|
2009
|
|
|
Urtero
|
gertatzen
den legez, ekitaldira, neska mutilak ez ezik, guraso eta irakasleak ere etorri ziren. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei eskerrak eman zizkien Euskaltzainburuak bai euren presentziagatik, bai eta idazle gazteei literaturara hurbiltzeko egiten duten ahaleginagatik ere; berariaz eskertu zuen Euskaltzainburuak epaimahaikoen lana.
|
|
|
deus ez zaio sobera gure hizkuntzari emateko eginahalako distira eta indarra! Bai zinez holako dokumentuen eskuratzea eta haietaz goza gozatzea, bizian behin bakarrik
|
gertatzen
dena dateke. Oroit, bertzalde, ohituren eta bereziki pilotaren sustengatzaile sutsua ere izan dela bidenabar.
|
|
|
Non
|
gertatu
da orain arteko istripu nuklearrik handiena. Nor izan zen Sobietar Batasuneko azken lehendakaria?
|
|
|
Non
|
gertatu
da orain arteko istripu nuklearrik handiena? –
|
|
|
Non
|
gertatu
da orain arteko istripu nuklearrik handiena? –ernobyl' hirian.
|
|
|
Beraz, zer egin? Egin dezagun gure ingurukoek egiten dutena: 1 Non
|
gertatu
da orain arteko istripu nuklearrik handiena, es: Chernóbil; fr:
|
|
|
Aipagai dugun liburua Txekian berriki
|
gertatuko
gerra horietako baten kronika eta analisi zehatza da. Aski da aurkibideari begiratu azkar bat ematea hizkuntzaren gaineko kontuak oso kontu konplexuak direla konturatzeko, eragile asko inplikatzen dutenak:
|
|
|
Bestalde, multzo horietako bakoitza hainbat azpimultzo eta taldetan banatua egon ohi da, bakoitza bere programa propioaz armatua eta, sarri, elkarren arteko gerra gupidagabean sartuta, sarri baino sarriagotan hizkuntzaz kanpoko interesek piztu eta esplikatzen dituzten gerretan. Baina gertakari oro bizirik den gizarte batean
|
gertatzen
da, kasu honetan komunismoaren erorialdiaren ondorengo Txekian, eta hizkuntzak gizarte osoa zeharkatzen du, gertakari guztiak. Zinez gauza konplexua da hizkuntza.
|
|
|
Bertan euskaltzain izan diren eta direnen obrak eta eurei buruzko azterketak argitaratuko ditu Akademiak. Bestalde, Euskaltzaindiaren historiarako esanguratsu
|
gertatu
diren hainbat egileren lanak ere kaleratuko dira bilduma horretan.
|
|
2010
|
|
|
Eginahal asko
|
gertatzen
dira kulturaren alorrean. Urrunago joan gaitezke adibidez hiri eta bide seinakuntza hedatuz tokiko hizkuntzan frantses idazkerarekin batera.
|
|
|
Urtero
|
gertatzen
den legez, sarituak ez ezik, guraso eta irakasleak ere izan ziren ekitaldian. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei zorionak eman zizkien Euskaltzainburuak zorionak zuei, zuekin batera parte hartu duten guztiei, zuen etxekoei, eta baita laguntza eman dizuetenei ere.
|
|
|
Ataun, hemen Euskal Herriko bihotzean, Aralar ondoan, ategune, atarigune, kokaleku eta igaroleku, aurkileku, sorleku
|
gertatu
zitzaion aldiz aldi gure maisuari.
|
|
|
Bertan euskaltzain izan diren eta direnen obrak eta eurei buruzko azterketak argitaratzen ditu Akademiak. Bestalde, Euskaltzaindiaren historiarako esanguratsu
|
gertatu
diren hainbat egileren lanak ere kaleratzen ari dira bilduma horretan.
|
|
|
Ezkontzetan badakigu izaki diferenteak batzen direla eta behin baino gehiagotan lortutako batasuna ederra
|
gertatzen
dela. Porriñoko granito arrosa ikusgarria da benetan eta atsegina da bera bakarrik dagoenean eta konposizio askotan ere bai.
|
|
2011
|
|
|
Julen Lekuonaren Ez, ez dut nahi kantak behar zuen baimenik ez zuen eskuratu, eta Gereñok 15 egun eman zituen kartzelan. Hau izan zen bere bizitzan atxilotu zuten bigarren aldia, lehenengoa hogei urte lehenago
|
gertatu
baitzen, 1948an, orduan euskara irakasteko akademia sortu nahi izan zuelako.
|
|
|
Bilbo Zaharra Forum, euskal literatura eta kulturaren inguruko gaiak jorratzeko topagunea da, Bilbo Zaharra euskaltegiak antolatutakoa; Arantza Camareroren esanetan, euskal kulturaren alorrean
|
gertatzen
den ororen eztabaidagune izan nahi duen elkarte edo biltokia. Azken urteetan euskal kulturari buruzko hainbat saio, lan-talde, mahai inguru edota mintegi eratu eta abiarazi ditu euskaltegiak, betiere euskal kulturaren arazoak hizpide.
|
|
|
Jon Aizpuruaren ustez, hizkuntzaren egoera eta bilakaera ez dira gertakari isolatuak. Hizkuntza gizartearen berezko zatia da, eta gure irakurketa hankamotz geratuko litzatekeen gizartearen baitan
|
gertatzen
ari diren aldaketei eta jokabideei begiratuko ez bagenie. Beraz, lehenik eta behin, gizarte arabarraren oinarrizko deskribapena egin du eta, besteren artean, euskalduntze alfabetatzearen eta hezkuntza sistemaren bidez euskaldundu diren arabarren zenbatekoak jaso ditu.
