|
2000
|
|
|
Bere ustez," aliantza hau lotzen duen Lizarrako Ituna hautsi egin behar da". Euskal Herritik urruti dagoela ere erakusten du, ordea, hauteskundeak egin daitezen EAEko populazioaren aldarria
|
gero
eta handiagoa dela esaten baitu.
|
|
|
Argentinan ere bertako talderik garrantzitsuenen aurka jokatzekoak ziren, baina FIFAren era guztietako presioek ez zieten aukerarik eman eta geratzen zen diru apurrarekin jokalariek Kubara itzultzea erabaki zuten, argentinar taldeetatik jasotzen zituzten eskaintzei uko eginez. Dena den, taldearen egoera ekonomikoa eta animikoa gero eta makalagoa izateaz gain kanpotik jasotzen zuten presioa
|
gero
eta handiagoa zen. Mexikora joan ziren, baina dagoeneko hortik aurrera jarraitzea ezinezkoa izango zela ikusten zen.
|
|
|
Duela bi urte kantu eskola abiatu zuten. Maria Eugenia Etxarren irakasleak hartu du honen ardura eta eskaera
|
gero
eta handiagoa da
|
|
|
Hauexek dira intsumisioaren ondorioak. Hala ere, gastu militarra eta armadak burutzen duen' polizia lan mundiala'
|
gero
eta handiagoa da. Hortaz, borroka hasi baino ez dugu egin.
|
|
|
Asuaren esanetan" hor ikusten da gazteenen artean motibazioa lortzea askoz errazagoa dela. Nerabezarora hurbiltzen diren neurrian erdararako joera
|
gero
eta handiagoa da eta zailagoa da eurak motibatzea. Erakargarri egingo zaien zeozer asmatu behar da".
|
|
|
Sakontasun psikologikoa bere obran
|
gero
eta handiagoa den bezala, bere lanean badago gero eta lortuago dagoen beste sakontasun mota bat ere, estilistikoa edo dei dezakeguna. Ipuin hauek mundu literario koherentea eskaintzen digute, eta estilo finkaketa batez horniturik.
|
|
|
Internet ek herri pobreen garapenerako balio duela esaten dute, baina herri garatueneta azpigaratuen arteko tartea
|
gero
eta handiago da. Hirugarren munduan baliabidegutxi dago, eta, gainera, beste lehentasun batzuk dituzte.
|
|
|
Hori autozentsura ekintzatzat hartu duen autorerik ere izan da. Dena dela, informazio egarria
|
gero
eta handiagoa zen japoniarrek Pearl Harbor erasotu zutenetik, 1941eko abenduaren 7az geroz:
|
|
|
Ordura arteko bizimodua abeltzaintzan oinarrituta egon bazen ere, XI. eta XII. mendeetan Europa osoan gertatutako hazkunde demografikoak behartuta, laboreen azalera handituz joan zen, eta ondorioz, gizakiak ingurunean zuen eragina
|
geroz
eta handiagoa izan zen. Horrela, XIII. mendearen erdialdean hain zen handia nekazaritzaren garrantzia, uzta txar batek gosete izugarria eragin zezakeela.
|
|
|
Makinistak bere tutua jo zuenean gure besapeetako izerdi jario batek bagoia bete zuen, hasierako tripetako kili kilien osagarri. Segundoaren buruan bagoiak kolpe izugarri bat jo eta pixkanaka," txaka txaka" xuxurlatu nahi zuen erritmo baten bitartez, martxa
|
gero
eta handiagoa harrapatu zuen, gure pozerako eta izerdi jarioaren emana ia jasanezin bihurtu arte.
|
|
|
Izan ere, ongi dakizu, jaun André, zein zen sasoin hartako handikien eta odol garbiko jende noblearen iritzia —iritzi aski orokorra, bertzalde, urte luzeetako erroak zituena—, komertzioari eta antzeko betebeharrei buruzko zilegitasunaz eta bidezkotasunaz denaz bezainbatean... eta mesprezatzen eta arbuiatzen ere zituztela eginkizun haiek, erdeinatzen eta gutiesten, iritzi haren arabera, zeren haiek guztiak ez baitziren —nehoiz ere izan ez ziren— ohorezko gizonendako lan ohoragarriak, halako suertez, non, lan haiek eta egiteko haiek, egin orduko lohitzen eta zikintzen baitzituzten egiten zituztenak: aita, halarik ere, aldiei eta aldien zaldiei aitzinatzen zitzaiela, ohartu zen ezen mundua aldatzen ari zela eta, urrunerat joan gabe ere, bertan zituztela mudantzak, ondasunen ata aberastasunen inportantzia
|
gero
eta handiagoa iragartzen zutenak... eta, are gehiago, zeren uste baitzuen, halaber, ezen, jatorrizko eta etorkiko odol garbitasunik ezean, nola baitzen bere kasua, arbasoak Nafarroako gerla haietan galtzaileetarik izan zirelako, dirua egin eta diruz eros zezakeela faltan zuena, noblezi tituluak ere diruaren esku egon zitezkeenez gero... zeudenez gero. Zeren nobletasun agiria bereganatu ondoren egin baitzezakeen amets, orduan baizik ez, nobleen bi zimoduarekin, zergak eta tributuak ordaintzeari utziz eta lana ere alde baterat utziz.
|
|
|
Iduritu zitzaidan ezen begiak zorroztu eta gorrotoz so egin nahi izan zidala, baina gorrotorako ere ez zuen indarrik ez kemenik aski, eta burkoaren azpian gorde zuen bisaia. Eta are tipiago ikusi nuen orduan anaia, eta haren tipitasun
|
gero
eta handiagoak nihaur egin ninduen handi, halako suertez, non betetasuna eta neurriz kanpoko satisfazionea sentitu bainuen ondotik, anaiari, azkenean, merezi zuen ordaina eman niolako, harekin nuen kontu gaixtoa orduantxe konplitu eta zerratu banu bezala.
