|
2000
|
|
|
Urkabean, ordea, erortzen da burua, eta itzaltzen da buruko barren argia. Bai, onartzen dut nik ere ezen argi iraungi horretarik bertze mila piztu, eta argi berretua mundurat heda daitekeela eta barreia, heroi eta martirien etsenpluaren bidetik, nahiz eta batzuetan, osaba Joanikotek erraiten zuen bezala, ahantziak ere izan daitezkeen; eta onartzen dut, halaber, ezen
|
haien
odola emankorra eta ezin naroagoa izan daitekeela... baina nik nahiago ditut bere buruaz eta buruko gogoetez eta pentsuez baliatzen eta aitzinatzen diren pertsonak ezen ez bertzeen odoletik xurgaka eta hurrupaka dabiltzanak, nola izainak eta parasitoak. Eta ez ote dugu guztiok ere izainetarik eta parasitoetarik zerbait, noiz eta martiriak miresten baititugu, jaun André...?
|
|
|
Baina nireak alboratuz, eta atzera hari nagusira itzuliz, esan behar dut eguraldia ez zela ez hotz ez bero, Armando Bonilla zutik zegoela, erronkan, itzalita zegoen kamera bati finko finko begira, eta berak hartu zuela hitza aitorpen edo hustuketa bati ekiteko asmo sendoarekin; eta esan behar dut, zinez esan ere, Deere jaunak aurrez iradoki edo zituen basakeria izugarriak ez zirela inondik ere faltsukeria, Armando Bonillak berak delektazio psikopataz aitortu baitzituen hemen paperean idaztekoak ere ez direnak, bere izugarrian. Nire ustez, hala ere eta uste hau ziurtasun bihurtzea nahi nuke, baina ez dut horretarako arrazoi nahikorik aurkitu, Bonilla jauna gezurretan ari zen, plantak egiten, esan nahian bezala era guztietara larrutu behar zutenez, itaunketekin eta infamiekin eta gezurrekin txikitu behar zutenez, bada, bai, bidea erraztuko ziela, eta
|
haien
odol egarri basatia asetuko ziela denbora puska baterako, ziren astakeriarik beldurgarrienak asmatuz eta bere ahoan jarriz; eta erakutsiz, gainera, egin zituenak gustura egin zituela, eta harro zegoela egindako izugarrikeriez, eta atzera berriz egingo zituela, gogora eta zorion betean, aukera izanez gero; eta irakurlea ez uztearren, eta berari zor zaion errespetuz baina, era berean lumaren jabe d... Nahasi samarrak edo gertatzen bazaizkio irakurleari, barkamenak aurretik, baina oroimenak ahaztuta nahiago dituen gauzekin ez dago eskakizun handiekin ibiltzerik.
|
|
2001
|
|
|
" Parisko Komuna odolean itoa izandu zen. Milaka gizon emakume hilak eta espetxeratuak, baina martiri
|
haien
odola ez da alferrikakoa izanen. Harrezkero Parisko udaberriak, halako zerbait berezia ba du".
|
|
2003
|
|
|
|
Haien
odolari esker berreskuratu zituen beraz Frantziak, 1870ean aleman etsaiak ebatsi lurrak, eta Rhin ibaiaren ertzean finkatu zituen sekulakotz bere zedarri naturalak.
|
|
2006
|
|
|
Bestalde, Lilithen mendekua ere ez da hutsala izan: Lilithek beretzat hartzen du haur jaio berrien bizitza indarra; haurrak behar bezala babestuta ez daudenean,
|
haien
odola edo bizi ahalmena zurrupatzen du banpiro baten gisa, eta indar horrekin sortzen ditu seme demonio gehiago.
|
|
2007
|
|
|
Ez nintzela odol berekoa aditu behar izan nuen, alde egin baino lehen.
|
Haien
odola baino ardoa nahiago nuela erantzun nien nik, oinez aldapan behera nindoala, baina ez zidaten entzun, edo ez entzunarena egin zuten, ez dakit. Dakidana da kalerako bidean nindoala, irribarre zantzuak eta karkarak iritsi zitzaizkidala.
