|
2001
|
|
|
Hala eta guztiz ere, etorkizunari begira, adostasunaren hipotesia da onargarria den bakarra, hizkuntzaren etorkizunerako eta bere hiztunen etorkizunerako. Gutxiengoa garen aldetik,
|
gure
unibertso txikiko egunerokotasunean lan egin eta euskararenganako Nafarroako giza sektore guztien hurbilpena errazten ahal duen oro sustatu egin behar dugu. Duela zenbait urte," giza normalizazioaren" edo hiritarren" jarre ren normalizazioaren" garran tzia euskal hizkuntzaren aurrean aipatzen nuen; gaur egun ere, tamalez, ideia bera errepikatu behar dugu.
|
|
2002
|
|
|
UEUk aurrerapen handiak lortu ditu, bestalde, hala nola oraintsu Eibarko udaletik jasoriko. Markeskoa? izenekoegoitza ederra, aurton lehen aldiz magistergo bat eskaintzea ahalbidetu diona.Baina aurrera eginen badu, oraindik are urrats ausartagoak egin ditu, euskaldun jendeak demokrazia honetan ghettoan sartzeko joerari aurkakotasunsendoz erantzunen bazaio, alegia, beharbada
|
gure
unibertsoa sortzen eta osatzenutzi bai, baina erdaldunena den unibertso nagusia ezertan ere inarrosi eta eragingabe. Arazoan sartu gabe ere, gogora ditzagun euskararen eginkizuna etapresentzia, aitzakiak aitzakia, Donostiako Udako Ikastaroak direlakoetan (hutsarenhurrengo ez, baina kasik), edota azken urteotako egoera politiko latzeanEuskaldunon Egunkariaren eragin indarra, egunkari horretan hainbat eta hainbatproposamen eta gogoeta argi eskaini baitira.
|
|
2003
|
|
|
Anorexia eta bulimia Anorexian eta bulimian, elikagaien bidez obsesio bat edo elikadurarekin zerikusirik ez duen asegabetasun bat modulatzen da. Lurrin, testura edo zapore jakin batek
|
gure
unibertso kontzientean nahiz subkontzientean eragin ditzakeen sentsazioez gain, bada elikadura perbertsio bat, hots, elikagaien bidez obsesio bat edo elikaduraz bestelako jatorria duen asegabetasun bat modulatzea. Nerabezaroan gertatzen da batez ere, eta nesketan mutiletan baino gehiago.
|
|
2004
|
|
|
Baina ez al da samurragoa perfekzioaren ideiaren berezko iluntasuna onartzea? Egia esan, zaila baldin bada gaur egun
|
guretzat
unibertsoa perfekzioaren ikuspegitik interpretatzea, ez zen errazagoa izango Descartesentzat bere garaian. Baina hori onartuz gero, bere sistema osoaren oinarria hautsita geratuko litzateke zeharo, eta hori egin aurretik nahiago du autoinkulpazioaren bidetik jo:
|
|
2005
|
|
|
|
Gure
unibertsoaren ezaugarri nabarmenetako bat, eta gure planetarena, aniztasuna da. Eta planetan, ez bakarrik kontinenteen artekoa, baita kontinenteen barnekoa ere, eta barne horretako hainbat zati eta arloren artekoa.
|
|
2006
|
|
|
Eta nondik datozen? Bada, ez dut uste jatorri berezirik dutenik,
|
gure
unibertsoko dimentsio paralelo batetik sortzen direnik. Gutakoak dira, gure artean sortuak.
|
|
|
Egia da oraintsu arte elkartu gabeko hitzak zirela bi horiek. Gaur egun, ordea,
|
gure
unibertso txikian bederen," euskara teknikaria" bikotea entzutea edo irakurtzea ohikoagoa da.
|
|
2007
|
|
|
«Eta txarren txarrena da egilea bera, eta horrekin batera denok, ateratzen garela galtzaile, gauzen egoera honek ezinezko bihurtzen duelako Sua nahi, Mr. Churchill liburuaren egiazko kritika literario bat zer kritikatua baduelako, noski; egileari berari, eta horrekin batera irakurle eta literaturzale guztiei,
|
gure
unibertso literario txiki eta hala ere eder hau osatuago, aberatsago eta ederrago egiten lagunduko ligukeen kritika literario baten posibilitatea ebasten zaigulako. Euzkadi merezi zuen.
