|
2010
|
|
|
Primingak, aldiz, erakutsiko liguke albiste horietan euskara zeri lotuta agertzen den; adibidez: ...jakin batzuei, inposizioari, diskriminazioari, iraganari, tradizioari, ikasketei, ikasteko zailtasunari..., edo, euskal izaerari, balio linguistikoari, hemengo hiritar guztion ondareari, jai giroko ekimenei, berreskuratze ahaleginei... tziarengana ideologia hutsa helarazteko erabiltzen bada. hortaz, komunikabide batzuek eta besteek euskarari buruz zabaltzen dituzten bertsioak eta esanahi ezberdin
|
guztiak
aintzat hartu dira. lan nekeza, baina ezinbestekoa igorritako informazioaren atzean zer nolako framingak dauden eta horiek bultzatzen dituzten interesak ezagutu ahal izateko. horregatik, euskararen gainean dauden framingak zorroztasunez eta sendotasunez aztertu ahal izateko, teoriarantz jo dugu, beste behin, urrats berri honetan Vicente Mariño eta lópez rabadán ek bereizten duten framingaen in... 23) lagungarri gerta dakiguke euskararen inguruko hautemateen eta irudikapenen —framingaren— xehetasunak hobeto ezagutzeko eta ulertzeko. horregatik, framinga inguruko ikerlerro nagusiak aurkeztuko ditugu hurrengo lerroetan.
|
|
|
Sistematikoki jokatuta baino ez zaigu posible izango euskararen Framing Aldarrikatzailearen eta Framing Herabearen muinak eta zergatiak sakon aztertzea eta ezagutzea. ezagutza zorrotz horrek euskararen inguruko diskurtso teoriko berritua osatzeko ahaleginak gidatu lituzke, honako galdera bikoitz honi erantzun egokia eman ahal izateko: ...zatu euskara?" eman beharreko erantzunak euskal gizartearen gehiengoa bere baitara biltzeko modukoa izan behako luke. eginkizun horretan, Framing Aldarrikatzailearen ezaugarri baliotsuak kontuan hartu eta alderdi desegokiak baztertuko lirateke; halaber, Framing Herabearen indarguneak nola desaktibatu eta planteamendu horretatik etor litezkeen mehatxuak nola saihestu pentsatu lirateke. aurreko
|
horiek guztiak
aintzat hartuz, euskararen inguruko mezua berritua osatu litzateke. ondoren, arestian landu ditugun hiru kontzeptu edo efektuak —framing, agenda setting eta priming— sistematikoki eraikitzea eta garatzea letorke. hori dena, helburu jakin batekin betiere: gizarteak dituen euskararen errealitatearen hautematea eta irudikapena hizkuntza horren alde jartzea eta bere defentsarantz bideratzea. laburbilduz, eman beharreko pausoak honako hauek lirateke:
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, mahaion osaeran eta bultzadan agente publikoen beharra azpimarratu ondoren, beharrezkoa da baita ere arlo sozio-ekonomikoaz ari garenean, arlo honen garapenean zerikusi zuzena duten eragile
|
guztiak
aintzat hartzea, maiztxo alde batera geratzen baitira sindikatuak, eskola profesionalak, eta agian baita hizkuntzari dagokionean garapen agentziak berak, salbuespenak salbuespen.
|
|
2015
|
|
|
Laburbilduz, atal honetan aipatu ditudan
|
guztiak
aintzat hartuta, esan nezake Etxepare Euskal Institutuak kudeatzen dituen Irakurletzek euskararen kanpo zabalkundea indartzen dutela eta hizkuntzaren nazioarteko irudia elikatu eta prestigioa ematen diotela; lehenik, geroz eta herrialde eta hiri gehiagotako goi mailako instituzio akademikoetan hizkuntza ikusgarri egin eta ezagutarazten dutelako; bigarrenik, ikasturte bakoitzean ia 2.000 ikasle ar...
|
|
2017
|
|
|
Modu orokorrean ezin da euskararen erabilera lan hizkuntza moduan derrigortu; baina aipatutako ñabardura
|
guztiak
aintzat hartuz, esparru honetan euskararen normalkuntzan aurrerapausuak emateko aukera badago. esate baterako, administrazioak eraginkortasunez jarduteko printzipio konstituzionalean oinarrituta, herritarrek euskaraz hasitako izapideak euskaraz izapidetzekoa. lan hizkuntzaren esparruan, honenbestez, sagua eta katuaren jolasean aritzeko aukera paregabea dago. garaile atera dadila azkarrena! •...
