|
2000
|
|
|
Kanadak bezala, Australiak eta beste herri
|
garatu
batzuek ere antzeko txostenak enkargatu dizkiete beren adituei, helburu berberarekin: estatu handiek zein politika eraman behar duten argitzea, sareen bidez beste estatuek duten eragina ekiditeko.
|
|
2004
|
|
|
Biltzarra Madrilen egingo da, baina dagoeneko probatu da 12 eta 17 urte bitarteko 1.206 adingabeko proiektu pilotu batean. Lortutako emaitzak beste herrialde
|
garatu
batzuetako zifretara hurbiltzen dira, baina harritu egiten dira. 538 bakarrik sailkatu ziren subjektu normaltzat, 440ri jokabide nahaste arinak hauteman zitzaizkien, 49 larri eta 179 moderatu.
|
|
2005
|
|
|
Bigarren Frankismoaren urteetan lan egiten zuten emakumeen kopurua asko areagotu zen arren (1960ean 18,2 eta 1966an 24,1), Europako beste herrialde
|
garatu
batzuetako kopuruarekin alderatuta, askoz ere baxuagoa zen. Gainera, emakume gehiagok lan egiten zuten arren, horrek ez du esan nahi berdintasunaren bidean pauso garrantzitsurik eman zenik.
|
|
2006
|
|
|
«Politikariek publikoki hitz eman zuten osasun publikoa beti interes ekonomikoen gainetik egongo zela, eta, berez, hori ez da gertatzen», deitoratzen du. Zergatik da HIESa Espainian eta beste herrialde
|
garatu
batzuetan gaixotasun kronikoa eta munduko gainerako herrialdeetan gaixotasun hilgarria? 1997an hasi zenetik, HIESaren Munduko Kanpaina helburu argi batekin sortu zen:
|
|
2007
|
|
|
Espainiako medikuntza tropikalean espezializatutako unitateetan, gaixotasun hori duten pertsonak diagnostikatzen eta tratatzen ari dira. Orain arte herrialde
|
garatu
batzuetan gutxi ezagutzen den Chagasen gaixotasunak hamaika milioi lagun ingururi eragiten die, eta urtero 50.000 pertsona hiltzen dira. Gaixotasuna, batez ere Latinoamerikako landa eremuetan eragina duena, AEBn, Espainian eta Europako hainbat herrialdetan sortu zen, migrazio ikaragarrien ondoren, eta, gaur egun, hedatzen ari da, odol kontrol desegokien ondorioz, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) berriki jakinarazi duenez.
|
|
|
Egoera okerrena Afrikan gertatzen da, non hezkuntzaren bat jasotzen duten adin txikiko ezgaituak ez baitira %10era iristen eta %2 baino ez baita joaten erregularki eskolara. Espainian eta beste herrialde
|
garatu
batzuetan egoera ez da hain dramatikoa, baina adin txikiko ezinduak askotan oharkabean pasatzen dira gainerako gizartearentzat. Hala ere, “haiekin harremanetan jartzen zarenean, konturatzen zara haiek gabe adorea, pazientzia, pertseberantzia eta segurtasuna dituztela”, dio Escardók.
|
|
2008
|
|
|
Txina herrialde berrien eskaera iturria da, eta munduko merkataritzaren dinamismo handia ere bultzatzen du. Gaur egun, herrialde
|
garatuetako
batzuk baliatzen dira horretaz, hala nola Europako estatu asko eta Japonia. Testuinguru horretan, inbertitzaile eta analista batzuek Txinaren hazkundeaz baliatzen diren Asiako herrialdeen alde egiten dute, baina arrisku txikiagoa dute.
