|
2005
|
|
|
02 ikasturtean EAEko ikasleen% 83Aereduan aritu zen. Alde horretatik, Euskal Herriak Bere Eskola ekimenak eta beste hainbat eragilek azken urteotan adierazi duten bezala, EAEko irakaskuntza mailan urrun gaude oraindik legeak ezartzen duen helburutik, hau da, oinarrizko hezkuntzaren amaieran EAEko haur
|
guztiek
bi hizkuntzetan gaitasun nahikoa izatetik.
|
|
2007
|
|
|
Garbi dago B eta A ereduek ez dutela lortu ikasle guztiak euskalduntzea, eta ez naiz ari gai zientifikoak euskaraz ulertzeaz eta ikasteaz, elkarrizketa xume batean euskaraz egiteko gaitasunaz baizik. Horrek garbi erakusten du orain arteko sistemak ez duela balio izan legeak berak aurreikusten zuenerako ere, hau da, derrigorrezko hezkuntza bukatzean ikasle
|
guztiek
bi hizkuntzak modu normalizatu batean hitz egiteko. Beraz, beste sistema eraginkorrago bat bilatu dugu.
|
|
2009
|
|
|
Bide batez esan dezagun, helburuak ez lukeela izan behar
|
guztia
bi hizkuntzatan egitea edo testuinguru eta eremu guztietan euskara izatea hizkuntza nagusia. Zorionez gero eta elebidunagoa den gizarte honetan, guztia bi hizkuntzatan egitea alferrikakoa da, eta kasu askotan itxurakeria baino ez da, zeren eta guztia bi hizkuntzatan egiteak gehienetan esan nahi du lehenik gaztelaniaz eta gero euskaraz egitea, euskara gaztelaniaren morroi edo neskame izatea, alegia.
|
|
|
Bide batez esan dezagun, helburuak ez lukeela izan behar guztia bi hizkuntzatan egitea edo testuinguru eta eremu guztietan euskara izatea hizkuntza nagusia. Zorionez gero eta elebidunagoa den gizarte honetan,
|
guztia
bi hizkuntzatan egitea alferrikakoa da, eta kasu askotan itxurakeria baino ez da, zeren eta guztia bi hizkuntzatan egiteak gehienetan esan nahi du lehenik gaztelaniaz eta gero euskaraz egitea, euskara gaztelaniaren morroi edo neskame izatea, alegia. Eta eremu guztietan euskara hizkuntza nagusia izatea ez da inondik ere helburu lorgarria, porroterako eta etsipenerako bide segurua da hori.
|
|
|
Bide batez esan dezagun, helburuak ez lukeela izan behar guztia bi hizkuntzatan egitea edo testuinguru eta eremu guztietan euskara izatea hizkuntza nagusia. Zorionez gero eta elebidunagoa den gizarte honetan, guztia bi hizkuntzatan egitea alferrikakoa da, eta kasu askotan itxurakeria baino ez da, zeren eta
|
guztia
bi hizkuntzatan egiteak gehienetan esan nahi du lehenik gaztelaniaz eta gero euskaraz egitea, euskara gaztelaniaren morroi edo neskame izatea, alegia. Eta eremu guztietan euskara hizkuntza nagusia izatea ez da inondik ere helburu lorgarria, porroterako eta etsipenerako bide segurua da hori.
|
|
|
Hizkuntzen funtzio mugaketaren eta hizkuntzen estatus berdintasunaren ildotik, bada beste kontu bat gogoetara ekarri nahi duguna. Hizkuntzen oreka eta berdintasun sozialak ez du esan nahi
|
guztia
bi hizkuntzetan egin behar denik edo guztia bi hizkuntzetan bermatu behar denik, nahitaez. Estatus berdintasuna da uko egin behar ez zaion helburua, baina gaztelaniaz dagoen guztia euskaraz eduki nahi izatea, ez da eraginkorra; edo auzi honi beste muturretik begiratzen diotenen artean zenbaitek aldarrikatu ohi duenez, hainbat gauza, beren interesekoak ere izan litezkeenak?