|
|
|
bai, denbora aurrekontuen inkesta. 10 denbora aurrekontuen inkestak jendeak bere denbora nola banatzen duen neurtzen du, hau da, jendeak zenbat denbora igarotzen duen jarduera ezberdinetan, eta ikerlan honetan, pisu erlatiboa zehazteko, inkesta horretako emaitzak azkenak, 2013koakhartuko dira oinarri. esan bezala, ikerketa horrek denbora banaketa esparruka edo jardueraka jasotzen du, baina ikerlan honetan ez dira
|
guztiak
aintzat hartu: jasotzen dituen denboraren banaketa esparruetatik norbanakoen arteko elkarrekintza aurreikusten dutenak soilik hartuko dira kontuan (lan ordaindua, adibidez), eta besteak, baztertu (lo orduak, esaterako). izan ere, hizkuntza erabilera ekintza sozial gisa ulertzen den heinean, halakorik gertatzen den jarduera edo esparrua baino ez da izango baliagarri ikerketa honen helburuetarako. horrek, jakina, hainbat muga ezartzen ditu:
|
|
2019
|
|
|
XXI. mendeko komunikazioak sarea du ardatz, eta hizkuntza bat bertan egotea ez da nahikoa bere desagerpen digitala ekiditeko. (...) Euskararekiko konpromiso digitala zabaltzea ezinbestekoa da gaur egun dugun %17ko erabilera tasa gainditu eta euskararen presentzia sarean indartzeko." [Waliño, 2016a] puntueuS Behatokiaren (puntueuS Fundazioa, 2018) arabera 2017 urtean %16koa izan da euskararen erabilera Interneten, hau da, euskal herriko webgune
|
guztiak
aintzat hartuz gero, euskarazko edukia duten webguneak 26.663 dira, guztien% 16 bataz beste. kaleko erabilera baino zerbait gehiago, baina ez asko, euskararen kale erabilera %12, 6koa baita azken neurketaren altunaren arabera (altuna, 2016). gaur egun, ingurune digitalean ikus entzunezkoa da pisu gehien duen arloa (Sandvine, 2018). Interneten 2018an mugitu zen trafiko guztiaren %57 bideoa zen eta beste %8 bideo-jokoak. trafiko nagusi horretan euskarak ez du tokirik (waliño, 2017):
|
|
|
Esparru digitalari dagokionez, osasuntsu sumatzen dut, beste hizkuntza asko ez bezala. Estatistika ugari erabili ditut bizirik dauden hizkuntzen eta hilzorian direnen profilak alderatzeko, eta aldagai
|
guztiak
aintzat hartuta, euskara egoera onean dagoela uste dut." [Orzaiz, J., 2018] eusko Jaurlaritzak ere behin baino gehiagotan antzeko iritzia azaldu du. 2016ko maiatzaren 16an ‘euskarazko Iktak:
|
|
2022
|
|
|
Planak jarraipena egiteko eratuta dago mahai bat. Neurriei dagokienez, estrategiak fintzea eta euskara erdigunean jartzea izan daitezke gako nagusiak, eta datu
|
guztiak
aintzat hartuta, muga batzuk jarri dira eskura dauden arlo jakin batzuetan.
|
|
|
Zumaian planak jarraipena egiteko dagoeneko eratuta du mahai bat, eta han bereziki azter daitekeen kontua da hizkuntzaren ingurukoa. Neurriei dagokienez, estrategiak fintzea eta euskara erdigunean jartzea izan daitezke gako nagusiak, eta datu
|
guztiak
aintzat hartuta, muga batzuk jarri dira eskura dauden arlo jakin batzuetan.
|
|
|
b) Alokutiboaren murriztapen sintaktikoari dagokionez, tradiziozko erabileratik urrun daude; izan ere, murriztapena espero zitekeen mendeko perpaus
|
guztiak
aintzat hartuta, gehiagotan jo dute alokutibora adizki neutroetara baino (114 vs 50).
|
|
|
Bistakoa da ez zegoela erakunde hain ezberdinei konpromiso berdinak hartzea eskatzerik.
|
Hau guztia
aintzat harturik, erakunde mailako konpromiso proposamenak entitate bakoitzaren errealitatera egokitzea erabaki eta hiru maila finkatu ziren:
|
|
|
Esparru sozioekonomikoan euskara indartu eta bultzatu nahi badugu, jabetu beharra daukagu aldaketez, gaur egungo egoera zein den eta zer datorkigun, eta etorkizunean muga eta zailtasun adina aukera eta erraztasun izango ditugu.
|
Horiek guztiak
aintzat hartu ditugu, behar bezala aprobetxatzeko.
|