|
2001
|
|
|
Osasun psikologiko nahiz fisikoa dela medio, kirurgia plastikoko ebakuntza nozitzen duen pertsonak, beste zeinahi pazientek bezala,
|
hainbat
eskubide ditu, espainiar Estatuko Osasunaren Lege Orokorreko 10.
|
|
2002
|
|
|
Guk, kasurako, desobedientziaren mekanismoa landu dezakegu, hiritarren baimentzen duena, baita legeen aldaketa ere. Beraz, zenbait kasutan,
|
hainbat
eskubide ukatuak izaten dira gehiengoak horrela erabaki duelako, eta ukatuak izan arren desobeditu daiteke. Beste kasuetan ordea, teorikoki, gutxiengoek mekanismoen edota bitartekoen aukera izan lukete gehiengoa izaten amaitzeko, baina, sisteman garatzen den partehartze publikoak zenbaitetan ezinezkoa egiten du hori horrela garatzea.
|
|
|
Kreditu txartelek ordainketak geroratzeko aukera emateaz gainera, erabiltzaileari
|
hainbat
eskubide aitortzen dizkiote, kontsumitzaile den aldetik.
|
|
|
Espainiako eski estazioen funtzionamenduaren Araudiak
|
hainbat
eskubide eta betebehar aitortzen dizkio instalazioetako erabiltzaileari.
|
|
2003
|
|
|
Zentralismoak ez ditu eskualdeko ohiturak eta nortasunak kontuan hartu, nahiz, dena erratera, estatuak ez dituen ere eskubideak arras kendu. Errepublikak kantonamendu edo bailaretako
|
hainbat
eskubide errespetatu ditu.
|
|
2004
|
|
|
Gertakari hori legeak onetsia duenez, overbooking egoeran eta aire konpainien ekimenez, erabiltzailea
|
hainbat
eskubidek babesten dute.
|
|
|
Euskararen normalizazio osoa lortzeko, lurraldetasuna ezinbesteko baldintza da. Horrek, ezinbestez, lurralde horretan egun zatitua dagoen komunitate bat dagoela ondorioztatu eta onartzen du eta kolektibo horrek
|
hainbat
eskubide duela. Egun euskararen lurraldea eta hizkuntza komunitatea zatituta daude?. 342
|
|
|
Kooperatibetan ostera, enpresa komiteek ez dituzten
|
hainbat
eskubide demokratiko araututa daude Kontseilu Sozialaren figuran, adibidez, negozio planeiekarpenak egitea, lanaren antolakuntzari eta lan harremanei dagokienez alternatibak proposatzea eta ikerketan parte hartzea, gizarte segurantza eta osasun zerbitzuakkontrolatzea, soldata eskalaren urteroko berrikuspenean parte hartzea, langileakeguneroko erabaki eta proiektuez informatuta izatea, zuzendaritz...
|
|
2005
|
|
|
Baina badira prozesu globalizatzaile onak, abantailak eskaintzen dituztenak. Adibidez, Europako Batasunak
|
hainbat
eskubide aintzatetsi ditu eta prozesu oso egokiak zabaldu. Europako Konstituzioaren Itunak eredu neo-liberala sendotuko duela esaten da, ni ez nago batere ados.
|
|
|
Hegaldi komertzialen erabiltzaileari
|
hainbat
eskubide eta erreklamazio egiteko aukera aitortzen zaizkio
|
|
2006
|
|
|
Horrez gain, zuzenbide erromatar klasikoakseme alaben biziaz eta heriotzaz erabakitzeko eskubidea ematen zion pater familias i. Gaur egun, baina, alderantzizko printzipioan oinarritzen da guraso agintea: Zuzenbide modernoan duen xede nagusia, seme alaben interesak defendatzea da (Kode Zibila, 154, 2 art.). Printzipio horren harian, eta izenak bestelakorik pentsaraz dezakeen arren, guraso agintea seme alabekiko
|
hainbat
eskubide eta betebehar biltzen dituen funtziotzat hartzen da.
|
|
|
Bistan da gaur egungo EAEko gizartean euskal hiztunaren
|
hainbat
eskubide sistematikoki urratzen direla. Gaiari buruz Behatokiak azken urteetan egin dituen urteko txostenetan jasotzen denez, administrazio publiko guztiek urratzen dituzte, neurri batean edo bestean, euskaldunen hizkuntza eskubideak.
|
|
2007
|
|
|
Horrelakoetan bidaiariari
|
hainbat
eskubide zor zaizkio, hala nola itxaronaldiaren araberako janari eta freskagarriez osaturiko artapena jasotzea, telefonozko bi dei egiteko aukera ematea, etc.
|
|
|
Komisioak ordaintzea, askotan, saihestezina bihurtzen da; halaz ere, horretan ere erabiltzaileak baditu
|
hainbat
eskubide: hauek ezagutu eta egikaritu egin behar ditu, gehiegikeriarik gerta ez dakion.
|
|
|
Ikusi dugunez, Europar Batasuneko Tratatuak (eta are gehiago Europarako Konstituzioa ezartzen duen Tratatuak, indarrean jartzen bada), Europako herritartasun statusa ezarri du. Horretan, naziotasunaren ondoriozko bereizkeriarik ezaren printzipioak oihartzun handia izan du; hori dela bide, Europako Erkidegoko herritar guztiak berdinak dira hainbat eta
|
hainbat
eskubideri dagokienez, herritar horien bizilekua gorabehera. Izatez, Atzerritarrei buruzko Legearen 1.3 artikuluak ezarri du Europar Batasuneko estatu kideetako naziokoak eta Europako Erkidegoko araubidepean dauden gainerako guztiak Europar Batasuneko legeriaren arabera arautuko direla eta Atzerritarrei buruzko Legea soil soilik aplikatuko zaiela onuragarri egiten zaizkien alderdiei dagokienez.