|
|
|
Beste bat ere eman nahi izan dit baina haren lagunak babestu nau, bere gorputza tartean jarrita. Txukunak geratu dira hango bazterrak, San Martin eguna iduri zuen bazter
|
haietako
odol kolorea ikusita.
|
|
2008
|
|
|
Haize finak bizkarrezurrean hotzikara eragin zionean jaso zuen sorbalda, behin eta berriz, mugimendu
|
haiekin
odola mugiarazi eta berotasuna etor zekion.
|
|
2010
|
|
|
Iraungitako espezie ornodunen gorputzen tenperatura neurtzeko baliagarria izan daitekeen lehenbiziko metodoa garatu berri dute Floridako Unibertsitatean. Aurkikuntzari esker, karbonoa eta fosiletako isotopo astunak aztertuz, doitasun handiagoz zehaztu ahal izango lukete zientzialariek animalia
|
haiek
odol berokoak edo hotzekoak ote ziren, adibidez. Aldi berean, iraungitako animaliak bizi ziren garaietako giro tenperaturen estimazio hobea ere lor lezakete.
|
|
|
Baina, hara non!, krisi guztietan agertzen diren bele beltz beltzak, krisien sortzaile diren ber gisan haien esperoan daudela diruditen horiek, agertu zaizkizu karranka egiten ez duzula derrigorrezko lan nahikoa bete, zure lana ez dela izan
|
haien
odol egarriak behar bezain emankorra, ez zaituztela oraindik esplotatu haien sistemak finantzatu ahal izateraino zeure zaletasun xume bezain xarmagarri horietan diru premia itogarririk gabe zeure kabuz aritzea. Karranka, azkeneko bizi gogoak ere haiei zor dizkiezula.
|
|
|
Etorri zen kapitain bat, capitdn Degrela, eta harenga bat eman zuen udaletxeko arkupean herriko zazpi gizon fusilatu eta gero, tartean Humberto, nire lagun handia, gizon zintzo askoa. Beren bizia emateko prest zeuden soldaduak nahi zituela esan zuen, berak hala al zeuden, Espainiak eta erlijioak
|
haien
odol gorria behar zutela. " Necesito vuestra roja sangre esan zuen.
|
|
2011
|
|
|
Ikerketan, sagu gazteak (3 hilabetekoak) eta zaharrak (2 urtekoak) erabili dituzte. Zaharren eta gazteen arteko bikoteak osatu zituzten, eta
|
haien
odol zirkulazioak elkar konektatu zituzten. Gero, garunean aldaketarik izan ote zen begiratu zuten; zehazki, hipokanpoaren zelula kopuruari erreparatu zioten.
|
|
|
Dirudienez, bisturi bat edo laban txiki zorrotza erabili du emakumeak akabatzeko. Hori eginda, gorpuei zatiki batzuk kendu dizkie,
|
haien
odola garbitu eta abitu zuriaz jantzi ditu. Hori guztia, bere gordelekuan.
|
|
|
Zauri haien ondorioz hilez gero, idolatrak irabaziak zituen salbazioa eta loria. Beste batzuek seme alabak eraman eta bertan sakrifikatzen omen zituzten,
|
haien
odolaz aurpegia eta eskuak igurtziz. Era horretan hildakoak santutzat zituzten, eta, zenbat eta hildako gehiago izan, orduan eta ohore handiagoa jasotzen zuen familiak.
|
|
|
Hauxe itaundu nion gero Aztiari?: Eta gazte jendea hiltzen dute beroriek,
|
haien
odola jainkoei eskaintzeko?
|
|
|
Espainolak hona etortzearekin amaitu duk hori. Espainolek harrapatzen ditiztek orain gazteak, baina ez
|
haien
odola jainkoei eskaintzeko, hemengo herriak hondatu eta gazteok euren morroi edo neskato egiteko baino. Horregatik eskaintzen zieagu orain abereen odola jainkoei, baina horren emaitza ez duk hain ona.
|
|
|
Badaiteke, bizkitartean, aireak baitarabiltza hazi horiek. Baina, zorri eta kukusoek ez badiete gaitzik ematen oiloer, ahultzen bederen badituzte,
|
haien
odoletik alha direnaz geroz: eta oilo ahulean sartzen bada edozein gaitz, ageri da hau gehienduko zaiola erraxkiago, ezen ez izan balitz oiloa azkar.