|
|
|
Azken helburua
|
gure
Unibertsoari buruzko aurkikuntzak egitea da.
|
|
|
entretenimendua eta emozio fuerteak). Postmodernitatea, edo modernitate likidoa, berdin zait, ari da, bai,
|
gure
unibertso (sistema) txikiko bazterrak kutsatzen.
|
|
2008
|
|
|
6 Gure tamaina propioak bultzatuta, ebidentzia gardena da
|
gure
unibertsoa mugatua dela, kontsumitzaileen partetik nahiz sortzaileen partetik. Hori muga kuantitatiboa da printzipioz; espero dezagun kualitatiboa ez izatea.
|
|
|
–Lurraldeak gure bizitzan zenbaterainoko eragina izan dezakeen eta hura gure parte dela (gure barren barreneko izatea) erakusten duen alderdi bat azpimarratzearren, hizkuntza baten hedatze eremua ere badela pentsatzea baino ez dago; gure pentsamenduaren eta gure izate subjektiboaren euskarri da, eta hartzen duen lurraldeak berau osatzen duen komunitatearekin batera
|
gure
unibertsoa definitzen du, gure mundua?.
|
|
|
|
Gure
unibertsoa, gure mundua, hizkuntzaren eta lurraldearen arteko dialektikan sortzen da, gizarte nazionalaren aroan bizi garelako, eta historiaren aro honetan bere baitako gaituen komunitatearen ezaugarri nagusi bat izaera nazionala delako. Hori guztia nazio kultura baten sarean josia dago, non lurraldearekiko gure identifikazio indarra hizkuntzaren eta kulturaren ondorioa izango den.
|
|
|
Nik behin ikusi ditut Lou eta Ara elkarrekin, afari batean, eta behin hitz egin dit Louk Arari buruz, parke batean. Parkearen erdian eserita geunden ekaitza hasi zenean; parkea unibertsoa, eta
|
gu
unibertsoaren zentroa izango bagina bezala. Tximistek Louren aurpegiaren irudia eraman eta ekarri egiten zuten.
|
|
2009
|
|
|
Baina unibertsoa hoztu eta hazi ahala, soka dentsitatea gutxituz joan zen. Orain, espageti gutxi batzuk baino ez daude gure platerean(
|
gure
unibertso behagarrian). Gugandik gertu baten bat suertatzea oso probabilitate gutxiko gertaera da.
|
|
|
(off)
|
Gure
unibertsoan gertatzen diren prozesuek, izar leherketek, eguzki jardueraren aldaketa handiek, zuzenean eragiten digute, uste baino askoz gehiago.
|
|
|
Azken finean, antimateria iragarri zuen Dirac handiak. Zientziak oraindik azaldu ez duen misterioetako bat da zergatik dagoen
|
gure
unibertsoan hainbeste materia eta hain antimateria gutxi. Galdera horri erantzun bila ariko da, adibidez LHC azeleragailu ezaguna.
|
|
|
Etniaz eta etnizitate faktoreez ari garenean, ezaugarri soziokultural jakin batzuk dituen gizatalde bateko kide izatearen kontzientzia ulertuko dugu. Beraz, etnizitateaz hitz egiteak desberdina izatearen (diferentziaren) pertzepzio soziala sortuko duten jarreraz hitz egitea esan nahi du, jarrera politikoez, kulturalez, eta abarrez?, eta diferentzia hori da, hain zuzen, baliagarritasun bermea ematen diona,
|
gure
unibertso sinbolikoaren barruan. Hortaz, egiazko edo alegiazko talde etnikoen arteko bereizketa egitetik urrun gaude.
|
|
2010
|
|
|
Liburu berria Leonard Mlodinow fisikari estatubatuarrarekin batera idatzi du, eta horretan beste hainbat hipotesi kaleratu ditu, hala nola
|
gure
unibertsoa ez dela bakarra, hau da, gehiago daudela.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da elektromagnetismoarekin eta fisikaren beste arloekin. Hiru dimentsio baino gehiago izango balitu
|
gure
unibertsoak, ez luke izango duen fisika. Beraz, supersoken teoria baliagarriak izateko, 11 dimentsioko espazioaren eta hiru dimentsiokoaren arteko lotura aurkitu behar dute fisikariek (lau dimentsiokoa, denbora ere kontuan hartuz gero).