|
|
|
“Gainera, baimen hori eskatzen ez baduzu, zuzenean ez dizute uzten autobus batera igotzen edo hotel batean sartzen”. Eskubideak eta betebeharrak Onartutako legeei esker, laguntza txakurren erabiltzaileek
|
hainbat
eskubide dituzte, nahiz eta betebehar batzuk bete behar izan. Eskubideak Laguntza txakurra jabearekin edo jabearekin egon daiteke behar den denbora guztian.
|
|
|
Azaldu zutenez urtean erosi zuen CPVek Giant Cement talde amerikarra eta harekin Hego Karolinako Harleyvilleko lantegia. Indarrean zegoen lan hitzarmena 2003an bukatu zen eta berria hitzartzeko garaian enpresak langileei
|
hainbat
eskubideri uko egitea eskatu zien, besteak beste: langileendako enpresaren jubilazio plana desagertzea edo jubilatutako langileen osasun asegurua kentzea.
|
|
|
Nazio Batuen lehen urteetan, gutxietsitako gizatalde nazionalen eskubideen babesa Nazio Batuen Gutunean eta Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean (1948) oinarritu zen. Oraindik ere indarrean dauden nazioarteko itun horietan, gutxietsitako gizatalde nazionaletako herrikideei gizabanako gisa
|
hainbat
eskubide aitortzen zaizkie: askatasuna, segurtasuna, nazionalitatea edo naziotasuna, bereizkeriarik eza, eskubide kulturalak, norbere gizataldearen bizitza kulturalean parte hartzeko eskubidea...
|
|
2008
|
|
|
Araudiaren azterketaren laburpena bukatzeko hizkuntza eskubideen ez dela inolako zigorrik jartzen azpimarratu behar dugu. Beste
|
hainbat
eskubideren urraketen aurkako egintzak urrapen administratibotzat hartzen badira ere, hizkuntza eskubideen araudia ez betetzean ez du inolako zigor edo zehapenik ezartzen, beste Legeria batzuetan ez bezala: Katalunia, Québec eta abarretakoetan.
|
|
|
Horietako eskaera askok XIX. mendetik zetozen nazioarteko kooperazio eta adiskidetasun hitzarmenak zituzten oinarri. Hitzarmen horiek estatuek elkarrekiko
|
hainbat
eskubideren aurrezagutza zuten helburu, gehienetan eskubide horiek bertako herritarrekiko berdintasun mailan onartuz. Bere garaian hitzarmen horien aplikazioan espainiar emigranteei eskubideok modu zabalean aitortu bazitzaizkien ere, egun egoera bestelakoa dugu migrazio fluxuak noranzkoz aldatu baitira.
|
|
2009
|
|
|
Hilabete geroago herritar talde batek helegitea jarri zuen, euskal curriculuma baliorik gabe uzteko eskatuz. Herritar talde horren aburuz, Herritartasunerako Hezkuntza irakasgaiak oinarrizko
|
hainbat
eskubide urratzen ditu: ideologia askatasuna eta gurasoek seme alaben heziketa moral eta erlijiosoa aukeratzeko duten eskubidea, tartean.
|
|
|
Kopuruak bete ahal izateko
|
hainbat
eskubide urratzen direla azaldu du. Frantziako Poliziak atxiloketa ugari egin ditu administrazioetan, etorkinak agiriak eskatzera joaten den unean.
|
|
|
Goirizelaiak ez dauka dudarik Auzitegi Gorenaren erabakiak
|
hainbat
eskubide urratu dituela. Prozesua eta epaiaren artean ez dakit zenbat eskubide urratzen dituzten, bidezko epaiketa baten eskubidetik, politikan parte hartzeko eskubideraino.
|
|
|
Tudankak ere
|
hainbat
eskubideren urraketak nabarmendu ditu Askatasunaren helegitean. Asko daude haren erranetan, defentsa eskubidearena, bidezko epaiketarena eta parte hartze politikoarena, bertzeak bertze.
|
|
|
Egoera hori aldatu egin daiteke Espainiako Gobernuak Atzerritarren Legea aldatzen badu. Aldaketa horrek alor askotan eragin dezake, eta atzerritarren
|
hainbat
eskubide mugatuko dituela salatu du Garciak. Egoera berrietara egokitu nahi dute Legea:
|
|
|
Irlanda dela eta, gutxien gustatzen zaidana da erlijio katoliko erromakoarekin herriak duen lotura. Estua da gero lotura hori,
|
hainbat
eskubide ez baitago indarrean Irlandan erlijio hori dela medio. Horregatik agian Euskal Herriaz dudan utopian Irlandak ez du lekurik.
|
|
|
Estatu kolpearen ondorioz Hondurasko presidentea denak, Roberto Michelettik bertan behera utzi du
|
hainbat
eskubide konstituzional mugatzen zituen dekretua. Atzo bildu zen Ministroen Kontseilua, eta de facto ko presidenteak hitzordua horretarako baliatu zuen.
|
|
|
Urte hartako uztailean 11 lagun atxilo hartu zituzten eta 150 langile inguru kale gorrian gelditu ziren. Esan legez, kasua 18/ 98 sumarioaren barruan zegoen, oinarrizko
|
hainbat
eskubide urratzeagatik ezaguna den sumarioa hain zuzen ere. Epaiketa 2006an hasi zen.
