|
2015
|
|
|
Semeak jaunen gerretara bidaltzen dituzte, alabak haien oheetara. Besteen izerdia, odola eta malkoak dira
|
haien
boterearen lehengaiak. Kasu honetan gauza bera da, baina jokoan dagoen boterea hain handia da, ezen pentsatze hutsak zorabioa eragiten baitu.
|
|
2016
|
|
|
Koloreko arraza ugaldu egiten da, Egiptoko otiak nola. Ardandegia da
|
haien
botere gunea. Mehatxupean jartzen dute emakumeen, haurren eta etxearen segurtasuna, oraintxe bertan, milaka herri eta hiritan, eta gizonak ez dira ausartzen etxetik askorik urruntzen.
|
|
2017
|
|
|
era guztietako botere feudalaren aurka egindako borrokekin hasi behar du ezinbestean. Borroka horiek eta euren eskaera, gurari sozial, politiko eta aurkaritza praktikaren zama aberats guztia gogoan izanda baino ezin dezakegu ulertu emakumeek feudalismoaren krisian izan zuten eginkizuna, bai eta kapitalismoa gara zedin
|
haien
boterea zergatik suntsitu behar izan zen ere; horrexegatik jazarri zaizkie sorginei hiru mendetan zehar. Borroka horren kokapen estrategikotik, argi ikus dezakegu orobat kapitalismoa ez dela, ordena zaharreko sorgunean umotzen joan ostean, indar ekonomikoak bulkatzen dituen eboluzio garapen baten emaitza.
|
|
|
Baina ezin izan zion ihes egin jazarpenari. Trentoko Kontzilioaren (1545? 1563) ostean, Kontrarreformak jarrera gogorra hartu zuen sendalarien aurka,
|
haien
boterearen eta komunitatearen kulturan zituzten erro sakonen beldurrez. Ingalaterran ere,, sorgin zintzoen?
|
|
|
Abuztuko lehenengo astean, milizia bat osatu zuten, eta hiru lanbide berri sortu; bitartean, hauteskundeak prestatu zituzten, eta ciompiek lehen aldiz parte hartu zuten haietan. Nolanahi,
|
haien
botere berriak ez zuen hilabete baino gehiago iraun, artilearen handikiek ugazaben itxiera bat antolatu baitzuten: laster ziren goseak.
|
|
|
1917an Iraultza Boltxebikeak Errusian egin zuen bezala, botere nagusia astindu zuen horrek, eta, anabaptistek Münster hiria nola hartu zuten gogoratzean, boteredunek beren beldurrak berretsi zituzten: abian zen nazioarteko konspirazio bat,
|
haiek
boteretik kentzeko.15 Porrot egin zuen, ordea, altxamenduak, Peruren konkistaren urte berean, Albrecht Dürerrek. Garaitutako Nekazariei Monumentua, lanarekin erakutsi legez (Thea 1998:
|
|
|
Emakumeen aurkako borroka izan zen, beraz, sorgin ehiza; emakumeak degradatu, deabrutu eta
|
haien
botere soziala suntsitzeko ahalegin koordinatua. Aldi berean, sorginak hil zituzten tortura gela eta sute haietan sortu ziren emetasunari eta otzantasunari buruzko ideal burgesak.
|
|
|
Baina propaganda eta izu urte haiek guztiek hazia erein zuten gizonen artean, eta alienazio psikologiko sakona indartu zuten emakumeekiko. Klase elkartasuna hautsi zuen horrek, eta higatu egin zuen
|
haien
botere kolektiboa ere. Bat gatoz Marvin Harrisekin:
|
|
|
Zailtasunak zailtasun, giltzarri izan ziren emakume esklaboak prozesu horretan. Euren tinkotasunari esker, esklaboen komunitatea eta uharteko ekonomiak gararazi zituzten, nahiz eta agintariek
|
haien
boterea mugatzeko ahalegin ugari egin.
|
|
|
Europako egungo gizarteetan, EAEn barne, ez da espero emakumeek lana doan egiterik, 1930eko, 1950eko edo 1970eko hamarkadetan bezala, baina gizonek, oro har, eta gizonek gobernatutako schumpetertar erregimen posfordista eta posnazionalak, gero eta hedatuagoak? espero dute emakumeek lana doan egitea, eta horren isla dira, batetik, gizonek doako lanordu gutxi egiten dituztela etxean edo haurrak eta zaharrak zaintzen (Europa osoan), eta, bestetik,
|
haien
botere teknologia neoliberalak; hau da, azken hamarkadan egin diren politika publikoak. Honezkero argi dago pribatizazioa ez dela gertatu ongizate estatuek edo erregimenek porrot egin dutelako, baizik eta erabaki patriarkalak hartu direlako, pribatizazioen eta gabetzeen bitartez kapitala metatzeko xedez (Orozco, 2015).
|
|
|
Lehen aipatu bezala, elkarren aurkako interpretazioak daude Europar Batasunak (EB) estatu zentralaren eta eskualdeen ahalmen eta botereetan izan duen eraginaren inguruan (II. kapitulua). Batetik, batzuek uste dute EBk eskualdeak ahalmengabetu dituela
|
haien
botere legal konstituzionalari dagokionean, eta beste batzuek uste dute, berriz, eskualdeak ahaldundu egin direla, lankidetza mota ezberdinen bidez, hala nola mugaz gaindiko lankidetzaren bidez. Kontua da, komunitate bat gaur eta hemen (Europan, alegia) demokratizatzeko, botere legal konstituzionala dela garrantzitsuenetakoa, ondorio politiko eta sozio-ekonomiko ikaragarriak dituelako, botere itu... Botere iturri hori zentralizatu eta monopolizatu egin da, eta EBko politiken arauek eragina dute jada EAEko eskumenen %80an, eta politika horiek ezartzea batik bat eskualdeen esku geratzen den arren, Espainiako gobernu zentralak erabakimen guneak birzentralizatu eta pribatizatu egin dituenez, gune horietan, autonomia erkidegoen eta erabakimena irrigarria da (ikus azken atalak).
