|
2001
|
|
|
10 “18%”> “18%” 7,6 € AGS= gantz azido saturatuak/ AGM= gantz azido monoasegabeak/ AGP= gantz azido poliasegabeak Abantailak eta hasiberriak Batez ere gosarietara eta askarietara egokitzen diren elikagaiak dira, eta energia gehiago behar denean, adibidez, kirola egitean edo bestelako jarduera fisiko bizietan. Elikadura adituek uste dute kakaoa
|
hainbat
barietatetan jatea gomendagarria dela dieta orekatu baten barruan eta kantitate neurritsuetan, adin guztietako pertsona osasuntsuentzat. Hala ere, energia, koipeak, azukreak eta potasioa ematen dituelako, gehiegizko pisua edo obesitatea, beherakoa eta hesteetako xurgapen txarreko prozesuak, harriak behazun xixkuan, odoleko triglizerido maila handien arazoak, diabetea eta potasioa kontrolatzen duen dieta behar duen giltzurrun gaixotasuna dituelako, horien kontsumoa mugatuta egon daiteke edo, are, kontraindikatuta.
|
|
2002
|
|
|
Erabil ezazu kaiena, pikantea ateratzen den landarea. Haien purutasun mailaren arabera merkaturatuko dira, eta produktu baten intentsitatearen arabera,
|
hainbat
barietate lortuko dira. “Abantailetako bat destilazio selektiboa da, eta, zirkuitu itxia denez, ez du substantzia toxikorik isurtzen”, azaldu du Gutiérrezek.
|
|
2004
|
|
|
Mahaiko oliba deritzo
|
hainbat
barietatetako olibondoaren fruituari (Olea europea sativa Hoffg.
|
|
|
Azalea Ericazeo espeziekoa da eta Asiatik dator. Indian, Japonian, Txinan eta Kaukason
|
hainbat
barietate daude. Haren ezaugarri nagusietako bat da landare txiki gisa garatu daitekeela edo zuhaixka hostotsu bihur daitekeela, espeziearen arabera 4 metroko altueraraino.
|
|
|
Txokolatearen kontsumoa,
|
hainbat
barietatetan, aztertzen ari dira azken bosturtekoan, ustez ongintzazko propietateak dituela egiaztatu baita. Ezaugarri antioxidatzailez osatutako zerrendari, bereziki txokolate mikatzaz edo plazerez osatua, ikertzaileek estresaren aurkako efektuak gehitu dizkiote jaioberriei.
|
|
2005
|
|
|
Zeren, pare bat landare ekoiztera mugatzen bazara, zaila baita jendearen eskariari erantzutea, beste produktu ekologiko batzuk topatzea zaila da gainera. Beraz,
|
hainbat
barietate lantzen ditugu: borraja, tipula, erretzeko eta frijitzeko piperrak, tomatea, alberjiniak edo berenjenak, zerba, brokolia, azaloreaâ? ¦ Orduan, etxekoandrea azokara dator eta denetik aurkitzen du gure postuan; ez du hamaika postutan ibili behar; nahi duena eskaintza ekologikoan topatuko du.
|
|
|
Cordilineak 60 cm inguruko altuera har dezake, baina 4 eta 6 urte bitartean itxaron du erabat garatutako landare hori ikusteko, ez baita hazkunde azkarreko ale bat, eta urtean 10 edo 15 cm baino ez baita hazten.
|
Hainbat
barietate daude, hostoen kolorearen arabera bereizten direnak: berde lauak, krema eta berdea, gorria edo gorri bizia.
|
|
2006
|
|
|
Azkenik, Jose Etxebarria igo zen agertokira azkeneko saria jasotzera, eskarmentu handiko frutazain honek lan bikaina egin baitu nekazaritzaren alorrean. Euskal Herriko
|
hainbat
barietate ikertu eta berreskuratu izanak Nardiz sarietako bat erdiesteko bidean jarri zuen.
|
|
2007
|
|
|
Bestalde, barietate berriak egiteko material ugari dute: germoplasma banku handi bat dute, hau da,
|
hainbat
barietate komertzialen eta ikerketan lortutako klonen material genetikoa. Horri esker, barietate berriak erregistratu dituzte, eta horietako hiruk arrakasta komertziala izan dute.
|
|
|
Eskualde horietako bakoitzak, zaharrak zein berriak, ezaugarri bereiziak dituen produktu baten alde egiten du. Hori dela eta, eremu geografiko bakoitzak
|
hainbat
barietateko mahatsak erabiltzen ditu, eta, hala, prozesuak estandarizatzea lortzen dute. Hala, ezaugarri organoleptikoei dagokienez, produktu bakarra lortzen da.