|
|
|
AAMk ere Bilbora joateko deia egin du, Egunkaria auzia beste
|
hainbat
eskubide urraketen adibide delako; politikoak, biltzeko eskubidea, manifestatzeko eskubidea eta adierazpen askatasuna, besteak beste.
|
|
|
Azkenik, mugak ditugu, baita ere, hizkuntza eskubideak beste
|
hainbat
eskubiderekin uztartu behar ditugulako edo, hizkuntza politika garatzerakoan, herritarren borondatetik eta hizkuntza jarreratik urruntzerik ez dagoelako edo hizkuntza hazkundeak berak ere kostuak dituelako.
|
|
|
Izan ere, lurreko telebista digitalaren kontzesioak arautzeko 2006an plazaraturiko dekretuaren ondoan, kontsumitzaileen hizkuntza eskubideei buruzko araubide hau baita esparru pribatuan hizkuntza pluraltasuna sustatzeko eta euskararen erabilera bultzatzeko Euskal Autonomia Erkidegoan sekula onartu den eta indarrean dagoen lege araudirik aurreratuena eta, ziurrenera, konplexuena ere bai. Konplexuena diogu, jakina denez, oso korapilatsua delako eremu pribatuan hizkuntza betebeharrak finkatzea, hizkuntza eskubideak eta beste
|
hainbat
eskubide uztartu behar baitira nahitaez.
|
|
|
Honetan ere egokiena dela uste dugu laissez faire alboratu eta hizkuntza aniztasunaren aldeko jarrera sustatzailea neurrian eta proportzionaltasunez garatzea, jakinaren gainean egonda, finean, herritarra dela aukera egiten duena eskura jartzen zaizkion hedabideen artean. Jakinaren gainean egonda, halaber, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen hizkuntza eskubideen kasuan gertatzen denaren antzera, honetan ere
|
hainbat
eskubide eta interes uztartu behar direla ezinbestez.
|
|
2010
|
|
|
Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren sententzia batzuk jasotako eskubideak jaso behar izan zituen lege erreformak. Izan ere, duela hamar urte Jose Maria Aznarren gobernuak egindako lege berrikuntzak bertan behera utzitako
|
hainbat
eskubide berreskuratu dituzte. Horietatik aparte, ordea, ez die besterik aitortu.
|
|
|
1982 gutxienez euskaraz ulertzera irits daitezen estrategiak bultzatzearekin denek lukete zer irabazi: ...bizikidetzarako, eta askotarikoen arteko adostasun sendorik gabe jai duela euskarak. urtean, eusko legebiltzarrean ordezkaritza nagusia zuten talde abertzale eta ez abertzale gehienen adostasunez onartu zen 10/ 1982 oinarrizko legea, euskararen erabilpena" arautzen" duena. lege hark euskara babesteari begira hainbat obligazio ezarri zizkien herri aginteei, eta euskara erabiltzeari begira
|
hainbat
eskubide aitortu herritarrei. hura izan zen oinarria, oinarri ezin sendoagoa, printzipio demokratikoetan zurkaiztua zegoelako eta adostasun politikoak babestua zegoelako. adostasun hartatik kanpora geratu ziren pp eta hb. adostasun hari pitzadurarik eta murrizketarik gabe eutsi litzaioke, eta areagotu, adostasun hura zabaltzea eta sendotzea baita erronka berriei erantzuteko ezinbestez behar dena.... hizkuntza politika eraginkorra, zilegia eta sustatzailea. oinarrizko legearen itzalean araubide juridiko zehatza eta euskara sustatzeko politika zabala ezarri ziren abian, hezkuntzaren alorrean, hedabideetan, administrazioan, zerbitzu publikoetan, aisialdian, lan munduan eta abarretan bi hizkuntza ofizialetan ahulenari —euskarari— behar zuen tokia eta eginkizuna ematearren. horretan behar da jarraitu, geldialdirik eta atzerapausorik gabe. arazo berriei irtenbide berriak aurkituz, eraginkortasunez beti, eta ahantzi gabe zein den gainditu beharreko desoreka (euskarak gaztelaniarekiko duena), zein den anomalia (gizartearen zati bat elebakarra izatea), eta hori guztia baretasunez, soseguz eta inoren aurkako gehiegikeriarik gabe egin behar dela, baina erabat ezinezkoa dela deserosotasunik gabe egitea. hirugarrena:
|
|
|
baieztatzeko eta baieztapen horretatik ondorio eragile sendoak eratortzeko. Malguagoa da ordea, eta larri ahuldutako hizkuntza indarberritzeko
|
hainbat
eskubide aukera praktiko eskaintzen du norbanako irizpideak. Konstruktu honen arabera herritar hiztunei dagokie, zinez hala nahi badute, eskubide aukerak hezur mamitzea93.
|
|
|
Giza segurtasunak azpimarratu egiten ditu pertsonen eta gizarte segurtasunaren arteko harremanak batez ere aldarrikapen eskubidea eta beste
|
hainbat
eskubideren onarpena oinarritzat hartuz, beharrizanak asetzeko goitik beherako interbentzionismoan oinarritu ordez. Giza segurtasuna helburu gisa onartzeak funtsezkoaldaketa bat dakar ikuspegi liberalarekin alderatuz, azken honek hautabide etaaukera pertsonalen esku uzten baititu balizko zorigaiztoen aurrean eman daitezkeen erantzunak.