|
|
|
Diglosia munduko ia edozein lekutan
|
gertatzen
den gauza dela esan du, eta jarraian honako ezaugarriak erantsi zaizkio diglosiari: fenomeno soziala da, iraunkorra, sozio funtzionala, eta ez da gatazka iturria, gatazka beti sortzen da diglosia ahultzen denean; diglosia galtzeak, galtzeko prozesuan gaudenean, orduan sortzen da gatazka.
|
|
2012
|
|
|
Martxoaren 31n bete ziren 75 Durango bonbardatu zutenetik. Horren ostean Elgetako eta Eibarko bonbardaketak
|
gertatu
ziren, eta baita beste hainbat herritakoak ere. Gertaera lazgarri horiek gogoratzeko ekimenak egiten ari dira herriotan.
|
|
|
Hortaz, Leioako toponimo historikoak, horietako asko galduak edo ahantziak badira ere, eta egun bizirik dirautenak leioaztarren izanaren eta bere hizkeraren lekukotasun adierazgarriak dira.
|
Gertatzen
dena da biziaren bilakaerak, hirigintzaren hazkundeak eta paisaia geografikoaren aldaketa sakonak eragin zuzena izan dutela mendeetan zehar iraun duten izen ugariren galtze eta desitxuratze prozesuekin?.
|
|
|
16 urte edo gehiagoko biztanleen artean, 1991n baino 185.600 elebidun gehiago daude 2011n. Elebidunen hazkundea Nafarroan eta, batez ere, EAEn
|
gertatu
da. Iparraldean, aldiz, oraindik ere galerak daude, baina gazte elebidunen kopurua hasi da dagoeneko gora egiten.
|
|
|
Hala, bada, Euskaltzaindiaren Hiztegia Euskaltzaindiak hiztegi arloan duen, egitasmo katearen azken maila da oraingoz?, Andoni Sagarnaren hitzetan. Lan horren aurrekariak, hona heltzeko ezinbesteko
|
gertatu
direnak, aipatu ditu Iker sailburuak: 1968an, Koldo Mitxelenak, euskal hitzak euskaraz deskribatu zituen hiztegi bat lantzeko, kontuan izan beharreko irizpideak finkatu zituen.
|
|
2013
|
|
|
Hura osatu eta hobetu nahian, orain, bigarren edizio bat prestatzeari ekin nahi dio Euskaltzaindiak. Argitalpena ahalik eta osatuena izan dadin, deiturek mendeetan zehar izan dituzten aldaerak bildu nahi ditu Euskaltzaindiak, egungoak zein historikoak, gizabanakoei zein ikerlariei edota instituzioei baliagarri
|
gerta
dakizkien. Era berean, arauzko idazkerak, bilaketak eta aurkibideak garatzeko balioko du, herritarren bilaketak eta ikerlarien lana erraztuz.
|
|
|
Agurtzane Azpeitiak azaltzen duenez, enuntziatu parentetikoak aztertzeko,, ikuspegi enuntziatibo pragmatikoa oso errentagarri
|
gertatu
zaigu, azterbide hau esatariak enuntziatuan uzten dituen hizkuntza lorratzak deskribatzera mugatzen delako, eta esatariaren lorratz horiek, inon agertzekotan, enuntziazio mailan eta modalizazio mailan eragiten dute (enuntziatu parentetikoek bete betean eragiten duten mailatan, alegia). Alderdi metodologikoei eta bestek egindako bideetan barrena ibiltzeari liburuko lehen hiru kapituluak eskaini dizkiogu?.
|
|
|
Eginkizun komunikatibo hori ondorengo ardatz hauetan laburbildu dugu: a) enuntziatu parentetikoak esatariaren argudiatzean aurrera egiteko bitarteko egokiak
|
gertatzen
zaizkio, b) esatariaren eta norentzakoen arteko interakziozko harremanerako bitarteko dira, c) informazioa testuinguruan kokatzen laguntzen dute, inferentzien errota martxan jartzeko norentzakoari bidaltzen dizkion keinu edo arrastoak aski lagungarriak gertatzen zaizkio irakurketaren interpretazioa testutik bertatik bideratzeko, d) enuntziatu parentetikoak ahozkotasuna idatzian txertatzeko baliab...
|
|
|
Eginkizun komunikatibo hori ondorengo ardatz hauetan laburbildu dugu: a) enuntziatu parentetikoak esatariaren argudiatzean aurrera egiteko bitarteko egokiak gertatzen zaizkio, b) esatariaren eta norentzakoen arteko interakziozko harremanerako bitarteko dira, c) informazioa testuinguruan kokatzen laguntzen dute, inferentzien errota martxan jartzeko norentzakoari bidaltzen dizkion keinu edo arrastoak aski lagungarriak
|
gertatzen
zaizkio irakurketaren interpretazioa testutik bertatik bideratzeko, d) enuntziatu parentetikoak ahozkotasuna idatzian txertatzeko baliabideak dira eta azkenik, e) badira esatariaren intentzio ironikoaren ispilu ere?.