|
|
|
Zeren eta ene bihotza ezagutzen ez nuèn mundu eme urtsu haren egarri baitzen, eta igel guztiek nahi zuten mundu hartan murgildu, lehorretik uretarat jauzi eginik... Eta orain igel batek egiten zuen jauzi eta orain bertze batek, eta haien jauziak
|
gero
eta handiagoak egin ziren, eta, halako batean, zorabiatzerat nindoala iduritu zitzaidan...
|
|
|
—Hire ama eta aita jesuita mutur batean zaudek, ordea, eta ni bertzean. Eta gure arteko leizea
|
gero
eta handiagoa duk —eta, begietarat xuxen so egiten zidala, galdetu zidan—: Ez al duk, bada, bidean ardi hilik ikusi...?
|
|
|
Ezinbertzez, zorioneko hitza moldatu zuen, letra
|
gero
eta handiagoaz, bere paper zafratuan.
|
|
|
Bitxia da, bitxia denez, haren deietan nirekiko erakusten duen berri ezaren aldean, ni urbizien pareko bilakaera azkar batean sentitzea, eta hark kanpotik ezin ikustea neure baitan zer nolako aldaketak gertatzen ari diren. Eta bitxiagoa da, bitxiagoa denez, niregan
|
gero
eta handiagoa piztea Dabid berarekiko Karmelok dioenarekiko baino: zer moduz egongo ote den, nola sentituko ote den tiro egin zidanetik, zer sentituko ote duen orain nirekiko, eta maitalearekiko...
|
|
|
Ugaritasuna bai, barietatea ere bai, kopuru
|
gero
eta handiagoak, baina non dago kritika. Zeinek lagunduko dio irakurleari lanen baliotasuna neurtzen?
|
|
|
Etorkizunean, neurri handi batean, gure bizitzaren kalitatea une aproposetan informazio egokia gureganatzeko dugun gaitasunaren arabera erabakiko da. Informazioaren kopurua
|
gero
eta handiagoa bada ere eta informazio iturriak gero eta anitzagoak izan arren, gure beharrak gero eta zehatzagoak eta espezialagoak ere badiBiblinleka ra. Liburutegi batera inguratzen garenean, ez gara joaten zer dagoen ikustera, baizik eta —adibide bat aipatzearren— informatikako programa bati buruzko liburu jakin bat aurkitzera, edo galdetzera programa horri buruzko libururik ba ote dagoen.
|
|
|
Egungo gizartean liburu eta aldizkari zientifikoak erabiltzen dira nagusiki irakaskuntza eta ikerketa munduan ezagutzak erregistratu eta zabaltzeko. Adierazgarria da azkenaldian, arlo akademiko honetan, dokumentu digitalen erabilpena
|
gero
eta handiagoa izatea, ohiko paperezko liburu eta aldizkarien kaltetan.
|
|
2001
|
|
|
Aurtengoarekin 18 bira egingo dut. Bidean jendea ezagutzen duzu eta zirkuitua
|
geroz
eta handiago egiten da.
|
|
|
Bestetik, garbi dago ekonomiaren globalizazioak bihurtu duela B.S.E. hain arriskutsu eta hedagarri. Enpresak
|
gero
eta haundiagoak dira absorzio, fusio eta itunen bitartez, etekinek ez dute mugarik. Eritasun hau bezalako hutsak danok pairatzen ditugu globalizazio ekonomikoari esker.
|
|
|
Bestalde, jaialdiarekin bultzada eman gura zaio Trebiñon gero eta nabarmenagoa den euskararen aldeko mugimenduari. Orain arte gune erdalduntzat eduki den arren,
|
gero
eta handiagoa da Trebiñoko konderrian euskararenganako kontzientzia. Horren adibide da, euskalduntzeko eta alfabetatzeko prest dagoen herritarren kopurua.
|
|
|
Oporrak nola hartzen dituzte, urte guztian ote daude oporretan? Gaur egun
|
gero
eta handiagoak dira klasera joan barik lizentziatura bat edo beste egiteko aukerak. Zientzia aplikatuetatik kanpo, ez da beharrezkoa izaten egunero unibertsitatera joatea.
|
|
|
Mundu berri bat gainera eroriko bazitzaien, etsai arriskutsuena hiribilduetan indar
|
gero
eta handiagoz hedatzen kontzeju, egitura eta aktibitate ekonomiko berrietan bazen, zergatik erasotzen zioten elkarri Ahaide Nagusiek. Jon Andoni Fernandez de Larrea historialariak dionez, garrantzitsuena ez zen arerioa erabat garaitzea, borroka bera mantentzea baizik.
|
|
|
Hausketak hor dirau eta ETAk gogoeta serio eta sakona egiten ez duenez gero, berak ozenki bultzatzen omen duen batasuna gero eta urrunagoa dago batasuna izatetik. Ezker abertzalearen baitan dabiltzan alderdi eta sektore politiko ezberdinen arteko zatiketa
|
gero
eta handiago bihurtu du ETAren jarduerak. Su etenak Lizarra Garaziko Akordioari hauspoa eman zion, herriko sektore abertzaleek izugarrizko babesa eman zioten, baina akordioak sorrarazitako ilusioa ETAk zapuztu zuen.
|
|
|
ETAk borondate soilez hartzen ditu bere erabakiak, nor hiltzen duen bere borondate soila da. Bere desprestigioa
|
gero
eta handiago da ordea, herri honek ETA bere lekuan jarriko du denbora luze baino lehen. ETAren jarduera luzerako edo motzerako izan, guk tinko jarraituko dugu gure aldarrikapenetan, lehendakariak esandako bidetik.