|
|
|
Akzio eskubidea EKren 24 artikuluan jasotzen da67, haren lehenengo Tituluaren bigarren Kapituluaren lehenengo Atalean. KAk jurisprudentzia oparoz hornitutako oinarrizko eskubide bat da68 Gainera, KAk eskubide hori aitzakia bezala erabili du EKren 24.2 artikuluan berariaz aintzatesten ez diren
|
hainbat
eskubide oinarritzeko.
|
|
2011
|
|
|
Gure gurasoak bakarrik bizitzera ohituak zeudelako eta gu ere bai, eta edozein aitzakia delako nahikoa eztabaidan hasteko. Horrela jarraituz gero, ez gara
|
hainbat
eskubide aldarrikatzeko gai izango, eskubide horiek bermatzeko aukera badenik ere ezin izanen dugulako irudikatu.
|
|
|
Prozesua bultzatuko duen mugimendua dela dio, baina ez modu zuzenean, «zeharka» baizik, diskurtso «independentea eta dinamika eraginkorra» sustatuz.Izan ere, Eleak ek azpimarratu du ETAk borroka armatua utzi izanak, berez, ez duela ekarriko gatazka politikoa gainditzea, ezta eskubideen urraketak amaitzea ere. Hortaz,
|
hainbat
eskubideren aldeko defentsaren dinamikarekin lanean jarraitzea ezinbestekoa dela deritzo; hala nola pertsona guztien bizitza eta osotasun eskubidea, iritzi, adierazpen eta manifestazio askatasuna, elkartzeko eta politikan libreki aritzeko eskubidea, edota espazio publikoak, kaleak eta herritarren azpiegiturak erabiltzeko eskubidearen defentsa izango dituzte aldarrikapen nagusi aurrerantzean ere.E... Hori horrela, Eleak ek erabaki du erabakitzeko eskubidearen aldeko herri dinamika sustatuz «buru belarri» arituko dela aurrerantzean, eskubide horren defentsan «ahalegin guztiak» jarriz, tokian tokiko jarduerekin zein ikuspegi orokorretik.Pertsonak dira Eleak mugimenduaren «motorra», eta haiekin etengabeko hartu emanak lantzea du bere xedea.
|
|
|
Aurkeztu duen helegitean, Auzitegi Gorenaren epaiak
|
hainbat
eskubide urratu egiten dituela nabarmendu du koalizioak: gai publikoetan parte hartzeko eskubidea, baldintza berdinetan ordezkaritzak lortzeko eskubidea eta ideologia eta adierazpen askatasunak.
|
|
2012
|
|
|
Iker Urbina diputatuaren iritziz, PPren emendakina onartuz planaren izaera errotik eraldatzen da. Urbinak salatu du krisi ekonomikoa dela-eta oinarrizko
|
hainbat
eskubide urratu egiten direla oraindik: etxebizitza eskubidea eta gizarte zerbitzu duinak jasotzekoa, besteak beste.
|
|
|
– Onargarria. Gaixotasuna sozialki onargarritzat hartzen da, eta gaixoaren estatusari lotutako
|
hainbat
eskubide eta betebehar ezartzen dira. Eskubide nagusiak honako hauek dira:
|
|
|
Sindikatuek enpresaren jarrera salatu dute, ikuskariak eta segurtasunerako guardiak 48 orduz egon direlako lanean. Hala, lantegian koltxonetetan lo egin dutela azpimarratu dute, langileriak bere dituen
|
hainbat
eskubide urratuz. Gainera, zuzendaritzak, zerbitzu minimoak, labe inguruko lanetan, %100etik gertu agindu zituen.
|
|
2013
|
|
|
Espainiako lan hitzarmenaren baldintzak «okerragoak eta gogorragoak» direla gogorarazi dute biek. «Egun ditugun
|
hainbat
eskubide sozial galduko ditugu», ohartarazi du Irastorzak. Oraingoz, esan diete soilik soldatetan izango duela eragina.
|
|
|
Euskal Herriko Eskubideen Karta Soziala eratzeko lanari ekingo dion herritarren bilgune berria. Etengabe urratzen ari diren
|
hainbat
eskubideren aurrean, egoera iraultzera datoz; elkarlanean" herritarron eskubideak erdigune izango dituen herri baterantz bidea urratzen hastera goaz" iragarri dute. Eta usurbildarrei bide horretara batzeko deia luzatu zaie gaurko aurkezpenean. " Herritarroi gonbita luzatu, prozesua zuona egin eta parte hartzeko", adierazi dute. Aipatu bide hau jorratzeko hain zuzen, parte hartze prozesua abiatuko dute egun gutxi barru.
|
|
2014
|
|
|
Ez dutelako onartu nahi berdintasun printzipioa: euskaldunok beraiek
|
hainbat
eskubide dugula, eskubidea dugula euskaraz bizitzeko eta horrek inplikatzen dituen egiturazko aldaketa soziolinguistikoak eragiteko. Orain arte ez dute onartu, eta orain onartuko dutela pentsatzeko motiborik ez daukat.
|
|
|
bat da, errepikatzen du Merkel Kantzelari Andreak (euroaren krisialdian); USA eta Europa. Schicksalsgemeinschaft? bat dira (terrorismoaren testuinguruan); elkarrekin
|
hainbat
eskubide eta obligazio partekatzen duten auzokideak, ala edo patera batean itsasoratu diren immigranteak, jaitsi ez jaitsi dabilen futbol ekipoa,, patu komunitateak, dira1739 Ez beti (ezkontideak, edo familia bat, patu komunitatea dira), baina jeneralean. Schicksalsgemeinschaft, ek arriskuaren edo buruhaustearen, tragikoaren azpidoinu bat bezala ematen du sumatzera.
