|
2000
|
|
|
han bazen. Bexamotxa, deitzen zuten gizon bat, sorgina omen; katu bihurturik ibiltzen zen, ibili ere, eta behinemakume batek moztu zion zangoa: horrela galdu zuen besoa; gero,
|
ezin
hilez ereegon zen, bere sorgingoa beste norbaiti eman ahal zion arte, hori baita parte txarrekoakdituztenen akats nagusia. Beherago azalduko den istorio ezagun batek dio pertsona batkolpatua izan zela gauez abere itxuraz zebilelarik, eta nola biharamunean zauriakfrogatu zuen sorgina zela.
|
|
2003
|
|
|
haientzat ez zegoen hiltzerik ez zauritzerik. Eta Unaxen kezkak ere ezaguturik, bigarren muga bat (azken finean, gerora ezagutuko zutenez, mugagabeko bizia,
|
ezin
hil izatea, muga bat zen, paradoxikoa iruditu arren) ezarri zitzaien, luzarora Unaxentzat gogorrena bihurtuko zena: ezin inor hil zuten, egiten zutena egiten zutela.
|
|
2006
|
|
|
Gure herrian burrunba tzarra ez dadin geiago adi:
|
Ezin
hilezko gure Euskadi berritz ere atzar bedi; Jainkoa lagun, bai, berpitz hadi, Arbaso gaitzen Euskadi!
|
|
|
Sukarraren oparia, akaso. Ezin bizi eta
|
ezin
hil egindako asteetan, eldarnioak zenbat giza irudi ez ote zizkidan ekarri, gisa berekoak, gero ohantzearen inguruan dantza mantzan aritzen zitzaizkidanak. Migel Mailu, Gilen Abaurre, Estefania, Ramona, Domingo... oroimenaren jabe nintzenez geroztik nirekin ikustekoren bat izan zuten guztien bisita izana nuen, baita entzutez baizik ezagutzen ez nituenena ere.
|
|
2008
|
|
|
Jendearengandik biziki hurbila, Gaueko izarren dirdira bezala, Hain abila, alaia eta umila, Ene bihotzeko argi
|
ezin
hila!
|
|
2009
|
|
|
Eta txahalen okela Jatabetik Bilbora eroateko, galarazita zegoenez, esnerako kantinploratan garraiatzen zuten, kontrabando modura. Legez San Lorentzo eta jai bezperatan baino
|
ezin
hil zitezkeen txahalak Jatabeko hiltegian. Txahalaren okela jaietarako okela legez saltzen zen.
|
|
|
ez baitzen egun batean ez bestean hiltzen; halakoetan, anaiatxoari buruzko pelikula hura, itsusia bezain erreala, ongi bukatuko zela pentsa zezakeen arren, heriotzako orduan haurra aingeru bihurtzean bukatu ere, Maria Bibianak ezin ekidin izaten zuen egunerokotasuna, erraietatiko beldurraren eta ezinegonaren ingurura eraman behar zuena, ezinbestean?: halakoetan, beraz, benetako irudirik ezean, arnasestuka imajinatzen zuen haurra, oso litekeena da?, edo beste mota bateko sufrikarioren batean, harik eta berari ere arnasa estutzen zitzaion arte, ez hiltzea edo
|
ezin
hil izatea betiko hiltzea baino askoz okerragotzat joko balu bezala; halakoetan, halaber, Jauna hartzen zuenean batik bat, Kristo gurutziltzatuaren irudia etortzen zitzaion burura, eta bihotzaren mintzoaz eskatzen zion, apaltasunez hasieran: –Hiru ordutan egon zinen, Jauna, gurutzetik zintzilik, eta umil eskatzen dizut??, eta nekez ateratzen zitzaion handik aurrera ezer gehiago, odolean haserrearen sua pizten nabaritzen zuelako, apika, hitz guztiak kiskaltzen zizkiona eta hasierako eskaria exijentzia bihurtzen, exijentzia eta kexu:
|
|
|
