|
2021
|
|
|
Bertsolari aldizkariaren sortzaile eta lehen zuzendaria.
|
Hainbat
bertsolariren biografiaren egile Bertsolari Liburuak sailaren baitan. Rikardo Arregi kazetaritza sari bat eta bi Argia sari irabazitakoa bertsolaritzari buruzko kazetaritza lanengatik.
|
|
|
Ez zen Egañaren belaunaldia izan 1990eko hamarraldi hasierako bertsolaritzaren boomaren protagonista bakarra. Adinean aurrerago zihoan
|
hainbat
bertsolari ederki egokitu zitzaizkion olatu berriari: "[...] bertsolari beterano batzuk ezin hobeto egokitzen dira bertsogintza honetara:
|
|
|
372 Gozategiren Emoixtaxux moxutxuek famatua berea da, Hertzainakeko Gariren hainbat diskoren letrak egin zituen, Bizkar Hezurra taldearentzat ere idatzi zituen kantak, Mikel Urdangarinentzat, Trepi eta Arawak taldearentzat, Soziedad Alkoholikarentzat eta Selektha Kolektiboarentzat. Igelaren Bandarekin ere kolaboratu zuen Maialen Lujanbiorekin batera, eta Joseba Tapiaren Zaldibobo taldearekin ere bai beste
|
hainbat
bertsolarirekin batera. (Maia, 2017:
|
|
|
Bi urte geroago Juanjo Frankoren (1934) Uztapide emango da ezagutzera, oraingoan Endoiakoaren heriotza dela eta: "[...] bereziki interesgarriak dira haren funeraleko irudiak,
|
hainbat
bertsolarik bizkarrean nola eramaten duten ikusten dugu, egun ezin grisago batean" (Martinez, 2011: 45).
|
|
|
Azkenik, Iñaki Eizmendi Basarri, 1935eko txapelketan txapeldun eta 1936koan antolatzaile, aurkezle nahiz epaimahaiko gisa funtsezko paper bat jokatutakoa, kazetari izan zen bertsolari bezainbeste, gerora
|
hainbat
bertsolarik jarraituko zuten bidea irekiaz. Euzkadin, Argian, El Dían, Egunan eta Euzko Deyan idatzi zuen ziklo honetan, baita bertsolaritzaz ere, eta Zubimendi eta Luzearren irratsaioan ere kolaboratzaile finkoa izan zen, bertsoak ez ezik bertsolaritzari buruzko gogoetak eskainiaz.
|
|
|
Gerora
|
hainbat
bertsolari belaunaldi eman dituen klan garrantzitsuaren lehen katebegia da Kepa Enbeita() muxikarra. Abertzaletasun jeltzalean militatu zuen lehen bertsolari ezaguna izan zen, eta lotura horrek erabat markatu zuen beraren bertso ibilbidea197 Mitinetako saioetan espezializatu, eta bestelako saioak alde batera utzi zituen eta 1935eko nahiz 1936ko Bertsolari Guduetan ez zen parte hartzera iritsi.
|
|
|
Manuel Lasartek oso goiz egin zuen bere lehen agerpena Basarrik La Voz de Españarekin antolatutako lehen txapelketan, eta puntako bertsolaria izan zen. Baina bada apur bat harritzekoa beste
|
hainbat
bertsolariren aurretik 96 testurekin zerrendan seigarren agertzea. Bertsolariaren osasun pattalak esplikatzen du neurri batean datua, laguntza gisa prentsan oihartzuna izan zuten hainbat omenaldi antolatu baitzitzaizkion:
|
|
|
Baita gerora erabat ezezagunak suertatuko zaizkigun
|
hainbat
bertsolari ere. Topatu den kasurik pintoreskoena, ABCk bere zezenketa kroniketan dakarren hau izango da agian:
|
|
|
Gerora ere askotan egingo da azpimarra bertsolari analfabetoaren irudian, XIX. mende hartako funtsezko
|
hainbat
bertsolari —Iparragirre, Bilintx eta Otaño, esaterako— alfabetatuak izan arren. Eta ezagutzen diren lehen bertsolari handien artean baserrikoak ez ziren ofizioetan aritutakoak gehiengoa izan arren —aipaturikoez gain, Etxahun, Xenpelar eta Txirrita, esaterako—, baserriarekin lotuko da behin eta berriro bertsolaria.
|
|
|
Arrakasta horren ondotik
|
hainbat
bertsolari jarri zituen Zavalak langintza horietan. Esnalek zehazten duenez (2015:
|
|
|
Bestalde,
|
hainbat
bertsolari kontsakratu eta beste hainbat ezagutzera emateko balioko zuen txapelketak: " Izen berri asko plazaratu eta famaratu ziren, txapelketarik gabe hain ezagun egingo ez zirenak.
|
|
|
Onena etxeak garaiko 100.000 pezeta jarri zituen irabazlearentzat. Eta txapelketara animatu ez zen
|
hainbat
bertsolari garrantzitsuk eman zuten izena.
|
|
|
Basarrirena izan zen gehien zabaldu zen ahotsa, baina ez bakarra. Pixkanaka bertsolariei eginiko elkarrizketak ugarituz joan ziren, batetik, eta, bestetik, Zavalak
|
hainbat
bertsolari jarri zituen beren esperientziak kontatzen Auspoa sailean. Zikloaren amaiera aldera Amuriza ere azaldu zen, kazetari lanetan murgildutako bigarren bertsolari gisa.
|
|
|
2006ko urte hura, hain zuzen ere, garrantzitsua izan zen gazteen kexu horiek plazaratzeko. [...] kontua da
|
hainbat
bertsolari gaztek hainbat aldiz eta hainbat forotan hitz egin zutela haien kantatzeko gogo eta kantatzeko ezintasunaz. Esaterako, Jon Martinek horrela azaldu zuen elkarrizketa batean:
|
|
|
Basarriren figuran sakontzen du batean (1939/II/26," Iñaki Eizmeni ‘Basarri’"), Bertsolari Egunaren ideia nola ernatu zen azaltzen du bestean (1939/III/05," Bertsolari Egunaren sortzea"), 35eko txapelketan bizi izan zen giroa deskribatzen du hurrengoan (1939/III/05," Poxpolin jauregian"),
|
hainbat
bertsolariren soslaiak eta txapelketan egindako ekarpenak jorratzen ditu ondorengoetan (1939/III/19," Zepari" edo" Santakutz" eta 1939/III/26," Alkain aita semeak")... Gerrak mila puska egindako Txirritaren omenaldiko argazkia osatu eta zabaltzea da idazlearen xede ederra, euskalgintzaren eta bereziki bertsolaritzaren inguruan bildu zen jendarte haren bizi indarra eta grina gogoan iltzatzea.
|