|
2005
|
|
|
Kopenhagen agerian geratu zen gizarte garapenaren helburu eta xedeek gizarte gatazka eta ezegonkortasun iturri nagusiak murriztera biderarazi lituzketela ahaleginak; gatazka eta ezegonkortasun iturri horietako bat arraza, erlijio edota beste
|
hainbat
arrazoiren eraginezko bazterketa izango genuke. Esparru horretan, azpimarratu egiten dira gizateriako gutxiengo baten zerbitzupean dauden munduko elite politiko eta ekonomikoek, kosmokraziak (Held eta McGrew, 2003)?
|
|
2008
|
|
|
Adituek zenbait hipotesi dituzte, baina kontua da errua ez dela gaizki hazi izana. TDAHan, seguruenik,
|
hainbat
arrazoik eragiten dute, besteak beste, faktore genetikoek bat egitea, neurotransmisoreen ezohiko funtzionamendua eta disfuntzio psikosozialak. Haurren %3 eta %5 artean eragiten du (oso litekeena da ikasgela bakoitzean haurren bat egotea), eta lau haur daude neskatila baten aurrean.
|
|
|
Hesteetako disbiosia hesteetako mikrofloraren desoreka kualitatibo eta kuantitatiboa da, haren jarduera metabolikoa eta hesteetan zehar duen banaketa. Desoreka hori
|
hainbat
arrazoik eragin dezakete, hala nola zenbait sendagairen efektuak, hala nola antibiotikoek, estresak eta faktore dietetikoek, hala nola dietako proteina gehiegi (batez ere animalia proteinak) eta azukre sinpleak, mendebaldeko dieten gaur egungo ezaugarriak. Hesteetako bakterioen kontzentrazioan gertatzen diren aldaketek asaldura edo eritasun kroniko eta endekapenezko asko garatzen edo okertzen lagun dezakete, hala nola, sabelaldea handitzea, idorreria kronikoa, hesteetako hantura gaixotasuna (kolon narritagarriaren sindromea) eta migrainak eta hantura gaixotasunak (artritis erreumatoidea, esaterako).
|
|
|
Estatistiken arabera, biztanleen %80k izango du noizbait. Gerrialdeko muskuluen distentsioak eta
|
hainbat
arrazoik eragiten dute. Ohikoenak estresa, gehiegizko esfortzu fisikoa eta jarrera txarrak dira oinez edo eserita.
|
|
|
“muskulu baten edo gehiagoren bat bateko eta nahigabeko uzkurdura, askotan mingarria eta, batzuetan, ezgaitzailea”. Nahiarekin neurririk hartu ezin ditugun uzkurdura horiek eta mina eragiten dutenak
|
hainbat
arrazoik eragiten dituzte: muskulu nekeak, deshidratazioak edo tenperatura altuetan egindako kirolek, besteak beste.
|
|
2009
|
|
|
Adinaren araberakoak Infekzio fungikoak adin guztietako pertsonetan sor daitezke, eta
|
hainbat
arrazoik eragin ditzakete.
|
|
|
Zehazki, oso denbora gutxi ematen da asteko menua planifikatzen, erosketak antolatzen eta plater landuagoak prestatzen, “etxeko salerosle, osasuntsu eta elikagarriagoak” direlakoan.
|
Hainbat
arrazoik eragin dute hori guztia, baina, agian, emakumeak etxetik kanpo lan egiteak izan du pisurik handiena. Bera arduratzen bazen etxeko lanez, lan egoera berriaren ondoren ez du hainbeste denborarik plater landuak eta etxekoak prestatzeko.
|
|
|
Baita XX. mendean zehar ere. Aipatu atzerakada
|
hainbat
arrazoik eragindakoa izan zen, ez naiz aipatzen hasiko, baina ziurtatzen dizuet ez zela kasualitatez gertatu... Horren guztiaren ondorioetako bat, euskara arrotza delakoan, jende askoren hizkuntzarekiko atxikimendu falta da.
|
|
|
Egiten diren delitu guztiek, alegia, delitu errealak, eragin lituzke alarma eta ondoeza, eta ez jakinekoa den delituak bakarrik, delitu jakin horretan neurriz gain ordezkatuta egonagatik pertsona atzeritarrak. Ordezkaritza neurriz gaineko hori
|
hainbat
arrazoik eragindakoa da, eta, jakina, alkateak aipaturikoak baino gehiago dira: lege egoera; gizarteko bazterkeria egoera; mugikortasun eragozpenak; lan merkatuan sartzeko aukera txikia edo batere ez izatea; etxe bat edukitzeko edo aterpean lo egiteko aukera txikia edo batere ez izatea; batik bat gizonezkoenak diren taldeak, mutil gazteek osaturikoak; eta delinkuentziaren zapalkuntzarekin zerikusia duten auzialdietako epaitegi batzuen jarduna hautazkoa eta arautu gabea denez gero, hainbat gizarte talde are eta zainduago dauzkate, eta susmagarriago dira, eta Poliziak beste talde batzuk baino gehiago geldiarazi eta arakatu ohi ditu.
