|
2002
|
|
|
Otso kutsatua hil egingo da lehenago edo beranduago eta gero, edozein kasutan ere haren haragia bazka izango da sarraskijaleentzat: korbido, sai, azeri, basurde, beste otso eta abarrentzat eta haiek ere akabatu egingo dira; eta
|
haien
haragia ere jan egingo du beste sarraskijaleren batek, eta horrela, kontzentrazioak hilgarri izateari utzi arte.
|
|
2003
|
|
|
Iturriko idazleak esaten duen moduan, elikagai astunak ziren nagusi; eta
|
haien artean
haragi eta arrainak nahasturik. Eta azkenean beti gozo eta frutekin bukatzen zen jana (gosari nahiz afaritan).
|
|
|
Markatzea zirkularra izanen da aldi baterako salbuespena duten establezimenduetako haragientzat. Bibliografía ARAUDIA Urriaren 14ko 2044/ 1994 Errege Dekretua, basa ehizako animaliak hiltzeko eta
|
haien
haragia ekoitzi eta merkaturatzeko osasun eta osasun baldintzak ezartzen dituena (BOE, 298 zk., 1994ko abenduaren 14koa).
|
|
|
Gai horri buruzko berariazko araudia, 1994koa, ehizatik datozen haragiei soilik aplikatzen zaie (salbuespen batzuekin), merkaturatu eta giza kontsumorako badira. Arauak basa ehizako animaliak hiltzeko eta
|
haien
haragia ekoitzi eta merkaturatzeko osasun eta osasun baldintzak arautzen ditu. Araua behar baten ondorio izan zen, Espainiak gaiaren inguruan zuen legezko egoera, 1983koa, Espainia Europako Batasunean sartu ondoren barne merkatuaren egoera berrira egokitu behar baitzen.
|
|
2006
|
|
|
Migelena ziburutarra gero.
|
Haien
haragi erreak lasterka abiarazi zuen apezpikuarengana. Etxauzek eta biek estimazioa zioten elkarri, aspaldidanik.
|
|
2007
|
|
|
Gaztelaniazko komunikabideetan ez zuen izan oihartzunik kontu honek. Frantziakoetan zerbait bai, eta besteren artean Paris Match astekariak elkarrizketa egin zion Ebringer doktoreari; kazetariari erantzunez, honek argi eta garbi adierazi zuen bere ikerlanetan oinarrituta Britainia Handiko Gobernuak alfer alferrik akabatu zituela milioika abere haiek, gaitza immunologikoa zela eta ez kutsakorra, eta gizakiak jan zitzakeela
|
haien
haragiak. Frantzian bazeukan eta badauka garrantzia gai honek, esku artean erabili dutelako urte horietan zer egin beren artaldeetako askorekin ardien Scrapie eritasuna dela eta.
|
|
2008
|
|
|
Eta Nazariok turuta hartu eta, beste hiru anaiak iratzartzeko, egunero jotzeari ekin zion, hartarako osaba Bixentek lehentxeago esnatu behar izaten bazuen ere egunero? harik eta turuta hots
|
haiek
haragi haragian errotu zitzaizkion arte, Nazariok berak aurrerantzean behin baino gehiagotan aitortuko zuenez: alde batetik, maitasun mirespenezko sentimendu sakonak sortarazten zizkiolako, etxeko historiari eta odolari lotuak, eta bestetik, denborarekin diziplinaren eta jarraikitasunaren sinbolo bihurtu zitzaizkiolako?
|
|
|
Edo esan daiteke, halaber, guztiz kontrako norabidean gertatu zitzaiola ezustekoa. Izan ere, markesa andereak espero ez bezala, sinetsia behar baitzuen gutun
|
haiek
haragia eta haragiaren beharrak izango zituztela ardatz?, beste adierazpide batzuk aurkitu zituen, beste hizkera bat eta beste mintzamolde bat?, maitasun idealizatu baten funtzioan betiere: munduko pasio guztia zuten, baina airearekin eta mundu espiritualarekin lotuagoa zegoen, lurrarekin eta lurraren miseriekin baino.
|
|
|
NARRATZAILEA
|
Haien
haragia jan dugu, haien koipea erreta berotu gara, eta beraien larruarekin jantziak egin ditugu. Halaber, udan ehizean aritzeko kanpadendak eta kayakak egin ditugu.
