|
2002
|
|
|
Dena dela,
|
ezin
ahaztu Pertseok itsas munstro ikaragarri batekin borrokatu, behar izan zuela, eta akabatu ere egin zuela. Izan ere, munstro hura akabatzea beste modurik ez zegoen dontzeila eder bat askatu ahal izateko, eta horixe egin zuen gazteak.
|
|
|
Ez ote haiz gazteluak airean eraikitzen ari?".
|
Ezin
ahaztu bainuen, era berean, Sarak eman zidan erantzuna, galdetu nionean zein izan zen bere problema. " Amodioaren zauriak", erantzun zidan.
|
|
2004
|
|
|
Piraguatik erdi itorik atera ninduzunean eta ahoz ahokoa egin, ikaragarria izan zen esnatze hura, sekulakoa. Eta geroztik nik
|
ezin
ahaztuko dut ez une hura eta ez zu.
|
|
|
malgutasuna, abiadura, tamaina. Adina ere
|
ezin
ahaztu. Kapitaina herrena zen, gainera.
|
|
2005
|
|
|
|
Ezin
ahaztu Karlos Felix, nire betiko laguna. Ziringilo hark ez zuen goitizenik.
|
|
2006
|
|
|
Are, dozena bat adiera ezberdin ukan zezakeen arrazaren kontzeptu proteikoa ugaritzen hasi denean letra espainoletan, Ortega-k eman dio horri inork baino gehiago kategoria akademiko bat eta onargarritasun soziala, ez antropometroen laborategiko bitxikerietarako gordea, baizik eztabaida politikoetan eta historiaren interpretazioan tresna baliozko, bai funtsezko ere bezala.
|
Ezin
ahaztu antropologiaren moda edo" zientzia" berriak, nazionalismo periferikoak deituetan influentzia izan duen modu berean (Almirall, Arana Gori), nazionalismo espainolaren formulazioetan ere izan duela, hori askoz gutxiago gustatzen bada ere gomutatzea, eta batere ez ikertzea515 (Giro agintzaileak batzuentzat eta besteentzat agintzen bide zuen) 516 Bereziki garaiko kezka larriena, Espai... Dena den, Ortega-k bere duda mudak izan ditu, batez ere bere prekauzioak beti hartu ohi ditu, gauzak esan bai, baina Zakilixuten" gehiegiegi" ez esateko, anbiguitate tarte bat atxikiz badaezpada bere estilo manieristaren kiribilen artean.
|
|
|
Horien artean
|
ezin
ahaztu Bretainia Handian heriotza zigorra kentzearen aldeko eskakizun ugari sortu zuten bi kasu.
|
|
|
Gainera,
|
ezin
ahaztu Klemente aita santuak ez zuela izen egokia hartu, bihozbera izan ordez zorrotz eta gogorra izateko asmoa baitzuen, eta ez zeukan salbuespenik egiteko inolako gogorik, ezta Beatrice Cenci bezalako neska eder eta estimatu batengatik ere. Horrez gain, Cencitarren ondasunen administrazioa Klemente aita santuaren iloba maitearen eskuetan geratuko zen familiakoak deserriratu, zigortu edo hilez gero, eta hori ere ez zitzaion batere gaizki etorriko Klementeri, bide emango baitzion Erroma edertzearren eta Elizari behar adinako lustrea ematearren egin berri zituen lanen gastuak kitatzeko...
|
|
2007
|
|
|
Condillac
|
ezin
ahaztu, gomutatzeko bakarrik badarik ere, berak halaber, 1) hizkuntzaren jeinuarekin nazioaren jeinua behatzen duela, nazioak eta hizkuntzak bat egiten dutelarik; eta 2) jeinu hori historikoa dela harentzat ere. Historikotasunetik hasita:
|
|
2008
|
|
|
Haginak erantsiz gero, iraganak ez daki mokadua askatzen. Memoria hor dago,
|
ezin
ahaztua.