|
|
|
Nina andreak interes berezia agertu du euskara gizarteko zeregin administratibo eta irakaskuntza mailakoez, eta galdera asko egin ditu, euskararen egoeraz eta hiztunen eskubideez.. Opari moduan, eskaini zaizkion liburuen artean, euskal pertsona izenak zein deiturak modu ofizialean administrazioan agertzeko, Euskaltzaindiak argitaraturiko bi liburu eskaini dizkio idazkariak, bere herrian antzeko zerbait egiteko orduan lagungarri
|
gerta
dakizkiekeelako. –Europako kolonialistek oraindik harro irakasten dute beren eskoletan beren kolonietako jendeei berek gure kontinentetik hara eramandako hizkuntza inperialak (espainola, ingelesa, portugesa,...) irakatsi zietela, baina aldi berean, ezkutatu egiten dute horrek zer nolako kalteak eragin zituen han, bertako hizkuntzak eta kulturak galtzen ere lagunduz.
|
|
|
grafia eta puntuazioa gaurko arauetara ekarririk, morfologia ere neurtitzek onartzen duten neurrian gaurkoturik, baina idazlearen hizkeraren eta estiloaren berezitasunak ahal den ginoan zaindurik. Neologismoen edo aranismoen ugaritasunak zailtzen baitu irakurketa, edizio prestatzaileek oin oharren bidez argitzen dituzte gaurko irakurlearentzat zail
|
gerta
daitezkeen guztiak. Halaber aditz trinko edo sintetiko deritzenen irakur zailtasunak ere.
|
|
|
Halaber aditz trinko edo sintetiko deritzenen irakur zailtasunak ere. Hiztegia deritzan atze eranskin batean zerrendaturik datoz ilun
|
gerta
daitezkeen hitz guztiak.
|
|
|
Argitalpenei dagokienez, euskararen eta euskal kulturaren inguruan sorturiko testuak ezagutarazteko ahaleginak egingo dituzte eta elkarrekiko lana bultzatuko da, biek batera eginiko argitalpenei laguntza emanez. Inguruabar horretan, ikerkuntzarako interesgarri
|
gerta
daitezkeen lan batzuk, aurretik horiek argitaratzea pentsatu ez arren, adibidez tesiak edo bestelako obrak, beste aldearen esku utziko dira, beti ere egileen eskubideak errespetatuz, behin berorien baimena lortu eta gero.
|
|
|
f) Esanahien bereizketa zorrotzagoa dela bide, sarrera asko berregituraturik
|
gertatu
dira. Honela, gizondu sarreran, izenondo moduko azpi adiera kendurik, adiera bat bakarraren azpian zeuden adibide guztiak:
|
|
|
Bilduma honetan euskaltzain izan diren eta direnen obrak eta eurei buruzko azterketak argitaratzen ditu Akademiak. Bestalde, Euskaltzaindiaren historiarako esanguratsu
|
gertatu
diren hainbat egileren lanak ere kaleratzen ari dira bilduma horretan.
|
|
|
Arri orrek orduan, euskaraz zituan berbak; orain gitxiago ditu, ta eurek gaztelaniaz. Egun aretan kalean bertan berba egitea
|
gertau
jatan, eta orain, 37 urte geroago bere, barriro dagokit Azkuetarrak goratutea.?
|
|
|
Eskertuta daude, bestalde, behin eta berriro lagundu dutelako gure ekintzabidea. Aurrerantzean ere hala
|
gerta
dadila eskatzen diogu gaur Eusko Jaurlaritzari, gure aldetik ere, zin zinezko engaiamendua hartzen dugula, alegia, gero eta gizarterago, gero eta balio gehiago eransteko euskal gizarteari, euskararen ikuspegitik.
|
|
|
Azaldu dutenez, liburukia mugatzaileaz abiatzen da. Mugatzaile neutroa, a, eranstean euskal izenetan
|
gertatu
ohi diren aldaerak, bokalen aldetik eta entonazio aldetik, erakusten da.
|
|
2014
|
|
|
1967an, doktrina irakasleentzat, Umeen Len jaunartzerako
|
gerta
bidea idatzi eta argitara eman zuen. Urte horretan Iparragirre Bizitza.
|
|
|
Umeen len jaunartze
|
gerta
bidea. 1967
|
|
|
Nola eragingo digute? Zer
|
gertatzen
ari zaigu?
|
|
|
Nafarroako euskararen historia hurbila ez da lineala edo etengabea; aitzitik, hizkuntzaren galtze eta berreskuratzea
|
gertatu
da, mintzairaren belaunez belauneko segidak hausturak nahiz estekadurak izan ditu, eta jarraipenarekin batera etena ere ageri da.
|
|
|
dela esan du Monasteriok: . Gure literatura aro berri batera, modernitatera, eramaten lagundu zuelako; baina, orobat, zorroztarri ere
|
gertatu
zen, orduko idazle eta irakurleen gogo bihotzak astintzen jakin zuelako; eta, geroztik, oinarri bilakatu da, egungo idazleek, mende erdia igaro arren, ezinbesteko erreferentzia gisa hartzen dutelako oraindik bizirik dirauen eta oraingoa dirudien liburu bikain hau.?
|
|
2015
|
|
|
JAGONETek jasotako galderen zer nolakoa dela eta, aipagarria da aldaketa (txo) bat
|
gertatu
dela: hiztegiaren alorreko galdera gehiago iristen da orain JAGONETera, eta orain arte gramatikaren alorreko zalantzak ziren ugarienak.
|
|
|
Ez da gramatika, ezta hiztegia ere. Eta hizketa
|
gertatu
ahala, hiztunak erabakiak hartu behar ditu nahitaez. Berdin euskara etxetik dakienak, zein beranduago ikasi duenak.