|
|
|
Eta Nazariok turuta hartu eta, beste hiru anaiak iratzartzeko, egunero jotzeari ekin zion, hartarako osaba Bixentek lehentxeago esnatu behar izaten bazuen ere egunero... harik eta turuta hots
|
haiek
haragi haragian errotu zitzaizkion arte, Nazariok berak aurrerantzean behin baino gehiagotan aitortuko zuenez: alde batetik, maitasun mirespenezko sentimendu sakonak sortarazten zizkiolako, etxeko historiari eta odolari lotuak, eta bestetik, denborarekin diziplinaren eta jarraikitasunaren sinbolo bihurtu zitzaizkiolako... diziplinarik eta jarraikitasunik gabe nekez iritsiko baitzen iritsi zèn tokira.
|
|
|
Edo esan daiteke, halaber, guztiz kontrako norabidean gertatu zitzaiola ezustekoa. Izan ere, markesa andereak espero ez bezala –sinetsia behar baitzuen gutun
|
haiek
haragia eta haragiaren beharrak izango zituztela ardatz–, beste adierazpide batzuk aurkitu zituen –beste hizkera bat eta beste mintzamolde bat–, maitasun idealizatu baten funtzioan betiere: munduko pasio guztia zuten, baina airearekin eta mundu espiritualarekin lotuagoa zegoen, lurrarekin eta lurraren miseriekin baino.
|
|
|
Eta Nazariok turuta hartu eta, beste hiru anaiak iratzartzeko, egunero jotzeari ekin zion, hartarako osaba Bixentek lehentxeago esnatu behar izaten bazuen ere egunero... harik eta turuta hots
|
haiek
haragi haragian errotu zitzaizkion arte, Nazariok berak aurrerantzean behin baino gehiagotan aitortuko zuenez: alde batetik, maitasun mirespenezko sentimendu sakonak sortarazten zizkiolako, etxeko historiari eta odolari lotuak, eta bestetik, denborarekin diziplinaren eta jarraikitasunaren sinbolo bihurtu zitzaizkiolako... diziplinarik eta jarraikitasunik gabe nekez iritsiko baitzen iritsi zèn tokira.
|
|
2010
|
|
|
Hurrengo hitzorduan barkamena eskatu zidan, jakina, eta nik ere barkamena eskatu, eta horrela egon ginen biok irribarretsu, eskuak eskuetan lotu genituen arte; edo, lotu zitzaizkigula? esan behar ote dut?, zeren eskuak bai baitzekien ordurako beste eskurako bidea, eta zeren eskuak eskua aurkitu bezain laster mugagabetu baitzitzaizkigun gorputz arimen mugak, barkamenak gure aldeak eta bestelakotasunak limatu balitu bezala eta harrokeriaren ertzak jan, nitasun bat beste nitasun batean urtuz eta bi gorputz zeudèn tokian bakarra osatuz?; bai, egia da egoera
|
haietan
haragiaren bultzada nabaritzen nuela neure baitan, beti aurrerago bultzatzen ninduena, nengoèn puntutik haratago, baina egia da, halaber, denboraren aterpe hartan aroma hura aditzen nuelako, Bécquerren poemen esentzia desdenborazkoarekin lotuta egon zitekeena eta nortasunaren alde ekintzailea geldiarazten zidana; edo susmoa nuelako apaizen ahotik mila bider entzuna egia izan zitekeela:... haragia zaldi ero aseezina bihur zitekeela, alegia, edonori ihes egin ziezaiokeena, motzean lotu ezean; edo bekatu itsusi bat egin nahi ez nuelako, Helena damutzeko moduan lohi zezakeena??; egia da, halaber, nioen?, ni, neure tokiari eutsiz, puntu hartan gelditzen nintzela?, airezko puntu hartan?
|
|
|
Parrillan egostea “kontzentrazio teknika” deritzenen artean sartzen da: elikagai bat oso ingurune bero batean kozinatzean, proteinak eta
|
haien
haragien zukuak azkar koagulatzea lortzen da, eta, hala, elikagaiak kanporatzea saihesten da. Elikagaia guztiz prestatzen da barruan, bere zukuak erabiliz, eta, beraz, zaporetsua eta mamitsua geratzen da.
