|
2004
|
|
|
Hastcko, edozein teknika utilitarioren gaineko jakitca tcorikoa da eta, gainera, Aristotelesck bcrakonartu zuenez, gauza gehien ezagutzen ducna da, unibertsalen jakitea duelakoz (ikusMetafisika, A lib., 2). Horregatik dabil filosofoa
|
gauzen
printzipioen eta kausen bila.
|
|
2008
|
|
|
6 Seigarren aporiak planteatzen du
|
gauzen
printzipioak eta osagaiak generoak ala osagai materialak diren. Tesia:
|
|
|
Antitesia: baina generoak ere izan daitezke, a) gauzak definizioen bidez ezagutzen baititugu, eta definizioen printzipioak generoak dira; b) gauzak espezieen bidez ezagutzen baititugu, eta espezieen printzipioak generoak dira; c) platonikoen ustez
|
gauzen
printzipioak Bata eta Diada generoak baitira.
|
|
|
VII 3).
|
Gauzen
printzipioari buruzko galdera, beraz, substantziari buruzko galdera bihurtzen da. Materiak, beste inolako subjektu batez predikatzen ez den aldetik, substantziaren lehenengo baldintza betetzen du; hala ere, materiak ezin du bananduta existitu, ez da errealitate zehaztu bat, berez ez du batasun bat osatzen, eta ez da egintzan existitzen.
|
|
|
7 Zazpigarren aporiak planteatzen du,
|
gauzen
printzipioak generoak izatekotan, genero gorenak ala azkenengo espezieak diren. Tesia:
|
|
|
Formulazio berri batean planteaturik — baieztatu behar da
|
gauzen
printzipioak unibertsalak ala esentziak direla? —, zazpigarren aporiaren irtenbidea VII liburuan zehar garaturik dago. VII 12, 1038a16 pasartean Aristotelesek ondoko hau baieztatzen du:
|
|
|
"... etengabe jarraitu behar da, harik eta desberdintasunik ez duen espeziera iritsi arte;[...] agerian dago desberdintasun azkena gauzaren substantzia eta haren definizioa izango dela". Beraz,
|
gauzen
printzipioak espezie azkenak dira, eta ez generoak. Izan ere, espezie azkenak zatiezinak dira eta batasuna dute, eta generoak, berriz, zatigarriak dira eta ez dute batasunik.
|
|
|
zenbakiari ere dagokiola onartzen bada, orduan: a)
|
gauzak
printzipioak bezainbestekoak izango dira (alfabetoaren hizkiak errepikaezinak izango dira).
|
|
|
Printzipioen partikulartasun vs unibertsaltasun gaiaren inguruko formulazio berri batetik abiatuta, XIII 10 atalean Aristotelesek bederatzigarren aporia jasotzen du: Ideia platonikoak eta
|
gauzen
printzipioen existentzia banandua ukatzen du eta, bide batez, ezagutzaren inguruko arazoari irtenbidea ematen saiatzen da. Atalak erreferentzia zuzena egiten dio aporiari (cf.
|
|
|
Tesia: Ideiak onartu behar dira, errealitate matematikoak, sentigarrien desberdinak izanik ere, aniztasun bat osatzen baitute, eta ondorioz
|
gauzen
printzipioek batasun espezifikoa izango dute, baina ez zenbakiari dagokionez. Antitesia:
|
|
|
3) Izateari dagokionez lehena dena ezagungarriena ere bada. Horrela planteaturik, nola bateratu litezke izatearen eta ezagutzaren guneak bereizten dituzten axiomak (lehenengo bi axiomak, hain zuzen)
|
gauzen
printzipioak izatearen eta ezagutzaren printzipioak direla baieztatzen duen axiomarekin (hirugarren axiomarekin). Aristotelesen obran, pasartearen arabera, filosofoak hiru axiomak onartzen ditu; horrela, ikusi dugunez, VII liburuan unibertsala substantzia izan ezin den tesia (13 atala) eta partikularrak definiziorik ez duen eta, ondorioz, ezagutu ezin daitekeen tesia (15 atala) onartzen ditu.
|
|
|
Seigarren aporiak planteatzen du
|
gauzen
printzipioak eta osagaiak generoak ala osagai materialak diren. Tesia:
|
|
|
Antitesia: baina generoak ere izan daitezke, a) gauzak definizioen bidez ezagutzen baititugu, eta definizioen printzipioak generoak dira; b) gauzak espezieen bidez ezagutzen baititugu, eta espezieen printzipioak generoak dira; c) platonikoen ustez
|
gauzen
printzipioak Bata eta Diada generoak baitira.
|
|
|
Zazpigarren aporiak planteatzen du,
|
gauzen
printzipioak generoak izatekotan, genero gorenak ala azkenengo espezieak diren. Tesia:
|
|
|
zenbakiari ere dagokiola onartzen bada, orduan: a)
|
gauzak
printzipioak bezainbestekoak izango dira (alfabetoaren hizkiak errepikaezinak izango dira).
|
|
|
Tesia: Ideiak onartu behar dira, errealitate matematikoak, sentigarrien desberdinak izanik ere, aniztasun bat osatzen baitute, eta ondorioz
|
gauzen
printzipioek batasun espezifikoa izango dute, baina ez zenbakiari dagokionez. Antitesia:
|