|
|
2012
|
|
|
Amazonas eta Orinoco ibai arroetan bizi ohi da, eta arrain handiagoen zakatzetan finkatu ohi da
|
haiei
odola zurrupatzeko. Horretarako, lehen aipatutako bizartxo sentsorialez gain (arraintxoa non dagoen eta zer duen bere azpian ezagutzeko ezin hobeak) baditu orratz edo arantza antzeko beste batzuk buruaren aurreko aldeak, atzerantz zuzenduak, txibiak eta potak harrapatzeko erabiltzen diren korainetan izan ohi diren amuen antzekoa.
|
|
|
Aurreko mendeetan Amerikan, Afrikan eta Asian lur eta ondasunak arpilatzeari ekinez, bere biztanleriaren harribitxirik baliotsuenak harturik miseriaren jantzia eramatera kondenatu zituzten. Noizbait lurralde haiek bere independentzia erdietsi zuten (inork eman barik
|
haiek
odol eta izerdiz hartu zutelako), baina oraindik europar bankari eta enpresa erraldoien menpean behin betiko zorraren kateaz loturik bizi dira, egunetik egunera mandatariak aberatsago eta bertako biztanleria pobreago izanik. Eta miseria horren muturrean, horra hor Somaliako kosta lurralde aberatsen zabortegi bihurturik, zabortegi bat non bertako biztanleriak bizitza duina egiteko aukera txikienik ere ez duen.
|
|
|
Esan zidanez, bi hilabete zeramatzan begirik bildu gabe. Animoak ematearren esan nion bere adinean ez zegoela asko lo egin beharrik ondo egoteko, gure ama bera askoz luzaroago bizi izango zela hain sarri lo egin beharragatik izan ez balitz; lo kuluxka
|
haietan
odola burmuinetan sartu eta pixkanaka dena hartzen zuela eta azkenean horrexek eraman zuela.
|
|
|
|
Haien
odola gutan kantuz baita ari
|
|
2013
|
|
|
Horrela beste alderaino iristen dira, eta gero, milaka inurri pasatzen dira zubitik. Eta inurriez elikatzen ziren armiarma iletsuak deskribatu zituen. Nahiko inurririk aurkitzen ez dutenean, txori txikiak hartzen dituzte habietatik, eta
|
haien
odola xurgatzen dute. Noizbehinka azala aldatzen dute, beldarrek bezala, baina ez ditut inoiz hegan egiten ikusi.
|
|
|
Behin baino gehiagotan entzun dut Yuma askok ez zituztela fraideak hilda ikusi nahi. Dena den, isuri egin zuten
|
haien
odola, eta honen berri eman zidan emakumea nahiko hurbil zegoen hilzorian egiten zituzten intziri errukarriak entzuteko. Emakume kristauaren senarrak haien gorpu bizigabeak berreskuratu, eta lur eman zien.
|
|
2014
|
|
|
Toalla ez da musuzapia bezalakoa. Tolestutako musuzapi
|
haietan
odola zabaldu egiten zen, ehunean lerro gorriak markatuz. Badaki toallaren ehunek lehenago xurgatuko dutela ahoan sortuko zaion putzutxoa eta ez dela odola inora zabalduko.
|
|
|
Handik aurrera, gotzaindegi nahiz monastegietan errege frankoen zinezko kultu erlijioso bat atondu da, nolanahiko ipuin santu eta mitoekin erregeen gorazarretan. Erregeak zuzenean zerutik uso batek ekarritako olio santuz konsakratuak izango dira;
|
haien
odolaren eta gorputzaren santutasunean sinetsiko da, gaixoak sendatzeko dohain mirarizkoa usteko zaie. Errege frankoek Jainkoak bereziki eurei emandako misioa dute Eliza babesteko, fedea zabaltzeko, debozioa zaintzeko, etab. Davidekin eta Salomonekin berdinduko dira, eta katedraletan erakusten diren Itun Zaharreko errege eta profeten irudi zoragarrietan, fededun apalak bere erregeak eta elizako jaun nagusiak ikusiko ditu, Elizak hala irakatsita (Egiptoko faraoientzat piramideak direna, errege frankoentzat katedralegotikoak dira).