|
|
|
garbiketak ez ezik, beste lan asko ere ikasten eta egiten baitzituen ordurako: ...tzen erraza jakitea non eta nola jarri behar ziren platerak eta erretiluak, aiztoak, koilarak eta sardexkak, basoak eta kopak, bakoitza bere tokian; jantziak lisatzen zituen, nagusien soineko konplikatu haiek beraiekin baitzekartzaten beste era bateko konplikazioak, baita lisatzeko orduan ere; edo, denborari denbora ostuz, brodatu ezin finagoak egiten zituen; eta lan eta lan egiten zuen bitartean,
|
ezin
ahaztu handikiekiko moldeak eta manerak findu behar zituela, buruan hori beti present.
|
|
|
bai, egia zen zaindu izan zuèn guztietan, ezin hobeto tratatu zuela, borondatetsu bezain mendeko, baina egia zen, halaber, Regina markesa anderearen alde lerratu zela unerik erabakigarrienetan. Nataliak, jakina,
|
ezin
ahatz zezakeen hura, eta horregatik, beharbada, horregatik, seguru?, edo begirada akusatzaileak zuzentzen zizkion, edo ez zion, besterik gabe, begiratu ere egiten, akusazioa akusazioago bihurtzeko modu bat ere izan zitekeèn jarreran, ez begiratze harekin zera esaten ariko balitzaio bezala: –Hara, Regina:
|
|
|
Baina, azken urte haietan soldadutzarekin lotutako kontu batzuk, bigarren karlistaldia bukatuta gero (1876an, beraz), kinten sistema eta soldadutzarako zozketak ezarri zituen Espainiako gobernuak Euskal Herrian?
|
ezin
ahaztu zituelako edo, legeak bereziki behartzen zituen Nazario eta haren hiru anaiak, aita gerran galtzaileetakoa izan zutelako, nahiz eta anaietan zaharrena izatea, azkenean, Nazariori onurazko gertatu zitzaion, ñabardura hark bere anaien tutore bihurtu eta soldadutzatik libratu baitzuen, zorionez libratu ere, zeren umetan jeneral izatearekin amets egin zuenak (joan ere, joan baitzitekeen Nazario soldadutzara bolondres, premutasunak zekarzkiòn pribilejioak eta abantailak bazter utzita) Dobainera iritsi bezain laster egin baitzion uko ametsari, amets berri batek amets zaharraren lekua betetzen ziola:
|
|
|
Esplikazio orotatik harat, baina, barruz kanpora egin arren, galtzerdia beti galtzerdi?, Beñardoren igandeko saio hura erabakigarria izan zen? mutilaren begientzat muga bat behar baitzuen igande hark, ez al zen, bada, Beñardo igande hartan mundura modu ofizialean jaio, halakorik esaterik bada, bertsolari bezala??, eta Beñardok
|
ezin
ahaztu baitzuen egun hura: nola, bada!
|
|
|
|
Ezin
ahaztu emakume haren oin txikiak galipotaren gainean. Ortozik zegoen, hiltzera kondenatua balitz bezala, auto istripu larri bat izan duenak bezala.
|
|
|
Nazario bere onetik aterea zegoen, anaia zapal zapal egina uzteko gogoz; esan nahi baita bitarteko guztiak prest zituela –buruargitasuna, haien artean– zapaldua zuena are zapalduago uzteko; helburua betetzeko, ondorioz, aitzakia bat edo beste erabil zezakeen... Baina, azken urte haietan soldadutzarekin lotutako kontu batzuk –bigarren karlistaldia bukatuta gero (1876an, beraz), kinten sistema eta soldadutzarako zozketak ezarri zituen Espainiako gobernuak Euskal Herrian–
|
ezin
ahaztu zituelako edo –legeak bereziki behartzen zituen Nazario eta haren hiru anaiak, aita gerran galtzaileetakoa izan zutelako, nahiz eta anaietan zaharrena izatea, azkenean, Nazariori onurazko gertatu zitzaion, ñabardura hark bere anaien tutore bihurtu eta soldadutzatik libratu baitzuen... zorionez libratu ere, zeren umetan jeneral izatearekin amets egin zuenak (joan ere, joan baitzitekee... jende honek fabrika hau egin badu, nik zergatik ez...? –, soldadutzaren bide hartatik jo zuen; bazegoen, gainera, beste xehetasun bat, bide hartan aurrera egitera bultzatzen zuena, bera soldadutzaz libratzeaz gain, Ismael librarazi baitzuen Nazariok, hartarako legeak eskaintzen ziòn zirrituaz –redención en metálico, jatorrizko esamoldean– baliatzen zela, anaiaren libratze hartan legeak zioena baino askoz gutxiago ordaindu behar izan bazuen ere, Mateo Sukunzak Canovasekin zuèn adiskidetasun nolabaitekoa ez baitzitzaion alor hartan, itxuraz, alferrikakoa gertatu.
