A konposatua, zeinak sexu aldaketa eragin baitu Hego Amerikako kaimanaren senide bat den zonar oberoetan. Nazio Batuen Ingurumen Programak (UNEP) sustantzia toxiko iraunkorren bilakaerari buruz egindako beste azterlan batek (LPS) 2003 urtean ohartarazi zuen, halaber, biofenilo polikloratuen (PCB), hexaklorobentzenoaren, lindanoaren eta beste konposatu batzuen hondarrak zeudela zenbait laginetan, hala nola haragia, arraina, barazkiak, esnekiak eta beste produktu batzuk.
|
|
2007
|
|
|
Aranburuk ere ez du egoera oso baikor ikusten: " Gaur egungo egoneko bizimoduak obesitatea eta hemendik eratorritako beste
|
hainbat
gaixotasun eragin ditu (kardiobaskularrak, metabolikoak, psikologikoak…). Instituzio eta erakundeek gai honetan esku hartu beharra daukate, gizarte geroz eta gaixoagoa izan nahi ez badugu behintzat.
|
|
|
Eguzki argia funtsezkoa da osasunerako, baina ez dago arriskuetatik libre. Erradiazio ultramoreak (UV)
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzake, baina badira arazo horiek saihesteko eta astro nagusiaz gozatzen jarraitzeko modu eraginkorrak. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) dioenez, itzala, eguzkitako betaurrekoak, jantziak eta kapelak dira babesik onena.
|
|
2009
|
|
|
direla nabarmendu du Josetxo Alvarezek, Ekologistak Martxaneko kideak. Izan ere, luzera
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzakete, hala nola liseriketa eta arnas aparatuetako arazoak, edota minbizia.
|
|
2010
|
|
|
Parasitoak: bakterioek eta birusek baino egitura makroskopikoagoa dute eta gizakiarengan
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzakete, esaterako, barazkietako Entamoeba histolytica k disenteria amebianoa, haragiko Toxoplasma gondii k toxoplasmosia, arrainetako Anisaskis generokoek erreakzio alergikoak, eta abar.
|
|
2012
|
|
|
genomaren %95ek esku hartzen du gene konbentzionalak erregulatzen. Are gehiago, gizakien
|
hainbat
gaixotasun eragiten dituzten mutazioen erantzunak zabortzat jotzen ziren eremuetan daude. Bistan da informazio horrek guztiak aukera berriak zabalduko dituela medikuntzaren alorrean.
|
|
|
Horiek hornitzeko bide seguruak egonik, gogor kritikatu zuten «herritarren osasunarekin errusiar erruletara jokatzea». Izan ere, lindanoa gantz ehunean pilatuz doa, eta luzera
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzake, hala nola minbizia. Hala izanik, arduradunen kontrako neurri penalak hartzea aztertzen ari direla argitu zuten, osasunaren kontrako delituagatik.
|
|
2015
|
|
|
Landareak erasotzen dituzten birus motak oso ugariak dira eta
|
hainbat
gaixotasun eragiten dituzte. Sintomak hainbat izaten dira; batzuetan, fisiopatiek eragindakoekin nahasten dira.
|
|
2017
|
|
|
Are gehiago, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) azpimarratzen du bi elikagai mota horien kontsumoa areagotu egiten dela, kontuan hartu beharreko aholkuetako bat baita politika eta jarraibide dietetiko nazionalak egiteko, bai herritarrentzat, bai gizabanakoentzat. Izan ere, gero eta nabarmenagoa da horrelako elikagaiak behar adina hartzen ez direla, eta horrek
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzake. OMEren kalkuluen arabera, 2010ean 6,7 milioi heriotza izan ziren fruta eta barazkien kontsumo desegokiari.
|
|
2018
|
|
|
Arestian esan bezala, jarduera fisikoak eta elikadurak
|
hainbat
gaixotasunetan eragin handia dutela gauza jakina da, gai horren inguruan ikerlan asko publikatuta baitago, horietatik gehienak interbentzio programak izanik (jarduera fisikoa edota dieta zehatzak ezarriz). Ostera, gaixoen ezagutza mailaren inguruan ez dago publikatuta lan askorik.
|
|
2019
|
|
|
Uzkudunek dio amiantoak
|
hainbat
gaixotasun eragiten dituela. " Hala ere, gaixotasunok tapatzeko ahalegina egiten dute hainbat mediku, enpresa eta eragilek.
|
|
|
|
Hainbat
gaixotasun eragiten ditu amiantoak, Uzkudunek adierazi duenez: mesotelioma minbizia –laringekoa, pleurakoa, peritoneokoa, esofagokoa eta abar–, plaka pleurala edota asbestosia.
|
|
2022
|
|
|
Gaixotasun kardiobaskularrak. Ozono troposferikoak, sufre dioxidoak eta partikula mikroskopikoek odolbilduak sortzea errazten dute, eta horrek tronbosia, infartuak edo iktusa izateko arriskua dakar. Ondorioak gibelean, barean eta odolean. Nitrogeno dioxidoa arnastu, odoletik organoetaraino bidaiatu, eta
|
hainbat
gaixotasun eragin ditzaketen kalteak eragin. Ondorioak ugalketa sisteman. Arnasten ditugun toxikoek ugalkortasun tasa murrizten dute eta emakumeengan abortuak izateko arriskua areagotzen dute.
|