|
|
|
egoera naturalean gizon emakume denak mugagabeki libre dira, eta denek eskubide eta obligazio natural berdinak dituzte zernahiren gainean. Konflikto kasu errazengatik egoera horretan, arauemaile zuzena eta epaile neutrala eta arauen betetzearen begirale prestua edukitzeko, aginte bat sortzen da, mugatua beti?, eta haren esku ipintzen da
|
hainbat
eskubide eta egiteko; hots, agintzeko enkargua eta agintearen baliapena, gobernua, fidatzen zaio (trust), agintearen jabetasuna bera eta gobernua juzgatzeko ahala beti herritarren eskuetan geratzen dela.
|
|
2015
|
|
|
“Euren delitu bakarra 2005 artean, bere eskubide politiko eta zibilak erabiliz lan politiko, publiko eta instituzionala egitea da”, zioten urtarrilaren 18ko agerraldian.Marisa eta gainerako auzipetuak libre nahi dituztela aldarrikatu zuten," Je suis basque" kartelak eskutan zituztela ekitaldira bertaraturiko herritarrek. Modu bidegabean leporatu zaiena bertan behera utzi eta urratuak izan zaizkien
|
hainbat
eskubide berreskuratzea. “Marisaren eskubide zibil eta politikoak jokoan daude” eta, azpimarratu zutenez.Ekitaldian gogoan izan zituzten baita, urtarrilaren 12ko aste beltza deitu zioten horretan atxiloturiko 16 euskal herritarrak.
|
|
|
Nasak eta oro har Caucako indigenak arrazoiz harro daude berrogei urtetik hona izan dituzten lorpenekin, beren antolakuntzari, autonomiari eta estatuak haiekiko duen begiruneari dagokienez. Lege babes egokia lortuta, beren esparru autonomoetan hezkuntza, osasuna eta beste
|
hainbat
eskubide kudeatzeko autonomia dute.
|
|
|
Kolonbiako indigenek, eta bereziki Caucako hauek, azken hamarraldietan lorpen handiak izan dituzte. Nolabaiteko lurralde autonomia, osasuna, hezkuntza, kultura eta
|
hainbat
eskubide modu autonomoan kudeatzen dituztela esan dugu lehen. Eta, batez ere, barne antolakuntza sendoa hezurmamitu dute hamarraldiotako borroka eta eraikuntzaren bidez. Gauza batzuetan kontinenteko jatorrizko herrientzat erreferente diren errealitateak sortu dituzte.
|
|
|
Bederazka egina zuten galdea, bainan epaitegiak ez du kontsideratu presoen eskubideak urratuak edo kaltetuak zirela etxetik urrun preso izanez. Bisita orduak, ikasteko aukera eta beste
|
hainbat
eskubide, gainerateko presoek eta gainerateko presondegietan dituzten eskubide berdinak direla argudiatu du Auzitegi Nazionalak. Presoen abokatak erabaki horren kontrako helegitea aurkeztea aztertzen ari dira.
|
|
2016
|
|
|
Azpeitiko eta Zarauzko hitzaldiek horretarako balio izatea espero dut.Gizarte mugimenduetan gertatzen ari den eraldaketa garrantzitsua al da eskubide sozialak mantendu daitezen. Industrializaziotik borroka soziala alderdi politiko progresisten eta sindikatuen bidez egin da. Hala ere, finantza botere handiak erakunde horiek presionatzen ari dira,
|
hainbat
eskubide desagertzeko. Gizartea horretaz ohartu da, eta gizarte mugimenduak antolatzen hasi dira:
|
|
|
–Abantaila bat dauka. Hainbat arlotan hemen demokrazia aurreko egoera batean bizi ginen
|
hainbat
eskubidetan edo euskararen arloan adibidez. Beraz, gauza gutxi eginda eta kostu txikiarekin pauso handiak emateko aukera dute?.
|
|
|
Nor ote da etxakin hori, ezikasi hori, zaldun ibiltariok, zein nahi den ere, auzibideetatik at gagozela ez dakiena, gure geure foruak edo lege zaharrak geureak ditugula, gure legea geure ezpata dela, gure araua norberaren azkartasuna? Nor ote txoralda, txaldan hori, berriz ere diot, gapare dena, are zaldun ibiltari izendatuaz geroztik, zalduntza iharduera gogorrean hastetik hara,
|
hainbat
eskubide, lehentasun eta nagusigoren jabe egiten delako, ezin inondik inora bahitzeko agindupean ezarri, egun eta eguzki atxilo izaitetik asketsia dela ez dakiena. Zein zaldun ibiltarik inoiz ordaindu ote du zerga, zergera, ariel, legar, bide sari, abari zor, akura, edo petxarik?
|
|
|
Frankizia merkataritza kontratu mota bat da. Frankizia emaileek
|
hainbat
eskubide eman diezazkiekete frankiziadunei:
|
|
|
" Erri askotan emakumeak gizonak
|
ainbat
eskubide ditu; ogibide guziak irikita dauzka, ta gizonarekin batean jauritzen ditu erriak".
|
|
|
Zeharo ohikoa dugu, eta beraz gauza" naturaltzat" hartu ohi dugu, gizaki bakoitzaren izatearen baieztapena. Gutariko bakoitzak izatea du, izate osoa, eta horregatik, esate baterako, gutariko bakoitza
|
hainbat
eskubideren subjektu da. Izaterik ez duenak, ez baitu, noski, eskubiderik.