|
|
|
Egungo egoera dramatikoa den arren, nik uste dut aurrerapausoak eman direla. Bestetik, Israelgo gizartean izaten ari den tentsioaren gorakada arduratzeko modukoa da; segurtasun eskaintza izan zen Sharon boterera eraman zuena eta, aitzitik, segurtasun eza
|
gero
eta handiagoa da Israelen. Azkenean, erabaki dute zein eratako gizartea eraiki nahi duten Israelen, edo gizarte demokratiko bat, edo estatuaren sortzaileen printzipioak ere zalantzan jarriko lituzkeen gizarte ultrakontserbadorea.
|
|
|
Gazteek ez emantzipatzeko duten faktore nagusia gurasoen etxeko ordutegi eta ohituren lasaitasun
|
gero
eta handiagoa da.
|
|
|
Animalia exotikoen eskaria,
|
gero
eta handiagoa Munduan legez kanpo buruturiko salerosketen %30 Espainian egiten dira.
|
|
|
Animalia exotikoen eskaria,
|
gero
eta handiagoa.
|
|
|
Monetaren desegonkortasuna eta kanpo zorraren krisia nazioarteko ekonomiaren errealitate mingarriak dira, herrialde askoren jendetza handiari eragin kaltegarriak ekarriz. Esandako horri bere burua elikatzen duen nazioarteko kapital espekulatzaileak desengonkortasunerako daukan
|
gero
eta handiagoko eragina gehitzen bazaio (Tobin 1978), gaur egungo nazioarteko ordainketen sasisistemaren arazoak beren krudeltasun gordinenetan agertzen dira.
|
|
|
Dolar truke estandarraren onartzeak
|
gero
eta handiagoa den fenomeno baten sorrera ekarri du, zeinaren presentzia nahikoa den berorren izaera patologikoaren lekukotasuna emateko: dolarretan izendaturiko eta atzerrian edukitako denbora gordailuen kopuru handia, gero eta handiagoa dena.
|
|
|
Dolar truke estandarraren onartzeak gero eta handiagoa den fenomeno baten sorrera ekarri du, zeinaren presentzia nahikoa den berorren izaera patologikoaren lekukotasuna emateko: dolarretan izendaturiko eta atzerrian edukitako denbora gordailuen kopuru handia,
|
gero
eta handiagoa dena. Eurodolar izenarekin ezagutuak hobeki egongo litzateke xenodolar izena, gordailu horiek erabat aske dira euromerkatuan trukatuak izateko, eta kapital espekulatzailea errepresentatzen dute, zeinaren mugimendu erratikoak moneta nazional batean presio kaltegarriak sortzeko gai diren.
|
|
|
Espainian, 1995ean Javier Arancetak eta kolaboratzaileek zuzendutako azterketa baten arabera, obesitatearen prebalentzia %13, 4koa izan zen 25 urte bitarteko gizonezko eta emakumezkoetan.
|
Gero
eta handiagoa izateak kezkatzen gaitu. Beste alderdi garrantzitsu bat, erikortasunaren (gaixotasun arrisku handiagoa) eta hilkortasunaren ikuspegitik, honako hau da:
|
|
|
“Baina, batzuetan, positibo faltsuak gertatzen dira, hau da, gerta daiteke erreakzio bat izatea, baina pazienteak ezin hobeto onartzea elikagaia; orduan, odoleko antigorputzak zehazten jarraitzen da; eta, azkenik, aurreko guztiak zalantzazkoak badira, probokazio testa egiten da, haurren edo helduen kontrolpeko baldintzetan”. Azken proba da elikagai hori dosi txikitan ematea, eta
|
gero
eta handiagoak izango dira, pazienteak aipatu dituen erreakzioak berriro gertatzen diren ikusteko. Haurrak eta helduak Elikagai mota ezberdinak dira haurrei eta helduei eragiten dietenak, “batez ere elikadura desberdina delako”.
|
|
|
Terra, MyAlert.com, Mas Interactiva, Microsoft Ibérica eta Recol Networks. Aipamen berezia merezi dute Rumasa, Club Atlético edo Gescartera enpresen informazio eskaera
|
gero
eta handiagoek, eta horrek erakusten du internautek finantza eskandaluetan duten interesa. Abian jarri zenetik, NoMeFio.com ek doako 4,3 milioi txosten orri eman ditu Espainiako 465.445 enpresari buruz.
|
|
|
Ildo horretatik, iragarri zuen MCYT ministro agindu bat izapidetzen ari dela, prozedura hori arautzeko eta “sareen erabilera herritarrei zabaltzeko zangak behin eta berriz ireki beharrik gabe”. Bestalde, Birulések konpromisoa hartu zuen Telekomunikazio Azpiegitura Komunak (IKT) –azken erabiltzaileak bizi diren eraikinetan daudenak– arautzen dituen legeria eguneratzeko, “herritarren artean telekomunikazio zerbitzu berrien eskaintza
|
gero
eta handiagoa bultzatzeko”.
|
|
|
" Domingo, zerbait ari da erretzen behean". " Zer?" Kiratsa
|
gero
eta handiagoa. Zapatila arrosak orpopean harturik abiatu  da Domingoren emaztea, kamisoi hutsik, eskailera burura.
|
|
|
Bigarrenik, 1980ko urteetan berrantolatu ziren lan sistema guztiak, informazio teknologia berriei erredakzioan eta gestioan sarrera eginez, eta errotatibak eta inprimakun  tza aurreko teknikak guztiz berrituz. ...ileen eta, geroago, erredakzio langileen kopurua (azken horien kasuan, itxi behar izan zuten kazeten erredakzio taldeak baizik ez ziren kalean gelditu), eta izugarri hazi zen produktibitatea, hala informazioa askoz era biz  korragoan prestatzen zelako nola kazetari bakoitzari egokituriko espazioa txikiagoa zelako; zuzendaritzak informazioaren eta haren kudeatzearen gainean zuen kontrola, berriz,
|
geroz
eta handiagoa zen. Mahai kazetaritza nagusitu zen, komunikatu collage handi baten gisan, instituzio eta enpresa handietako prentsa kabinete ahaltsuetatik datozen informazioen gatibu bizi den kazetaritza mota alegia, eta bazterrean gelditu zen erreportajea eta kale kazetaritza.