|
|
|
Eta honako hau erantsi du gero: . Gure etxerako egokia den irtenbide zuhurrena bilatu, zehaztu, adostu eta aplikatu beharrean
|
gertatu
gara horregatik, behin eta berriro, XX. mendean. Eztabaida iturri luze, sarritan mikatz eta ia beti unagarria bihurturik dugu, horrexegatik,, euskara nola indarberritu??, eta, bere gizarte indarra zer neurritaraino jaso??
|
|
|
Koldo Mitxelenak esan zuen bezala,, eragozpenak eragozpen, plazara ginen Etxeparez geroz, eta plazan iraungo dugu,
|
gerta
ahala gerta, baldin asmoz eta jakitez ausarki, eta halere neurriz jokatzen badakigu?
|
|
|
Koldo Mitxelenak esan zuen bezala,, eragozpenak eragozpen, plazara ginen Etxeparez geroz, eta plazan iraungo dugu, gerta ahala
|
gerta
, baldin asmoz eta jakitez ausarki, eta halere neurriz jokatzen badakigu?
|
|
|
Bernart Etxepare eta Koldo Mitxelena izango dira ekitaldiko bi erreferentziak. Koldo Mitxelenak esan zuen bezala,, eragozpenak eragozpen, plazara ginen Etxeparez geroz, eta plazan iraungo dugu,
|
gerta
ahala gerta, baldin asmoz eta jakitez ausarki, eta halere neurriz jokatzen badakigu?
|
|
|
Bernart Etxepare eta Koldo Mitxelena izango dira ekitaldiko bi erreferentziak. Koldo Mitxelenak esan zuen bezala,, eragozpenak eragozpen, plazara ginen Etxeparez geroz, eta plazan iraungo dugu, gerta ahala
|
gerta
, baldin asmoz eta jakitez ausarki, eta halere neurriz jokatzen badakigu?
|
|
|
Euskal Herrian aski ezagunak ditugun populazio mugimenduen antzekoak Frisian (frisieraz Fryslân) ere gertatuak dira: beste hizkuntzez (han batez ere nederlanderaz) mintzo diren etorkinak bertaratu dira, frisieraz dakiten gazteak bertatik kanpora joan eta lurralde barneko mugimendu ugari
|
gertatu
, herritik hirira batez ere.
|
|
2016
|
|
|
Oinarrizko hiztegi juridiko parlamentario hau
|
gertatzeko
, lanean dihardu lantalde batek. Nortzuek osatzen duzue?
|
|
|
Euskarak, dakizunez, munduko beste hizkuntza askoren antzera (txinera, japoniera, turkiera, finlandiera, georgiera, kitxua etab.) ez du genero gramatikalik, eta, horrexegatik, adibidez, langile bat esaten denean, hor ez da adierazten pertsonaren lanbidea besterik, espainieraz ez bezala, un trabajador ala una trabajadora ote den argitu gabe. Alde horretatik, hizkuntzari dagokionez, normalean euskaraz ez da
|
gertatzen
inguruko erdaretan, nahi gabe ere, egiten diren nahitaezko bereizkeriarik.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, etxeko animalia gutxi batzuen kasuan, beste hizkuntza askotan ere egin ohi denez, badira arrak eta emeak izendatzeko izen bereziak: behor/ zaldi, ahuntz/ aker, behi/ zezen, ardi/ ahari, ordots/ ahardi, eta noski, gauza bera
|
gertatzen
da senidetasuna adierazten duten berba batzuetan ere emakume/ gizon, emazte/ senar, neska/ mutil, ama/ aita, lehengusina/ lehengusu, izeba/ osaba, anaia, neba/ arreba/ ahizpa... esaterako, nahiz eta, hauetan ere, inoiz hitz bakarra erabili sexu bietarako: gurasoak, umeak, ilobak, bilobak, se nideak, ahaideak, haurrideak, asabak...
|
|
|
gizabide, gizadi, gizabanako, gizeraile, gizajale, gizaki, gizalan, gizaldi, gizalde, gizalege, gizaldra, giza ezaguera, giza gorputza... inork sexistatzat jotzen ez dituenak. Gauza bera
|
gertatzen
da, halaber, espainierazko homo, humano, homínido, humanoide kultismoekin ere, guztiak hombre arruntarekin lotuak, eta, dirudienez, etorkiz humus, lurra, hitzetik eratorriak (gogoan izan Jainkoak gizakia lurrez moldatu zuelako mitoa antzinako kultura askotan hedaturik zegoela, eta ez, soilik, juduen artean).
|
|
|
Dena den, Andres Urrutia euskaltzainburuak uste du, modu positiboan? hartu behar dela
|
gertatutakoa
. –Atsekabetuta gaude, jakina, batez ere Aita Luisengatik, baina, horrez aparte, Baraiazarraren moduko itzultzaile apartak eta horien lana beti aldeztuko du Euskaltzaindiak, euskal kulturaren ikusgarritasuna bermatzeko. aurrera jarraitu beharra baitago langintza horretan?.
|
|
|
Aldarrikapen honen nondik norakoak argitu ditu Sagrario Aleman euskaltzainak, gaur, Euskal Herriko hainbat hedabideen aurrean. . Jagon sailaren barruan dagoen Sustapen batzordearen egitekoa da euskara bera zaindu eta hizkuntzaren erabileraren eremuan zer
|
gertatzen
den aztertzea, eta hor kokatzen da Jagon Jardunaldia. Horretarako, landu nahi dugun gai horretako hainbat aditu gonbidatzen ditugu, eta horien gogoetak baliatzen ditugu guk ere geure gogoetak egiteko.