haurra –" zer" hura, alegia– ez baitzen egun batean ez bestean hiltzen; halakoetan –anaiatxoari buruzko pelikula hura, itsusia bezain erreala, ongi bukatuko zela pentsa zezakeen arren, heriotzako orduan haurra aingeru bihurtzean bukatu ere, Maria Bibianak ezin ekidin izaten zuen egunerokotasuna, erraietatiko beldurraren eta ezinegonaren ingurura eraman behar zuena, ezinbestean–: halakoetan, beraz, benetako irudirik ezean, arnasestuka imajinatzen zuen haurra –oso litekeena da–, edo beste mota bateko sufrikarioren batean, harik eta berari ere arnasa estutzen zitzaion arte, ez hiltzea edo
|
ezin
hil izatea betiko hiltzea baino askoz okerragotzat joko balu bezala; halakoetan, halaber, Jauna hartzen zuenean batik bat, Kristo gurutziltzatuaren irudia etortzen zitzaion burura, eta bihotzaren mintzoaz eskatzen zion, apaltasunez hasieran: " Hiru ordutan egon zinen, Jauna, gurutzetik zintzilik, eta umil eskatzen dizut...", eta nekez ateratzen zitzaion handik aurrera ezer gehiago, odolean haserrearen sua pizten nabaritzen zuelako, apika, hitz guztiak kiskaltzen zizkiona eta hasierako eskaria exijentzia bihurtzen, exijentzia eta kexu:
|
|
2010
|
|
|
(?) Horregatik eskatzen diot Jainkoari ezen Jainkoaz libra nazala, nire funtsa eta izatasuna Jainkoaren gainetik baitago, Jainkoa sorkarien jatorritzat hartzen dugun neurrian. (?) Sorgabe bat naiz eta, sorgabea naizelako hain zuzen ere,
|
ezin
hil naiteke inoiz. (?) Nire jaiotzagatik naizena, hil eta ezabatu egingo da, zeren denborak desagerrarazi eta ustelaraziko duen.
|
|
|
(...) Horregatik eskatzen diot Jainkoari ezen Jainkoaz libra nazala, nire funtsa eta izatasuna Jainkoaren gainetik baitago, Jainkoa sorkarien jatorritzat hartzen dugun neurrian. (...) Sorgabe bat naiz eta, sorgabea naizelako hain zuzen ere,
|
ezin
hil naiteke inoiz. (...) Nire jaiotzagatik naizena, hil eta ezabatu egingo da, zeren denborak desagerrarazi eta ustelaraziko duen.
|
|
|
Ez duk hiltzeko adina, hain gazte. Eta orain, nire adinean, eta
|
ezin
hil. Gorputzak eusten diola, buruak eusten ez dion lekuan.
|
|
2011
|
|
|
Ondorioak ikusten dituzue: nahita ere,
|
ezin
hil?
|
|
|
–
|
Ezin
hil gaitzakete presentean itxaroten badugu gerora begira, lagun! Ez duzu konprenitzen?
|
|
|
Gelditu behar dudala, argazki bat hartzeko. Eta motorra
|
ezin
hil, gakoa blokatu baitzait bere sarrailan. Ongi, helduko nuk bederen.
|
|
|
Egoeraren komikaz baliatzeko, eta autoa gasolinaren betean baitago, karkulu egiten hasten naiz, noradino behar dudan pusatu, eta handik itzuli, mekanikaren egarriak etxen utz nezan, ttanko. Belateko errebide zaharrean (berriaren tunela hetsia baita) gelditzen naiz, iturriko uraz goxatzeko motorraren
|
ezin
hiltzeak piztearen kezka kentzen baitit. Elizondo, eta Elbete.
|
|
|
«Kalatu diat». Oixtian
|
ezin
hil, orain ezin pitz. Aterabide bat atzeman nuen biharamunean baina debrukeriak eliza baten ondoan behar ninduela harrapatu!
|
|
|
–
|
Ezin
hil daiteke hilda dagoena.
|
|
|
" Lili haur ene landetan ere/ aspaldi huntan
|
ezin
hila dut,/ nahiz Ipharrak astintzen duen,/ nahiz kiskaltzen duen Hegoiak[...]. / Ai!
|
|
2012
|
|
|
–Ez tiro egin, esan zuen Ostiralek?, oraindik ez. Orain tiro egin, nik
|
ezin
hil. Nik itxaron, zuei berriz barre eragin.