|
|
2008
|
|
|
Proposatutako jarduera iradokitzaileenetako bat fruta denda batera joatea da. Ikasleek dendan ikusi dituzten frutak eta barazkiak apuntatu behar dituzte, eta
|
hainbat
barietate probatzera eta usainaren, zaporearen eta maizago jateko prest dauden ala ez hautematearen arabera puntuatzera animatzen dira. Snacken eta litxarrerien gaia haurrekin lantzeko, gominola poltsa baten etiketa interpretatzea proposatzen zaie.
|
|
|
Txokolatea babestea Kakaoaren berezitasun genetikoak ezagutzeak laborantza eta ekoizpen baldintzak hobetzen lagunduko du. Proiektuari ekiteko,
|
hainbat
barietate hautatu eta genetikoki hobetzeko egindako aurrerapenak dituzte adituek, gurutzatze teknika tradizionalen bidez. Horiekin, adibidez, landarea kanpoko mehatxuetatik izurriteetatik edo lehorteetatik gehien babesten duten geneak bilatu dituzte. Izan ere, adituek uste dute munduko kakao ekoizpenaren %30 galdu egin dela gaixotasunen batengatik, batez ere azken 15 urteetan, batez ere Afrikan, non urtean 600 mila tona kakao ekoizten baitira.
|
|
2009
|
|
|
Esteka), beren gazitze puntuan hautatuak, eta kalitate onekoak, elaborazio egokien pean, kontsumitzeko prest dagoen eta ongi kontserbatuko den produktua ematen dutenak. Espainian
|
hainbat
barietate daude, baina maizen “mahaiko olibak” egiteko erabiltzen direnak honako hauek dira: Oliba gizena:
|
|
|
Tea da uraren ondoren munduan gehien kontsumitzen den edaria.
|
Hainbat
barietate daude, besteak beste te berdea, zuhaitzetik hartzitu gabeko hostoekin egiten dena. Edari honen aparteko onuren berri ematen duten argitalpenak kontaezinak dira, nahiz eta emaitza guztiak ez dauden ondo dokumentatuta.
|
|
2010
|
|
|
Usaimen elektronikoa etorkizun handiko kontrol sistema bihurtu da sektore horretan. Ez da suntsitzailea, aplikatzen erraza da,
|
hainbat
barietate eta fruta kopurutara egokitzen da eta kontuan hartzen du “heltze organoleptikoa”, hau da, usainean, kolorean, zaporean edo testuran gertatzen diren aldaketak.
|
|
|
Egiteko, 20 eta 40 espezie bitarte erabiltzen dira, eta ez dago jatorrizko errezetarik egiteko. Berezitasun horrek azaltzen du
|
hainbat
barietate daudela gozagarri horretan. Osagaien proportzio desberdinetatik eratorritako ezaugarri eta ñabardura esklusiboak ditu.
|
|
|
Laranja ekologikoek duten bitamina nekazaritza tradizionaleko laranjetan dagoena baino handiagoa da, Valentziako Unibertsitate Politeknikoko (EHU) Ingeniaritza Agronomikoko eta Ingurune Naturaleko Goi Eskola Teknikoko (Etsiamn) ikertzaileek egindako azterketa konparatiboak erakusten duenez. Ikertzaileek
|
hainbat
barietateko laranja kopuru beraren kalitatearen zenbait azterketa konparatibo egin dituzte, ekoizpen ekologikokoak zein konbentzionalekoak, Valentziako hegoaldeko eskualdeetan kokatutako ustiategietatik datozenak. Orain arte lortutako emaitzen arabera, fruitu ekologikoek nutrizio balio handiagoa dute; izan ere, 100 mililitro laranja zuku ekologikorekin egunean gomendatutako bitamina dosia lortzen da, eta nekazaritza konbentzionaleko laranjak ez du dosi hori hartzen.
|
|
2011
|
|
|
Hala pentsatzen dute zenbait enpresa eta ikerketa zentrok, horien artean zenbait espainiar. Bioetanola eta biodiesela
|
hainbat
barietatetatik lortzea da helburua, batzuetan ingeniaritza genetikoaren bidez. Sustatzaileek abantaila ekonomikoak eta ingurumenekoak adierazten dituzte: landaketei irtenbidea ematen zaie eta lana sortzen da landa eremuan, elikagaietarako egokiak ez diren lurrak aprobetxatzen dira eta erregai fosilekiko mendekotasuna eta horiek kutsaduran eta klima aldaketan duten eragina murrizten da.
