|
2000
|
|
|
Zeren aitortzen baitizut, jaun André, ezen —oreinarekin edo korridako azken zezenarekin senti nezakeen urrikalmenduzko sentimendutik haratago, zeren eta
|
haiek
bertze historia batzuk izan baitziren, eta lehenagokoak— ni ere aitaren ustekoa nintzela eta halaxe sentitzen nuela sasoin hartan, gazte nintzelako, eta laket eta plazent zitzaizkidalako animalien arteko borrokak eta batzuek bertzeak meneratzeko egiten zituztèn mugimenduak, nor gehiago, eta ene mirespena zela, gehienetan, garailearen aldekoa, halako tailuz, non, egun hartan ere, tigrea izai... Baina, alde batetik, nola borroka haiek ederretik bezainbat izaiten baitzuten izugarritik, eta nola izugarriak eta ikaragarriak gero eta gehiago gogaitzen nauen, unatzen eta eneatzen, eta, bertzetik, nola bizitzan anitzetan egokitu izan zaidan galtzea eta badakidan ezen garailearen bozkarioa dela galtzailearen pena eta nigarra, hala joan zitzaidan mirespen hura tipitzen eta bertze pentsamendu batzuen arragoan urtzen.
|
|
|
Zer gertatu ote zen bien artean? Baina galdegite
|
haien gainetik
bertze sentimendu bat errotu zitzaidan, zeren, ikusirik ezen Elbira modu hartan iraintzen zuela, defendatu egin beharra bainuen nola edo hala.
|
|
|
Eta anaiaren bertze hitz
|
haiek
bertze su bat piztu zidaten. Eta, nola suak ez duen sua iraungitzen, baina bizkortzen eta biziagotzen, hala sentitu nintzen, ondorez, bi aldiz suturik.
|
|
|
Gero, bertze karta leitu nuen. Eta, horrela, nola karta
|
haiek
bertze edonoren eskuetan perilos izan baitzitezkeen, galdegin zidatenean zer zioten, ihardetsi nien guztiei ezen famili kontuak zekartzatela, nehori axola ez zitzaizkionak, eta, kartak kainaberan berriro biltzen nituela eta larrukian sartzen, leku segur batean gorde nuen, kaperako sukaldeko sabai kantoiko habe zabalaren gainean —eta, luzatzen zidalarik magalean zuen larrukia, erran zidan. Hemen dituzu bi gutunak:
|
|
|
Izan ere, goiko leiho tipiak irekitzen zizkigutenean, haizeak usain bereziren bat ekartzen zigun kanpotik, kiratsaren gorputz junt hura iragaiten zuena, guti batzuetan bazen ere... eta, ai, nola egoiten nintzen oihanetik zetozkidan lurrin eta usain bakan haiei adi, zeren usain
|
haiek
bertze toki eta bertze denbora argiagoetarat eramaiten baininduten istant labur batez, burdinen ilunetik ihesi, eta zeren ez bainengoen, neure estatu eta egoitza gaixto hartan, handik edo hemendik atzeman nitzakeen plazer apurren uzteko!
|
|
|
Zeren galdua zirudiena irabazia baitzegoen, eta zeren oinazearen eta libertate faltaren basamortu hartan lore baten petaloak baitziren hitz bakar haren letrak, lau haizeetarat zabalduak. Eta lau haize
|
haietarik
bertze haize guztiak sortu ziren, eta haien fereka nabaritu nuen plazako aire arnasgaitzean, jendeak osabari egiten zizkion irrien artean.
|
|
|
Osaba ere beldur zen, baina nola ez baitzegoen, don Laureano bezala eta herritarrak bezala, sineskeriaren eta idurikeriaren meneko, baina arrazoinaren, bazuen abantailik, zeren hauteman baitzezakeen ezen beldurrak
|
haien baitan
bertze etsai hura sor zezakeela eta etsai hark garait zitzakeela. Eta halatan uxatu zituen, finean, aita jesuita ez bertze guztiak.
|
|
|
Eta banindoan, banindoan, eta bat batean oroitu nuen nola guardia buruak erran zigun ezen puta
|
haiek
bertze jende batzuekin elkar harturik behar zutela... baina oroitzen nituen, halaber, bere kideen hitzak eta haien irriak eta haien bertze hainbat keinu eta xehetasun, eta gero eta gehiago iduritzen hasi zitzaidan ezen guardia haiek zirela putekin elkar harturik zeuden gizonak. Eta ez ote zituen Mignon biluziak ere oinetakoak jarririk, ez bere ahalkearen eta bere dekoroaren ezkutatzeko, nola aitortu baitzidan, baina arintkiago eta fitezago ihes egin ahal izaiteko?
|
|
|
Eta banindoan, banindoan, eta bat batean oroitu nuen nola guardia buruak erran zigun ezen puta haiek bertze jende batzuekin elkar harturik behar zutela... baina oroitzen nituen, halaber, bere kideen hitzak eta haien irriak eta
|
haien
bertze hainbat keinu eta xehetasun, eta gero eta gehiago iduritzen hasi zitzaidan ezen guardia haiek zirela putekin elkar harturik zeuden gizonak. Eta ez ote zituen Mignon biluziak ere oinetakoak jarririk, ez bere ahalkearen eta bere dekoroaren ezkutatzeko, nola aitortu baitzidan, baina arintkiago eta fitezago ihes egin ahal izaiteko?