|
|
|
...tu zitzaizkigula" esan behar ote dut?, zeren eskuak bai baitzekien ordurako beste eskurako bidea, eta zeren eskuak eskua aurkitu bezain laster mugagabetu baitzitzaizkigun gorputz arimen mugak, barkamenak gure aldeak eta bestelakotasunak limatu balitu bezala eta harrokeriaren ertzak jan, nitasun bat beste nitasun batean urtuz eta bi gorputz zeudèn tokian bakarra osatuz...; bai, egia da egoera
|
haietan
haragiaren bultzada nabaritzen nuela neure baitan, beti aurrerago bultzatzen ninduena, nengoèn puntutik haratago, baina egia da, halaber —denboraren aterpe hartan aroma hura aditzen nuelako, Bécquerren poemen esentzia desdenborazkoarekin lotuta egon zitekeena eta nortasunaren alde ekintzailea geldiarazten zidana; edo susmoa nuelako apaizen ahotik mila bider entzuna egia izan zitekeela:... haragia zaldi ero aseezina bihur zitekeela, alegia, edonori ihes egin ziezaiokeena, motzean lotu ezean; edo bekatu itsusi bat egin nahi ez nuelako, Helena damutzeko moduan lohi zezakeena... —; egia da, halaber —nioen—, ni, neure tokiari eutsiz, puntu hartan gelditzen nintzela —‘airezko puntu hartan’ esango nuke orain, zuk muturra okertuko badidazu ere, Damaso—, debeku marra igaro gabe, Novalisen eta maitasun neurrigabearen lore urdina gogoan, neurriaren zentzu gutxieneko bat gidari, artean Novalis ezagutzen ez nuen arren; halaxe esan dut, eta halaxe gogoratzen ditut gauza haiek; eta ez ditut, ez, neure" merituak" aipatzearren kontatzen, zin degizut —tontotzat ere hartuko ninduke batek baino gehiagok, seguru baietz, Helenarekin era lohi eta basatiago batean ez jokatzeagatik—, hitz hori ere aspaldi sartu bainuen —zer da, bada, merituak egitea, guztia edo ia guztia emana datorkigunean! — hitz handi hutsalen zerrenda partikularrean.
|
|
2011
|
|
|
Asko hartzen zen inguru hartan. Arroz ale txiki
|
haiek
haragi edo arrain zatiakaz egosi eta jateko gozoa izaten zen. Sarri atontzen genuen janari hori.
|
|
2012
|
|
|
arreta, salbaia, desikasi. Orain utzi ditut erortzen, eta
|
haien
haragiari kosk egiten diot, umetan mendira joan eta edozein arbolatatik hartutako sagarrari hozka egiten nion bezala.
|
|
|
Lehenik eta behin, Ostirali esan nion nire ahuntz taldetik urtebeteko ahuntza, antxumearen eta ahuntzaren artekoa, hartu eta hiltzeko. Atzeko laurden bat moztu eta puska txikiak eginda, Ostiral lanean jarri nuen haragia egosten eta maneatzen; eta benetan esaten dizut
|
haientzat
haragi eta salda jaki on bat egin zuela, saldari arroza eta garagar pixka bat eta guzti jarrita. Janaria kanpoaldean prestatzen nuen, ez bainuen surik piztu nahi harresien barrualdean, eta horregatik gauza guztiak denda berrira eraman nituen, eta, haientzat mahaia jarri ondoren, eseri eta denok batera bazkaldu genuen; aldi berean adorea eta kemena eman ahal izan nien.
|
|
2013
|
|
|
Salmonella, gizakietan, elikagaietan eta animalietan. Txostenaren arabera, bakterio hori erresistentea da, neurri handi batean, anpizilinari, tetraziklinari eta sulfonamidari; hegaztietan, txerrietan eta behietan, eta
|
haien
haragietan, erresistentea da substantzia berak. Campylobacterrek erresistentzia erakutsi du gizakietan anpizilina, ziprofloxazinoa, azido nalidilikoa eta tetraziklinak; oilasko, oilasko haragi, txerriki eta behikietan erresistentea da ziprofloxazina, azido nalidiikoa eta tetraziklinak.