|
|
|
Alde horrek ondorioak ditu. Litekeena da beste unibertso batean fisio nuklearra ez gertatzea
|
gure
unibertsoan gertatzen den bezala; horren ondorioa izan daiteke unibertso hartan izarrik ez egotea. Edo litekeena da beste batean karbono atomoak ezberdinak izatea, eta, horren ondorioz, bizia sortzea ezinezkoa izatea.
|
|
|
Beste batzuk saiatzen dira
|
gure
unibertsoa aurkitzen supersoken teoriaren iragarpenetan. Horretarako, gizakiaren existentzia azaltzeko behar diren kondizioetatik abiatzen dira.
|
|
|
Alex Vilenkin: Seguru asko,
|
gure
unibertsoa oso berezia da, bizia existitu baitaiteke
|
|
|
Zure multibertsoaren gairako hurbilketak zerikusia du
|
gure
unibertsoa posible dela jakitearekin. Baina ba al dakigu zenbateraino den probablea gure unibertsoaren sorrera?
|
|
|
Zure multibertsoaren gairako hurbilketak zerikusia du gure unibertsoa posible dela jakitearekin. Baina ba al dakigu zenbateraino den probablea
|
gure
unibertsoaren sorrera?
|
|
|
Nolanahi ere, seguru asko
|
gure
unibertsoa oso berezia da, bizia existitu baitaiteke. Horregatik, sortzeko probabilitatea oso txikia du.
|
|
|
Isaac Asimov-en The Gods Themselves eleberria eredugarria da; erreferentzia bat, zientzia fikzioan. Unibertso paralelo baten eta
|
gure
unibertsoaren arteko komunikazioa aurkezten du bertan, eta komunikazio horren ondorioz, beste unibertso bateko estralurtarrek etengabeko energia iturri gisa erabili nahi dute gurea.
|
|
|
Estralurtarren unibertsoan protoiak eta neutroiak lotzen dituen indarra ezberdina da.
|
Gure
unibertsoan egonkorrak ez diren isotopoak egonkorrak dira unibertso hartan. Fisika ezberdineko unibertso baten adibide emankor bat da.
|
|
|
Isaac Asimov-en The Gods Themselves eleberria eredugarria da; erreferentzia bat, zientzia fikzioan. Unibertso paralelo baten eta
|
gure
unibertsoaren arteko komunikazioa aurkezten du bertan, eta komunikazio horren ondorioz, beste unibertso bateko estralurtarrek etengabeko energia iturri gisa erabili nahi dute gurea.
|
|
|
Estralurtarren unibertsoan protoiak eta neutroiak lotzen dituen indarra ezberdina da.
|
Gure
unibertsoan egonkorrak ez diren isotopoak egonkorrak dira unibertso hartan. Fisika ezberdineko unibertso baten adibide emankor bat da.
|
|
|
Beraz, unibertsoak komunikatuz gero, unibertso paralelo batean atzera egin liteke eta
|
gure
unibertsora itzuli erlatibitatearen mugak gainditzeko. Horrela, pertsona batek bere aitona hiltzen badu, ustezko paradoxa bat eragiten du:
|
|
|
Hau da
|
gure
unibertsoa. Zu, ni ta gauza guztiak?
|
|
|
Etxean, kalean eta eskolan,
|
gure
unibertso gaztean, erdera jaun ta jabe genduaneta euskera bihotzean. Agertu zan orduan maisu bat, hartu gintun babespean, bihotzean geneukan altxorra jarri euskun mingainean.
|
|
|
beraiek badakitela urteak, mendeak eta milurteak isil isilik pasatzea zer den. Gauzak oso mantso aldatzen eta gauzatzen dituela bizijario isil mantsoak
|
gure
unibertsoan. Kosmos zabal hedatuan azkenotan heldutako (ez, heldu ba ote?) iritsitako familia garela gizajendeok:
|
|
2011
|
|
|
–Franek eskua jaitsi zuen, ongi hezitako ikasle baten gisan?.
|
Gure
unibertsoa arkonteen mende dago eta presondegi erraldoi baten modukoa da; kartzela horretako zigor gelarik sakonena Lurra da: gu bizi garen tokia; preso gaude, beraz, kartzela honetan.
