|
2008
|
|
|
Eta pilotari gazteak ere hartzen zuen naturalki bezala sotana beste apezgaien arabera. Ikus orai ere argazki famatu batean hala nola, Leon Erramouspe apeza arrabotari goiti aztapar ka edo jauzian joana, ikusteko ez dela
|
ezin
eginik adin batean zonbaiten dohainarekin. Zoazte zuek argazki horren erakustera oraiko tenizlari bati!
|
|
|
Lurreko andre honek huts bat besterik
|
ezin
egin dezake,, andrek gizone ki bezi hutsik ezin daidite? (III, 6).
|
|
|
Urrundik ere behar bezala menderatzen ez dudan esparruan sartzera noala badakit: gutxitxo landurik dagoen zenbait pentze la rretan sartzea eskatzen dit saio labur honek eta sarbide hori, behar bezain sendoa izatea nahi bada, ordu askotxo hartara emanaz baizik
|
ezin
egin liteke. Ez dut nik hainbesterako astia hartzerik izan, laneko kontuak direla medio.
|
|
|
Donibaneko iaietan entzungo dira, iñoiz ez da aurten, Bizkaiko euskerea ta zortzikoak;[...] Lapurdin, iñoiz ez da aurten, ikusiko dabez Bizkaiko ta Gipuzkoako dantzariak. ¿ Bizkaian
|
ezin
egin geike zer edo zer, Bidasoatik aranzko euskaldunak berton ezautu daiguzan? 100
|
|
2010
|
|
|
Gizarte eskari zabal horri erantzun betea emateko lehen pausoak bideratzen hasi baizik
|
ezin
egin izan zen abialdi hartan. Gabezia guztiekin ere funtsezko fasea izan zen hura, ordea.
|
|
2012
|
|
|
Operazio hau, ordea,
|
ezin
egin daiteke enuntziazio mailako kausalekin. Baldintzak berarekin dakar kausak eragiten dion aditzaren aurrean egotea:
|
|
|
Historiaren ikerka ezinago zaila bilakatzen zen. Pastoral idazleek nolabait esküratzen zütüen libürüxketan ziren bizitze edo historiak, ziren bezala ere antzezten, berek beste ikerkarik
|
ezin
egin beitzüen. Ordüan, argi dago aitzineko historia ipuin bat beitzen, pastoral hontzaleek hala hala hartzen züela; eta antzerkian ipuina züen erabilten.
|
|
|
Dantzak mintzoa lagüntzen dü. Hitzek berek
|
ezin
egin lirokeena betatzen dü. Edozoin jokülari, edozoin alderdi ere bere antzezkideari eta bere jokü bereziari josirik dago.
|
|
2013
|
|
|
Soziologo batzuen ustez, maila intelektual handiagokoei eta hiritarrei, baserritarrei eta maila intelektual apalagokoei baino gogorrago egin zitzaien gerla jasatea, besteak beste baldintza gogorretara ez zirelako laborariak bezainbat ohituak. Hori gezurtatu zuen Lazarsfeldek, baserritarrek kezka handiak zituztelako, baserriko lanak
|
ezin
eginak eta etxeko emazteen gain uzteak hiritarrei baino kezka handiagoak eragiten zizkietelako. Jean Jacques Beckerrek ere azaldu du soldadu gehienak laborariak zirela eta beraz egoera fisiko zailenetara ohituak zirela, baina kezka handia zutela beren etxaldeko lanak ongi joateaz eta emazteei aholku zehatzak ematen zizkietela, gutunez.
|
|
2016
|
|
|
Batek
|
ezin
egina, ez eta dizpairuek ere. Bainan, denek batean obra dezakeguna;
|
|
2020
|
|
|
Eñaut Etxamendik apaizgoa utzi nahi izateak eta horrelakorik
|
ezin
egiteak ikaragarriko borroka sortu zuen Eñaut Etxamendiren baitan lehenik, Etxamendiren eta amaren artean ondotik, Etxamendiren eta arduradun eklesiastikoen artean, azkenik. Apaizek Etxamendiren ama eta arreba zaharrena presiopean jartzen zituzten, haien aldera bermatu eta semea edo anaia apaizteraino bultza zezaten, kosta ahala kosta.
|
|
|
Eta hor ikusten nuen: ni han, nihauren bizia nehorat
|
ezin
egin, noraezean, eta etxea, familia, eskutik joaten ari. Pentsatzen dut hortatik oraino ere, bizi guztian marka hori ekarri izan dudala.148
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, ezezko perpausak ukatu duen elementuari zuzen dagokion galde izenordaina edo adberbioa erabili da lehenbiziko adibidean. Halakorik
|
ezin
egin daiteke, ordea, lehen perpausa baiezkoa denean. Orduan, galdera itzulinguru baten bidez egin behar da, aditz sintagma ere isildu gabe.