|
|
|
13 Pierre Bourdieuk (1997: 131) dioenez,
|
gero
eta handiagoa da kazetaritzaren alorreko boterearen eta pribilejioen banaketa egituraren barreiamendua, kontuan hartzen bada, beren kapital sinbolikoari antenan, ezinbestekoa da hau konferentzia eta" tertulien" merkatuan duten kuotari eutsi ahal izateko, etengabeko presentziaren bidez eutsi behar izaten dioten enpresari kapitalista txikien ondoan, prekarietateak autozentsurara kondenatzen duen azpilangileria zabal bat garatzen ari dela.
|
|
|
Enp resari eta kargudunek teknologia berrien aldeko apustua egingo dute, ez horrenbeste gainerako langileek. Formazio eskakizuna
|
gero
eta handiagoa izango da eta lanpostuaren egonkortasuna gero eta urriagoa. Administrazio Publikoak sekulako zailtasunak izango omen ditu orain arteko funtzionario jendeaz hiritar andana berriaren eskakizunei erantzuteko.
|
|
|
Ikusten biribilean zabaltzen den hau? –esaten zidan, titiburuaren inguruan ernatzen eta
|
gero
eta handiagoa egiten zen biribil handi bat seinalatuz– Kixotea da. Eta beste hau?
|
|
|
Burua, lepoa eta bizkarra trenbidearen gainean astintzeari utzi gabe bota nituen hitzok. Saihetseko mina
|
gero
eta handiagoa zen. Banekien ez nuela horrela luzaro iraungo.
|
|
2002
|
|
|
Izan ere, Estatutua indarrean sartu zenetik joandako urteetan sindikatuak zenbait arazo kezkagarri ikusi zuen: autogobernuaren atzeranzko joera; lan eta gizarte gaietako hutsuneak; honi aurre egite aldera ekimen politikoak bultzatzeko euskal agintarien interes eza,
|
gero
eta handiagoa, eta patronalaren utzikeria medio autonomia kolektiboari ezarri zitzaizkion mugak. Gainera, sindikatu espainolak presio politikoa areagotzen ari ziren, estatua ez beste negoziazio esparru guztiak zapuzteko asmoz.
|
|
|
Adibidez, Estibalitzeko monastegian, santutegiak bultzatuta, egun jendearen harrera da funtzio nagusia.
|
Gero
eta handiagoa da hurbiltzen den jende kopurua. Eta horretaz bizi dira.
|
|
|
Horrez gain, bi abiadurako normalizazio prozesuak gertatzen ari dira eta hori bai da kezkagarria euskal hizkuntza komunitatearentzat. Demografikoki, hiztun multzo handiena, zorionez, eremu aurreratuenean da, baina ezin da ahaztu beste abiadura, bestela bi eremuen arteko tartea
|
gero
eta handiagoa izango da.
|
|
|
Espainiako Estatuan torturarik ez dagoen leloak indar apur bat galdu du nonbait. Julen Arsuagaren iritziz, giza eskubideen hutsuneak eta urraketak
|
gero
eta handiagoak dira eta torturaren inpunitatea gero eta nabarmenago agertu da Estatuan nahiz nazioarte mailan.
|
|
|
Jakina ezetz. Justu kontrako egoerara iristen ari gara, aberastasun eta pobreziaren arteko aldea
|
gero
eta handiagoa da, eta giza eskubideak desagertzen ari dira.
|
|
|
Carla (Erein, 1989) eleberrian Gortari izeneko komiki marrazkilari baten istorioa kontatzen zaigu; krisialdi artistiko eta pertsonala bizi duelarik, errealitatetik bakartzea erabakitzen du, sortzen jarraitu ahal izateko. Pertsonaia nagusiaren gainbehera fisiko zein psikiko
|
gero
eta handiagoak, haren izugarrizko bakardadeak, berak sorturiko pertsonaia batekin identifikatzera eramaten du protagonista, eta, azkenik, Carla izeneko beste pertsonaia batez maitemintzera. Apurka apurka, marrazkilari obsesionatu hori inguratzen duen guztitik bakartzen da ezagutzen duen errealitate bakarrean moldatzeko:
|
|
|
Liskarra eta eztabaida
|
gero
eta handiago bihurtzen ari zenez, Izuikarak kendu begia bere kopetaren erditik eta, eskuan zuela, honela esan zien bi ahizpei:
|
|
|
hura finantzatzeko moneta emititzea ekarri zuen ondorio, eta horrek, berekin, inflazio ikaragarri azkarra. Bitartean, jarduera ekonomikoaren gaineko kontrolek eta esku hartzeek beren horretan zirauten, eta haien ondorioz inputen kostuak eta 1956an langileen erantzun
|
gero
eta handiagoari, debekatuta egon arren, konponbidea bilatzeko eginiko lansarien igoerak, enpresen kostuak handitu eta salneurriak igoarazi zituzten:
|
|
|
izenaz ezagutzen dena zabaldu zuen.Siderurgiaren industriak merkatua banatzeko enpresa akordioetan oinarriturikopolitika oligopolistiko bati ekin zion, produkzioa dibertsifikatuz eskariei erantzuteko, eta halako kontzentrazio horizontal bat eginez. Kostuak gutxituz merkatuakzabaltzeko, berrikuntza teknikoaren bideari eta espezializazioari uko egin etadibertsifikazioaren alde egin zen; bide horrek kostu
|
gero
eta handiagoak ekarrikozituen, baina bazegoen horretarako aukera, monopolizazioaren eta kanpoko babesaren ondorioz ezarritako prezio altuak zirela eta.
