|
2010
|
|
|
Pluralismoak eta diferentziak elkarren ondoan ez dira lehen aldiz gizarte garaikideetan eman eta gizakiak beti izan du korapiloak askatzeko joera hori. Historian modu anitzetan jendeak bera bezalako beste batzuekin bizi behar izan zuen eta egoera horiek
|
ezin
ahaztu dira.
|
|
2011
|
|
|
" Zapaltzen uzten ez diguten lurralde honetaz (ezin digute bere hizkuntzaren erabilera galarazi halere) mintzo zara, maitasunak eta gorrotoak irentsirik bezala, zeren arerio batek maltzurkeriaz ordeztu baitu maitalearen mesedeetan. Eta haren ezpain joriak dituzu gogoan, eta
|
ezin
ahaztu haren galtzarbeetako bafada, hainbeste urteetan arnastua. Poema askotarikoetan, aspaldian suntsitutako etxeetarako harriak jartzen ari zara, berriro saiatzen zara suntsitutako lekuak berreraikitzen.
|
|
|
|
Ezin
ahaztu hemen jokoan dagoena Utopia dela, gure Paradisu propioa alegia, eta denbora berriotan behingoz ozen aldarrikatzen dela hareazkoak direla gure ustezko zutabeak, eta gure mendiko baso eta oihanen erdian hareazko hiria eraiki dugula behin betiko; eta batzuetan amesten dugun asaba zaharren baratze hura harrapa ezina dela betidanik, betirako. (" Harea lurrik anonimoena[...].
|
|
|
Zenbait aldaketa nabarmen azpimarratzeko urteak ziren haiek gerraren eta gerraostekoen arteko belaunaldiena, hasteko. Baina
|
ezin
ahaztu, noski, poema haien berezko gaitasuna kantu bihurtzeko. Kantariak poemari ematen dionak poema berarekin bai baitu zerikusirik, ezin baita ulertu poesia musikaltasunik gabe.
|
|
2012
|
|
|
Halaxe gertatu zitzaidan niri Arantzazun ospatutako oturuntza harekin. Kontatu zidatenetik,
|
ezin
ahaztu. Aldian behin, don Eulogio delako apaizaren irudia etortzen zait burura, zabalduta besoak, erantzun hura ezpainetan:
|
|
|
Eta eleberri trilogia mardula osatu zuela gero, Izua hemen (1989), Kilkirra eta roulottea (1997), Euliak ez dira argazkietan azaltzen (2000).
|
Ezin
ahaztu Haur eta gazte literatura esaten zaion horretan argitaratu dituen hamaika tituluak, Hemy Bengoa Inventarium ikuskizunean parte hartu zuela, Emak Bakia Baita argitaletxearen asmoetan, hainbat aldizkaritan.
|
|
2013
|
|
|
Soilik su galda eta txingarren hots zipriztinak entzuten ziren geroztik.
|
Ezin
ahaztuzkoa da etxeak suntsitzean egiten duen burrunba; ez du parekorik, ezta antzekorik ere. Burrunba hura aldi berean eztanda eta oihartzuna zen; orroa eta isila; garrasia eta hots eria; mehatxua eta negarra loanes zaharrak hainbestetan errepikatu izan duen talaka aspergarriak berritasun samina isurtzen du.
|
|
|
—Baina negu gorri gorrian gaudela
|
ezin
ahaztu. Elurra dago, eta elurra urtu ezean larreak zarpaildu eginen dira eta gosetea noranahi helduko da gogoratu du norbaitek.
|
|
|
Bestela, desorekatu eginen da altzari zaharra eta zarpaildu eginen zaigu saioa.
|
Ezin
ahaztu urte askotako altzaria dela tartean daukaguna eta edozein tresna zaharrek berezkoak dituen ahulguneak edukiko dituela.
|
|
2014
|
|
|
Harengandik etorri ote zen tiroa? Merino tenientea ere
|
ezin
ahaztu, jakina. Baina, Barrez...
|
|
2015
|
|
|
Berak idatzi zuen legez, gizonek egoera errealtzat jotzen badute, egoerek ondorio errealak dituzte. Bai, gizonek.
|
ezin
ahaztu botere kontua dela egoera definitzea.
