|
2008
|
|
|
9 Oro har, zenbat eta
|
gehiago
erabili euskara etxeko elkarrizketetan, orduan eta gehiago baliatzen dituzte euskarazko hedabideak (aldagai soziolinguistikoen eragina, II)
|
|
2009
|
|
|
(eta orain datoz" baina" gogaikarriak): eremu publikoan askoz gehiago erabiltzen da, bai, baina esparru afektibo pribatuan ez da horrenbeste hazi euskararen erabilera; gaurko elebidunek ez dute atzoko elebidunek baino
|
gehiago
erabiltzen euskara, eta esparru ez formaletako ez formalenean, familian alegia, gutxiago erabiltzen dute; euskara bigarren hizkuntzatzat ikasi duten askok esparru publikoan erabiltzen dute, bai, baina esparru pribatua gaztelaniarentzako gordetzen dute; ordea, lehen hizkuntza euskara duten eta esparru ez formal afektiboan nagusiki edo ia esklusiboki lehenago euskara erabiltzen zutenetariko askok g...
|
|
|
Azkenaldiko ikerketen arabera [24], lau gertakari dira gure ustez nabarmendu beharrekoak: batetik, euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da Euskal Autonomia Erkidegoan; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino
|
gehiago
erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan (ezagutzarena ere ez da berdina izan adin talde guztietan); eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. Garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari, hauek kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen baitute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura.
|
|
2010
|
|
|
3 eraBileraren Korapiloa nolanahi ere, erabilerak ematen digu hizkuntza baten bizi indarraren berri zuzena. euskara ez da salbuespen bat. osasuntsu ibiliko bada, hiztunak behar ditu hizkuntzak, ez salbatzaileak. hizkuntza bat erabilia izango bada, ezinbestekoa da neurri batean bederen" ezagutzea", baina ez da nahikoa; gainera, ezagutzen den hizkuntza erabiltzeko aukerak behar dira, baina hori ere ez da nahikoa; erabiltzeko aukerak edukita ere," erabili nahi" izan behar baita, eta erabiltzeko" aukera egin"(" aukera egin" diot, euskal hiztunak, gutxienez eta zorionez, elebidun baitira, ez elebakar). hizkuntzak, funtsean, komunikabideak dira. ez bakarrik, jakina. hizkuntzek komunikabide izatearen balioa besterik ez balute, ez litzateke batere gatazkatsua izango hizkuntzen kontua; baina gatazkatsua da, bistan denez. komunikabide den neurrian bakarrik iraun dezake hizkuntzak, baina komunikabide soil baino askoz gehiago da. hori bai, komunikabide izateari uzten badio bukatu dira gainerako balio guztiak. alferrik dira hizkuntzarekiko maitasun suharrenak edo identitate lotura estuenak komunikabide izateari utziz gero. garbi dago, beraz, hizkuntza bat, gurea nahiz inorena, batez ere gizarte baten mintzabidea dela. beraz, hizkuntza bat baliagarria izango da, baldin eta elkarrekin mintzatzeko eta elkarri zernahi adierazteko balio badu. ez dago hizkuntzarik berez baldarra edo motza denik; zernahitarako eta noranahiko trebe, hiztunak bihurtzen du, erabiltzaileak alegia. erabilera da hizkuntzaren sasoibide nagusia. norbanakoen komunikaziopremiak asetzeko balio duen eta erabiltzen den neurrian da tresna baliotsua hizkuntza. eta halatan bakarrik, ez bestela, biziraun dezake. euskararen erabilerari gagozkiola, azkenaldi honetako ikerketen arabera, lau gertakari dira nire ustez nabarmendu beharrekoak: batetik, hamarkada hauetan euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino
|
gehiago
erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan; eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek... hiztunaren hizkuntza gaitasun erlatiboa, hiztunaren eguneroko bizitzako harreman sareetako hizkuntza edo hizkuntzak, hiztunaren lehen hizkuntza edo hizkuntzak, hizkuntzen erabilera eremuak eta hizkuntzarekiko atxikimendua.
|
|
2011
|
|
|
Ez aski euskaldunagoak. Erran nahi baita behar dela aise
|
gehiago
erabili euskara. Iragan martxoaren 23an, Madrilen, UNEDek egin ninduen honoris causa doktore.