|
|
|
Elena Espinosa Ingurumeneko eta Landa eta Itsas Inguruneko ministroak atzo, Nekazaritza Ekologikoaren IV. Astearen aurkezpenean, Espainian urtean 10 euro baino gutxiago kontsumitzen dela esan zuen. Kopuru hori ez dator bat beste herrialde
|
garatu
batzuetako kopuru askoz handiagoekin, non urteko gastu hori 20 eta 45 euro bitartekoa baita, adierazi zuen Espinosak. Nahiz eta produktu ekologikoen kontsumoa bikoiztu egin den 2004az geroztik, datuek erakusten dute nahiko eskasa dela eta beste merkatu batzuen azpitik dagoela.
|
|
|
Gaur egungo atzeraldi ekonomikoan, langile asko kezkatuta daude beren lanpostuak galtzeko aukeraren aurrean, eta hori drama pertsonal eta familiar handia litzateke gehienentzat. Kasu batzuetan, hala ere, kaleratutako langileek zortea dute birkolokazio programak kontratatu dituzten enpresetakoa izateko" outplacement" – tradizio luzeko sistema beste herrialde
|
garatu
batzuetan, Espainian gero eta gehiago erabiltzen dena. Batez ere enpresa handiek eta multinazionalek erabiltzen duten arren, enpresa txiki eta ertain batzuk hasi dira sistema hori erabiltzen.
|
|
2009
|
|
|
AEBek ez dute nahi akordio bat sinatu, Txina edo India bezalako herrialdeek ez badute murrizketa jakinik onartzen. Baina, bestalde, Pekinek eta New Delhik uste dute ez dela bidezkoa euren hazkunde ekonomikoa arriskuan jartzea beste herrialde
|
garatuago
batzuen kutsadurak sortutako arazo bat konpontzeko.
|
|
2010
|
|
|
Herrialde
|
garatu
batzuetan gero eta ezagunagoa da etxean gelditzea. Ospitaleko erditzea baino aukera lasaiagoa eta naturalagoa da, eta, gaur egun, giro intimoagoa eta lasaiagoa bilatzen duten emakumeak aukeratzen dituzte.
|
|
|
Ikerketa estatubatuarrak dioenez, lehenengo erditzean amak %36ko probabilitatea du ospitale batean laguntza jasotzeko, eta %9koa bigarren erditzean. Gai hori aztertu egin behar da, praktika hori areagotu egiten baita herrialde
|
garatu
batzuetan. Herbehereek gutxieneko esku hartze politika dute haurdunaldian, eta jaiotzen %28 etxean izaten dira.
|
|
|
1970eko hamarkada beldurrak eta natur baliabideen agortzeak markatu badute, 1980koaren erdiaz geroztik, biosferaren arazketa gaitasunaren mugen kontzientzia hartzea nagusitu da. Era berean, oinarrizko materien prezioen beherakadak, petrolioaren prezioaren garestitzeak eta herri
|
garatu
batzuen finantza politikaren aldaketak, batik bat garapenerako laguntza publikoaren murrizketaren bidez, zorpetzearen hazkundea eta krisi sozioekonomikoaren areagotzea eragin dute.
|
|
2011
|
|
|
“Horrela, nekazaritzako elikagaien multzoa estrategikoa da lurraldean bertan eragindako berrikuntza sortzeko”, dio García Álvarez Coquek. Halaber, lanak erakusten du erkidego honetako eta ekonomia
|
garatu
batzuetako elikagaien eta edarien industriaren sektorearen arteko konparazioak Valentziakoa Mediterraneoko beste ekonomia batzuetakoa baino I+G intentsitate handiagoan kokatzen duela, Espainiako batez bestekoa barne. “Oro har, elikagai eta edari industriaren ahalegin berritzailea handiagoa da Valentziako Erkidegoan Espainiako gainerako herrialdeetan baino, baita Italian, Grezian edo Portugalen baino ere, beste herrialde batzuetan (Irlandan, esaterako) antzemandakoaren antzekoa eta Herbehereetan edo Frantzian, non ia bi aldiz handiagoa baita”, erantsi du García Varez Coquek.