|
|
|
Eta anekdota bat ere kontatu du, honen harira: . Behin, Orozkon
|
gertatu
zitzaidan berriemailea mutu egotea, eztarria izorratuta zeukalako. Berak ezpainak mugitu eta bere emazteak egin zidan interpretazioa, berriemaileak esan nahi zituenak niri kontatuz.
|
|
|
Guk ale bakoitzaren zentzua bideratzen dugu, zerbait berezia eta zabala izan dadin. Adibidez, begira zenbaki honetan zer
|
gertatu
den: Agus Perezi esan genion Ander Lipusi elkarrizketa egiteko, eta jakin genuen txakurra hil zitzaiola Lipusi, bere bihotzeko Batu.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian erakunde aldaketa
|
gertatuko
da 2017ko urtarriletik goiti. Hortaz, Euskaltzaindiari eta Euskal Konfederazioari iruditzen zaie garai ezin egokiagoa dela hizkuntza politika berri hori garatzen hasteko
|
|
|
Frantziako Estatuko lurraldeetako hizkuntzen egoera kezkagarria da, ez baita egiten lege, diru eta langile egokiz hornituriko hizkuntza politika publiko eraginkorrik.Euskararen Erakunde Publikoaren sortzearekin batera, hizkuntza politika publikoa 2006an egituratzen hasi zen Ipar Euskal Herri mailan, herri mugimenduaren lana osatuz. ...en hastea eta, orobat, transmisioan, erabileran, motibazioan eta corpusean positiboki eragitea, edozein hizkuntza osoki berreskuratzeko prozesuak ezinbestekoak dituen alorretan.Hizkuntza politika eraginkor hori zutik ezartzeko, nahitaezkoa da erakunde publiko guztiak (herriak, eskualdeak, Euskal Elkargoa, departamendua, Estatua) engaiatzea eta arduraz jokatzea.Ipar Euskal Herrian erakunde aldaketa
|
gertatuko
da 2017ko urtarriletik goiti. Hortaz, Euskaltzaindiari eta Euskal Konfederazioari iruditzen zaie garai ezin egokiagoa dela hizkuntza politika berri hori garatzen hasteko.Erakunde publiko bakoitzak ardurak bere gain hartu baditu ere, Euskal Elkargoak euskara indarberritzeko hizkuntza politika horren bultzatzaile nagusia izan du, euskararen eremuan lanean ari diren elkarte eta erakundeekin elkarlanean.
|
|
|
Ostegunean aurkeztu ziren ekimen guztiak, Donostian, eta Akademiako idazkariordeak metodologia berriaren helburu nagusia zein den seinalatu zuen. Aldi motz batean suziriak botatzea baino, ibilbide luzeagoa izango duen ekimena bideratzen saiatu gara, denon artean eraiki dugun ondarea hemengo zein nazioarteko ikertzaileei eta belaunaldiei eredugarri eta baliagarri
|
gerta
dakien, esan zuen Osak, Gipuzkoako hiriburuan.
|
|
2017
|
|
|
Horrela dela uste duenari, zer esango zenioke. Beharbada topiko bihurtu da euskararen Akademia erakunde hertsia eta iluna dela esatea. Edonola ere, begien bistakoa da hori ez dela
|
gertatzen
. Gutxitan agertuko da beste erakunde bat euskalgintzan Euskal Herri osoko kideak dituena eta Euskal Herri osoan lan egiten duena, tokian tokiko euskalgintza eta erakunde publikoak kontuan hartzen dituena eta elkarrekiko lana bilatzen duena euskara eta euskal kulturaren mesederako.Gainera, Euskaltzaindiaren osoko bilkuren aktak urtero argitaratzen dira Euskera agerkarian eta Oroitidazkian aurreko urteko egintzen nondik norakoak zabal kanporatzen dira, euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez.
|
|
|
Abiadura handiz
|
gertatzen
ari dira aldaketak gure gizartean. Abiadura horretara egokitzerik badu Akademiak. Euskal gizartea eta euskara etengabe mugitzen ari da, abiada ikaragarrian.
|
|
|
Hamar urte bete dira PuntuEUS proiektua jaio zenetik. Hamar urte hauetako lorpenik handiena. EUS domeinuaren onarpena bera izan da, 2013an
|
gertatu
zena. 2016a ere garrantzitsua izan da:
|
|
|
Lexikoaren Behatokiari esker, Euskaltzaindiak urtean urtean euskara idatzian
|
gertatzen
diren gorabeheren informazioa du. Hiztegian egin beharreko gehikuntza eta aldaketak egiteko garaian, Lexikoaren Behatokiak eskaintzen duen informazioa erabakigarria gertatzen da.
|
|
|
Lexikoaren Behatokiari esker, Euskaltzaindiak urtean urtean euskara idatzian gertatzen diren gorabeheren informazioa du. Hiztegian egin beharreko gehikuntza eta aldaketak egiteko garaian, Lexikoaren Behatokiak eskaintzen duen informazioa erabakigarria
|
gertatzen
da. Bi adibide aipatuko ditugu horren erakusgarri gisa.
|
|
|
Esan gabe doa, behin behineko erosleen artean aurkitzen direla ere UEUk interneten bidez eta urtean zehar eratzen dituen ikastaldi eta erakustaldietan banatzen dituenak. Biziki erraza
|
gertatzen
zaio eskuratzea hortarako desira edo borondatea daukanari.