|
|
2015
|
|
|
Hain ohikoa denez, ez naiz harritzen. Badiotsuet nik,
|
haien
haragia honetan baketzen bada ere, alde askotatik gerra egin dezatela salbatuko badira, eta hobe izango lukete konturatu eta apurka apurka penitentzia egingo balute, dena batera etorriko baitzaie. Hau esan dut, ene alabak, Jainkoa bihotzez gorets dezazuen, zuen haragiak honetan bakean egon nahi lukeen arren, ezin duen lekuan zaudetelako.
|
|
|
Jo eta ma geratu ginen han agertu zena ikusitakoan. Beltzune haiek, hanka azpi
|
haiek
haragi bizitan! Lehertuta zegoen erabat.
|
|
2016
|
|
|
Halakoetan, erreka eta errekastoetara hurbiltzen da ura edatera. Piztiak eta abereak lasai egon daitezke, ez baitu Herrensukek
|
haien
haragirik jango. Belarjalea da eta inguruko belarrak eta zuztarrak jaten ditu gogotik.
|
|
2017
|
|
|
Liburuan, sorginak bizirik erre behar zirela zioen, sutara bota aurretik, errukiz? ito beharrean; kauterizatu egin behar ziren,
|
haien
haragia hil aurretik ustel zedin, eta haien seme alabak ere erre egin behar ziren.
|
|
|
Azalpenak aurkitzerakoan, bada eragozpen esanguratsu bat: sorginen aurkako karguak hain dira irrigarriak eta sinesgaitzak, ezinezkoa baita beste edozein zio edo krimenekin neurtzea.12 Nola azal daiteke bi mendez baino gehiagoz Europako hainbat herrialdetan ehun milaka emakume epaitu, torturatu, bizirik erre edo urkatu izana, beren gorputzak eta arima deabruari saltzeaz akusatuta, edota magiaren bidez haur mordoa hiltzeaz, haien odola xurgatzeaz,
|
haien
haragiarekin edabeak egiteaz, auzokoen heriotza eragiteaz, ganadua eta uztak suntsitzeaz, ekaitzak sortzeaz eta beste hainbat izugarrikeria egiteaz akusatuta? (Hala eta guztiz, gaur egun ere, garai hartako sinesmenen egituran sorgin ehiza nahiko arrazoizkoa izan zela sinetsarazi nahi digu zenbait historialarik!)
|
|
|
Haietan, jende txiro ugari akusatu zuten (nekazari eta artzainak) umeen gorputzak hauts magikoak egiteko egosteaz (Russell 1972: 217? 218); eta Joseph Naider suabiar dominikarraren Formicarius lanean (1435) irakur dezakegunez, sorginek, euren haurrak jateko prestatzen zituzten, egosiz,
|
haien
haragia janez eta ontzian gelditzen zen zopa edanez[?] Materia solidoarekin, baltsamo edo ukendu magiko bat egiten zuten; horixe da haurren heriotzen hirugarren arrazoia? (ibid.:
|
|
|
Ez, baina. ...gutxiespenei nola aurre egin, nola jasan eta ezer ez esan, orain beti izango ditut atzetik beraien itzalak txerriak odolkitara bezala heriotzara bidali ditudan lagunenak baina pentsa bestela ni egonen nintzateke hila hori ez da aitzakia ordea nire koldarkeriak hobiratu ditu maite nituenak haiekin egin dut aldaketa eta orain beraien gorpuek okupatuko dute nireak bete behar zuen areka eta txakurrek
|
haien
haragi izoztuak jango dituzte pixkanaka eta udan euliek haiengan jarriko dituzte euren larba nekrofagoak zortea lagun aldiz norbaitek aurkitu eta gupidaturik lur emango die baina niri ez zait hori gertatuko modurik gerenenean baitarrait bizirik, hautsitako saihetsen batek birikak edozein momentutan zula badiezazkidake ere eta orduan haien patu berbera ukanen dut kalexka ilun honetan, altxa nadin ... Barandaren aurrean nago.
|
|
2018
|
|
|
Jo eta ma geratu ginen han agertu zena ikusitakoan. Beltzune haiek, hanka azpi
|
haiek
haragi bizitan! Lehertuta zegoen erabat.