|
|
|
Haren nahia gabe (Hiribarren); Jainkoaren amodioa gabe (Xurio); Kanpokoa edo gorputzekoa bakarrik arimakoa gabe, ez da benetako adorazionea (Astarloa); Beldurrez eta nehor atzarraraz, harrabots ttipiena gabe (Barbier); Ez da Baigorritik Maulerat aipagarri bilkurarik izan Euskal Herrian Oxalde bertsolaria gabe (Oxobi); Buru muinak gabe, gogamenik ez (Villasante); Huts handia zuen halere bere lehenbiziko adixkidetxoa gabe (Mitxelena). Ikusi, hala ere, Haren beldur gabe (Tartas);
|
Ezin
egin lezakezue gaitzik zuen borondate gabe (Uriarte).
|
|
|
Ezin dezaket asma (J. Etxepare);
|
Ezin
egin diro; Ezin iñor sartu diteke (Ubillos); Gizonak su inhar bat eskuan ezin jasan badeza (Duvoisin); Berzeak enparatu ditu, bere burua ezin enpara diro (Leizarraga). Orotariko Euskal Hiztegiko datuek erakusten dute XX. mendera arte indikatiboko laguntzailea ez zela hain ohikoa aspektua burutugabea zenean.
|
|
|
Ez da ohikoa aditzoina erabiltzea egitura honetan: Gizona zein triste den esposa gal eta/ lorikan
|
ezin
egin, beti pentsaketa (AstLas).
|
|
|
30.6.3.1.2 Ezin izan+ tzea(
|
ezin
egin izatea)
|
|
|
Hona adibide batzuk: Danik aberats eta altsubena ixan arren be, ezin daikela iñok esan iñoren bihar ixanik eztauala iñoiz ixango (Otxolua); Aita neuk bere
|
ezin
eginda sinistu, ikusi arren bere dudan naz aurkitu (Arrese Beitia); Gaia berez oso ona izan arren ere, era arrunt gordin eta nabarmenean azaltzen digulako eragotzi lezaiguke (M. Atxaga).
|
|
|
Bizkitartean, gaur egun ke atzizkidun adizkiak erruz aurkitzen dira protasian; Axularren adibideak erakusten digu ez dela azken orduko aldaketa: Baiña baldin
|
ezin
egin baditezke, ezin kofesa badadi, ez mintza, eta ez deusetan ere manaia: asko da orduan barren ona, borondatea, bihotzezko damua, dolua eta dolorea (Axular); Esandakoak bestela pentsaraz balezake ere, saiatu naiz gauzak ahalik eta modurik errazenean azaltzen (Oñederra); Horrela, afekzio horietako baten kausa egokia izan bagaitezke, orduan Afektua deitzen dut ekintza bat; beste kasuetan, grina bat (Xarriton); Eta eztabaidatu ahal badaiteke, batzuen nahiz besteen arrazoiak erlatiboak direlakoxe da (Azurmendi); Ibilbidea luzeegia da korrika atzetik joateko, baina zaldi gainean ezin joan banaiteke korrika egingo dut (Otsoa).
|
|
|
...tuak; 30.6.2.5. Baitmenderagailua duten adierazpen perpaus osagarri jokatuak; 30.6.2.6. (e) larekin edo beste menderagailu batekin egin daitezkeen adierazpen perpaus osagarri jokatuak; 30.6.3. Aditzaren mendeko adierazpen perpaus osagarri jokatugabeak; 30.6.3.1. tze (a) eta tzerik perpaus osagarriak; 30.6.3.1.1. tzea perpaus osagarriak; 30.6.3.1.2. Ezin izan+ tzea(
|
ezin
egin izatea); 30.6.3.1.3. tzerik perpaus osagarriak; 30.6.3.2. [tzea+ atzizkia] perpaus osagarriak; 30.6.3.2.1. Sarrera; 30.6.3.2.2. tzetik perpaus osagarriak (eta tzetik tzera); 30.6.3.2.3. tzean perpaus osagarriak; 30.6.3.2.4. tzearekin/ tzeagaz perpaus osagarriak; 30.6.3.2.5. tzeaz perpaus osagarriak; 30.6.3.2.6. tzeari perpaus osagarriak; 30.6.3.... jokatuak eta jokatugabeak; 30.6.4.1. Adierazpenezko perpaus izenlagunak; 30.6.4.1.1. Adierazpenezko perpaus izenlagun jokatuak; 30.6.4.1.2. Adierazpenezko perpaus izenlagun jokatugabeak
|
|
|
30.6.3.1.2 Ezin izan+ tzea(
|
ezin
egin izatea)
|