|
|
|
Nire heziketa, hizkuntzaren erritmoen ulerpena eta beste hainbat ekarri, ezin litezke ulertu [Lekuonatarren etxean entzundako] gaztetako kontakizun, iruzkin argigarri, bertso eta kantu haiek gabe. Mundua oraindik ez zen batere handia, gerora hasi zen handia egiten, irakurtzen eta zerbait bidaiatzen hasi ginenean;
|
gure
unibertsoa ez zen zabala, baina, egunerokotasunaren esparru hertsietatik haratago, lurralde berriak eraikitzeko balio zuten ipuin eta kontakizunetan oinarritzen zen unibertso txiki haren hedapen mitikoa.
|
|
|
Zeruko Argian kolaborazioak egin zituen, eta Ez Dok Amairu mugimenduan murgildurik, 1966an jendaurrean kantatzera agertu zen.
|
Gure
unibertso sentimentalean itsatsita dauden kantu askoren boza izan da X.L. Unibertso literarioko izar ere bai. Haika Akane olerkari japoniarraren berbak egokitu dakizkioke:
|
|
|
Aipatu dugun egoeraren barruan kokatu behar dugu bueltarik gabeko fenomenoa:
|
gure
unibertso auditiboa zeharo aldatu den mendean hartzaile egin gaitu musika soinu zarata uholdeak. Orain mende bat mende erdi bat agian— kantuak kantatzeko egiten ziren —eta informazio kontakizun bat transmititzeko.
|
|
|
Haiek, joan zirenek zer ote liokete gure desatxekimenduaz jabetzean... aski ote litzaieke iraganeko zorion ttipiaz oroitzea bizitzarenak ziren xamurtasun hauskorrekin, ez ote lukete errukitsu gure ahaztura barkatuko eta han beste egoitza batzuetan adi itxarongo galdutzat izan gintuztenen itzulera. arrotza genuen jainko bati begiratzen diote orain eta hark isilik dirau, galdegiten diote
|
gutaz
unibertsoaren hauts artean dihardugunontzat. bizitza bat dago hemengoentzat eta joan zirenentzat atsedena, edo agian biziaren ordena berreraikitzea dute eginkizun sortu gintuenari itzultzen baitiote izatea gurpenaren psalmoekin hura suspertuz, ez dira aingeruak, ez dira izarrak egile lehenaren zelatariak dira itzal sosegatuetatik gure helordua itxaronez, eta aintza diote esperoan bizi direlako, e...
|
|
2012
|
|
|
sartuko gara
|
gure
unibertso zabalduan.
|
|
|
Eskandalu galanta eragin du azkenaldi honetan Stephen Hawking zientifiko ingelesak The grand design bere azken liburuarekin, esanez Jaungoikoak ez zuela sortu
|
gure
unibertso hau, egungo zientzia fisikoak baztertu egiten duela Jaungoikoaren parte hartzea gure unibertso honen sorreran, eta Big Bang delako hori sor zitekeela beste unibertso batzuetatik. Gure unibertso hau etengabe ari da zabaltzen eta ezin da baztertu, inolaz ere, beste unibertso mordo baten existentzia.
|
|
|
Eskandalu galanta eragin du azkenaldi honetan Stephen Hawking zientifiko ingelesak The grand design bere azken liburuarekin, esanez Jaungoikoak ez zuela sortu gure unibertso hau, egungo zientzia fisikoak baztertu egiten duela Jaungoikoaren parte hartzea
|
gure
unibertso honen sorreran, eta Big Bang delako hori sor zitekeela beste unibertso batzuetatik. Gure unibertso hau etengabe ari da zabaltzen eta ezin da baztertu, inolaz ere, beste unibertso mordo baten existentzia.
|
|
|
Eskandalu galanta eragin du azkenaldi honetan Stephen Hawking zientifiko ingelesak The grand design bere azken liburuarekin, esanez Jaungoikoak ez zuela sortu gure unibertso hau, egungo zientzia fisikoak baztertu egiten duela Jaungoikoaren parte hartzea gure unibertso honen sorreran, eta Big Bang delako hori sor zitekeela beste unibertso batzuetatik.