|
|
2013
|
|
|
Berdin lioke, edo berdintsu, tiro batek begiak erdibituko balizkio, edo erruduntzat joko balute azken epaiaren sententzian. Baina hori guztia, eutanasia eta delitua, landu egin behar da, irabazi edo merezi, eta Versus aspaldian gelditu zen bazterrak jota, hilzorian baina
|
ezin
hilean bizirik, eutanasiaren saria jasotzeko ere indarrik gabe.
|
|
|
Versusek apenas dakien dagoeneko zer den egia eta zer gezurra, oro da berarentzat ispilatze eta irrits, antsia eta nahigo eta desira, eta leihoak dena dio itxuraldatzen, dena elur bihurtzen. Ikusten duena ez du Versusek begiz jotzen, jo gabe etortzen zaio bera bere kabuz isil isilik, goxoro maita dezan, dena ez dena bezain amultsuki maita dezan, baina Versusek ezin du gehiago egiarekin, argiaren labanekin,
|
ezin
hil betikotuarekin, inoiz iritsiko ez den mirariarekin agerkundearekin epifaniarekin maitasun ezaren handitasunarekin.
|
|
|
Adi entzun nire boza: Lur dabil su eta bira itzuli baita,
|
ezin
hilez, bizira.
|
|
2014
|
|
|
Hor ez gara gehiago antzerkian, ez da dramaturgiarik ez puñeta. Gerla da zalapartaka ari,
|
ezin
hilez barreiatzen dituen buztan ukaldietan.
|
|
2015
|
|
|
oi,
|
ezin
hilez.
|
|
|
Nik ama hil, baina
|
ezin
hil semea.
|
|
2016
|
|
|
Gaizki hiltzearen zara beldur, eta ez gaizki bizitzearen. Bada
|
ezin
hil diteke gaizki, ongi bizi izatu dena?. Fermin bide okerretik zihoan aspalditik.
|
|
|
" Ttapusa zendu zen ene aita amak haurrak zirelarik.
|
Ezin
hilez ari zen Ttapusa, norbaiti eskua eman nahi baitzion bere botereen pasatzeko eta nehork ez zion eman nahi. Orduan emazte batek:
|
|
2017
|
|
|
Gaizki hiltzearen zara beldur, eta ez gaizki bizitzearen. Bada,
|
ezin
hil daiteke gaizki ongi bizi izan dena.
|
|
2018
|
|
|
Hau bitxikeria! Igandeko oilaskoa jan behar eta oilorik
|
ezin
hil. Harategietan ez omen dute gehiago haragirik.
|
|
|
Auzoan xahar bat agonian
|
ezin
hilez auhenka... Deus, nehor ez da hiltzen gehiago!
|
|
|
Haren minez orai nago
|
ezin
hilez bizirik.
|
|
|
Haren minez, orain nago
|
ezin
hilez bizirik.
|
|
|
haur bati bezala ematen zioten jaten eta, tiki tikia bilakatu zenean, kristalezko botila batean sartu eta Lübeck ko Santa Mariaren elizan zintzilik jarri zuten. Han dago, sagutxo bat bezain ñimiño, urtean behin bakarrik higitzen omen da, eta
|
ezin
hil beti.
|
|
|
Pertsonaia horren eite zerbait badute familiardunek: hark letxe, kario ordaintzen dituzte demonio langileen zerbitzuak,
|
ezin
hilez edo infernura joanez, prakagorriek ez baitute inor barkatzen, eta ez dira deabru ergelak.
|
|
|
Familiariek ekartzen duten akats larriena
|
ezin
hila dela badakigu (ikus" Herioa" kapitulua), haien lanei esker ongi bizi ondoan, hiltzeko unean hil ezin paratzen da jabea, zernahi pairatzen, eta ez du beste erremediorik familiarietaz gabetzea baizik, beste norbaiti emanez. Komunzki baheari ematen zaizkio, edo abere bati, edo pertsona bati; orduan hartzailea airean abiatzen da familiariek eramana eta inork ez du gehiago ikusten.