|
|
|
Euskararen batasunean Euskaltzaindiak zer paper erabakigarria izan lezakeen bazekiten. Eta hau da 1968an
|
gertatu
zena. Zati hori ezagutuagoa da.
|
|
|
Diozu azken hamarkada hauetan eta Ipar Euskal Herrian ez dela asko aldatu antzerkiaren egoera; ez omen dago profesionaltasunera jauzirik. Zergatik uste duzu ez dela aldaketa hori suertatzen. Erran dudan bezala, azken urteetan berpizte interesgarria
|
gertatzen
ari da, motibazio berri bat, gizarteak ez baitu euskara horrenbeste baztertzen, gizarteak beste harreman bat sortu baitu euskararekin. Motibazio berria nabarmena da, baina horrek ez du kentzen euskaldunen kopurua ez dela emendatzen, eta antzerkiak publikoa behar du.
|
|
|
Igande honetan, maiatzak 14 dituela, euskaltzalez beteko da, berriz, Senpereko ingurunea, eta bertan izango da, beste behin, Euskaltzaindia. Jakina denez, eta iazko festan
|
gertatu
zen bezala, aurtengo diru-laguntza Baionako Bernat Etxepare Lizeoarentzat izango da.
|
|
|
Aitzineuskararen sistema fonologiko osoaren berreraiketa honek 1200 etimologia berri ditu emaitza gisa, eta batik bat mailegu latin erromantzeetan oinarritua da.Ondare zaharreko hitzen berreraiketa fonologikorako oinarriak ezarri zituen proposamen horrek. Bokalarteko VlV > VrV ongi dokumentatua dago lat. angelus, gula > eusk. aingeru, gura moduko adibideetan, eta horrek laguntzen digu hobeki ulertzen euskara/ euskaldun eta sari/ saldu moduko bikoteetan
|
gertatzen
dena: hauetan, jatorrizko albokariak berreraikitzen dira,* euskala eta* sali.
|
|
|
Nafarroan, baina ez bakarrik Nafarroan, euskara sarritan erabili izan da gatazka politikorako. Zergatik uste duzu
|
gertatzen
dela hori? (Zergatik ez erabili hizkuntza balio duenerako, hots, kohesio tresna moduan?) Norberaren kulturaren oinarrizko osagaiak arbuiatzea herrialde garatuetan nekez ezagutzen den fenomenoa da.
|
|
|
–Atlasaren balioa datza, besteak beste, erreferentziazko eduki bihurtu dela egungo eta geroko belaunaldiei buruz. Gure aitzineko euskaldun izan direnen ondare bizia dugu Atlasa, hala irakaskuntzan, hala aisialdian, hala bestelako euskara biziberritzeko ariketa eta jardueretan lagungarri eta osagarri
|
gertatuko
dena?.
|
|
|
Hizkuntzaren transmisioan badu eraginik horrek. Dudarik gabe. Euskararen eta tradizioko mundu horren transmisioa bera hautsirik
|
gertatu
da inkesta burutu zen aldi hartan bizirik zegoen anitz herritan; ez guztietan, baina bai hainbatetan.
|
|
|
Atlasaren balioa datza, besteak beste, erreferentziazko eduki bihurtu dela egungo eta geroko belaunaldiei buruz. Gure aitzineko euskaldun izan direnen ondare bizia dugu Atlasa, hala irakaskuntzan, hala aisialdian, hala bestelako euskara biziberritzeko ariketa eta jardueretan lagungarri eta osagarri
|
gertatu
behar lukeena. Adinekoentzat ezagunagoa dena berrezagutzeko edo ikasteko gazteek ere aukera izanen dute hemendik aitzina.
|
|
|
Aitzineko hitzarmenetan bezala, EEPk eta Eusko Jaurlaritzak antolatzen duten Hizkuntza jarduera Proiektu Deialdirat aurkezten diren argitalpen proiektuen hizkuntza kalitatearen azterketa egiten segituko du Euskaltzaindiak.? Toponimoen baieztapen prozeduran, EEPk euskal toponimoez dituen baieztapen eskaeretan agertzen diren toponimo arautugabeei buruzko grafia arautu bat proposatzeaz arduratuko da Euskaltzaindia.Bi partaideek adostu dute ere toponimia grafian lan egiten duten profesionalak Euskaltzaindiak toponimiaz forma ditzan, formazioak antolatzen direla ere, beharren arabera, aitzineko urte zenbaitetan
|
gertatu
gisara.. Ikas pedagogia zentroaren argitalpen proiektuen hizkuntza baieztapenean, Euskaltzaindiak eta EEPk adostu dute 2017an kalitatea bermatzeko prozedura egoki bat plantan ezartzea, Ikas zentroarekin lankidetzan.
|
|
|
Komunikabideen pisua Iñaki Martinez de Luna Sustapen batzordeko kide eta soziologoa ibili da egitaraua osatzen. . Azaroaren 17ko zita honetan Araban
|
gertatzen
ari den hizkuntza aldaketaren dimentsioa eta ezaugarriak izango dira hizpide aurreratu du Martinez de lunak. Hasteko, euskararen egungo egoera eta azken hamarkadetako bilakaera aztertuko da, gertatzen ari dena datu zehatzen argitan ikusiz.
|
|
|
–Azaroaren 17ko zita honetan Araban gertatzen ari den hizkuntza aldaketaren dimentsioa eta ezaugarriak izango dira hizpide aurreratu du Martinez de lunak. Hasteko, euskararen egungo egoera eta azken hamarkadetako bilakaera aztertuko da,
|
gertatzen
ari dena datu zehatzen argitan ikusiz. Estatistikatik harago, zenbait erakundetako euskal teknikariek hartuko dute hitza ondoren.
