|
2008
|
|
|
Ez dakit zer gertatu zen orduan, heiek kanporat izanik, 20 zirela. Nik orduan, kintzea utzi
|
heieri
eta berriz itzuli ziren plazarat, atera ondoan bainan guk, entzunez gaitziturik, berdindu gintuen eta partida ereman furia gorrian! Finalerdia ginuen hori.
|
|
|
1910etik, 1925arte, egonaldi luzeak egin ditu Euskal Herrian eta, mundu ko lehen gerla aintzin baita ere ondotik, zenbait urtez, Hernanin eta Hondarribian bizi izan da, Jesuiten ikastetxeetan klaseak ematen. Euskara landu zuen urte
|
haietan
eta funtsezko idazlanak ondu zituen. Besteak beste, aipa dezagun oraindik erabiltzen den. Lhande?
|
|
|
Urte horretan Eskual Herria> sortu zen, Lewy d. Abartiaguek zuzendua. Waldeck Rousseauren eta Combesen gobernu erradikalaren denboran
|
haien alde
eta Mélinen joerakoen aurka agertuko zen kazeta hori, hots, Euskal Herriko diputatu errepublikano moderatuen aurka (Légrand, Morroxko Harriage, Pradet Ballade, azken hau Mauleko arrondizamenduan jalgia Berdolyren ondoko), haiek gaitzetsiz eta etengabe kritikatuz, gero eta erradikalago eta antiklerikalago. Orduko Berdoly senadore izendatua izan zen (1900) eta frai de serorak irakaskuntzatik kanporatzearen alde eman zuen beti boza (Hiriart
|
|
|
Gutun batean aipatu zuenez, «tratamos de centralizar en lo posible la vida de la Academia procurando vivan la mayor parte de sus doce miembros de número en Bilbao o sus cercanías»360 Eta saiatu ere egin zen urte hartan hautatu nahi zituen euskaltzainak, besteak beste Jean Etxepare eta Damaso Intza Bilbora ekartzen (biak printzipioz prest zeuden).
|
Haiekin
eta beste euskaltzainekin batzorde iraunkorrak sortu nahi zituen, astean zehar lan egingo zutenak, dela euskararen sustapenean, dela ikerketa proiektuetan. Baina Bilbo inguruan lantalde iraunkorrak sortzeko asmoek huts egin zioten (Damaso Intza Nafarroan geratu zen, eta Etxepareren ordez hautaturiko Lacombek Parisen bizitzen segitu zuen) 361.
|
|
2009
|
|
|
Euskaltzainburuak sarreran esan zuenetik lau xede edo helburu zituzten Jardunaldiok Euskaltzaindiaren ikuspegian: kanpokoekiko dugun zorra aitortu, esker ona agertu,
|
haien
eta barrukoen artean lokarriak sendotu, eta euskal ikasketak bultzatu. Are laburrago esanda, bi:
|
|
|
Herri Literatura azpibatzordearen lan nagusia, urte
|
haietan
eta ondorengoetan, herri literaturari buruzko jardunaldiak antolatzea izan zen. 1989an Billabonan egin zituzten I. Jardunaldiak, kontapoesia gaitzat hartuta, eta geroztik beste zazpi edizio egin dituzte.
|
|
2010
|
|
|
Konfigurazio berri hori nekez izan zezaketen gogoan EEN legea prestatu eta onartu zutenek. Ez
|
haiek
eta ez inork: geroztikako bilakaera ekonoteknikoa da hori, lautatik hirutan.
|
|
|
–Curriculuma antolatzeko oinarrizko ideia zen gaitasun kognoszitiboak garatzea. Curriculuma ez zen edukien arabera antolatzen, gaitasun
|
haien
eta landu nahi genituen gizarte jarrera jakinen arabera baino. Lehen Mailatik zortzigarrenera, zein gaitasun landu behar ziren erabaki genuen, eta horren arabera gauzatu proiektuak?.
|
|
|
Eta hirugarren zehaztapen mailan, gutxiengo
|
haiek
eta eskola bakoitzaren curriculum propioa kontuan hartuta, zehaztu zen irakasle bakoitzak bere unitate didaktikoak eta irakaskuntza ikaskuntza proposamenak egin behar zituela.