|
|
2017
|
|
|
Berlinen atzera, erreportajeak ezin izan ziren Alemanian publikatu. Naziek boterea eskuratuta, 1933ko urtarrilaren 30ean izendatu zuten Adolf Hitler Alemaniako gobernu-buru, eta handik gutxira hasi ziren hainbat herritarren
|
hainbat
eskubide baliorik gabe uzten. Argazki agentzia ez zen ausartu Breslauerren lana haren izenez argitaratzera, ez baitzen ariarra.
|
|
|
2 NAZIOARTEKO ITUNAK nazioarteko hainbat itunetan, hizkuntza eskubideen inguruko
|
hainbat
eskubide jaso dira. esan daiteke nazioarteko itunen helburu nagusietako bat dela estatuek bere egin ditzaten bertan jasotako eskubideak. oro har, itunak sinatu eta berresten dituztenean derrigorrezko izaera hartzen dute itunetako eskubideek estatu sinatzaileetan.
|
|
|
Berlinen atzera, erreportajeak ezin izan ziren publikatu Alemanian. Naziek boterea eskuratuta, 1933ko urtarrilaren 30ean izendatu zuten Adolf Hitler Alemaniako gobernu-buru, eta handik gutxira hasi ziren hainbat herritarren
|
hainbat
eskubide uzten baliorik gabe. Argazki agentzia ez zen ausartu Breslauerren lana haren izenez argitaratzera, ez baitzen ariarra.
|
|
|
Guk 1996ko Bartzelonako Hizkuntza Eskubideen Aldeko Deklarazio Unibertsala hartu dugu, eta horren protokoloa egin dugu. Deklarazio horrek
|
hainbat
eskubide aitortzen du, eta guk, hori betetzeko zein neurri hartu liratekeen proposatuko dugu.
|
|
|
Hala ere, soilik ikusle gisa parte hartu zuten ekitaldian, Erreferendumaren Aldeko Akordio Nazionalak erakunde sozialetako eta kulturaren arloko ordezkariei eman baitzien hitza.Nazioarteko babesaHorietako bat izan zen Bel Olid katalanezko idazleen elkarteko ordezkaria. Espainian katalanak «gutxiengo gisa» hartzen dituztela erran zuen, eta horregatik arriskuan dituztela
|
hainbat
eskubide. «Baina guk hemen baditugu gure gehiengoak», adierazi zuen, erreferendumaren aldeko eskariari aipamena eginez.Txalo gehienetakoak Luis Garcia Montero poeta espainiarrak jaso zituen.
|
|
|
Egun Euskal Herrian indarrean dagoen legearen arabera, pertsonek 18 urte dituztela lortzen dute heldutasuna legearen aurrean. Horren ondorioz,
|
hainbat
eskubide (besteak beste, bozkatzeko, gidabaimena ateratzeko eta abarretarako) eta betebehar zibil, administratibo eta juridiko eskuratzen dituzte (esaterako, zergak ordaintzea).
|
|
2018
|
|
|
Aniztasun funtzionala duten langileen enplegagarritasun ratioak, familia baimenak, norbere kontuetarako egunak, lanpostua gordeta egindako eszedentziak, erretiroagatiko primak eta beste
|
hainbat
eskubide ere ez dira betetzen ari.
|
|
|
Premiazko gaietan, sakabanaketarekin amaitu eta preso gaixoak askatzeari dagokionean, adostasun zabala badagoela nabarmentzen dute. Aipatzen dute baita, Ipar Euskal Herriko ordezkaritza zabalak eta Hegoaldeko Foro Sozial Iraunkorra harremanetan direla EPPK rekin, gainerako eragileekin euskal preso politikoen ikuspuntua landu eta adostasunetara heltzeko.Aurrera begira,
|
hainbat
eskubideren ukatzaile izan edota lege arruntera igarotzea oztopatzen duen lehen gradua bertan behera uzteko eskaerari heldu nahi diote. Hainbat euskal presok errekurritua du lehen gradua.
|
|
|
Premiazko gaietan, sakabanaketarekin amaitu eta preso gaixoak askatzeari dagokionean, adostasun zabala badagoela nabarmentzen dute. Aipatzen dute baita, Ipar Euskal Herriko ordezkaritza zabalak eta Hegoaldeko Foro Sozial Iraunkorra harremanetan direla EPPK rekin, gainerako eragileekin euskal preso politikoen ikuspuntua landu eta adostasunetara heltzeko.Aurrera begira,
|
hainbat
eskubideren ukatzaile izan edota lege arruntera igarotzea oztopatzen duen lehen gradua bertan behera uzteko eskaerari heldu nahi diote. Hainbat euskal presok errekurritua du lehen gradua.
|
|
|
Kiratsari buruzko nire burutazio hark lasaitu, eta dardarizo guztiek alde egin zidaten bat batean. Battis Toberak badu bere bizarrak miazkatzeko
|
hainbat
eskubide!
|
|
|
Artean ere ez ziren etortzen hasiak mendiz haratagoko jendeak. Gero, burguak finkatu zirenean,
|
hainbat
eskubide eta pribilegio eskuratu zituzten. Gizon emakume haiek beren bizimodu eta bestelako kultur formez gain, beren jatorrizko hizkuntzak ekarri zituzten (okzitaniera eta gaskoia, batez ere) eta hizkuntza haietan hitz egin eta idazten zuten, latinez gainera.