|
|
2012
|
|
|
Elebidunen kopurua gehitu den arren, euskararen erabilera gaur egun 1991n baino txikiagoa da. Gizartean oro har nabarmen hazi da euskararen erabilera, baina gaur elebidun direnek ez dute 1991n elebidun zirenek baino
|
gehiago
erabiltzen euskara. Hala ere, 2001etik aurrera joera aldaketa bat egon da eta gazte elebidunek gaur egun duela hamar urte baino gehiago erabiltzen dute euskara EAEn eta Iparraldean, baina ez Nafarroan.
|
|
2014
|
|
|
Batzuek euskararen aldeko hautua egina daukate, beste batzuek oraindik ez eta beste batzuek ez dute agian sekula egingo hautu hori. Beraz argi dago, orain artean ikusitakoaz, polita izate hutsagatik bakarrik ez dela
|
gehiago
erabiliko euskara. Argi dago, baita eskolaren esku ezin dugula euskalduntzearen ardura utzi.
|
|
2018
|
|
|
Erregistroen bereizketa ere erronka da, baina lotuago dago estatusari corpusari baino: zenbat eta
|
gehiago
erabili euskara, orduan eta errazago garatuko dira erregistro espontaneoak tokian tokikoak zein orokorrak, nahiz eta corpusaren inguruko ekimenetan ere erregistroak (formalak eta informalak) bereizten eta argitzen jarraitu behar dugun. •
|
|
2021
|
|
|
Adinarekin batera igo egiten da, gutxi bada ere, sare sozialetan nagusiki euskara eta ingelesa erabiltzeko joera. Bestalde, neskek diote mutilek baino
|
gehiago
darabiltela euskara hizkuntza nagusi gisa, baina aldea txikia da. Lurralde historikoen araberako azterketan ikusten da Gipuzkoan —non euskararen ezagutza handiena den— gazteen %30ek euskara erabiltzen dutela batez ere txatean idaztean edo sare sozialetan edukiak argitaratzean; Araban eta Bizkaian ehunekoak askoz baxuagoak dira, %3, 5ekoa eta %8, 4koa, hurrenez hurren.
|
|
2022
|
|
|
Desberdintasun handiena haurren eta gazteen adin taldeetan gertatzen da. Adinekoen kasuan, ordea, gizonezkoek emakumezkoek baino
|
gehiago
darabilte euskara.
|
|
|
• Adinekoen kasuan, ordea, gizonezkoek emakumezkoek baino
|
gehiago
darabilte euskara, baina azken neurketetan alde hori txikitzen doa pixkanaka.
|
|
|
Ikerketa ondorioen artean, honakoak dira esanguratsuenak: bat, hezkuntza fakultateko kafetegian leku informaleanerabili da euskara gehien, izanik ikasleak eta irakasleak nahasirik dabiltzan eremua; bi, ikaskideen% 66k baino
|
gehiagok
darabil euskara, baina erabilera% 37ra jausten da lagunartean; hiru, ikasleek euskararen aldeko jarrera eta ezagutza maila ona izan arren, ezin da erabilera ziurtatu; eta lau, ikasleen identitate kulturala euskalduna izanik ere, identitate etnolinguistikoa ez dute euskararekin soilik identifikatzen, gaztelaniarekin nahasirik baizik.
|
|
2023
|
|
|
Multzo bat Altzuzan geundenean, beste multzoak Irulegiko tontorreko bidea zuen hartua, Arangureneko lurretan, Ilundaingo herrixkatik oinez joanik. Kaskoan aurkitzen dira aspaldiko herrixka baten aztarnak eta Aranzadi elkarteko arkeologoek aztarna horietan aurkitutako esku apotropaiko famatua, bi mila urte baino
|
gehiago
erabilitako euskarazko hitzekin (Sorioneku...). Aranzadiko Irati arkeologo gazteak dizkie argitasun guziak eman.
|
|
|
Desberdintasun handiena haurren eta gazteen adin taldeetan gertatzen da. Adinekoen kasuan, ordea, gizonezkoek emakumezkoek baino
|
gehiago
darabilte euskara. (Altuna Zumeta et al. 2022, 35)
|