|
|
|
Bestalde, nekazaritzak eraldaketa handiak izan zituen, hazkunde industrialarekin batera; elikagaiez hornitu zuen herrialdeko biztanle kopuru
|
gero
eta handiagoa. Alorren hedapen arin bat gertatu zen, Nafarroan batez ere, eta lurreko lanetan aldaketa batzuk gertatu ziren:
|
|
|
Kontuan hartzekoa da II. Mundu Gerrarenondoren, 25 urtez edo, ikaragarrizko hazkunde ekonomikoa jazo zela, berezikiLehenengo eta Bigarren Munduetan, baina baita, nahiz motelago, Hirugarreneanere (garai, loretsu? horri kapitalismoaren urrezko aroa deitu ohi zaio, deitu ere). Hazkunde ekonomiko itzel horrek, ordura artekoak bezalatsu, baliabide naturalahikorren ustiapen intentsiboa eta berriztagarrien gaineko harrapakeria izan zituenoinarri, hondakin eta kutsadura maila
|
gero
eta handiagoak eraginez. Eta hazkundeeskerga horren ondorio lazgarrien aurrean, zenbait herrialdetan (Ipar Amerikan etaEuropan, batez ere) gizarte industrialaren aurkako eta naturarekiko harremanerrespetuzkoaren aldeko aldarrikapen eta jarrerak pizten hasi ziren, beatnik etahippy izeneko mugimenduen ildotik, neurri handi batean.
|
|
|
Hala, 1982an ustiapen subentzioak Nafarroako Laborantzako Ekoizpen Osoaren (PFA LEO) %1 baziren, 1994an %17ra igo ziren. Horren ondorioz, nekazaritza errentaren %25, 7diru laguntzetatik dator gaur egun, eta, horrela, Europako nekazaritza politikarekiko menpekotasuna
|
gero
eta handiagoa da sektore honetan.
|
|
|
Langabezia tasa Gipuzkoan jaitsi da gehien (%23, 8tik %9, 5era), bainaherrialde guztietan nabaritu da hobekuntza (Nafarroan %14, 7tik %6ra, Araban%10, 4tik %11, 6ra eta Bizkaian %26, 5etik %17ra). Gainera, 1994tik hona Bizkaiaeta gainerako lurraldeen arteko aldea
|
gero
eta handiagoa dela ere aipatu behar da.
|
|
|
Merkataritzaren liberalizazioak izanohi duen predikamendua dela medio eta II. Mundu Gerraren ostean GATT hitzarmena lagun, nazioarteko merkatuak gero eta indar handiagoa irabaziz joan dira. Ezda harritzekoa, bada, enpresek ekoizten dutenetik
|
gero
eta handiagoa izateanazioarteko merkatuetan salerosten den zatia; edo, atzekoz aurrera ipiniz, txikiagoaizatea nazio edo barne merkatuetan elkartrukatzen dena2 Merkataritza harremanen sakontzea are gehiago indartzen dute integrazio ekonomikorako eremuensorrerek eta hedapenek, izan ere Europako Batasunean zein NAFTA (IparAmerikako Merkataritza Libreko Hitzarmena) eremuan merkataritzaren barne ozto... Joera horrek zuzeneko zein zeharkako eraginak ditu naziozgaindikogainerako hartuemanetan, hala nola enpresarteko nazioarteko lehian, nazioartekofinantza higikortasunean edota teknologia transferentziaren bizkortasunean.
|
|
|
Gizarteak planteatzen dituen beharrei erantzun egokia ematea da une honetanunibertsitateen erronka garrantzitsu bat. Euskararen arloan batik bat, unibertsitateetara hurbiltzen diren ikasleetatik ikasketak euskaraz egiteko prestatuta daudenikasleen portzentajea
|
gero
eta handiagoa da. Teknika eta teknologia zientzienalorrean, euskaraz aritzeko tradizio handirik ez dugunez eta gehien gehiena egingabe dagoenez, unibertsitateak eta irakaskuntza behar den neurrian moldatu beharditugu gizartearen egoera berri horri erantzuteko.
|
|
|
Gazteentzat, eskolatik lanera igarotzea gero eta zailagoa gertatzen da, eskatzen diren laneko ezagutzen aldean hezkuntza formalak geroago etagarrantzi txikiagoa baitu. Lan munduan eskatzen diren ezagutzen etaikasketa planen berrikuspenen arteko aldea
|
gero
eta handiagoa da.
|
|
|
Izan ere, lehiakortasuna eta homogeneotasuna gailendu den honetan, kalitatea baino kantitatea hobesten den honetan, erakundeetatik eskuratzen diren ekonomia laguntzak lehiatzeko gaitasunaren arabera eskaintzen dira. Horrek ezinbestekoa egiten du nekazariaren aldetik ustiapen
|
gero
eta handiagoak edukitzea eta, jakina, baserritar handiak bihurtu ahala, industrializazioarekin egiten da topo.
|
|
|
Pertsona orok giza harremanak mantenduz bizirauten duenez gizarte eta komunitate baten baitan, norberaren mugak eta bestearen desberdintasuna onartzea ezinbestekoak dira bizikidetzarako. Ondorioz, norberarekiko desberdina den bestearekin harremanak izateak mugak ezartzen dizkie giza garapenerako eta autonomiarako aukerak
|
gero
eta handiagoak dituen norbanakoari zein komunitateari.
|
|
|
omen dirudi lankidetza errealaren fruitua, baizik eta aberastasun eta abundantzia baldintzen eta politika sozial jakin batzuen onarpena (hots, tarta
|
gero
eta handiagoa izatearen ondorioa). Zuberok gaineratzen du, Europar Batasuneko Batzordeak bazterketa soziala ulertzeko ezinbestekotzat darabilela argudio hori bera:
|
|
|
Izan ere, medioetako produkzio bideak eta ereduak gero eta kontzentratuago agertzen zaiz kigu europar estatubatuar paradigmaren baitan. Komunikazio enpresa erraldoiak
|
gero
eta handiagoak dira; egia da gero eta enpresa txiki gehiago ere badaudela, baina erraldoien indarra gero eta nabarmenagoa da merkatu handian; eta, bestalde, txiki horiek gero eta menpekotasun zor handiagoa diete handiei. Komunikazio enpresa erraldoiek gero eta gehiago ekoizten dute.
