|
2003
|
|
|
Erabateko kontrastea nolabait bere emazte Mary ren Frankenstein, or The Modern Prometheu s ekin, 1818, zientzia modernoak ekoizten duen gizamunst roaren eleberria (Mary Shelley da Frankensteinen asmatzailea). Prometeo izango da
|
gero
Marxen, etab., XIX. mende progresista ausart guztiaren heroia. Mary ShelleyrenP rometeoaz Lehen Mundu Gerraren ostean bakarrik oroitu gara.
|
|
2007
|
|
|
Hegel-ek ahalegin kolosala egin du historia unibertsalaren arkitektonika bat marrazteko, osoarena eta han barruan atal bakoitzarena?
|
gero
Marx-entzat eredu izango den eskemarekin: oinarrian historia politiko juridikoa (Estatua); harekin lotuak, alde batera familia, gizarte zibila, morala; bestera, artea, erlijioa, filosofia.
|
|
|
Hala ere, deigarri dena da, bi eskolak, edo nahi bada bi Volksgeistak641, elkarrekin kontzesiorik gabeko dueluan peleatu direla,
|
gero
Marx gazteak ere jarraituko duen pelea642 Garai horretako pentsamendu alemanean Volksgeist ezberdinak dabiltzala, topatzen dugu berriro643 Liskar horiek hemen albora utzirik (oraindik ere guztiz bukatu ezin direla ematen dutenak) 644, Erregimen Zaharrean eskualde bakoitzak bere legeak eta usadioak zituen, Koroak ez zuen izaten sistema juridiko bateraturik. Hala, jurisprudentzian iluntasun eta insegurtasun zinezkoak handiak ziren, eta politikan Printzeen interesak ez txikiak, lege bakarraren pean lotu eta berdintzeko menpeko guztiak645 Ohiturak eta tradizioak bazterturik, iusnaturalismoak, legearen iturri bakartzat arrazoimena edo natura (razionala) deklaratuz, diferentzia haiek oro ezabatzea eta lege unibertsal bakarra ezartzea, giza eskubide unibertsalak?
|
|
2009
|
|
|
Beraz, has gaitezen, bada, Kantengandik abiatuta, arrazoimena ahultzen edo zikintzen jarraitu duen korrontetik, izpirituaren filosofiatik. Hegelek, eta
|
gero
Marxek, bide bat hartuko dizute, arrazoimenera historia eta klaseen arteko borroka txertatuz. Eta horrelaxe arrazoimena zikinduz edo erlatibizatuz, logikoa denez, horren krisia etorriko da.
|
|
2017
|
|
|
Lurra, lana eta dirua merkantzia bihurtzea eta horiek, gero, merkatuan salerostea kritikatu zuten sozialista utopikoek, langileak eta lana eskaintzen zutenak esplotatuko zituelako horrek. Beren kritiken xedea ez zen egitura ekonomiko guztiz ezberdin bat eraikitzea,
|
gerora
Marxek proposatu moduan, baizik eta esplotazio horixe politizatzea, eta kritika horiek ez ziren hainbeste agintarien edo horiek ordezkatzen zuten sistema politikoaren aurkakoak, ezpada sasoi hartan indarrean zen salerosketa sistemaren aurka; horixe eragotzi edo kudeatu behar zen legeen eta politika publikoen bitartez. Horixe da egungo liberal eta sozial-demokrata askoren proposamena, hau da, demokrazia globalaren aldekoena, Habermas eta Heldi jarraiki, eta Mendebaldeko alderdi politiko gehienek proposatzen dutena.
|
|
2019
|
|
|
1778 urtean, Iraultza frantsesa baino 10 urte lehenago eta Manifestu Komunista baino 70 urte lehenago, Real Sociedad Bascongada de Amigos de Paiseko kidea zen Fausto Elhuyarrek Estudios de las minas de Somorrostro izeneko ikerketa bat egin idatzi zuen. Faustok
|
gerora
Marxek gainbalioa deituko zuena argi azaldu zuen. Laburbilduz, euskal jabego komunalarekin bukatzea eta langileen esplotazioa areagotzea gomendatzen du (gainbalioa lapurtuz).
|