|
Gure
unibertso hau etengabe ari da zabaltzen eta ezin da baztertu, inolaz ere, beste unibertso mordo baten existentzia. Unibertso mordo bat dago hortik barrena sakabanatuta eta horietako biren talkatik sor zitekeen, apika, gure Big Banga.
|
|
2013
|
|
|
|
Gure
unibertso ikoniko eta sinbolikoa gero eta gehiago hornitzen da ikus entzunezkoetatik. Hedabideei aitortzen zaizkien rolak hainbat dira; ereduak zabaltzea da horietako bat.
|
|
|
Hausnarketa horien bidez azaldu nahi da herritarrek «natural» hitza osasungarri den zerbaitekin lotzen duten bitartean, egia esan, fabrikatzaileak aldaketa fisiko kimiko ugari izan dituen baina, zalantzarik gabe, natura jatorri duen landare baten laburpenean erabil dezakeela. Edo laborategian egindako baina
|
gure
unibertsotik datozen bitamina, mineral eta aminoazidoz osatutako konposatu batzuetan. Baina gehiago ere badaude, substantzia bat «purua» eta landare batekoa izateak (oso urrun joan gabe, kokainak) ez baitu bermatzen haren osasungarritasuna, ondoren azalduko den bezala.
|
|
2014
|
|
|
Denok ditugu bata bestearen gainean jartzen diren munduak: hurbila lehena eta gero ikasten goazena,
|
gure
unibertso propioa eratu arte. Bidaia asko egin dut eta hainbat urtez kanpoan bizi izan naiz.
|
|
|
Labradorreko eta Ternuako itsasertzak arrantzalez betetzen ziren XVI. eta XVII. mendeetan, euskaldunak balearen ehizan munduko potentzia nagusi ziren garaietan.
|
Gure
unibertso itsastarra ahanzturatik berreskuratzeko makina bat ekimen sortu dira azkenaldian, eta ziur Kanadako Red Bay herriko euskal baleazaleen arrastoak gizateriaren ondare izendatu izanak berebiziko bultzada emango diola zeregin horri.
|
|
|
horra erronka, eta arazoa. Ordura arteko saiakerek porrot egin zuten, bata bestearen ondotik; teoriak nahi zuena esan zezakeen, baina nik ez nuen uste AIrik garatu zitekeenik silizio soiletik abiatuta; inteligentziak,
|
gure
unibertsoaren izkina honetan behintzat, karbonoa du oinarri. Hurbilketa berri bat saiatu beharra zegoen, beraz:
|
|
2015
|
|
|
Unibertsoaren lehen uneetan igorri eta orain lurrera iristen ari diren argi izpiek gure partikula horizontea eratzen dute, hots,
|
guretzat
unibertso ikusgaiaren muga zedarritzen duena. Kontuan izan printzipioz unibertso osoa gure unibertso ikusgaia baina handiagoa izan daitekeela; izatez, infinitua ere izan liteke, baina ez du zertan.
|
|
|
Unibertsoaren lehen uneetan igorri eta orain lurrera iristen ari diren argi izpiek gure partikula horizontea eratzen dute, hots, guretzat unibertso ikusgaiaren muga zedarritzen duena. Kontuan izan printzipioz unibertso osoa
|
gure
unibertso ikusgaia baina handiagoa izan daitekeela; izatez, infinitua ere izan liteke, baina ez du zertan. Gurea topologia konpaktuko unibertso bat balitz (baloi baten gainazalak daukana bezalakoa), galaxia urrun batetik bidalitako argia norabide desberdinetatik heldu litzaiguke.
|
|
|
Baina ez da horrela, bi funtsezko arrazoi hauengatik: batetik,
|
gure
unibertsoa hedatzen ari delako; beraz, lehen uneetan argia igorri zuten iturri horiek aipatu baino askoz urrunago daude, 46.000 milioi argi urteko distantziara, gutxi gorabehera; bestetik, unibertsoaren hasieran hain altua zen inguru tenperatura, ezen atomoak ezin ziren egonkorki eratu. Materiaren egoera partikula elementalen plasma bat zen, zeinekin interakzionatzeko joera handia zuten fotoiek.
|
|
|
Datu horiei esker dakigu MHK oso homogeneoa dela eta ia gorputz beltz perfektu baten espektroa daukala, 2.7 Kelvineko tenperaturari dagokion maiztasunean finkatua. MHKn ikusten diren inhomogeneitate txikiak
|
gure
unibertsoaren eskala handiko egituraren hazitzat jotzen dira.