|
|
2018
|
|
|
2016an, Luis Baraiazarra ohorezko euskaltzainari
|
gertatutakoa
gogoan, Itzulpen Onenaren Sari Nazionalaren oinarri arauak aztertu eta aldatzeko proposamena egin zion Euskaltzaindiak Iñigo Méndez de Vigo Hezkuntza, Kultura eta Kirol ministroari. Gogoratu behar da Baraiazarrari Itzulpen Onenaren Sari Nazionala eman ziotela 2016ko azaroaren 3an, Santa Teresa Jesusenaren idazlan guztiak euskaratzeagatik; baina, egun horretan bertan, Kultura Ministerioak balio gabe utzi zuen erabakia, itzulpenak Ministerioak berak aurretiaz ezarritako oinarri arauak betetzen ez zituelako.
|
|
|
Joan Kalbino. Halakorik gertatzen ez bada, hau da, egokitzapena hizkuntzaren batean baino
|
gertatzen
ez bada, euskaraz ez da egokitzen. Hori da irizpide orokorra. Bigarren atalean, garai horretako pertsona izen ospetsuen zerrenda ematen da, eta, euskarazko formarekin batera, gaztelaniazko, frantsesezko eta ingelesezko formak ere ematen dira.
|
|
|
Joan Kalbino. Halakorik
|
gertatzen
ez bada, hau da, egokitzapena hizkuntzaren batean baino gertatzen ez bada, euskaraz ez da egokitzen. Hori da irizpide orokorra. Bigarren atalean, garai horretako pertsona izen ospetsuen zerrenda ematen da, eta, euskarazko formarekin batera, gaztelaniazko, frantsesezko eta ingelesezko formak ere ematen dira.
|
|
|
Arauak bi atal ditu: Lehenengo atalean, zenbait azalpen ematen dira ulertzeko zer
|
gertatzen
zen garai hartan pertsona ospetsuen izenekin: latina zen prestigiozko hizkuntza, jatorrizko izenak latinizatu egiten ziren askotan, eta hala zabaltzen ziren Europan.
|
|
|
Euskaltzain osoak gizonezkoak bakarrik ziren orduan, baina lanean ez dut uste haiek bakarrik aritu zirenik. Gaur ez litzateke hori
|
gertatuko
, baina 50 urte pasatu dira ordutik.Etorkizun hurbileko Euskaltzaindian irudikatzen duzu emakumezko euskaltzainburu bat. Dudarik gabe, zergatik ez. Eta ikaragarri poztuko naiz gainera.Greba egingo duzu gaur. Geldialdia egingo dut UZEIko lankideekin batera. (Miriam Urkia euskaltzain osoa, otsailaren 23ko Osoko bilkuran, Iruñean). EUSKAL ERABILTZAILEEK LUPAREKIN BEGIRATZEN DITUZTE HIZTEGIKO EMAITZAK. UZEIko Lexikografia Saileko arduraduna zara, eta Euskaltzaindiaren Hiztegiko arduraduna.
|
|
|
Askotan esaten dugu izena badu zerbaitek izana ere baduela. Eta hori da gure udalerrian
|
gertatzen
dena. Herri txiki askok osatzen dute Gasteiz eta horrekin batera mendiak, ibaiak, larreak edota haranak.
|
|
|
Unai Rementeria Bizkaiko ahaldun nagusiak historiari heldu zion bere hitzalditxoan, 1918an Aldundi horretan bertan
|
gertatutakoa
gogoratzeko: Ehun urte iragan ostean, berriz gaude Bizkaiko Aldundian.
|
|
|
esanez ekin zion Andres Urrutia euskaltzainburuak bere hitzaldiari. Berrogeita hamar urteotan
|
gertatu
diren aldaketen gaineko printza batzuk aipatu zituen lehenik, gaiari ikuspegi zabalagotik heltzeko zedarri batzuk besterik ez, eta euskararen batasuna bultzatzeko, Euskaltzaindiak ezinbesteko ikusten dituen ardatz estrategikoak zerrendatu zituen gero. Hasteko eta behin, lurraldetasuna arreta bereziz lantzea, euskararen lurralde bakoitzeko eragileekin elkarlanean arituz, hitzarmenak lortuz eta Euskaltzaindiaren presentzia areagotuz.
|
|
|
–Hiztegia ez ezik, aditz paradigma guztiak aldatuko dituzte, baina batez ere aldaketa fonologikoa eginen dute, azentu paroxitonoa, alegia, azken aurreko silabakoa, isilduko dute, hasperena edota ü soinuarekin batera?. Bedaxagarrek azaldu zuenez, eleaniztasunaren testuinguruan kokatzen da zuberotarrentzat euskara batua ere ikastea, eta bi hizkeren hartu eman horretan
|
gertatzen
den desoreka ere nabarmendu zuen,, xiberotarrak batua hartzen duelako, baina batuak ez duelako xiberera hartzen?. Azkenik, euskararen elebidun horiek nola deitzen ote diren galdetu zuen:
|
|
|
–Guk polizia linguistiko izan behar dugu ala ez? Zuzenketak egiten baditugu, Euskaltzaindiak jaso dezake agian arau batzuek arrakasta izan dutela, nahiz eta halakorik ez
|
gertatu
–. Hiztegian lasaiago jokatu litzatekeela adierazi zuen Mendigurenek,, solte zilegi ez den hitza, zilegi egin dezakeelako diskurtsoak?.