|
|
|
Cecilia Martínez doktoreak, Valentziako Ospitale Klinikoko pediatrak, adierazi zuenez, bitamina eta kaltzio maila apalak hauteman dira Espainiako haurretan, baita errakitismoa ere dieta “desegokia” denean eta elikadura nahasteak gertatzen direnean. Beste herrialde
|
garatu
batzuetan, osasun sistemak analisi sistematikoak egiten ditu bitaminaren maila plasmatikoak neurtzeko, eta, txikia bada, bitamina eta kaltzio kasu bakoitzerako egokiak diren dosiak preskribatzen dira. Nolanahi ere, Muñoz doktoreak ohartarazi zuen bitamina “bereizi gabe” erabiltzen dela, “gehiegi hartzea arriskutsua baita”.
|
|
2012
|
|
|
Janaria kudeatzea Gosariaren hondarrak harraskatik ez botatzea eta erosten den janaria behar bezala kudeatzea aholkatzeaz gain, Eskoziako ikerketak beste aholku batzuk ematen dizkie kontsumitzaileei. Erresuma Batuan eta beste herrialde
|
garatu
batzuetan (26 kilo pertsonako eta urteko) beheragoko mailetara iristeko kontsumitutako oilasko haragia erdira murriztuko balitz (Japonian, esaterako, 12 kilo pertsonako eta urteko), negutegi efektuko gasen emisioak errepideetatik milioika auto erretiratzearen pareko kantitatean murriztu litezke. Elikagaien kateko beste puntu batzuetan kutsadura murrizteko moduak ere identifikatzen ditu ikerketak.
|
|
2014
|
|
|
EMA aitzindaria izan da munduan bioantzekoak baimentzeko horrelako araudiak finkatzen. Hain zuzen, Europako araudian oinarritu dira beste eskualde eta herrialde
|
garatu
batzuk beren araudiak argitaratzeko: Australia, Japonia eta abar.
|
|
2016
|
|
|
Europa hegoaldean, berriz, maximo historikoetan jarraitu zuen langabeziak, zerbait jaitsi arren.Txostenen nabarmendu dute, nolanahi ere, enplegua handitu den herrialde garatuetan prekaritatearen bizkar izan dela neurri batean, eta horrela jarraituko duela aurrerantzean ere. «AEBetan eta beste herrialde
|
garatu
batzuetan langabezia krisi aurreko mailara jaitsiko da, baina azpienplegua mantendu edo ugaritu egingo da».Enplegu ahula, autonomoak eta ordaindu gabeko familiako lanak, prekaritate handiena izan ohi dutenak, daukate 1,5 milioi pertsonak.
|
|
|
Banku horien egiteko nagusia haien eskualdeko herrialdeei kredituak ematea da. Horretarako baliabideak eskualdeko herrialdeek eta kide diren herrialde
|
garatu
batzuek ematen dituzte, eta horrek bankuetan erabakiak hartzeko aukera ematen die. Azpiegitura proiektuak finantzatzen dituzte, hala nola, energia, garraio eta komunikabideen arlokoak.
|
|
2018
|
|
|
Berpiztu egingo dut istorioa, argitara ateratzeko nola dauden egituratuta Britainia Handiko, Australiako eta Estatu Batuetako instituzio sozial gailenak gaur egun, aintzat harturik pentsatu ohi dela herrialde horietako gizarteak kontratu sozial batetik sortuak direla. Hain zuzen, jatorrizko kontratuaren istorio osoa kontuan harturik azal daiteke zertan diren gizarte horiek patriarkalak; hala historian nola kulturan, alderdi komun dezente dituzte hirurek, eta, horregatik, istorio bera konta daiteke haiei buruz (haien inguruko arrazoibide orokor ugari orobat dira garrantzitsuak Mendebaldeko beste herrialde
|
garatu
batzuez mintzatzeko ere). Kontratu sexuala ahanzturatik salbatuta, askoz ere argiago ikusten da nola bereizi den menderakuntza patriarkala beste menderamolde batzuetatik XX. mendearen bukaeran.
|