|
|
|
Hizkuntzen funtzio mugaketaren eta hizkuntzen estatus berdintasunaren ildotik, bada beste kontu bat gogoetara ekarri nahi duguna. Hizkuntzen oreka eta berdintasun sozialak ez du esan nahi guztia bi hizkuntzetan egin behar denik edo
|
guztia
bi hizkuntzetan bermatu behar denik, nahitaez. Estatus berdintasuna da uko egin behar ez zaion helburua, baina gaztelaniaz dagoen guztia euskaraz eduki nahi izatea, ez da eraginkorra; edo auzi honi beste muturretik begiratzen diotenen artean zenbaitek aldarrikatu ohi duenez, hainbat gauza, beren interesekoak ere izan litezkeenak?
|
|
|
Hori dela eta, erantzukizuna eskatu behar diegu gure ordezkari publiko guztiei, goi goitikoei ez ezik gainerako guztiei ere. Erantzukizunez jokatzeak esan nahi baitu euskararen aldeko politika positiboak bideratzea, aukera berdintasuna benetan bermatzeko neurriak hartzeko ausart izatea,
|
guztiek
bi hizkuntzak" bere" egitea," bestearen" errealitatea ezagutzeko eta aintzat hartzeko eginahalak egitea. Euskarak denon elkartasuna eta atxikimendua merezi ditu.
|
|
2010
|
|
|
...arian arian ezarri izan dute, eta babes mota desberdinak eragin ditu. horrela, europako kontseiluak ez du estatus juridiko bateratua abiatu hizkuntza eskubideei begira, eta horien babesa norbanakoen eskubideen eta gutxiengo nazionalen eskubideen aitortzatik etorri da. azkenik, aipatzekoa ere bada europako kontseiluak bi hizkuntza ofizial besterik ez daudela, eta ondorioz, txosten zein jakinarazpen
|
guztiak
bi hizkuntza horietakoren batean egin behar direla. instituzio horrek bi tresna eskaini zizkien estatuei gutxiengoen eskubideei dagokienez; batetik, erregio edo gutxiengoen hizkuntzen europako ituna (1992) eta, bestetik, gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen markoa (1994).
|
|
|
— eta azkenik, laugarren egoera elebidun bat ere eman daiteke: ...za" monolingüe" bi dituen gizartea izango litzateke. aukera ezberdin hauek ikusita, gure gizartearen egoerak hirugarren aukeraren antza du. hau da, jende guztiak daki gaztelaniaz, batzuek ulertzen dute euskara, eta beste batzuk gai dira euskara ere erabiltzeko. beraz, lege honen helburua, hirugarren aukera horretatik lehenengora pasatzea izango litzateke; eta honek esan nahi du, hiritar
|
guztiak
bi hizkuntzak ezagutzera iristea. hau da gaztelania guztiok ezagutzen dugunez, euskararen ezagutza da ziurtatu beharrekoa gizarteko jende guztiarengan. eta hizkuntza honen ezagutza pasiboa ez ezik, hizkuntza hau edozein arlo eta mailatan erabili ahal izateko gaitasuna lortzea da asmoa. gizarte barruti berdinean identitate ezberdinek elkarbizitzako aukera ezberdinak izan ditzakete:...
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntza gutxitudun haurrak eta hizkuntza nagusidun haurrak bi hizkuntza horietan eskolatzen dituzten programak dira. Ingelesezko literaturan «dual language bilingual education», «two way bilingual education» edota «two way immersion» izena hartzen dute eta helburua haur
|
guztiek
bi hizkuntzak ikastea da. Alegia, hizkuntza gutxitudun haurrek euren hizkuntza mantentzeaz gain, hizkuntza nagusia ikastea bilatzen du eredu honek, eta alderantziz, hizkuntza nagusidun haurrek, eurenaz gain, hizkuntza gutxitua ere ikastea.