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, itzultzaile belaunaldi haren parte zen Onaindia ere, eta haiek bezala sinesten zuen klasikoak itzultzearen beharrean. Dena den, azpimarratzekoa da Onaindia beste itzultzaile
|
haiengandik
eta batez ere Orixerengandik bereizten duen puntu bat: Orixe eta bere garaiko itzultzaile gehienak klasiko, zaharrak?
|
|
|
Oraingo honetan, bada, lokailu nahiz testu markatzailetzat jo ditugun
|
haien
eta eta artxikonektagailuaren artean loturarik dagoen aztertzen saiatuko gara; hau da, holakoetan etak lokailu nahiz esapidearekin koordinaziozko loturarik gauzatzen duen aztertuko dugu.
|
|
2013
|
|
|
Maiz parean ezarri izan dira Euskal Herriko eta Bretainiako egoerak, antzekotasun handiak bazituztelako, hango hizkuntzaren eta giristinotasunaren arteko harremanagatik eta Frantziako Errepublikak hizkuntza
|
haien kontra
eta laikotasunaren alde hartu neurriengatik. Hala ere, Bretainian kontzientzia politikodun erregionalismo bat sortu zen 1911n, eta bretainiar alderdi nazionalista eta Breiz Dishual aldizkaria sortu zituzten, nahiz eta haien eragina jende gutxirengana heldu.
|
|
|
Baina nola uler daiteke, hain euskaltzalea zen norbaitek halako atxikimendua agertzea Frantziari? Arbelbidek gogorarazi du XX. mende hastapenean, Pierre Broussain, Albert Constantin, Alexandre Mendiboure, Alexis Dourisboure, Clément D. Andureineta beste zenbaitek alderdi abertzale bat sortzeko eta Eskualduna astekaria haren zerbitzuko hartzea aipatua zutela, baina Hiriart Urruti ez zela batere
|
haien aldekoa
eta Broussainen artikuluak zentsuratzen zituela. Ez zela abertzaleen aldekoa agertu zuen zenbait editorialetan, 1914an, Hego Euskal Herriko abertzaleek euskal estatu bat sortzeko zuten xedea gaitzetsiz, eta Euskal Herria Frantziaren baitan hobeki izanen zela segurtatuz.
|
|
2021
|
|
|
Aurreko sintagmak plural marka duela: Neure bekatuez oroz dudan barkamendua (Etxepare); Zure haurrak oro (Tartas);
|
Haiek
eta bertzeak oro zahartu ondoan (Hiriart Urruti); Lurreko gauzak oro (Mitxelena); Emakumeak oro Kaiserren bezero (Olarra). Aurreko sintagma singularrean mugatua:
|
|
|
33.1.2a Kausazko perpausak ere gertakarien arteko kausa ondorio erlazioan oinarritzen dira, ondoriozkoak bezala, baina alderantzizko ikuspegia islatzen dute
|
haiek
eta hauek (ikus § 38.1.1). Kausazkoetan mendekoak aipatzen du kausa eta nagusiak ondorioa (hain ondo mintzatu denez, txundituta utzi ditu denak); ondoriozkoetan alderantziz da, mendekoak aipatzen baitu ondorioa (hain ondo mintzatu da, non txundituta utzi baititu denak).