|
|
2019
|
|
|
...ako hain bizia eta babesgarria izan duten herri giroa galdu gabe egin behar dute sendoa uztartze lan hori. uste baino lan nekezagoa da hori ere. zergatik hain nekeza den azaltzeko, abia gaitezen perspektiba teoriko zabaletik, Ferdinand tönnies ek eta max weber ek goldaturiko ildotik. tradiziozko norma araudia (kristandadea eta gizalegea) izan da, sarri, Gemeinschaft elkartasunaren oinarri nagusi.
|
hainbat
eskubide eta eginbehar argi izan ditu bide erakusle: tartean, auzo-lana. ongi izate kolektiboa eta erkideekiko lotura," a universal sense of solidarity" deitu izan dena, estimu handitan izan dira normalean elkartasun giro horretan. aurrez aurreko harreman bide xumeak, emozio eta sentiera espontaneoez oraturiko tratuak, leku zabala izan du Gemeinschaft elkartasun horretan.
|
|
|
Dagokizun enplegu erregulazioko espediente motaren arabera,
|
hainbat
eskubide izango dituzu, baina kasu guztietan langabezia kobratu ahal izango duzu eta, aldi baterakoa bada, kotizatu eta antzinatasunik galdu gabe.
|
|
|
Noski, gu ez gaude halako zigorrekin batere ados. Uste dugu prozedura honetan
|
hainbat
eskubide urratuak izan direla. Horren defentsan, sententzia horren kontra ere ariko gara.
|
|
|
" Uste dugu prozedura honetan
|
hainbat
eskubide urratuak izan direla"
|
|
|
Laugarren urtez euskal presoei aplikatzen zaien salbuespenezko legedia salatzeko eta gertatzen diren
|
hainbat
eskubide urraketaren zama arintzeko musika jaialdia antolatu dute Etxarri Aranatzen. Dagoeneko sarrera guztiak saldu dira; hortaz, Etxarri Aranazko kultur etxeko aretoa Euskal Herriko abeslari ospetsuak ikusteko bete da.
|
|
|
Bere ubarka, dakigunetik, Iturmendikoan egon da. Gaurtik ikusita harrigarria ematen du, baina kontuan hartu behar da Burundako sei herriek, bakoitzak bere nortasuna eta
|
hainbat
eskubide gordeta ere, udalerri eta komunitate bakarra osatzen zutela. Berehala ikusiko dugunez, Burundako almirantea Joane de Echeberria bakaikuarra zen 1531an.
|
|
|
Ezohikoa iruditu zaigu orduko hartan maizterrei ere erabakimena espres ematea, eta horren arrazoia une hartako koiuntura historikoan aurkitu dugu: 1820ko martxoan berriz ere indarra hartu zuen 1812ko (Espainiako) Konstituzioak, zeinak maizterrei ematen baitzizkien Antzinako Erregimenak ukatzen zizkien
|
hainbat
eskubide; horien artean zegoen, adibidez, herriko batzarretan parte hartzekoa (Mikelarena, 1990).
|
|
2020
|
|
|
Espainiako Estatuak oraindik ez du berretsi etxeko langileentzat lan duina eskatzen duen Lanaren Nazioarteko Erakundearen 189 hitzarmena. Onartuko balu,
|
hainbat
eskubide bermatu lituzke, besteak beste langabezia prestazioa. Hitzarmenak egoiliarren berezitasunak erregulatzen jartzen du indarra, esate baterako, soldataren zati bat' espezietan ordaintzeko' joera ezabatzen, zenbat orduz egon behar duten lantokian zehazten, eta gauez lanerako prest egon beharra mugatzen.
|
|
|
Baina beldur eta tentu handiz beti ere, bizitzeko ezinbestekoak dituen errekurtsoen onarpena administrazioaren eskuetan baitago. Hilabeteotan presio handia jasotzen ari dira zerbitzu sozialen aldetik, eta legez dagozkien
|
hainbat
eskubide ukatzeko mehatxua ere egin diete besteak beste aterpea Olarizun edo Errekaleorren bilatzeagatik... zerbitzu sozialek ezer eskaini ez dietelako joan direnean bertara.
|
|
|
Azkenean, ezarri ziren akordiorako oinarriak. Bertan, gutxieneko soldataz eta partzialtasunaz gain, beste
|
hainbat
eskubide eta baldintza aitortzen zaizkie futbolariei.
|
|
|
Oposizioko alderdiaren bozeramaileak, Encina Castresanak, adierazi du gobernuak ezarritako alarma egoerak, biztanleen zirkulazio librean eta beste
|
hainbat
eskubidetan eragina izateaz gain, “komertzioen, establezimenduen eta ostalaritzaren itxierak sortutako galera ekonomikoetan" ere eragina izango duela.
|
|
2021
|
|
|
Bukatzeko, aitortu eta miretsi beharra dago ikastolak herritik eta herriarentzat sortu zirela, eta euskal gizartearen gehiengo bat euskalduntzea;
|
hainbat
eskubide ukatzen zituen larderiazko erregimen politiko batean. Hala eta guztiz ere, azken urte hauetan iritzi zabala dago:
|
|
|
Aitortza eskatu du torturatu zuten Jon Patxi Arratibelek ere Zizurkilen: «Hori da, tamalez, Euskal Herriko gatazkaren testuinguruan gertatu diren hainbat eta
|
hainbat
eskubide urraketaren aitortzak gaur egun oraindik planteatzen duten erronka: poliziaren testigantzak edo bertsioak zeuden ebidentzien gainetik hartu dira aintzat urte luzeetan, estatuak baliatu duen indarkeriaren dimentsioa lausotzeko, ezkutatzeko, kamuflatzeko; eta, hala, gatazka politiko baten existentzia ukatzeko».