|
|
|
Frantziako Iraultzarekin, esate baterako, klase sozial nazional konkretu bat jabetu zen estatuaz, burgesia frantsesa, bere proiektu sozioekonomiko eta kulturala ezartzeko territorio guztian, bestelako naziotasunak ezabatuz. Ez gara historian sartuko; Espainiakoa larruan daramazue akaso markatuta
|
ezin
ahazteko moduan, baina estatu moderno guztiak eraiki dira bortxaren bidez eta, botere sistema horiek dirautenez, ‘estatu demokratikoa’ oximorontzat har daiteke, burgesiaren egitura politiko militarrak baitira gaur eguneko estatuak. Beste oximoron bat da, nire ustez, ‘estatu nazionala’, hori ere naturaltasun handiz esaten den arren.
|
|
2017
|
|
|
Euskaran ondo errotutako hitza dirudi. Bestalde,
|
ezin
ahaztu Zadorra ibaia Araban, eta zador hitza Bergaran, zabor en ald. dirudiena.101 zerru// zerri. Sard. porcu esaten da, baina bada zerru gallureraz eta hegoaldeko korsikeraz.
|
|
|
Amaierako ddar ez ote tar gentilizioaren aldaera? Eta
|
ezin
ahaztu udara esaten zaiola EHko leku askotan urtaro horri, eta uda laburpena izan daitekeela. Beraz, azken hipotesia, zalantza guztiekin:
|
|
|
Sufetea epaileari esaten zitzaion Kartagon, oso kargu altua zen. Aristianis leku izena (Oristano gaur egun) dakarkigu gogora, eta ‘ (h) aritz’ekin lotzeko tentazioa dugu, baina
|
ezin
ahaztu, bestalde, Aristoteles bezalako izen greziarrak.
|
|
|
aizkora/ axkora, aitzurra/ atxurra, aiztoa, azuela, guraizeak., nahiz eta Neolito Aroan ere tresna horiek harrizkoak izan. Dena dela,
|
ezin
ahaztu latineko asciola tik eratortzen dutela hizkuntzalari askok aizkora. Beste haitzetiko hitzak ezagututa, oinarri ahuleko hipotesia iruditzen zaigu guri.
|
|
|
|
Ezin
ahaztu jende latinetik datorrela," gens tis". Odol bereko sorkariak, eta* gen (erditu) erro indoerupearrak eman ditu genero, genetika, genesia.
|
|
2018
|
|
|
Hiztegiz euskara batuaren antzekoa dela ikusiko dugu, ekialdeko ukitu handiarekin". Baina hemen, anakroniaren ildoan, Aranak lehengo testuetan ageri diren ezaugarri horiek gaur egun duten banaketa geografikoarekin alderatzen ditu; ondorioz, bere ustez, gibel ‘atze’ ekialdekoa da, eta gaur egun hala da, baina
|
ezin
ahatz daiteke gibel hori bera dugula bizkaierazko 1596 urteko Refranes y sentencias errefrau bilduman (239 Quibelecachari, bularaldi onari ‘Gibel ekaitzari, bular aldi onari’, apud Lakarra, 1996, 306), Jaizkibel mendiaren (Gipuzkoa) izenean eta Araban Larragibel baserri izenean, besteak beste; beraz, ezaugarrien oraingo hedadurak eta testuak idatzi zirenean zutenak ez dute zertan bat et...
|
|
|
Katedralaren inguruetan gabiltzala,
|
ezin
ahaztu bertako artxiboan agertu zela euskarari lingua navarrorum erraten zaion agiria, 1167 urtekoa, eta katedralaren saihets batean, San Jose plaza txiki apain zuhaiztua dagoela, hau da, Manezaundiren bizilekua. Hantxe ere, Julia Fernandez, Katalina Alastuey nahiz Maria Biskarret irakasleek euskara gaztetan ikasi zuteneko eskola egon zen.
|
|
|
Ezin baita ahaztu gerra horietan harrapaturik geratu zirela, bando edota buruzagi ezberdinenganako leialtasun edo etsaigoen dialektika berean, bertakoak nahiz kolono italiarrak.
|
Ezin
ahaztu, era berean, elkartasun berrien joko horretatik indarberriturik atera zela, alde batetik, bertako herritarren kidetze edo asimilazio prozesua; bestetik eta batik bat, tokian tokiko elite zuzentzailearen erromatartze kulturala.37 Arlo honetan gauzatuz zihoan giro berriaren adierazgarritzat jo daitezke bai Sertoriok K a. 76 urtean Calagurrisetik gertu eraikitzea agindu zuen zubia, 38 bai ere... Baita, azkenik, Sertoriok Osca n irekiarazi zuen akademia famatua ere, bertan handiki indigenen haurrak greziar eta erromatar kulturan hezi ahal izateko.40 Gerra sertoriarraren egunetan datatu behar omen dira Andelo, Pompelo41 edo Cara hirixkek ezagutu zituzten lehen garapen urbanistikoak.