|
|
2015
|
|
|
Liburuaren azalean daude gakoak,
|
haien artean
Odol mamituak izenburua, gorputzaren fisikotasuna agerian jartzen duena, bere jario eta okelekin: " Eta odolarekin erdi disolbatuta ateratzen zaizkizu arantza, azazkal, metal, kristal zatiak; gatzatutako odola da, mamitua, baina, aldi berean, Gorria da, zure barrutik, zaurietatik, irteten".
|
|
|
Burua astindu nuen. Jainkoa, askatasuna, aberria, ideia lausoegiak ziren niretzat
|
haien alde
odol tanta bakar bat isurtzeko. Rikkaren irribarrea, Arkameko gure gelatxoa... horien alde bai merezi zuela borrokatzea.
|
|
|
Antzerkia ala gertaera ikaragarria? Ez dakit, baina txanodun
|
haien
odol hotzak hunkitu egin ninduen, hain harro eta seguru, beren inguruan txakurrek eta begiluzeek nora ezean eta asaldaturik estropezu egiten zuten bitartean!
|
|
|
—Bo!
|
Haien
odol moldea izanen duk: Izaten ahal duk gurea baino argitsuagoa.
|
|
|
|
Haien
odola da.
|
|
2016
|
|
|
–Ez, esan nuen?, borboitarrak ez dira inola ere arraza ankerrekoak: oker ibil daitezke, guztiok bezala, baina otzantasuna dario
|
haien
odolari.?
|
|
|
Hala bazen, gaitz erdi. Baina haurrak hil eta
|
haien
odola erabiltzen duen ero talde bat baldin badugu gurean, kontua serioa izan daiteke.
|
|
|
egin zieten atzo eta
|
haien
odolak
|
|
2017
|
|
|
Azalpenak aurkitzerakoan, bada eragozpen esanguratsu bat: sorginen aurkako karguak hain dira irrigarriak eta sinesgaitzak, ezinezkoa baita beste edozein zio edo krimenekin neurtzea.12 Nola azal daiteke bi mendez baino gehiagoz Europako hainbat herrialdetan ehun milaka emakume epaitu, torturatu, bizirik erre edo urkatu izana, beren gorputzak eta arima deabruari saltzeaz akusatuta, edota magiaren bidez haur mordoa hiltzeaz,
|
haien
odola xurgatzeaz, haien haragiarekin edabeak egiteaz, auzokoen heriotza eragiteaz, ganadua eta uztak suntsitzeaz, ekaitzak sortzeaz eta beste hainbat izugarrikeria egiteaz akusatuta? (Hala eta guztiz, gaur egun ere, garai hartako sinesmenen egituran sorgin ehiza nahiko arrazoizkoa izan zela sinetsarazi nahi digu zenbait historialarik!)
|
|
|
Mantxa beltz
|
haiek
odolarenak ziren.
|
|
|
egin zieten atzo eta
|
haien
odolak mendekua eskatzen du. Nork uka dezake hemendik aurrera agintean dauden tigreak langileen odolaren egarri direla?
|
|
|
(edo indio
|
haien
odolaz ez ote dira gorri patata, biper eta ilarrak. Haien odol tantak ez ote dira gure herri bestetako lepoko ala gerriko oihal gorri horik?)
|
|
|
(edo indio haien odolaz ez ote dira gorri patata, biper eta ilarrak?
|
Haien
odol tantak ez ote dira gure herri bestetako lepoko ala gerriko oihal gorri horik?)
|
|
2018
|
|
|
1919ko Zeruko Argia" Aldizkingi Edergarridun" erlijioso hartatik oraingo komunikabide eraldatzaile eta independentera, ehun urteko tartea egoteaz gain, hezur eta haragiz ere alde ikaragarria dagoela bistakoa da. Baina
|
haien arteko
odol bera darama: euskara.
|
|
|
Nire ausardia amaigabea zen; sarri ateratzen nuen pistola. Besteen beldurraz elikatzeaz gozatzen nuen, drakularen antzera,
|
haien
odola edanez... Jendearen aurpegikeretan marrazten zen izuak boteretsu egiten ninduen, eta azkenean nire handiusteak galdu ninduen.