|
|
|
6 Izen batzuek ere gertakaria adierazten dute, baina aldea badago, halaz guztiz,
|
haien
eta perpausen artean: zure etorrera zoriontsuaren ondoan eta zu etorri ondoan sintagmek, esate baterako, gertakaria adierazten dute biek denbora erreferentzia gisa, baina egitura desberdina dute:
|
|
|
36.5.2c Batera postposizioarekin egindako"{ naz ∼ tuaz} batera" eta"{ narekin ∼ tzearekin} batera" formek —bizkaierazkoak
|
haiek
eta gipuzkerazkoak batez ere azken biak— berehalakotasuna adierazten dute: Ohean sartu zenaz batera, loak hartu zuen; Hura agertuaz batera amaitu zen gure arteko bakea; Atea ireki zutenarekin batera, jendea bultzaka sartu zen; Argia urratzearekin batera hasi dira lanean.
|
|
|
Esanahiaren aldetik nabarmena da desberdintasuna. Baina formaren aldetik badira desberdintasunak
|
haien
eta kontzesio balioa dutenen artean: batetik, Iparraldean ez da ohikoena aditz partizipioa erabiltzea nahiz kontzesiozkoetan; bai, ordea, helburuzkoetan5; bestetik, subjuntiboko aditzak helburuzkoetan erabiltzen dira, eta ez kontzesiozkoetan; azkenik, aditz partizipioaren ostean ere joan ohi da askotan nahiz helburuzkoa (tu nahiz); inoiz ere ez kontzesiozkoa.
|
|
|
Bizkaieraz beti ondotik: Ikusiko duzu, asko bekatu egin, eta eragin dituela, eta asko arima galdu dituela, beharbada, betiko (Agirre Asteasukoa); Horiek, egiazko deserregelemendu dira, zeren denbora galtzea berenaz ere gaizki handi bat baita, zeren bere etxekoei asko bekatu egiteko, eta mundutarrei
|
haietaz
eta debozioaz gaizki erasteko bide ematen baitiote (Duhalde); Eta gizon zahar, asko egunetakoa, eseri zen (Uriarte); Zerbait ongi egin badugu, edo egin badute anitz ongi sainduek, libratu badira egitetik asko bekatu, ez da zer hortaz presumitu (Lizarraga); Ez ote da Sionez erranen: Asko gizon sortu izan dira han, eta Guziz Gorak berak asentatu du hura?
|
|
|
Mendebaldeko euskalkien tradizioan, berriz, ezezaguna izan da ez hain aspaldi arte, baistformak bizkaierazko testu zaharretan dituen agerpen batzuk gorabehera; azken aldian, hala ere, eta ekialdeko euskalkien eraginez beharbada, sartua da mendebaldeko euskalkietan ere, gipuzkeran XIX. mendetik aurrera eta bizkaieran XX. mendetik aurrera batez ere14 Euskalki hauetan, ordea, ekialdekoetan ez bezala, kausazko adiera baizik ez du, eta, hain zuzen ere, azalpenezko perpausak eratzen ditu. Hori dela eta, bereiz aztertuko dira ondoko paragrafoetan baitkausalak eta baitazalpenezkoak, ekialdekoak
|
haiek
eta euskalki guztietakoak hauek. Hurrengo atalean ikusiko dira, berriz, menderagailu honek aurretik zeren partikula duelarik eratzen dituen perpausak.
|
|
2023
|
|
|
Aita santuak Frantziarekiko gatazka irekia zuelarik, Fernandorekin, Ger maniako Erromatar Inperioarekin eta Ingalaterrarekin fronte bat antolatu zuen, Liga. Buldak Nafarroako Erresuma Katalina eta Joan errege erreginari kendu zizkien,
|
haiei
eta haien ondorengoei ere bai. Europa mailan, erabaki horrek zer balio zuen ez da argi, denbora zen horren argitzeko, gaur egun oraindik ere.
|
|
|
Teatroaren ahozkotasuna alde batera utzi behar dugu interesatzen zaigun garaierako elementu faltan, baina ez dugu gutxietsiko garai
|
haietan
eta le henago herritarrek artearentzat, antzerkiarentzat zuten interesa, nahiz eta estalia gelditu ahozko ekintza zelako.
|