|
2000
|
|
|
Toponimiari lotuta dauden erantzun guztiak bilduta, izendapen gehien mendebaldeko haizeak hartzen ditu (94 erantzun), ondoren ekialdekoak (57),
|
gero
hegoaldeko haizeak (30) eta, azkenik, iparraldekoak (18). Kopurutan desberdintasunanabaria da:
|
|
|
Eta ibai Orinocoren ahorat iristeko, bertzalde, La Hispaniolan lehorreratu genuen, lehen urrats gisa, profitatuz galeoi flotak uharte hartan egin izan ohi zuen geldialdia. ...rriz, txalupa edo untzi tipi bat aloka geniezaiokeen bati... edo, honi eta hari adituaren arabera, guhaurk egin genezakeen baltsa xume bat modu ezin merkeagoan, bela eta guzti, esklabo beltz batzuen laguntzarekin —zeren baitzirudien ezen La Hispaniolako uhartea esklabo beltzez beterik zegoela—, halako tailuz, non, handik aitzina, baltsa hartan abia baikintezkeen, lehenik ekialderantz eta
|
gero
hegoalderantz, uhartez uharte —zeren eta inguru hura arrosario bat omen zen, uharte tipiz osatua—, Tierra de Graciaraino edo Trinidadeko uharteraino, eta handik ibai Orinocoko ahorat, Tierra de Graciako golkoko ur gezetan barrena, non kasik bi mende lehenago egon baitzen Kolon, sinetsirik ezen Paradisua aurkitu eta kausitu zuela.
|
|
2010
|
|
|
Nekatu egingo gara, baina bueltan esan dut.
|
Gero
hegoaldeko zatia dago, â?. Hegoalde handia â?
|
|
|
beleak hondartzan, kabila amazigak.
|
Gero
hegoalderantz jo zuen, hassanieraz hitz egiten den lurraldera, Cabo Juby, El Aaiun, Villa Cisneros, Smara. Orduko etnografia lanaren fruitua dira Estudio saharianoak
|
|
2011
|
|
|
–Hegaztiek ez dute itsasoan zuhaitzik pausatzeko?, esan zuen kapitainak, eta lehorraren bila abiatu zen Acushnet hondatu eta ahul hura. Ekialderantz joan ziren bi egunez,
|
gero
hegoalderantz hiru egunez, gero sartalderantz, baina alferrik. –Hegaztiek ez dute itsasoan zuhaitzik pausatzeko?, errepikatzen zuen kapitainak lantzean behin, begiak usoenak bezain zabalik.
|
|
|
(15:19)
|
Gero
hegoalderantz jarraituko du, eguzkiak gidatuta; eta
|
|
|
|
Gero
hegoalderantz jarraitzeko, kaioak aintziran utzita.
|
|
2014
|
|
|
Armak segituan hartzeko agindu eta bi taldetan antolatu gaitu sarjentuak. Hegoalderantz egin dugu ezinean, eta basora iristean, ia hitzik gurutzatu gabe, maldan behera bidali du lehenengo taldea, Aitorrek, Markelek eta Ixakak osatua,
|
gero
hegoaldera jotzeko aginduz; besteok goitik egin dugu bidea, Koldobikak seinalatu duen puntura iritsi arte, gutxi gorabehera.
|
|
|
Lapurretan lortutakoaren zenbatekoa, artean ere neskari kontatu nahi ez zion horrena, milioi bat dolar baino pixka bat gutxiago izanen zela kalkulatu zuen. Aste batzuetarako han geratzeko asmoa zuen, eta
|
gero
hegoalderantz abiatuko zen; ohiko itsasbideetatik urrun ibiliz, Hornos lurmuturra inguratu eta Callao-ra iritsiko zen, Perun. Ikatza eta beste hornigaiak lortzeko ardura osoa Baberen esku uzten zuen, antza, itsaso haietatik maiz ibilia baitzen askotariko zereginetan, kafe zamaontzi batean itsasmutil, esaterako, baina baita itxurazko lehen mailako ofizial ere pirata ontzi brasildar batean, zeinaren kapitaina aspaldi urkatu baitzuten.
|
|
2015
|
|
|
Hirietan harrapaka sartzearren bere gizonek Italiara itzultzera behartu zuten, erabaki guztiz okerra.
|
Gero
hegoaldera jo zuten Sizilia ospetsuan matxinada zabaltzera eta itsasartea igarotzeko Mediterraneoko piraten estatuarekin tratua egiten saiatu ziren, baina haiek ziria sartu zieten. Bere armadaren zati bat banandu egin zen eta legioek triskatu zuten.