|
|
|
Istorio harrigarriak zekizkien Susok, kontu lazgarriak, aspaldi handian gertatuak edo berriki jazotakoak, den denak amonari entzunak. Hark eman zidan Rebordechaoko lobishome edo giza otsoaren berri, madarikazio ankerraren ondorioz otso bilakatzen zen gizagaixoa, Allarizko basoan hamar lagun baino gehiago akabatu zituena,
|
haien
odola xurgatzera eta hesteak jatera bultzatzen zuen grina gaiztotik ihes egin ezinik. Susok zioenez, inork botatako fada edo madarikazioa izaten zen norbait lobishome bilakatzearen arrazoia.
|
|
|
–Den denak jausi ziren, bata bestearen atzean, eta, azkenean, neu ere amildu nintzen haien artean. Nire gorpuak bat egin zuen haien gorpuekin,
|
haien
odolarekin, haien erraiekin, haien gorputz adar moztuekin, haien usainarekin, herio usain beltzarekin...
|
|
2019
|
|
|
Hamar urtetik gora eman zituen umeak bahitzen, prostituitzen eta hiltzen, gero haien gorpuzkiekin askotariko sendagaiak egiteko. Haur haietako batzuk titiko umeak besterik ez ziren, eta banpiroak
|
haien
odola, ileak, hezurrak eta bereziki gantza erabiltzen zituen bere edabeak egiteko. Sendagai haiek oso preziatuak ziren gizarte maila altuko jendearen artean:
|
|
|
Gero, eguzki egun bateko egunsentiko distira dudazkoak zortzi (edo hamar) soldadu hil, mozkor edo lo haien eskulturak estofatu zituen. Elkarrekin zeuden eta ukuiluko belar ondua ondo melatua zuen
|
haien
odol emariak. Zortziak (edo hamarrak) abereak bezala odolustuta hil ziren, ondorengo ikerkuntzak aurkitu ez zuen aiztoaren xaflaz.
|
|
2021
|
|
|
–Ez nago politikariek hiletetan egiten duten antzerki horrekin guztiarekin ados, hori ere esan beharra dut. Poliziak gerrara bidaltzen dituzte, eta gero
|
haien
odolaren gainean zeremonia sataniko hori egite dute, besteen heriotzaz baliatzeko. Patetikoa da.
|
|
|
Lotsa nintzen Blumenfelden begirada hotz eta etsituaren pean, baina lotsa ez zen arrazoi bat; gudu zelai zartatu eta odoltsuen gainetik, errukirik gabeko lazturaz betetzen ninduten zaurituen auhenek. Pirinioen atzean, faxisten balek Espainiako langileak hiltzen zituzten, baina bizitza frantsesen prezioan eros nezakeen
|
haien
odola. Neurea ez zen beste edozein bizitzaren truke, alegia?
|
|
|
Autopsiek dagoeneko ezagunak zaizkigun emaitzak guztiz ziurtatu zain gaude: erleak ahoan sartzeak eragindako asfixiaren ondoriozko heriotza,
|
haien
odolean Rohypnol agertzea... eta berri gutxi gainerakoan.
|
|
|
|
Haien
odola isuri eta espirituak suntsituz bere mesederako.
|
|
2022
|
|
|
40 lagun, larunbat gau hotz batean. Hor ikusten da jendeak taldearekiko duen konpromisoa,
|
haiek gabe
Odolaren Mintzoa oraindik bizirik egotea ez zen posible izango. Jarraitzaile fidelak izan ditugu urteotan.
|
|
|
Eta okerrena: juduek haur kristauak bahitzen zituzten
|
haien
odola edateko! On Eladiok marrazki bat erakutsi zigun:
|
|
2023
|
|
|
" Antzinaroan bertan, kontatzen da badirela izaki sobrenatural eta deabruak, eta, adibidez, oso sasoiz ageri dira etxe zarratuetan sartzeko metamorfosia egin ahal duten emakumeak. Mendebaldeko tradizioan hortxe daude beti mito horiek, eta horien helburua da azaltzea badaudela espiritu gaizto batzuk etxeetara sartu eta haur jaio berriak itotzeko ahalmena dutenak,
|
haiei
odola xurgatuz... Haur desiratu gabeak, edo hazi ezin zituztenak, hiltzeko ere balio ahal zuen azalpenak".
|