|
|
|
Ezkurra da haien hazkurria.
|
Haien
haragia orduan janari hautua da eta ehiztariak prest dira milaka hiltzeko. Ehiza ikusgarriena naba baten bazterrean hedatzen diren sare handi batzuekin egiten da.
|
|
|
Oihu egiten dute baina
|
haien
haragia Suabea eta gozoa da.
|
|
2019
|
|
|
Grekoarentzat, ginezeoko emakume gatibua ez da gizonak nahi duen parekoa: beraz, gizonezko kideengana bihurtzen du bere maitasuna,
|
haien
haragian, berean bezalaxe, kontzientzia bat eta askatasun bat bizi baitira; edo, bestela, hetairei ematen die bere maitasuna, ia parekoak baitzaizkio, independentziagatik, kulturagatik eta gogoagatik.
|
|
|
Horra emakume tipo plastikoenetako bat da, bizioen eta bertuteen joko handia ondoena bideratzen duena. ...eskaintzen die bere burua, eta truke horretatik bizi da; jainkosa ama primitibo haragikoien independentzia beldurgarria du ostera, eta gizarte maskulinoak santutu ez duen Feminitatea hezurmamitzen du, botere maltzurrez betea oraindik ere; sexuan, gizonak ezin du imajinatu hartaz jabetzen denik, eta bakarrik dago, haragiaren deabruen esku; umiliazio bat da hori, bereziki sufritzen duten orban bat,
|
haientzat
haragia madarikatua baita gutxi asko. Ordainetan, haragiari beldurrik ez dion gizonak berreste eskuzabal eta gordina du prostitutarengan; inolako moralek ahultzen ez duen feminitatearen gorespena ikusiko du harengan; garai batean emakumea astroekin eta itsasoarekin lotzen zuten bertute magiko haiek aurkituko ditu haren gorputzean:
|
|
|
atso samindu eta zital gisa ikusteko. Madarikazioa
|
haien
haragian bertan dago, haragi hori ez baita objektua ezein subjekturentzat, inolako desirak ez baitu desiragarri bihurtu, gizonen munduan lekurik aurkitu gabe loratu eta zimeldu baita; bere destinotik aparte, objektu barroko bat bihurtzen da, ero baten pentsamendu ezin komunikatuzkoa bezain asaldagarria. Berrogei urteko emakume oraindik eder baina ustez birjina batez ari zela, oieskeria hau aditu nion gizon bati:
|
|
|
txuri urdinei, errespetatzen dituelako, eta txuri gorriei, gorrotatzen dituelako: hainbeste gorrotatzen ditu,
|
haien
haragiak goragalea eragiten baitio! Hori baino mokau goxoagorik ematen diogu, bai, etxean, eta, txakurtxoarengana zuzendurik, erantsi zuen?:
|
|
2020
|
|
|
Badago jendea haragijalea dena eta badago jendea beganoa dena. Eta badago jendea
|
haien
haragia jan arren animaliak maite omen dituena. Bidaiatzen duen jendea badago, eta etxetik atera baino edozer nahiago duenik ere bai.
|
|
|
Lantegi hartan sartzen den bakoitzean, haragiaren gorritasuna ikustean, beti odolaz gogoratzen da Lezeta, holako tokietan inon ikusten ez den odolaz, hiltegian odolustutako ganaduari geratzen ez zaionaz. Odol tantarik ere ez da isurtzen zerrak gorputzak laurdenkatzen dituenean, aihotzek zatikatzen dituztenean edo aizto ikaragarri
|
haiek
haragian ebakidura garbiak egiten dituztenean. Gorputzari bizia eta berotasuna ematen diona falta da, haragiari gorritasuna ematen diona.
|
|
2021
|
|
|
Arrain asko hartzen da, neurri handi batean urdina, eta horrek koipe poliasegabeak eta kaltzioa bermatzen ditu dietan. Hegazti kontsumoa handia da, koipe gutxi dute, eta
|
haien
haragia ez dago lotuta minbizi arriskuarekin. Platerak oliba olioarekin egitea, gantz monoasegabeak eta bitamina (antioxidatzaile garrantzitsua) emanez.