|
|
|
Hegoaldeko edo Iparraldeko ikuspegitik gabe, euskararen osotasuna aintzakotzat hartuta, h aren alde zegoen arrazoia. Alde batetik, hots hori euskararena da, antzina Euskal Herri osokoa izandakoa, eta
|
gero
Hegoaldean galdutakoa. Bigarren arrazoi bat ere bazen:
|
|
2019
|
|
|
Nik imajinatu dut beste ekaitz bat sortu dela, tsunami bat, eta itsas zabalera joan naizela barkuan. Alaskako icebergetaraino nabigatu dut, eta
|
gero
hegoaldeko itsasoetara. Zeruertzaren bestaldean zer zegoen jakin gabe, itsasoari aurre egin zioten marinel ausartez pentsatu dut.
|
|
|
Irratian ari nizalarik kasu emaiten dakot ene hiztegi, ene hitz egiteko moldeari dudarik gabe; eta klasean ere bainan ez ukatuz ene jitea. Nondik heldu nizan ez dut hori ukatzen eta
|
gero
Hegoaldean dependitzen non ere". Taulan hiru lerrotan eman dut:
|
|
2020
|
|
|
Patxa mugimenduko emazte batzuk ere jin dira. Frankismo garaian etortzen ziren emazte batzuk alde honetara abortatzera, eta bazen talde bat muntatu zena; segitu zuten
|
gero
Hegoaldeko emazte errefuxiatuei harrera egiteko. Barnealdean ere izan dira mugimenduak 1970eko hamarkadan haurtzaindegiak sortzeko.
|
|
|
Bidegain Berrin, Gracie Ladouce sareko beste kide baten jabetzakoa zen baserrian, atseden apur bat hartu eta gero, beste 4 orduko ibilbidea dute harik eta Bidasoa ibaiaren ertzera iristen diren arte. Iratze artean haizea furundaka Xoldokogaina mendiaren puntatik pasa,
|
gero
hegoaldera jaitsi eta errekasto baten parez parez doan bidezidorrean beheiti iritsi dira Endarlatsa aldera. Han Bidasoa ibaia Florentinoren atzetik oinez eta ilaran zeharkatu eta mugaz bestaldera atera dira Bidasoko tren txikiak San Migelen duen tren geltokian.
|
|
2021
|
|
|
Beraiek maizago ikusten dugu izenordain gisa erabilia. Zubererazko testuetan ageri da XVIII. mendean eta
|
gero
Hegoaldean, batez ere XX. mendean: Esan dezakegu, bada, guk ere beraiekin Kredoa edo Sineskuntza apostoluek erakutsia dela (Inza); Bai gorde ere eramaten zizkiotenak, beraiek ere sumatuko ez zuten tokian (Orixe); Aitaren tesorotik dirua nik baitut harturen, eta gero ihesi beraiekin bainaiz eskapaturen (Xarlem pastorala); Negatibotasun hau da beren egiletasunaren ezaugarria, baita beraien ezarpen eta iraupenerako funtsezko baldintza ere (I. Mendiguren).
|
|
|
Forma nagusi horiez gain, tu ordez aldaera ere zabaldu da
|
gerora
Hegoaldean, tzeko ordez Iparraldean bezala. Adibide batzuk:
|
|
|
Nik neuk ez nuen ekitaldia zamatzerik nahi, gauza sinbolikoak bakarrik. Hori izan da poliki poliki
|
geroan
Hegoaldera zabaldu zena ere, tokatu zaigun lan bat. Laguntza ere izan genuen.
|
|
|
Denen burua omen zen Lukas Iruretagoiena, poli-mili ohia, Nikaraguan eta Salvadoren trebatu eta zaildua, 1991ean Europara itzulia eta atxilotua; Frantzian kartzelan egon eta
|
gero
Hegoaldera joan zen eta handik berriz klandestinitatera pasata.
|
|
2022
|
|
|
Baina Martutene-ren ondoren idatzitako Lili eta biok nobelan Otzeta herri alegiazkoa agertzen da berriz ere, eta honela deskribatzen du egileak Donostiatik bertarainoko bidaia: " Gipuzkoako kosta osoa korritu behar du ia, ekialdetik mendebaldera Debaraino, eta
|
gero
hegoaldera jo, Bergararaino, handik mendebaldera itzuliz Otzetara igotzeko. 75 kilometro inguruko ibilbidea".
|
|
2023
|
|
|
Han, Juan Martin Elexpururekin, Bergarako Hiztegiaren egilearekin, eta beste bergarar jator batzuekin du hitzordua. Horretarako, Eibarra iristeko egindako zati bat atzera egin behar du, Deba eta Ego ibaiek bat egiten duten aldean, eta
|
gero
hegoalderantz egin du, Basalgo auzunean zehar. Behin Bergarako erdigunera, Mokoluen herria, iritsita udaletxerantz abiatu da, hango areto batean berbeta lagunak begira dituela.
|