|
|
2012
|
|
|
Aipagarria da 1794 arte, euskara administrazio hizkuntza izan zela ikustea, agindu eta dekretu
|
guztiak
bi hizkuntzatan, euskaraz eta frantsesez, argitaratzen baitziren. Baina Frantziako iraultzaileek hizkuntza eta komunikazioa iraultzaren erdigunean ezarri zuten eta hizkuntzak politizatu egin zituzten.
|
|
|
Katalunian, administrazio publikoak aitzindariak izan dira eta, katalanaren ezagutza zein erabilera garatzea lortu duten neurrian, adostasun berriak sortu dira. Hego Euskal Herrian, euskara eta gaztelania bi hizkuntza koofizialak diren heinean, botere publikoen helburua izan behar du 18 urte dituzten pertsona
|
guztiek
bi hizkuntzak ondo menpera ditzaten, bai idatzizkoan bai ahozkoan.
|
|
2016
|
|
|
Besteak beste, herritar bakoitzak hizkuntza hautatzeko duen eskubidea errespetatzea. «Hori praktikan gauzatuko baldin bada, iritsi behar gara eraikitzera herritar
|
guztiek
bi hizkuntza ofizialak gutxienez ondo ulertuko dituzten euskal gizartea, ulertu ezean ezinezkoa baita euskaldunaren hizkuntza hautua gaztelaniaren hautua bezala bermatzea». Gutxieneko ulermena eskatu dute, beraz.
|
|
2017
|
|
|
Elkarrizketa
|
guztiak
bi hizkuntzetan egiten dituzte: euskaraz eta elkarrizketatuaren jatorrizko hizkuntzan, edo gaztelaniaz eta elkarrizketatuaren jatorrizko hizkuntzan.
|
|
|
Euskara Euskal Herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da; gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar
|
guztiei
bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea aitortzen die. estatutuak 6 artikuluan egiten dio erreferentzia lehenengo aldiz hizkuntzari. euskara bere horretan aipatzen da, eta euskara euskal herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da. bestalde, estatutuak, gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubid...
|
|
|
...ari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar guztiei bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea aitortzen die. estatutuak 6 artikuluan egiten dio erreferentzia lehenengo aldiz hizkuntzari. euskara bere horretan aipatzen da, eta euskara euskal herriaren berezko hizkuntzatzat aitortzen da. bestalde, estatutuak, gaztelaniari bezala, euskarari ere ofizialtasuna aitortzen dio, eta herritar
|
guztiei
bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea aitortzen die.
|
|
|
Itzulpen politika horrek euskarazko jakintzaren esparruan beste alderdi bikain bat utzi digu erakusketen katalogoen bitartez. Hain zuzen, Bilboko Arte Ederren Museoa eta Guggenheim Museoa kenduta (lehenak politika hau orain dela gutxi aldatu du), beste arte zentro eta museo
|
guztiek
bi hizkuntzetan argitaratzen dituzte ekoizten dituzten erakusketen katalogoak. Horrek euskal zein nazioarteko artisten bibliografia sendo eta aberatsa dakar, kontuan izanda gainera zein murritza den eremu akademikoan euskaraz sortutako literatura.
|
|
|
Beharbada joera horri erantzuna emateko, eta horrek sortzen duen euskara literatura kritiko eta akademikotik desagertzea geldiarazteko, 2002 urtean guztizko aldaketa planteatu zen eta testu oro itzulita agertuko da lehen aldiz 47/ 48 zenbakian, udako alean. Horrela, zenbaki horretatik eta azkenera arte, 2009an agertu zen 65a alegia, testu
|
guztiak
bi hizkuntzetan argitaratuko dira, euskararen presentzia bermatzeaz gain, hizkuntza horretan idatziriko testu anitz eskainiz, gerora euskarazko ikerketarako funtsezkoak izan daitezkeenak. Egun, gainera, artikulu horiek guztiak Artelekuko on line artxibategian osorik daude eskuragarri, arte zentroak argitaratutako beste liburu eta katalogo askorekin batera, eta horrek sano errazten du euskal artearen azken urteetako ibilbidearen jarraipena.