|
|
|
Ikusteko dago zamaketarien sindikatuek nola erantzungo duten; ebazpen horrek, Hego Euskal Herriko portuetakoaz gain, Espainiako portuetako lan harremanak baldintzatuko baititu. 2017an grebara jo zuten, eta protestaldi hartan lorturiko
|
hainbat
eskubide kolokan daude orain.
|
|
|
1301 urtean eskaini zion Diego López de Harok Begoñako asentamenduari eta Bilboko portuari hiribildu karta, Logroñoko foruaren babespean
|
hainbat
eskubide eta pribilegio aitortuz. 1310ean, Diegoren iloba María Diaz de Harok beste karta bat eskaini zion hiriari, honen pribilegioak handituz.
|
|
|
Teorikoki ez ezik, praktikoki ere emakumeak independentzia maila altuagoa lor zezan hainbat borroka garatu zituzten. Kontratu heterosexualak indarrean jarraitu bazuen ere,
|
hainbat
eskubide zibil, politiko eta sozial gauzatu zituzten. Sufragiorako eta parte hartze politikorako eskubideaz gain, gerraosteko ongizate eta babes sistema publikorako oinarriak finkatu zituzten:
|
|
2022
|
|
|
Bai, eta berdin dio lanbide arteko gutieneko soldata 5, 15 edo 100 euro igotzen badute. Etxebizitza merkatua arautzen ez den arte, edo gutieneko errenta unibertsala edo osasun mentalarekin zerikusia duten bertze
|
hainbat
eskubide bermatzen ez diren bitartean, ezin da prekaritatea bukatu. Ni, zentzu horretan, pribilegiatua sentitzen naiz eta pribilegio horiek erabiltzen ditut isilduta dauden gutxiengoak ikusarazteko, beti ere, umorearentzat tartea utzita.
|
|
|
«Txile zuzenbidezko estatu sozial eta demokratikoa da», dio zirriborroak.
|
Hainbat
eskubide jasotzen ditu, eta Compainsek dio gakoa eskubideen zatiezintasunean dagoela: «Venezuelako, Boliviako eta Ekuadorko konstituzionalismo berrian eskubide zibil, politiko eta sozialak zatiezinak direla aitortu zen, eta, modu horretan, konstituzioaren bermeak eskubide sozialetara luzatu ziren.
|
|
|
Genero autodeterminazioaren gaiaz gain,
|
hainbat
eskubide biltzen ditu legeak, LGTBI kolektiboko kideak babesteko. Esparru guztietan aukera berdintasunean parte hartzeko eskubidea aitortu die testuak, eta botere publikoek hori bermatzeko betebeharra dutela jaso.
|
|
|
Nahaspila antzua izan daiteke galdera bera. Argi dago
|
hainbat
eskubide ditugula, izate hutsagatik, baina jendarte injustu honetan horiek ez zaizkiola jendarte osoari bermatzen; eta hor hasten da lehia. Jakina da kapitalismoan ez dagoela denontzako eskubideen bermerik, baizik eta baliabideak lortzeko lehia.
|
|
2023
|
|
|
Dena den, iruditzen zait testuinguru horretan larritasunaz hitz egiteko interes ekonomikoak ere badaudela. Alarma egoera sortu eta salbuespen egoera batean larritasunaren izenean
|
hainbat
eskubide sozial eta politiko gutxitzeko arriskua nabarmena da.
|
|
|
Hego Jutlandian, Alemania eta Danimarkaren arteko mugaren iparraldean, daniera hiztunez gain aleman hiztunen gutxiengo bat bizi da. Talde honetako kideek
|
hainbat
eskubide linguistiko dituzte, besteak beste, alemanez irakasten den eskola batera joateko aukera. Hala ere, aleman hiztun komunitateko kide gehienek daniera dute ama hizkuntza.
|
|
|
Bizipoza elkartea, gaur egun 36 elkartek osatzen duten elkartea da eta guzti hauek izaera bereziko gaiak lantzen dituzten elkarteak dira,
|
hainbat
eskubide bete gabe eta behar bereziak dituzten haur eta familiek osatutakoak.
|
|
|
Genero autodeterminazioaren gaiaz gain,
|
hainbat
eskubide biltzen ditu legeak, LGTBI kolektiboko kideak babesteko. Esparru guztietan aukera berdintasunean parte hartzeko eskubidea aitortu die testuak, eta botere publikoek hori bermatzeko betebeharra dutela jaso.
|
|
|
Kanpainak iraun bitartean PPk Voxekin Extremaduran, Balearretan, Valentzian eta udal askotan egin dituen hitzarmenak ere garrantzitsuak izan dira herritarrak bozkatzera joateko, Voxek paperean jarria zuena praktikan jartzeko batere arazorik ez zegoela ikusi baitute, eta
|
hainbat
eskubide galtzeko arrisku errealaz ohartu dira. Alberto Nuñez Feijoo popularrarengana hurbil zitezkeen kontserbadore asko ere uxatu egin dituzte Voxekin egindako hitzarmenek.
|
|
|
Errolda ez izatea oztopo bat da
|
hainbat
eskubide lortzeko, deitzaileek azaldu dutenez. Esaterako, erroldarik ez duten pertsonek ezin dute osasun txartela lortu, eta ezin dute Lanbiden izenik eman.
|
|
|
Andres Paramio Junquera da Gipuzkoako hautagaia eta euren aldeko pankartak agertu dira eskualdean. Gizarte osoari eragiten dioten
|
hainbat
eskubideen aurka jotzen dute.
|