|
|
|
Horiek izenaren, motaren eta kokapen geografikoaren arabera aukeratu ziren, ahalik eta espektro genotipiko eta genetiko handiena estaltzeko. Lactuca generoko
|
hainbat
barietateren koloretako argazki ugarirekin batera aurkezten dira datu horiek. Lactuca generokoa da letxuga.
|
|
2012
|
|
|
Faktore horrek txakurrak gaixotasun horiek jasateko arrisku handiagoa du behar bezala elikatzen ez bada”. Kumeek beren adinerako eta tamainarako elikagai berezia hartu behar dute Gaur egun, txakurkumeentzako elikagaiek
|
hainbat
barietate dituzte tamainaren arabera. Hala, txakur txiki, ertain edo handientzako elikagaiak eros daitezke, behar desberdinak dituztelako, batez ere energiari eta behar dituzten makromineralei (kaltzioa eta fosforoa) dagokienez.
|
|
|
Elikagai lehor horri puppy edo lehen adinekoa deitzen zaio. Gaur egun, txakurkumeentzako elikagaiek
|
hainbat
barietate dituzte tamainaren arabera. Tarteko osaera du esnealdiaren eta “junior” edo gaztaroko elikagaiaren artean, hiru edo sei hilabetetik aurrera.
|
|
|
Errezeta arinak eta beroak negurako Irudia: CONSUMER EROSKI Neguan, kruziferoen familiakoak izaten dira ohikoenak; horien artean,
|
hainbat
barietate nabarmentzen dira: aza, Bruselako aza, brokolia, erremolatxa, apioa, arbia eta kolerrefaua, besteak beste.
|
|
2013
|
|
|
Azken finean, hizkuntza jakin bat zer den definitzean edo, zehatzago esanda, hizkuntza baten barruan zer barietate dauden definitzean, hein handi batean, hertsiki egiturez baino gehiago irudikapenez ari gara5 xix. mendearen amaieran, G. I. Ascolik adierazi zuen franko proventzera eta erretoromaniera izeneko hizkuntzak zeudela; bada, gutxienez ordutik dakigu hizkuntzen mugak ezartzean hiztunen kontzientzia kolektiboak kontuan ez hartzea, behinik behin, problematikoa dela (ikus Calvet 1996 eta Kremnitz 2006). Elaborazio bidezko hizkuntzen indibiduazio prozesua (Ausbau) —edo aurkako Einbau prozesua, hau da,
|
hainbat
barietate hizkuntza berean bateratzea— barietateen adibidez beteta dago; hau da, sistema linguistikoen adibidez. Adibide horiek, ikuspegi ideologiko desberdinetatik abiatuta, hainbat kategoriatan sailkatu izan dira:
|
|
|
Zaila da gazta tarta bat imajinatzea fruitu gorrien estaldura klasikorik gabe. Horregatik daude
|
hainbat
barietate: marrubiak, ahabiak, mugurdiak… Guztiak oso errazak dira, eta ez dago labea piztu beharrik, moussea bezala (masustak zein mugurdiak), postre erraz bat, oso ikusgarria eta oso aberatsa.
|
|
2015
|
|
|
Hartzaile dituzten landareen prozesu biologiko eta fisiologikoak aldatzen dituzte. Landare espezie batean edo espezie bereko
|
hainbat
barietatetan lortutako emaitzak oso bestelakoak izan daitezke. Barietate berean ere, egoera fenologiko eta dosi ezberdinetan, alde handiak egon daitezke emaitzetan, landarerako toxikoa izateraino.
|
|
2016
|
|
|
|
hainbat
barietate sortu dituzte. Adibidez, sagarra garrantzia handiko fruitua
|
|
|
Adituek zapore gozoagoa dute, platerak aurkezten dituzte edo begetal horiek prestatzeko zailtasunak izaten dituzte. Hori dela eta, barazki izoztuak konponbide ona izan daitezke, denbora laburragoan prestatzeko aukera ematen baitute, garbi agertzen dira eta
|
hainbat
barietate erabil daitezke urte osoan. Hala ere, asko dira ahoz ahoko barazki izoztuei buruzko mitoak.
|
|
|
Krema txanpinoia ere badago, kolore okreagokoa, eta txanpinoi arrea, pikardatua eta lotuagoa. Boletus generoko
|
hainbat
barietate jan daitezkeen perretxikoen onentzat jotzen dira. Shitake Japonian eta Txinan landutako perretxiko bat da.