|
|
|
Espantsio neoliberal bazterkeria eta mediatikoak kriptoarrazakeria mediatikoa ekarri ditu berekin. Disidentziaren bazterketa soziala
|
gero
eta handiagoa da, hedabide handiei esker.
|
|
|
Enpresen kontzentrazioak, informazioaren kontzentrazioak? komunikazio oligopolio
|
gero
eta handiagoak ekarri ditu. Oligopolio horien indarra hain da handia, ezen maiz filosofia oligopolioen moduan jardun duen Eliza Katolikoa bera ere arduratu baita Internet bezalako tresna komunikatzaileen garrantziaz.
|
|
|
Eliza sarritan arduratu da gizarte komunikazioaz, terminoaren sorrera bera Elizari berari sor zaio eta. Kazetarien Jubileoaren atarian publiko egindako dokumentuan, Eliza Katolikoak bere ardura plazaratu zuen mezuen uniformitate
|
gero
eta handiagoaz kezkaturik. Ekonomia globalizatuaren eskakizunek bere egin dute hedabideen jarduna, eta horrek kezka sortu du baita Vatikanon bertan ere, beste hainbat eta hainbat lekutan legez.
|
|
|
Ulertarazle kolektiboa, gizakiarena barik, instituzio hedatzaileena, hedabideena? da, hein
|
gero
eta handiagoan.
|
|
|
Aurreko guztiak ekarri du herrien arteko itxurazko hurbilketa fisiko intelektuala
|
gero
eta handiagoa izatea; herrien eta pertsonen arteko desberdintasunak ezin dira jada urruntasunaren balkoitik kontenplatu. Ez dago, jada, film bati begira legez egoterik, bizitza ez baita zine pelikula.
|
|
|
Kontzentrazioak(
|
gero
eta handiagoa izateak, gero eta indartsuago izateko nahiak) bere baitan hartu ditu era guztietako enpresak. Industria sektore anitzetan bizi da gaur egun kontzentrazio lasterketa:
|
|
|
Liburu ekoizpenak oso gora egin zuen. Aurreko mendeekin alderatuta, gero eta liburu gehiago kaleratu ziren, eta liburuen tiradak
|
gero
eta handiagoak izan ziren. Liburuaren ekoizpen kostuak, ostera, behera etorri ziren, eta liburuaren inguruan lehen kapitalizazioak, lehen diru pilaketak, gertatu ziren.
|
|
|
Euskal Herriko sindikatuek maiz egin dute salaketa: enpresa etekin
|
gero
eta handiagoak lortzen ari diren arren, langileen bizimodua, oro har, gero eta eskasagoa da. Aberatsen eta bestelakoen arteko lubakia gero eta zabalagoa da, baita gure artean ere.
|
|
|
Hala ere, gehiago erosiko dute altzarietan, informatikan, arropan, mugikorretan edo bidaietan, Fimestic en “2002ko banaketaren behatzailea” txostenaren arabera. ...sten hori, eta, seigarren urtez jarraian, nahitaezko kontsumo ohiturak eta horien joera soziologikoak aztertzen ditu, herritarrei eta banatzaileei egindako inkesten bidez. Fimestic, kontsumorako kredituetan espezializatutako bankua, bere azterlanean sektore guztietan (etxeko osagarriak, arropa, bidaiak, altzariak, informatika, etxetresna elektrikoak, bitxiak edo telefonia mugikorra) erosteko joera
|
gero
eta handiagoa nabarmentzen du, hiru salbuespenekin: etxebizitza, automobilak eta motorrak.
|
|
|
Errusia larrituta dago, haurren osasun arazo
|
gero
eta handiagoak direla eta.
|
|
|
Europar Batasunean sartzeak, moneta batasunak, immigrazioak eta lan mugikortasun
|
gero
eta handiagoak bizilagunekiko autoen erosketa eta salmenta gehitzea ekarri du. Kasu honetan, egoiliarrarentzako beste paperen bat gehituko da, eta horrek Trafikoko agintariei frogatu die.
|
|
|
Gaixoen %20 sei hilabeteren buruan hiltzen dela kalkulatzen da, konplikazio elkartuengatik. Gutxiagotan gertatzen den arren, bizkarrezurreko lesioak
|
gero
eta handiagoak dira. Osteoporosia duten 50 urtetik gorako emakumeen% 20 bizkarrezurreko haustura dute.
|
|
|
Izan ere, Rioko aurrerapenek eta zorrek ebaluatu egin dute Hegoafrikako hiriburuko nazioarteko komunitatea. «Kontsumo arduragabeko ohiturek eta ur, lurr eta energia eskari
|
gero
eta handiagoek presio handia egiten jarraitzen dute planetako bizi sistemetan», hausnartu zuen Annanek Ingurumenaren Nazioarteko Egunerako mezuan. Berak bezala, Töpferrek ere azpimarratzen zuen giza elementua.
|
|
|
Gainera, ez ditu aldatzen elikagaien nutrizio ezaugarriak. Giro tenperatura
|
gero
eta handiagoa denez, udako hilabete hauetan ohikoenak diren elikadura toxiinfekzioen prebentziorako neurri higienikoak eta elikagaiak kontserbatzeko neurriak muturreraino eraman behar dira. Horretarako, nahikoa da elikagaiak hozkailuan gordetzeko aholku erraz batzuk betetzea:
|
|
|
Oro har, onartzen da pertsona bat hirugarren adinean dagoela 65 urtetik aurrera, nahiz eta hori ez den inoiz zehatza; izan ere, zahartzea prozesu progresiboa da, eta pertsona guztiek intentsitate bera dute. Gaur egun, “oso zahar” terminoa erabiltzen da 80 urte baino gehiago dituztenentzat, eta horrela, gazteenengandik bereizten dira, biztanlerian oro har ikus daitekeen bizitza luzera
|
gero
eta handiagoa ematen baitu. Eguneko errazioak eta janariak kontsumitzeko maiztasun gomendatua Elikagaiak Oharrak Gomendatutako kontsumo errazioak eta maiztasuna Esnea eta deribatuak* Kalitate eta kaltzio proteinen proportzio ona.* Koipetan aberatsak diren esnekiak kontrolatzea.* Likido gehiago hartzen dute.* Gazta erdiurtuen eta onduen, urtuen (koipetsuen eta sodio aberatsen) kontsumoa mugatzea.