|
|
|
Pentsatu momentu batez zenbaki horren tamaina izugarrian: gela arrunt batek
|
gure
unibertso ikusgarriaren tamaina hartuko luke!
|
|
|
Alan Guthek proposatu zuen, lehenbizikoz, halako mekanismo inflazionista bat, 1980ko hamarkadan, unibertso goiztiarrari buruzko hainbat galdera kontzeptuali erantzuna eman nahirik; besteak beste,
|
gure
unibertsoaren homogeneotasun harrigarriaren zergatiari (MHK, bereziki). Kontuan izan MHK elkarrengandik oso urrun dauden puntuez osaturik dagoela eta, inflaziorik gabeko eredu batean, ezin izango luketela inolako interakziorik edo informazio trukerik izan unibertsoaren historia osoan, hau da, puntu horiek guztiak ez lirateke kausalki konektaturik egongo.
|
|
|
Bera gu baino «aurreratuagoa» baldin badago, guk txinpantzea tratatzen dugun moduan trata gaitzake? Edo, ikusirik
|
gu
unibertsoaren erdigunea garela uste dugula eta halaxe erabakitzen dugula zezenak hil ala ez, edo tximinoak kaiolatu ala ez, horren harroputz izan behar dugu cyborg adimenarekin ere?
|
|
|
Zer zentzutan interesatzen zait arazo hori? Zalantzarik gabe, iruditzen zaidalako elkarrizketa moduko bat dagoela beti, egitura anitz horren eta
|
gure
unibertso kaotikoaren artean. Hori lehenengo puntua da, gero badago beste alderdi bat barneagokoa, sakonagoa, erreferentzien ugaritasunarekin zerikusia duena eta definitu beharrekoa dena, nolabait esateko.
|
|
|
Baina objektiboa nahiko genukeen diferentzia haren erreferentzia sinpleaz harago, berari emandako balio eta zentzua dugu, Barthes semiologoak mitoa zeritzona, konnotazio unibertsoa alegia. Zein da
|
gure
unibertsoan harreman hari eman diogun balioa. Harreman hark zer egiten ote gaitu?
|
|
2016
|
|
|
Gaur egun inork ezin du esan ez dakienik Sirian zer gertatzen den. Haur siriarren argazkiak bihurtu dira
|
gure
unibertsoaren lotsaren ikono, siriarrak hiltzea ohiko egin da indiferentzia bilakatzeraino eta milioika errefuxiatu, etxe gabe, gaixo eta goseturen sufrikarioak gure etxeetan sartu dira, baina hala ere ez dirudi horrek inor kezkatzen duenik. Leize morala mundua adinakoa da".
|
|
2017
|
|
|
Zorionerako eta pozerako daukagun horixe, hala ere, zenbat gauza egiten dugun (eta batzuk onak), ez dadila itsugarri gerta ere gogoeta egin genuke. Hogeita bost urte bete dituen egunkariak eta berrogeita hamar bete dituen azokak islatzen dutena,
|
gure
unibertsoa, Durangon biltzen bada, pasilloetatik dabilen %80 edo kontzertuan dauden %90 ezagutzen baditugu, malo. Lagun asko daukagun seinale gisa, ondo, baina malo.
|
|
|
Westworld baina gidoi sakon eta korapilatsuagoak. Massachussets eko Institutuan dagoen Alan Guth ek eta makina inteligenteetan aditu den Ray Kurzwellek diote
|
gure
unibertsoa izan litekeela beste unibertso bateko batxillergoko zientzia ikasle baten experimentua. Hau da, gaztetxo baten jolasa garela.Niri, dagoeneko, burua joan zait.
|
|
|
Neskak aparteko mundua ziren.
|
Gure
unibertsoaren barruan bai, baina beste planeta bat nolabait ere, beste orbita batean ibiltzen zena, gurearekin oso noizbehinka ez bazen sekula gurutzatu gabe. Neska gehienak monjetara joaten ziren eta gu fraideekin, nor bere eskolan, eta handik ateratakoan ere aparte ibiltzen ginen.