|
|
2011
|
|
|
Jende asko pilatzen den tokiak direnez, ez dira salbuesten, bakarka bada ere, mota guztietako gorabeherak erregistratzetik. Ohikoenak lesio arinak dira,
|
hainbat
arrazoirengatik eragindakoak, hala nola kable aske batekin estropezu egitea edo objektu batekin kolpatzea. Azken batean, egoera horiek jolas parketik kanpo ere gerta daitezke.
|
|
2012
|
|
|
Irudia: Patrick Nijhuis Berriki egindako azterlan baten arabera,
|
hainbat
arrazoik eragindako heriotzen %6, 9 sedentarismoarekin lotuta daude. Sidneyko Unibertsitateko (Australia) Osasun Publikoko Eskolako ikertzaileek 222.500 boluntarioren artean egin dute lan hori.
|
|
2013
|
|
|
|
Hainbat
arrazoik eraginda jotzen dugu sare horietara: estimatzen dugun jendearengandik gertuago egoteko eta gure jarduerak eta jakin nahiak adierazteko, ahalik eta informazio gehiena eskuratzeko...
|
|
|
TheGiantVermin Epilepsia zakurretan, senda daiteke? Txakur baten epilepsia
|
hainbat
arrazoik eragin dezakete, besteak beste: garuneko tumoreak eta tiroidearen ezohiko funtzionamenduarekin zerikusia duten gaixotasunak.
|
|
|
Carolina Yegros psikologoak eta psikoanalistak azaltzen duenez, «eztabaidagai izan ohi da nork antolatuko dituen erabakitzea». Izan ere, Gabonetako ospakizunak prestatzeak sortzen duen estresa
|
hainbat
arrazoik eragin dezake. Pertsona batek, lan egin edo ez, uste badu festak prestatzea estresagarriegia dela, eskubidea du seme alabei, bilobei edo anai arrebei laguntza eskatzeko.
|
|
2016
|
|
|
izan da historian,
|
hainbat
arrazoik eraginda:
|
|
|
Eta umetxoen sexu esplotazioa eskandalagarria da. Gerra eta beste
|
hainbat
arrazoik eragindako derrigorrezko migrazioak familien loturak apurtzea dakar. Zaharrak eta gaixoak egungo kulturan ez dauke lekurik.
|
|
2017
|
|
|
Poloniarren migrazioa nahiko nabarmena izan da historian,
|
hainbat
arrazoik eraginda: Polonia banatua izana, zapaldutako matxinadak, atzerriko agintariek gobernatu izana.
|
|
2020
|
|
|
Ohartarazpen bat egin du NBE Nazio Batuen Erakundeak, eta pandemiak emakumeengan «inpaktu katastrofikoa» izango duela azaldu du,
|
hainbat
arrazoik eragindakoa. UNFPA Populazio Gaietarako Nazio Batuen Funtsak, Avenir Healthek, eta Johns Hopkins eta Victoria unibertsitateek egindako ikerketa baten arabera, itxialdian %20 areagotu daiteke genero indarkeria, ablazioak eta haurren ezkontza behartuek gora egingo dute eta zazpi milioi emakumek izan dezakete nahi gabeko haurdunaldia datozen hilabeteetan.
|
|
2022
|
|
|
Honela, saiatu arren muda gauzatzerik ez lortzea
|
hainbat
arrazoik eragiten dute. Hasteko, parte hartzaileek mintzakidea gaztelaniaz ezagutu izana aipatzen dute (52), baita, horrekin lotuta, ohitura falta (53) –Amorrortu eta besteren (2017) eta Goirigolzarri eta besteren (2019) lanetan bezala− eta euskaraz egitea arrotz egitea ere (54).
|
|
|
Estresa Estresa da praktika horren beste arrazoi bat.
|
Hainbat
arrazoik eragin dezakete, hala nola etxe aldaketa batek, oraindik ohitu ez den familiako kide berri baten presentziak, hala nola haurtxo batek edo haientzat mehatxua den edozein gertaera, pertsona edo animaliak. Errutina aldaketa batek edo zigortu izanak estresatuta senti daitezke.
|
|
2023
|
|
|
Beste eskuarekin, sartu termometroaren punta uzkitik (baselinarekin lubrifikatu dezakezu), eta bira egin palanka eginez, animaliaren uzki pareta uki dezan. Zer egin katuak sukarra badu Sukarra
|
hainbat
arrazoik eragin dezaketenez, onena albaitariarengana joatea da, katuari zer gertatzen zaion identifika dezan. American College of Beterinary Internal Medicine (ACVIM) erakundeak egindako azterketa baten arabera, minino batek sukarra izateak ez du esan nahi gaixotasun bat dagoenik.
|