|
|
|
" Choucrute" ere aza hartzitua deitzen zaio. Nahiz eta haien kontsumoa ez dagoen oso zabalduta herrialde germanikoetatik kanpo, produktu hori jatorrizkoa baita,
|
gero
eta handiagoa da, batez ere dieta begetarianoa egiten dutenen artean. Alsaziar surknitetik dator hitza, eta alsaziar sauerkrautetik (belar garratza) dator.
|
|
|
Jacques Diouf Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeko (FAO) zuzendari nagusiak esan duenez, “baliabide hidrikoak ongi kudeatzeak soilik emango digu 30 urteko epean 8.000 milioi pertsona izatera iritsiko den biztanleria elikatzeko behar diren elikagaiak ekoizteko aukera”. Dioufek behin eta berriz esan du “pobreziaren ondorio lazgarriak, elikagai eskaera
|
gero
eta handiagoa eta eskuragarritasun eta ur gutxiegi izatea oztopo larria dela munduko elikadura segurtasunerako eta edateko ura eskuratzeko”. Horregatik guztiagatik, eskatu du herrialdeek ura eta elikagaien segurtasuna bermatzea, ingurumenari kalterik egin gabe.
|
|
|
Beste arrazoi bat 90eko hamarkadako finantza arazoak dira, osasun arrazionalizazioa eragin dutenak. Gainera, ezgaitasunak eta eritasun kronikoak dituzten adinekoen eskaera
|
gero
eta handiagoa beste mota bateko organismoekin konpondu da. Bitxia bada ere, Italiako eta Espainiako iparraldeko eskualdeek osasun langileen dentsitate handia dute, eta medikuak beste eskualde batzuetara esportatzen dituzte, bereziki Erresuma Batura.
|
|
|
Baina bere sortetako bat Erresuma Batua estaltzeko zen. Espainian satelite bidezko telebista eskaera
|
gero
eta handiagoak, ordea, gure herrialdean esplotazioa merezi zuen merkatua zegoela sinetsarazi zion konpainiari, eta britainiar uharteak zezen larruz eta haien artxipelagoz aldatu zituen. Antena txikiak Hala ere, 1K ak aurrerapen teknologikoak ditu, eta erabiltzaileak bere presentzia nabarituko du seinalea hartzeko behar diren antenetan, eta horrek eragina du, batez ere, Kanarietako eta Espainiako hegoaldeko itsasertzeko jendearengan.
|
|
|
Jarrera hori ezaguna da hiperaktibitateagatiko arreta defizitaren sindromea duen haur baten gurasoentzat. Arazo hori
|
gero
eta handiagoa da, eta Europako populazioaren %3 eragin diezaioke. Estatu Batuetan, haurtzaroko osasun publikoko arazo garrantzitsuenetako bat da.
|
|
|
Hala ere, egoera zertxobait hobetu zen arratsaldean, denborak fuela iparralderantz bultzatu baitzuen. Espezialisten kezka
|
gero
eta handiagoa da. Orain, ehun itzal erratiko baino gehiagori egin behar diete aurre, Estaca de Baresetik (Lugo) iparraldera dagoen eremu zabal batean sakabanatuta.
|
|
|
Hizkuntz eskubideen gaia ere azaldu behar da, modulaburrez izan arren. Zoritxarrez, euskararen lurralde guztietan hizkuntz eskubideak urratzen ari dira eta egoera horri buelta emateko beharra
|
gero
eta handiagoa da, eta ez Nafarroan bakarrik, sarri askotan uste izaten dugunez, baizik eta Euskal Herri osoan.
|
|
|
• Hegoaldean
|
gero
eta handiagoak dira familia euskaldunak sortzeko aukerak, euskaraz dakiten gazteak gero eta gehiago diren neurrian.
|
|
|
Bien bitartean, adinak ez baitu barkatzen, irakasle erdaldunak jubilatuz joango dira. Oro har, gazteago diren irakasle euskaldunek ardura
|
gero
eta handiagoa hartuko dute Baina horrek ez du euskal un ibertsitatea ekarriko, beharrezko oinarria izanik ere. Berariazko ahalegina egiten ez bada, egiturak antzera jarraituko du lanean:
|
|
|
Botere zaletasunak denboraren poderioz loarazi egiten du gizakia; zaintzarako zuhurtziak, aldiz, ez du inor loarazten. Espiritu publikoa makaldu egiten da pixkana pixkana eta berrizaletasuna, berriz, ezabatu; zaintzarako zuhurtzia, ostera, urteek aurrera egin ahala,
|
gero
eta handiagoa izan ohi da.
|
|
2003
|
|
|
Ondoren, garapen ekonomiko liberalaren alde egiten dute horretara iristeko. Era horretako aurrerakuntzak garapen teknologikoa du eskakizun, besteak beste; garapen teknologikoak, berriz, energia horni
|
gero
eta handiagoa. Funtsean, energia gehiago behar da, eta, horrenbestez, justifikatu egiten dute Boroako zentral termikoa, nahiz eta haien hitzetik hortzerako ongizatearen, kalitatezko bizimoduaren, osasunaren eta ingurumenaren kontrako emisio kutsagarriak igorri.