|
|
2020
|
|
|
Bizi ezin eta
|
ezin
hil. Eutanasia eske ukatuaren azken adibideetakoa:
|
|
|
" Jendea bere egintzen zerrenda baizik ez da" dio Hegelek, alemaniar filosofoak. Gizagaixoak orenak eta orenak agonian
|
ezin
hilez,
|
|
2021
|
|
|
Gaizki hiltzearen zara beldur, eta ez gaizki bizitzearen. Bada
|
ezin
hil daiteke gaizki, ongi bizi izatu dena (Axular). Hor ere gauza bera, ongi begiratzen bada. Bada hori ez da zeren en pareko, baizik Axularrek berak batzuetan erabiltzen duen Orai bada rena.
|
|
|
Ba (da) jakizu gauza bat:
|
ezin
hil daiteke gaizki...". Hemen, bada z hasten den perpausak ondorioa adierazten du nolabait, baina aurkaritza kutsuren bat ere baduke agian.
|
|
|
Baita, Iparraldean, ezin... tuz moldean ere: Haren minez orai nago
|
ezin
hilez bizirik (Etxepare).
|
|
|
Hirugarren bertsoaldian biribildu zuen lana: «Jada pentsatzen nago hasia/ bidea dela eutanasia/ hil nahi ta
|
ezin
hiltzea/ ez dalako bizitzea».
|
|
|
Lastima bada, izan, dragoi handia
|
ezin
hil izana.
|
|
2022
|
|
|
(Baxenabarren) Mendibe Ihalorreko etxekandere xaharra hiltzen ari,
|
ezin
hilez ari. Eta Ezterenzubin bazen Xurienia, Ezterengibel auzoan.
|
|
|
Bizkaian, Euba eta Dimako sinesteen arabera," sorgin bat
|
ezin
hil izaten da besteren bati eskubideak emon bagarik. (...) Sorgin bat hil orduan eskua ixten ari bada, esan nahi du bere sorgingoa beste norbaiti pasatu nahi diola.
|
|
|
76): " Bexamotxa" deitzen zuten andre bat sorgina omen zen; katu bihurturik zebilen batean emakume batek moztu zion zangoa eta orduan galdu zuen besoa; gero
|
ezin
hilez ere egon zen, bere sorgingoa beste norbaiti eman zion arte.
|
|
2023
|
|
|
Haatik badakigu munduko bizitza bukatuko zaigula, eta beldur batek aztoratzen gaitu: ez ote dugun ezin bizi eta
|
ezin
hilez gehiegi sufritu. Hortik sufrimenen laburtzeko ideia.
|
|
|
Norbait ezin bizi eta
|
ezin
hilez dagoelarik, ez da artamendu alferrez sufriarazi behar: artatzeko errabia hori, frantsesez" acharnement therapeutique" deitua, salatzen dute bai zentzu onak, bai erlijioneetako aitzindariek, bai mediku gehixenek.
|
|
|
nahiz eta, zure kasuan, Guevararen heriotzak baino gehiago hunkituko zintuzten beste hurbilago batzuek: Txabi Etxebarrieta Benta Haundin eraila, Eustakio Mendizabal Algortan eraitsia, Txiki Paredes eta Anjel Otaegi Burgos eta Bartzelonan fusilatuak, Jose Migel Beñaran Angelun bonbaz zartatua... baina horien guztien hildako argazkirik ez zaigu iritsi, bizi izan ziren eta hil ziren, hil zituzten; zu, berriz, hilondoko argazki horiek zauzkate, neurri batean, bizirik,
|
ezin
hilez bizirik, eta zuk ere, Kalbario mendiko hark bezala, Boliviako oihaneko beste hark bezala, zenbat eta zenbat ez ote zenituen asaldatu zure gorpu oinazetu, zure gorpu makilatu horrekin, torturaren beldurrez uzkurtuta geratzeko, batzuetan, torturatzaileen eta haien ugazaben kontra matxinatzeko, besteetan.
|
|
|
Heriotza hurbil zelarik, Mamurrez gabetu beharra omen zegoen. Bedian (B) emakume nagusi bat
|
ezin
hil zebilelarik, apezak mamur zakuttoa aurkitu zuen ohean eta, bakarrik sutara bota ondoren, zendu zen.
|