|
|
|
...baizik ezin zitzakeela biderat ene urrats gaixto haiek, eraman nindutenak, alde batetik, engainamendu hartarat, zeinaz baliatu baitzen Mignon ni galtzoinik gabe eta poltsarik gabe uzteko, eta, bertzetik, estatu nigargarri hartarat, zeren, kontu hartaz denaz bezainbatean, ezin gaitzago eta ezin irrigarriago geratu bainintzen, neure kontzientziaren aitzinean bai bederen; halarik ere, bada, zalantza
|
haiei
bertze deliberamendu sendo hura zerraien, bulkatzen ninduena, neure erroen erroetarik eta erraien erraietarik, iraganarekin hausterat... bai amari eta bai aita Bartolomeri ere mendekua hartzerat berriro, eta nehoiz baino gogarago gainerat, zeren ene lehen ahaleginean, haien aurkako mendekua ene aurka bihurtu baitzen, baina bigarrenean ez, benturaz...
|
|
|
Arestian aipatu dizut Buscón eta aipatu dizkizut Boccaccioren ipuinak... edo berdinzki aipa niezazukeen Tormesko itsumutila edo pikaroen bizimoldearen gaineko bertze edozein kontakizun edo nobela; izan ere, gero eta iduritzenago zait ezen liburu haien orrietarik atereak izan zitezkeela nik egun
|
haietan
bertze marinelei aditurikako hainbat historia, edo nihaurk neure begiez ikusi hainbat ikuskizun ikusgarri —konta niezazukeen, konparazione, arnoan zopatzen zen hordiaren kasua, arnoz bete tina batean ito zenarena; edo bertze gizon harena, zeinak amoranteari bihotza atera eta frijiturik jan baitzion; baina ez zintuzket kontakizun hauekin gogaitu nahi, zeren aitzinago ere izanen baitut antzeko...
|
|
|
...aiek hiltzaile maltzur haren bila zebiltzan bitartean, bertze putatzar haiek iruzur egin zigutela, eta hargatik jarrarazi zizkigutela jantziak aulki haietan, zeinak baitzeuden gelak eta korridoreak bereizten zituzten barren leihoetarik hurbil, eta, halatan, korridoreotarik nornahik hartzeko moduan, eskua leihoak estaltzen zituzten kortinen azpitik sarturik, eta zalantzarik ez zegoela ezen putatzar
|
haiek
bertze jende batekin edo bertze jende batzuekin elkar harturik zeudela, hauek guri jantziak aulkietarik ken ziezazkiguten eta diru poltsak ebats... gu haragizko atsegina hartzen ari ginela: erran beharrik ez dizut ezen azken erran hartan trufaz bezala aritu zitzaigula, eskarniozko irria ezpainetan; haatik, begien hertsireki batean irritik beltzurirat egiten zuela eta ezpata bularraren aitzinean dantzatzen zigula, erran zigun:
|
|
2006
|
|
|
Edo bertzela erranda: haragiari kontra egiteko, eta harengandik garaipena erdiesteko, bide ona da, eta lasterra, hartako gogoetei erne egotea, eta
|
haien lekuan
bertze gogoeta bati lotzea. Halaxe jokatu du, San Gregoriok gogoeta dioen tokian irakurketa jarriz.
|
|
2009
|
|
|
Eliza erromatarraren jeneral jantzian zegoen Lorrenako etxeko nagusiarekin solasean ari zena. Lan eman zidan
|
haien artean
bertze inori ohartzeak. Haur tiki bat iruditu zitzaidan lehen behakoan.
|
|
2011
|
|
|
Ogia Hendaiatik edo Behobiatik pasatzen zuen. Ferminek dioenez, garai
|
haietan
bertze alderat joan etorrian ibiltzeko pasaportea behar zen. Beno, nire garaikoek era ezagutu dugu hori.
|
|
2013
|
|
|
Raissak ekin zion, bada, bere bide berriari, jakin min handiz eta gozamen handiagoz; tarteka, haatik, erran edo kontzeptu korapilatsu batzuk ulertu ez eta Abdel Haqqi galdetzen zizkion, galdera
|
haiek
bertze solasaldi batzuen sorbide gertatzen zitzaizkiela: horrela kateatzen zituzten elkarrizketak, txirikorda baten sokak balira bezala.
|
|
|
Raissak ekin zion, bada, bere bide berriari, jakin min handiz eta gozamen handiagoz; tarteka, haatik, erran edo kontzeptu korapilatsu batzuk ulertu ez eta Abdel Haqqi galdetzen zizkion, galdera
|
haiek
bertze solasaldi batzuen sorbide gertatzen zitzaizkiela: horrela kateatzen zituzten elkarrizketak, txirikorda baten sokak balira bezala.
|
|
|
Irekiagoa edo modernoagoa zela ere iruditzen zitzaigun. Bi gaik betetzen zuten egun hartako azal osoa, egun
|
haietan
bertze konturik ez baitzegoen: " Franco, muy grave.
|
|
2016
|
|
|
Marie Jeanne Goyhenetche, idazlearen ama, Bankan sortu zen, Baigorritik ez urrun, 1911n, arrunt baliabide guti zuen familia batean. Hamar seme alaba familian, denak ttikiak eta lerroan sortuak, aita zuten lehenbiziko mundu gerratik Espainiarat desertore pasatua, inguru
|
haietako
bertze anitzekin gertatzen zen gisan. Gauza arrunta zen hori orduan.
|
|
2022
|
|
|
Azenarik aspaldian ezagutu zituen Zaragozako gerlariak eta lurraldea zeharkatzean ere defentsa onak eta gerlari beldurgarriak zituztela egiaztatu ahal izan zuen. Bestalde, noble gazteak lurralde
|
haietako
bertze aldekoak ezagutu zituen, Sobrarbe, Ribagorza eta Aragoiko soldaduak. Gerlari basati, gogorrak, saiatuak eta geldiezinak ziren.
|