|
|
|
Baina ni nago hemengo hiritar askoren indiferentziak hori baino eremu zabalagoak hartzen dituela: mesfidantza erabatekoaz begiratzen zaio bizitza publikoari; politikoen diskurtsoak eta jendearen kezkak ez datoz bat;
|
gero
eta handiagoa da abstentzioa, hiritar ezkertiarrena batez ere…
|
|
|
Horretaz guztiaz gainera, kontuan izan behar da lehengaia (arraina) desagertzeko arriskuan dagoela, besteak beste, arrainkumeak axolagabeki harrapatzeaz gainera, sare kopuru handiak erabiltzen baitira eta poluzioa ere
|
gero
eta handiagoa baita. Aurkezturiko ikuspegi iluna osatzeko, azterketak dio erabakiak hartzeaz arduratzen diren instituzioen artean koordinazio kaskarra dagoela (kontseilu orokorra, Industria eta Merkataritza Ganbara, Gobernu Frantziarra, EB eta abar).
|
|
|
Lapurdiko barrualdearen kasuan, kostaldetiko hedatze urbanistikoa arrisku larria da laborantzarako eta abeltzaintzarako. Txostenak dio lurraren gaineko presioa
|
gero
eta handiagoa dela, eta baserritarra landa lurra hiri lur bihurtzeko tentazio bizian dabilela beti, prezio hobean saltzea ziurtatzeko.
|
|
|
Herritar apalak mundu horretatik kanpo geratzen ziren. XIX. mendetik baina, herritarrek parte hartze
|
gero
eta handiagoa izango zuten politika publikoan. Eta horri lotu behar zaio, gure ustez, herritarrentzako historia generoko lanak idaztea.
|
|
|
Eta hori ez da, askotan, oso komenigarria, testuaren kaltean doalako, batez ere idazten diren lehenengo testuen kaltean (eta hemen lotsagorritu nintzateke, euskaraz idatzi nituen nire lehenengo artikuluak gogoratzean, baina tira...). Beraz, halako liburuak, eta ezbairik gabe, laguntza handia ematen digute alde horretatik, eta, bestalde, belaunaldi berriaren joera
|
geroz
eta handiagoaren nolabaiteko lekuko ere badira, zeren eta, egileen artean, badago jadanik argitalpen gehienak euskaraz egin duenik.?
|
|
|
Honaarrazoi batzuk: ...unak ring berean borrokan paratu gura dituelako, aurrez ezer jazo ez balitz bezala; prozesu horrek uniformizazioa bultzatu eta aniztasuna hondatzen duelako; prozesu horrek era askotako inperialismoak hobesten dituelako; prozesu horrek natura baliabideak eta lurralde oreka aintzat hartzen ez dituelako; prozesu horrek, azken buruan, multinazionalen eta potentzia handien arpilaketari, botere metaketa
|
geroz
eta handiagoei eta antolaketa sistema ezin piramidalagoeibide ematen dielako.
|
|
|
Logika horren ondorio dira, halaber, kultura eta bizimolde partikular jakinbatzuen inposizioa munduko kultura aniztasunaren kaltetan, hiriguneen hazkundeneurribakoa landa eremuen eta lurralde orekaren kaltetan, zentroak lehenesteaperiferia
|
geroz
eta handiagoen kaltetan (horra hor Ipar/ Hego desoreka, Iparreanbertan ere zentroak eta periferiak etengabe indartzen ari diren bitartean8); horra, halaber, ustiatze basatitik eratorritako natura baliabideen suntsipen geroz eta bizkorragoa...
|
|
|
Hori erakusten digute, besteak beste, bere itzalgune itzelek: immigrazio poltsa
|
gero
eta handiagoak, natura baliabideen agortzea, ekoizpen ereduen krisia (aheria, dioxinadun oilaskoak, behi eroak, txerri kutsatuak...), ondasunen banaketagero eta desorekatuagoa eta abar. Itzalgune horiek paradigma aldaketa behar dute.Hala ere, gu geu ere has gaitezen lanean, badaezpada ere.
|
|
|
Hiztegiak dio energia dela sistema batek lana egiteko duen ahalmena, eta horrelaizanik, ezagutzen dugun zibilizazio sistema honek inoiz baino lan gehiago egitekoahalmena du, duda barik. Beraz, energiaren beharrak ere
|
gero
eta handiagoak dira.Naturaren beste espezieek, animaliek zein landareek, egiten ez dutena guk gizakiokegiten dugu, hots, elikadura moduan behar ditugun iturri energetikotik xurgatzeazgain (e. endosomatikoa) bestelako energia gastuak egiten ditugu gure beharrizanzibilizatoriak, garraioa, zerbitzuak, aisialdia eta abar asetzeko.
|
|
|
Horren guztiaren ondorioa izan zen 1979ko ikasle kopuruaren jaitsiera eta UEU, itxuraz, saturazio puntura heltzea. Baina, egoera horrek ez zuen logikarik, gero eta gehiago baitziren euskaraz ikasten zutenak eta
|
gero
eta handiagoa baitzen euskaldun jantzien eskaera euskal gizartean. Gainera, beste arrisku bat ere bazegoen, unibertsitate ofizialean euskararekiko irekitasun handiagoa eskaintzea eta, horren guztiaren ondorioz, hori nahikoa zelakoan, batzuek UEU zokoratzea.
|
|
|
euskarazko liburu produkzioaren hazkundea, euskal prentsaren garapena, euskalduntzeko eta alfabetzatzeko prozesuek hartutako indarra eta ikastoletan matrikulatutako haur kopuruaren igoera. Frankismoak eskaintzen zituen zirrikitu
|
gero
eta handiagoek ahalbidetu zuten aldaketa hori, baina ezin dugu ahaztu, besteak beste, utzitako oinordetza. Estatuaren ustez, kultura arloko edozein eskakizunen atzean politika ezkutatzen zen, eta, ondorioz, ahal zen neurrian, baztertu egin behar zen.
|