|
|
2018
|
|
|
ez diezaiogun utzi zorioneko globalizazioaren eta erdaren suge lodiari gure kultura, hizkuntza eta sena zurrupatzen, bestela galduak gara. Joanes bezala, Joseba bezala, adi manten gaitezen
|
gure
unibertso txiki eta aberats hau jorratzen, luma esku batean eta jakintzaren aizkora zorrotza bestean.
|
|
|
|
Gure
unibertsokoa dela esan duzu?
|
|
|
Espazio denbora dimentsio kopuru handiago batean dekonstruituz, gure dorreak
|
gure
unibertsoaren oihartzuna sor dezake.
|
|
2019
|
|
|
Noizbait, guk sortutako mitoak hilezkortasunez jantzi genituen mendez mende iraun zezaten,
|
gure
unibertsoari eta bizitzari egonkortasuna eta segurtasuna emateko asmoz; baina berehala konturatu ginen guk betikotasuna maila teorikoan emateko gai izan baginen, borrokatu beharra genuela ahalmen bera geure buruari esleitzeko. Zergatik ezin gaitezke gu ere hilezkorrak izan, natura manipulatuz, bortxatuz?
|
|
|
hementxe bertan dago; bistakoa da eguneroko hutsalkeriaren oihala baztertzen dakienarentzat; erotismoak, besteak beste, desegin egiten du ezagutza faltsuaren engainua. . Gaurko egunean, sexuaren munduak[...] aurrez aurre jartzen ditu orain ere, nik dakidala,
|
guk
unibertsoan sartzeko dugun nahia eta bere gau muin ezin hautsizkoa?. Misterioarekin topo egitea da hura argitzeko modu bakarra.
|
|
|
Pentsa: batetik, gu elkarlanean aritzeko, behar duguna edota nahi duguna lortzeko, agintera oso aproposa da; bertzetik,
|
gure
unibertso txikia barneratzeko ezinbertzekoa eginen zaigu da adizkiaren erabilera. Bada, hi eta ni eta haien adizkirik gabe, onartu behar dugu ezinezkoa egiten zaigula gure gauzei buruz aritzea.
|
|
|
DA adizkia mundua ezagutzeko,"
|
gure
unibertsoa" finkatzeko, adizki saihestezina da. Lagunarekin erabiltzeko, hurbileko gauzak, garrantzitsuenak lehendabizi, hala nola, gauza bat jateko ona edo txarra den adierazteko; laguna den edo etsaia den; behar duzuna edo nahi duzuna adierazteko, lehenik eta behin, hurbileko gauzak izendatu behar ziren eta lan horretan ibili zirela ezin dezakegu uka.
|
|
|
|
Gure
unibertsoa, izan ere, unibertso paralelo bat gehiago da, denak denbora berean gertatzen direlarik.
|
|
2020
|
|
|
|
GURE
UNIBERTSOA
|
|
|
Elkarrekin bizitzen jarri eta denboratxo batera, lagunak mundu malapartatu honetara umeak ekartzeko burutazio inuzente horrekin hasi zirenean, Martinek eta biok erabaki genuen ez ginela sartuko gizarteak normaltzat zuen bidean, ez genuela ohiko familia eredugarri bat osatu nahi. Ez genuen beste ezer behar
|
gure
unibertsoari kolorea emateko, ez genuen bilatu nahi emozio berririk edo bizitasun zororik. Bagenekien aurrerantzean ere primeran moldatuko ginela bikotean, biok biotara, hasi ginen bezala:
|
|
|
Gogoratu Glaude eta de Singly k (1986) diotena: Jarraitua edo konstantea eta ez jarraitua edo inkonstantearen arteko enfrentamendua,
|
gure
unibertsoan, emakumeen etxeko lan errutinazkoen eta gizonek beren buruei gogotsu esleitzen dizkieten, erabaki handien, arteko oposizioan berragertzen da.