|
|
|
Asunek eragiten zidaten azkura minkorra eta arantza ikusezinek egindako urratuak gorabehera, basurde kume baten antzera nindoan. Azkenik, ongi baino hobeki oroitzen dut ibilaldi hartan egindako masusta jana, bidera baino lehen masusta ezin ederragoak aurkitu bainituen, eta Kamilen ipuina gogoan,
|
haien
haragi beltz gozoarekin gosari legea egin nuen.
|
|
2022
|
|
|
Ingurunea menditsua denez, zaila da ehorzketa tradizionalak antolatzea. Gauza praktikorako eta erlijiosoetarako, gorputzak kanpoan utziak dira, saiak
|
haien
haragiaz elikatzeko. Haientzat, azken bazkari hau bizitzaren ohoratzeko moldea da.
|
|
|
Gainera, txerri eta oilaskoen kasuan, integratzaileak makroustiategien ereduaren hedapena bultzatzen ari dira Nafarroan. Biztanle baino txerri gehiago ditugu, eta
|
haien
haragia batez ere esportaziora bideratuta dago; aldiz, ekoizpen jasangarrienetan, ardiena kasu, abelburuen kopurua erdira jaitsi da azken hogei urteotan.
|
|
|
Gure jokoa ez zen buruzagi hori edo hura ezagutzea izanen, baina pertsonaiei kolorea ematea eta ulertaraztea hegoaldeko aberastasunak zituztela haiek gogoan, petrolioa lehenik, baina ez bakarrik, jende organo trafikoa bezalakoak baziren sos alde politak mobilizatzen zituztenak... Emozio handiz irakurri dut berriz aitatxi biloba haien agerraldia, biak izkira arrantzan ari, emigrante itoen gorpuak ekartzen dizkietelarik olatuek, izkirek beren organoak egiten gorputz
|
haien
haragiz, haurrak bereak izkirenetarik eta iparreko zahar parkinsondu batek haurraren giltzurrunak behar zituela bere bizi pasionagarriaren luzatzeko eta Bilboko Guggheinemen bisitatzera joateko bere kide dirudunekin.
|
|
2023
|
|
|
Mundu honetan deus ikusi nahi izanik gehiago, Erakuts ezazu atsekabetua tormenta bekaiztia, Eta negarrari lotuz zure eginbeharra egizu. Bada, gutarik da, artzainongandik, Denetik kendua ongia eta plazera, Gaitzetik eta arriskuez babesten gintuenak, Agian otsoarengandik inongo momentutan harrapatzen ez dakiena Ardirik ere ez, zeren ez baitzuen beste nahirik Bere parkea eta bere artaldea gordetzea baino, Eta askotan nahiago izan du gaizki hautatu
|
Haien
haragi eta larrua menturatzen ikustea baino.
|
|
|
Haurrei kanpamentu eta udalekuetan kontatu ohi zaizkien beldurrezko istorio horietakoen antza zuen: mendira joan ziren mendizale batzuk galdu, basurdeek eraso eta
|
haien
haragiarekin elikatu ostean, haragi gehiagoren bila jaitsiko ziren menditik. Artziniega setiatua egongo zen ehundaka basurdez eta herritar guztiek adi adi ibili zuten, batik bat landaguneetan, basapiztia haien erasorik jasan nahi ez bazuten.
|
|
|
2020ko beste azterlan batek (‘Scientific Reports’ en argitaratua) erakutsi zuenez, gariko proteinak% 23 egin zuen behera 1955 eta 2016 artean, eta horrek, txostenean adierazten den bezala, eragina du jaten dugun haragian ere. Animaliek elikagai gutxiagoko ale eta larreak jaten dituzte, eta, ondorioz,
|
haien
haragia ere ohi baino gutxiago elikatzen da. Osasunean dituen ondorioak Galera horiek guztiek gure osasunean duten eragina da galdera nagusia.
|
|
|
Txinpantzeak babestuta daude legez, eta ezin dira ez ehizatu ez maskota bezala erabili. Baina bertan arazo handi bat dago, isileko ehiztariek ehizatzen dituztelako,
|
haien
haragia saltzeko. Suzko armekin eta txakurrekin sartzen dira oihanean, eta txinpantze helduak tirokatzen dituzte.
|