|
|
|
Errepresio bortitzena lehenengo hilabeteetan eman zen.
|
Ezin
ahaztu, ordea, Ezkaba mendiko gotorlekuan izandako sarraskia. Gotorleku militar hori kartzela bihurtu zen 1934 urteko preso ezkertiarrak giltzapean jartzeko.
|
|
|
Bazituen harresiak, baina funtzio militarrekin baino gehiago, jendearen eta produktuen irteerak eta sarrerak kontrolatzeko.
|
Ezin
ahaztu Erdi Aroan funtzio anitz bete zitzaketela harresiek, militarraz gain. Trafikoa kontrolatzeko tresna ziren, esaterako eritasunen eta izurriteen trafikoa, hots, kutsadurak.
|
|
|
bizitokiak, administrazio eraikinak, biltegiak eta eliz kartzela, eta artisauak eta dendariak periferikoenetan.
|
Ezin
ahaztu Iruñea zahar hau, erreinuaren hasieratik eta Nabarreria XIV. mendean berreraiki zen arte, hiri episkopala izan zela. Hainbertzeraino, non Jimeno Juriok teokrazia batez hitz egin baitzuen.
|
|
|
Izango gara besteen geroz eta menpekoago erdaraz mintzo bagara euskaraz baino gehiago
|
ezin
ahaztu nor garen eta nor ginen lehenago Bidasoatik harago Euskal Herri bat badago."
|
|
2019
|
|
|
Gure hiru eguneko marxismoari buruzko kongresuan Bilbon, hiru belaunaldietako ikerlari eta analistek egin zuten topo, elkar ezagutzeko eta egungo errealitate soziala eta horren eraldaketaz, ikuspegiak trukatzeko.
|
Ezin
ahaztu, Berlingo harresia erori eta geroko jaiotakoak, hots belaunaldi gazteena, izan zela ekimena eta antolaketaren pisu gehien hartu zuena. Eurei esker soilik posible izan zen gure kongresua.
|
|
|
Ezin kendu.
|
Ezin
ahaztu. Gaurkoa ezberdina izan da, ordea.
|
|
|
Heterodoxo xamar lirudike, euskal izenen mugatzailearen erabilpena argitze lanetan, delako euskaztelerara jotzeak. Alabaina, eskribau eta beste notable erdaldunen esku luzea
|
ezin
ahaztekoa bada ere, hori asmatu zuten gure aurreko belaunaldikoek eta beraien aurretikoek euskaldun peto petoak ziren, euskaraz mintzatu eta pentsatu egiten zutenak —pentsatu, guk ere txikitan aurki euskaraz pentsatzen genuen— eta, jakinduria horren jabe, moldatu zutela, kasuan kasu, mugatzaileen itzulpen edo aldaketa, guk jaso genuena, hain zuzen ere.
|
|
2020
|
|
|
Barrez esaten du, izen hori jartzea nola otu zitzaien ulertu ezinik.
|
Ezin
ahaztuko dugu Xabier Letek gerora ere antzerkia idatzi zuela: Antzerkia deusetik izatera eta Gabon Txirrita.
|
|
2022
|
|
|
Hauxe, ohartzeko bertan datzan gogoeta, historia, Nadia Muradek ekarri diguna, ez dela inondik ere lurralde urruneko paradisua.
|
Ezin
ahaztu aurreko mendea mundu osoa tartean sartu zuen Guda Handiaz hasi zela Europan, Guda Zibila jasan genuela eta, Bigarren Mundu Guda ere izan zela, azkenean ekialdeko Europan biztu zen gatazka ankerraz bukatzeko. Guda horietan guztietan antzeko gertaera odoltsuak izan ziren arerioaren arima, bihotza eta izpiritua zapaldu, menderatu eta errausteko asmoz.
|
|
|
Halere, orain ez da kexatzen. Jakin ahal izan du bidean aurrera egiten, ederki daki berak, bai, bidaide batzuk,
|
ezin
ahaztuko dituen bera bezalako emakume zorigaiztokoak, bazterrean gelditzen ziren bitartean zenbat negar lehor ez ote duen egin bakardade latzean. Gogorrena, ordea, bere jaioterrian utzi behar izan zuen alaba gogoratzean datorkio, baina berreskuratuko dut kosta ahala kosta.
|