|
|
2017
|
|
|
Lan horren ondorioz, Nafarroako sagarrondoen ia 400 barietate sailkatu ahal izan dituzte. " Zapore zaharrei eutsi diete sagarrondo mota horietako hainbatek; haiek baliatuz, badugu aukera zapore eta usain berri eta ezberdinekin urrats berriak egiteko; bertzalde, nekazaritzaren ikuspuntutik ere badute garrantzia, gaixotasunak jasaten dituztelako
|
hainbat
barietatek; mota horiek erabiltzen ahal ditugu, beraz, berriak sortzeko", erantsi du NUPeko irakasleak.
|
|
|
|
hainbat
barietate sortu dituzte. Adibidez, sagarra garrantzia handiko fruitua da Euskal Herrian.
|
|
|
Euskal Herriko hazia ereingo dute, Nafarroako Irunberritik nahiz Arabako Adana eta Derediatik ekarritakoa, hain zuzen. “Nahasketa erabiliko da, tartean ogia egiteko Euskal Herrikoak diren
|
hainbat
barietate zahar. Bretaiñia aldeko beste gari mota batzuk ere bai”, zehaztu du Iñaki Aristeta ‘Txatarras’ kultur elkarteko kide eta ekimenaren antolatzaileetakoa denak.
|
|
2018
|
|
|
Merkaturatzen diren piper ontziratu asko, antzina bezala, Amerikatik datoz. Gaur egun, kantitateez gain,
|
hainbat
barietate eta aurkezpen daude merkatuan.
|
|
2020
|
|
|
Izan ere, horietako asko ez ziren existitzen. Baina orain, merkatuan garrantzi handiagoa hartu dute eta askoz presentzia handiagoa dute,
|
hainbat
barietate eta ezaugarri organoleptiko erakargarrirekin. Arazo hori nahiko ohikoa da elikagai berriak direnean:
|
|
2021
|
|
|
Lur bigunetan asko jaiki ohi zen, baina zurtoina ez zitzaion mardultzen.
|
Hainbat
barietate zeuden, baina udazkenean erein eta maiatzean edo ekainean biltzen zena zen ugariena. Lihoaren laborantza XX. mendearen lehen herenean galdu zen.
|
|
|
Horrela, lortu nahi diren ezaugarrien arabera ia nahierara lor daitezke barietate berriak. Zaporea eta aroma Artikulu honen hasierako Cotton Candy mahats bitxia Kaliforniako ikertzaileek garatutako barietatea da,
|
hainbat
barietate gurutzatuz. Lan horretarako, beharrezkoa izan zen horietako 100.000 aurkitzea zortzi urtean.
|
|
|
Uste da bere jatorria duela mende batzuk hasi zela (lehenengo erregistroa XVII. mendekoa da, nahiz eta seguruenik zaharragoa izan), berezko mutazio baten ondorioz azal leuneko fruituak lortu ziren mertxikontzeei esker. Oraintsu garatu dena platerina da, paraguaiuaren azal leuneko bertsioa, eta
|
hainbat
barietate hibridatuta lortu da. Landareen testura ez da garrantzitsua ikuspegi organoleptikotik soilik.
|
|
|
300 pasta mota daude. Saltsa batzuk ondo konbina daitezke
|
hainbat
barietaterekin, eta beste batzuek, aldiz, pasta mota jakin bat eskatzen dute. Pasta leunarekin, adibidez, saltsa kantitate egokia jarri behar da.
|
|
|
Tomate ekologikoak, komertzialak eta antzinakoak landatu zituzten. 2015ean izan zen hori, baina bertatik ateratako ondorioek egungo ekoizpena baldintzatzen dute oraindik ere,
|
hainbat
barietate gogoan baitituzte ordutik. Proiektuko kideetako bat da Amaia Odriozola, eta haien kezketako bat azaldu du:
|
|
2023
|
|
|
Aranak: egokiak aukeratzeko aholkuak Aranak
|
hainbat
barietate ditu, errezeta batzuei besteei baino hobeto egokitzen zaizkienak. Aran horiak Argienek, horiek eta berdeek bezala, azal mikatzak dituzte; beraz, gelatinak eta marmeladak egiteko erabil daitezke.
|
|
|
Beta vulgaris cicla (zerba) delakoak hosto lodi eta mamitsuak ditu. Beta vulgaris (erremolatxa) laginak lur azpiko zati garatuagoa du, eta tuberkuluak
|
hainbat
barietate ditu, azukre azalaren edo mahaiaren arabera.
|