|
|
2018
|
|
|
Juan Perez Agirregoikoaren lanean oso presente dago beti irudien bidez erabat moldatutako pertsonon arteko harreman sozial hori, eta gure eguneroko jarreretan duen pisua ondo erakusten du. Hartzen ditu rock izarrak edo aktore famatuak eta futitzen da haien glamourraz, hartzen ditu oligarka edo politikari boteretsuak eta futitzen da
|
haien
botereaz, zahartuta, gurpildun aulkian erakusten ditu: pertsonak dira, hil hurren daude, ez dute penarik ematen.
|
|
2019
|
|
|
bezalako ohartarazpenak, edo behin erasoa gertatuta maiz egiten diren kuestionamenduak?. Zer egiten zenuen, baina, bakarrik ordu haietan bost gizonekin??? lagun artean eta familian erabat normalizatuta dauden komentarioak dira, eta, sarritan,
|
haien
botere kulpabilizatzaileaz jabetu gabe ahoskatzen dira; konturatu gabe indarkeria sexistaren inguruko iruditeria patriarkal oso bat berraktibatzen dutela. –Boto partikularra ematen duen epailea bezain arriskutsua da. Zer egiten zenuen bost tiporekin hor??
|
|
|
Boterezko bortxaketa ororen atzean, hura legitimatzen eta justifikatzen duten ideia, iruditeria eta diskurtso sozialak daude beti. Biolentzia sinbolikoa osatzen dute horiek, hain zuzen ere kanal sinbolikoetatik datorrelako
|
haien
boterea, eta ez fisikoetatik: komunikazioarekin eta aitortzarekin dute zerikusia.
|
|
|
Haren aurrean makurtzen denean, haragia espirituaren mende jartzen duenean, espirituaren muga haragizkoen barnean segitzen du; auzitan jartzen du gizonen arkitektura gogorren seriotasuna, eta ertzak leuntzen ditu; alferreko luxu bat sartzen du haietan, espero gabeko grazia bat. Samur gidatzen ditu gizonak beren egiazko kondizioaren kontzientzia apal baterantz, eta horrexek ematen dio
|
haien gaineko
boterea; horixe da emakumearen jakinduria etsi, mindu, ironiko eta maitekorraren sekretua. Fribolitatea ere, kapritxoa, ezjakintasuna bertute xarmagarriak dira emakumearengan, zeren kanpoan loratzen baitira, gizonak bizitzeko aukeratu duen baina presondegi gisa sentitu nahi ez duen mundutik kanpo.
|
|
|
Nork ahaztu zorigaiztoko Bern Landfahrer Txakurren elkarrizketan? Hurrengo goizean Meislen ur txakurrarekin eta artzain txakur batekin batera urkatu behar dute;
|
haien gaineko
boterea eskuratzeko konjuru kabalistikoa esatean nahastu egiten da, eta bakar bakarrik lortzen du txakurren hizkuntza ulertzea eta haien arteko elkarrizketan lekuko izatea. Nork ukatu errespetua Rudolf enperadore zahar ergelduari?
|
|
2020
|
|
|
Lehen aipatu bezala, elkarren aurkako interpretazioak daude Europar Batasunak (EB) estatu zentralaren eta eskualdeen ahalmen eta botereetan izan duen eraginaren inguruan. Batetik, batzuek uste dute EBk eskualdeak ahalmengabetu dituela
|
haien
botere legal konstituzionalari dagokionean, eta beste batzuek uste dute, berriz, eskualdeak ahaldundu egin direla, lankidetza mota ezberdinen bidez, hala nola mugaz gaindiko lankidetzaren bidez. Kontua da, komunitate bat gaur eta hemen (Europan, alegia) demokratizatzeko, botere legal konstituzionala dela garrantzitsuenetakoa, ondorio politiko eta sozio-ekonomiko ikaragarriak dituelako, botere itu... Botere iturri hori zentralizatu eta monopolizatu egin da, eta EBko politiken arauek eragina dute jada Hego Euskal Herriko eskumenen %80an, eta politika horiek ezartzea batik bat eskualdeen esku geratzen den arren, Espainiako gobernu zentralak erabakimen guneak birzentralizatu eta pribatizatu egin dituenez, gune horietan autonomia erkidegoen eta erabakimena oso mugatua da (Goikoetxea, 2017b).
|
|
2023
|
|
|
Udalburua kontzientea zen egoeraz, bazekien Sasietakoek hanka sartu zutela ura murriztean, eta berak abagunea baliatu nahi zuen bere indarra handitzeko. Kolpe gogor bat eman nahi zien nekazariei, eta
|
haien
boterea birrindu kontraerasoan.
|
|
|
Bestalde, Indiako landa eremuko emakume haietako askok edo gehienek ez zuten onartzen ahalduntzerako jauzia soldatapeko lanaren bidez egitea eta ez beren etxearen gaineko ardura hartuz,
|
haientzat
botere ariketa bat baitzen erdigune horretatik sukaldeaz eta familia zaintzeaz arduratzea. Sukalde zaharretako errezeta eta sukaldaritza metodo tradizionalei eusteak argi islatzen zuen nolako konpromisoa zuten tradizioekin:
|