|
|
2020
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) euskara eta gaztelania hizkuntza ofizialak dira, eta txosten ofizial
|
guztiak
bi hizkuntzetan argitaratzen dira. Osakidetza EAEko osasun zerbitzu publikoa denez, Erakundeak bi hizkuntzetan argitaratzen ditu txosten orokorrak; baina txosten klinikoei dagokienez, gaztelania izan da orain arte erabili den hizkuntza (ia) bakarra.
|
|
2021
|
|
|
" Horretarako, ikasleen beharrak eta motibazioak ez ezik, eremu soziolinguistikoa ere kontuan hartu litzateke. ...aitzitik, euskarazko plazak zuzenean murriztu dituzte eremu soziolinguistikoa kontuan hartu gabe, Itunean jasotakoari muzin eginez eta ikastetxeko zuzendaritzak aholkatzen eta proposatzen duena kontuan hartu gabe", gaitzetsi du LABek.Sindikatuak gogorarazi du Nafarroako eremu euskalduneko unibertsitateaz kanpoko hezkuntza mailetan euskara eta gaztelania nahitaez irakatsi behar direla, ikasle
|
guztiek
bi hizkuntzetako gaitasun maila nahikoa egiazta dezaten. " Altsasuko errealitate soziolinguistikoa zein den jakinda, ikasleek ikasteko, tailerrak egiteko eta irakaslearekin harremanak euskaraz izateko aukera izan behar dute; horregatik, Lanbide Heziketan eskaintzen diren plazek euskara eskakizuna duten irakasleak behar dituzte.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, Kataluniako eskolek% 25 gaztelaniaz egitera behartzen zuen epaia prozeduran arreta jartzeko moduaren adibide bat litzateke. Garrantzitsua litzateke eskolatutako pertsona
|
guztiek
bi hizkuntza ofizialak ezagutzea, eta hori, gaur gaurkoz, gaztelaniarekin bakarrik betetzen da. Baina inork ezin izango du erantzukizunik eskatu epaile baten ondorioz katalanaren ezagutzaren emaitza oraindik txikiagoa bada eta eragina Konstituzioaren aginduaren aurkakoa bada, katalanak erabilera soziala eta, beraz, babesa galtzen duelako.
|
|
|
Bestalde, euskararen ofizialtasuna lurralde osoan; ez izatea lurralde zati batean eskubidedun eta handik bi kilometrora ez. Eta, eskubidea den heinean, administrazioak zerbitzu
|
guztiak
bi hizkuntzetan eskaintzea. Oinarrizko gauzak dira; oso aratzak eta justiziazkoak.
|
|
|
Horietako hamalau gradu bikoitza dira. Hizkuntzari dagokionez, gradu
|
guztiak
bi hizkuntza ofizialetan egiteko aukera dagoela adierazi du EHUk. Horrez gainera, graduko lau ikasletik batek Araba, Bizkai eta Gipuzkoatik kanpoko beste unibertsitateetan ikasiko du.
|
|
|
Eta amultsutasun linguistikoa. Herritar
|
guztiek
bi hizkuntzak ikasteko eskubidea dutela dio Feijook. Kontu bat ahaztu –edo ezkutatu– egiten du, ordea.
|
|
|
Bestalde, euskararen ofizialtasuna lurralde osoan; ez izatea lurralde zati batean eskubidedun eta handik bi kilometrora ez. Eta, eskubidea den heinean, administrazioak zerbitzu
|
guztiak
bi hizkuntzetan eskaintzea. Oinarrizko gauzak dira, oso aratzak eta justiziazkoak.
|
|
|
gurean bezala, munduko gizarte gehienetan bi hizkuntza jakitea ohikoa da. Euskaldun
|
guztiok
bi hizkuntza (gutxienez) ikasi eta erabiltzen ditugu gure eguneroko bizitzan. Baina zer eragin dauka elebitasunak hizkuntzaren jabekuntzan eta erabileran edo hizkuntzen patologietan?
|