|
|
|
Lekuonatarrekin jarraituz, esan behar dut nire heziketa, hiz  kuntzaren erritmoen ulerpena eta beste hainbat ekarri, ezin litezkeela ulertu gaztetako kontakizun, iruzkin argigarri, bertso eta kantu haiek gabe. Mundua oraindik ez zen batere handia, gerora hasi zen handia egiten, irakurtzen eta zerbait bidaiatzen hasi ginenean;
|
gure
unibertsoa ez zen zabala, baina, egunerokotasunaren esparru hertsietatik haratago, lurralde berriak eraikitzeko balio zuten ipuin eta kontakizunetan oinarritzen zen unibertso txiki haren hedapen mitikoa. (...) Astrofisikoek esaten dutenez, unibertsoaren sakonak baditu erradiazioa eta hotsa, edo murmurioa hobeki esan, Lekuonatarren etxean ere euskera eta herri kulturaren sakoneko hotsak nabari zitezkeen.
|
|
2021
|
|
|
Ordutik hainbat urte igarota ere, gizakiak ez du kalkulatzeko grina galdu; are gehiago, lehen baino handiagoa duela esan genezake. Gaur egungo fisikariek Irlandako artzapezpikuak adinako grina dute kalkulatzeko noiz izan zen
|
gure
Unibertsoaren sorrera, Big Bang deitua. Zenbakiak egin dituzte eta 13,799 ± 0,021. 109 urte omen ditu unibertsoak, hau da, 13.820.000.000 urte eta 13.778.000.000 urte bitartean, oraingo datuen arabera, beti alda baitaitezke zertxobait zenbaki horiek, neurketa zehatzagoak direla bitarteko.
|
|
2022
|
|
|
Baina dominikarra da euskal klase ertain progresistak behar duena. Errepublika Dominikarra da
|
gure
unibertsoko parte dena, Pirinioetako eski pistak, furgoneta eta auto karabanak eta Mediterraneoko hondartzak diren moduan. Ayitik, tokiz kanpoko Afrika honek, ez du lekurik hor.
|
|
|
Badugu sasoia aldarrikatzeko zuzendaritza organoetan dauden pertsonak baino askoz gehiago daudela gaudela; hau da, bilera horiek gauzatzeko gure etxeetan, gure ukuilu eta baratzeetan, badaudela beste batzuk lanean, normalean guk egiten ditugun lanen ardurak hartzen erreproduktiboak ala produktiboak eta haiek ere hor daudela, gurekin batera bileretan. Beraz, gure izenean bai, baina
|
gure
unibertso osoa daramagu bilkura horietara.
|
|
2023
|
|
|
Hil eta ezer ez dela diona ere badago. Alta honek ere badu gogoetatzekoa
|
gure
unibertso ezin neurtu honen aitzinean. Sarrionandiaren azken liburuan hauxe dio Amamak, bere haurtzaroan otoiztu duen Jainkoa arbuiatu ondoan:
|
|
|
Dominazioak jarraitzen du, yankien menpe gaude, europarren menpe gaude, eta kontrol militarra, politikoa, ekonomikoa eta erlijiosoa mantentzeko prozesu sistematikoak aurrera egiten du gaur egun ere. Behin gure hizkuntzak ahaztuta, argiak kendu zizkiguten, eta bakardadean itsu itsuka, erreferente guztiak galdu genituen, horietatik
|
gure
unibertso kulturala eta emozionala salbatzeko aukerekin batera.
|
|
|
Eta, hain zuzen, metafora hori baliatu du egitasmoak bere asmoa azaltzeko: «Gu ere mailuak gara, eta, kolpez kolpe,
|
gure
unibertsoa zizelkatu nahi dugu, sormenaren eta kultur adierazpenaren bitartez». Gaur hasiko da jaialdia, eta diziplina ugaritako 150 sortzaile inguru bilduko ditu martxoaren 26ra arte.
|
|
|
Alta, pelikula txar eta on guztietan gertatzen den legez, beranduegi izango da. Dagoeneko zulo beltzetan zein multibertsoan siestan ziren kreatura hainbat esnatu egin dira astean zehar, eta
|
gure
unibertsora pasatu. Pasatu, eta geratu.
|
|
|
"
|
Gure
unibertsoak krak egiten du, Wayne Kramerren abestiak dioen moduan."
|
|
|
Gauden unibertso sentigarri honek ez du beste errealitaterik ezinbestea baizik; eta ezinbestea ez da erlazio konbinazio bat baizik zeina gure izpiritutik segituan desagertzen baita, arreta altu eta aratz batek gehiago finkatzen ez dituen bezain laster.
|
Gure inguruko
unibertso hau ez da gure haragiari materialki presente den pentsaera baizik.
|