|
|
|
izango duela gaineratu du. . Ehun urtetan protagonista izan direnen profil sakonak, tarte horretan
|
gertatutako
edozenbat kontu eta jazoera, argazki ezezagun eta harrigarriak... Badago zer irakurri?.
|
|
|
terminoa erabiltzen. Tratamendu eraginkor baten pean dauden pertsona GIBdunek ez dute birusa transmititzen. GIBa ez da kutsatzen den infekzioa. Kutsatzea ustekabean
|
gertatzen
den zerbait da (kalean, metroan, klasean, etab.): tuberkulosia, A hepatitisa, gripea, elgorria, meningitisa, ebola eta beste hainbat kutsatu egiten dira.
|
|
|
Orain, Euskaltzaindiak erakusketa ikusgarri batean gogoratu nahi izan du 1964ko bilkuretan
|
gertatutakoa
eta Baionako batzar horietan euskara batuari eginiko ekarpen garrantzitsuak. Horretarako, Euskal Elkargoaren, Euskararen Erakunde Publikoaren, Baionako Herriko Etxearen eta Crédit Agricole ren babesa jaso du, Baionako Euskal Museoaren laguntza ahaztu gabe.
|
|
|
Hermes aldizkariaren ale berezi honen aurkezpen ekitaldian, Bingen Zupiria Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak nabarmendu du Hermes aldizkariaren aburuz oso jakingarria dela euskararen inguruan
|
gertatzen
ari direnen berri ematea: –2018 urte berezia izan da euskararentzat eta euskal kulturarentzat.
|
|
2019
|
|
|
pizten dutela esan zuen, hau da, jakin mina sortzen dutela adituak direnen eta ez direnen artean. Haien lana, ordea, aldaerak identifikatzeaz harago,, aldeak
|
gertatzeko
arrazoiak, azaltzen saiatzea dela esplikatu zuen Nerbonnek, zergatik sortzen diren aldaera jakin batzuk eta ez beste batzuk.
|
|
|
ohar zenbait izenburupean. Bernart Etxepareren euskara eta lana ezaguturik, eta oraingo Garaziko mintzaira azterturik, ibarrean linguistikoki zer
|
gertatu
den azaltzea izan zuen helburu Caminok, bere oharretan.
|
|
|
Galdera baten bidez eman zion amaiera hitzaldiari: . Aipatu berri den aldaketa, mende eskasean eman bada, zer
|
gertatuko
zaie dialektoei mende baten buruan??.
|
|
|
Hasierako hirurogeiko hamarkadetako urratsek bizitza osorako bidelagun bihurtu gintuen hiztegigintzan euskarak behar zituen materialak
|
gertatzen
. Hogeita hamazazpi urte egin ditugu zeregin horretan, euskara lantzen, egokitzen, zabaltzen, herritarren esku ongi jantzita jartzen.
|
|
|
Euskaltzaindiak erakusketa ikusgarri batean gogoratu nahi izan du 1964ko bilkuretan
|
gertatutakoa
eta Baionako batzar horietan euskara batuari eginiko ekarpen garrantzitsuak. Hori guztia erakutsiko da panelen, testigantzen, irudien eta jatorrizko dokumentuen bidez Hazparneko Mediatekan, maiatzaren 2tik eta ekainaren 6a bitarte (estreinaldia, maiatzaren 2an, 18:00etan).
|
|
|
Adibidez, Ibn al Athir en kasua dugu, Salah al Din en edo Saladinoren kronista ofiziala izan zena XII. mendearen bukaeran. Horrek Saladinoren garaipenen berri ematen zuen eta mundu islamikoaren beste aldean
|
gertatzen
zirenak ere kontatzen zituen, al Andalusen eta Vasconian ere bai.
|
|
|
Notizia horrek dio Iruñeko hiriko biztanle gehienak al ba, kiyya hitz egiten zutela eta, horregatik, ez zitzaiela ulertzen.Notizia falta hau ez da harritzekoa: gauza bera
|
gertatzen
da al Andaluseko biztanleek hitz egiten zituzten hizkuntza guztiekin, hau da, latina, hizkuntza germanikoak, eta abar.
|
|
|
saiakeratik hartutako hitzok nabarmendu zituen, gainera: . Munduko literatura birplanteatu egin da, askatasunaren eta berdintasunaren alde, ez eurozentrikoa ez nazionalista izango ez den beste artikulazio batekin, munduan
|
gertatzen
diren botere erlazioen imitazioan molda ez dadin. Hori utopia da oraindik, baina parte hartuz besterik ezin da lortu?.
|
|
|
Ainhoa Arregi euskaltzain urgazleak egin dio aurkezpena Urkiari, eta agertu du berari ez zaiola harrigarri begitantzen aspaldian Miriamek jasotako gorazarre andana: Inguruan gabiltzanontzat berezkoa, logikoa,
|
gertatu
beharreko sekuentzia bat bezalakoa izan da Miriamek lortutako oihartzuna, haren ibilbide sendoaren lekuko izan garelako. Urkia Euskaltzaindia berritu, moderno eta zerbitzariaren erakusgarria dela gaineratu du Arratek.
|
|
|
Toponimia eztabaida iturri izaten dela esan zuen,, batik bat herri izenetan?, eta sarritan hizkuntzari lotutako gaiengatik
|
gertatzen
dela, baina baita gizarte gaiengatik edo politikarengatik ere,, gustatu ala ez, sinbologia handia dagoelako toki izenen atzean?. Adibide gisa,. Navarra vs.Nafarroa?
|