|
|
|
Hala, bada, konfiantzazko giro berri hartan, sendotuz joan ziren Reginaren ahalmenak, ez mintzamenari lotutako kontuetan bakarrik, zerbitzuari lotutakoetan ere bai... garbiketak ez ezik, beste lan asko ere ikasten eta egiten baitzituen ordurako: ...tzen erraza jakitea non eta nola jarri behar ziren platerak eta erretiluak, aiztoak, koilarak eta sardexkak, basoak eta kopak, bakoitza bere tokian; jantziak lisatzen zituen, nagusien soineko konplikatu haiek beraiekin baitzekartzaten beste era bateko konplikazioak, baita lisatzeko orduan ere; edo, denborari denbora ostuz, brodatu ezin finagoak egiten zituen; eta lan eta lan egiten zuen bitartean,
|
ezin
ahaztu handikiekiko moldeak eta manerak findu behar zituela, buruan hori beti present.
|
|
|
Esplikazio orotatik harat, baina –barruz kanpora egin arren, galtzerdia beti galtzerdi–, Beñardoren igandeko saio hura erabakigarria izan zen... mutilaren begientzat muga bat behar baitzuen igande hark –ez al zen, bada, Beñardo igande hartan mundura modu ofizialean jaio, halakorik esaterik bada, bertsolari bezala? –, eta Beñardok
|
ezin
ahaztu baitzuen egun hura: nola, bada!
|
|
|
bai, egia zen zaindu izan zuèn guztietan, ezin hobeto tratatu zuela, borondatetsu bezain mendeko, baina egia zen, halaber, Regina markesa anderearen alde lerratu zela unerik erabakigarrienetan. Nataliak, jakina,
|
ezin
ahatz zezakeen hura, eta horregatik, beharbada –horregatik, seguru–, edo begirada akusatzaileak zuzentzen zizkion, edo ez zion, besterik gabe, begiratu ere egiten, akusazioa akusazioago bihurtzeko modu bat ere izan zitekeèn jarreran, ez begiratze harekin zera esaten ariko balitzaio bezala: " Hara, Regina:
|
|
2009
|
|
|
–Bai, arrazoia duzu. ?
|
Ezin
ahaztu, ordea, bera ere, asko sentitzen dut, hori botatzera behartua izan dela.
|
|
|
Ezin dio bere buruari horrelako zatarkeriarik baimendu. Azken aukera du(
|
ezin
ahaztu bihar euria egiteari utz diezaiokeela), lagun onaren plantak egiteko, oraindik badago esperantza. Norak uzten badio, behintzat.
|
|
|
hauek helizeak dituk, hau termometroa eta hau manometroa; ikusi ere, ikusten zuen Domingok, gainera, haietakoren bat ere noizbait hegan, eta orduan barrua irauli egiten zitzaion: ez al zen, bada, hartarako etorri, berak hartutako erabakian, aitaren laguntzarekin?; eta orain zer, huts egin behar ote zion aitari eta huts Adari, mundu guztiaren aurrean inoiz baino barregarriago geratzeko?;
|
ezin
ahaztu baitzuen Adari egindako promesa, Adak berak oroitarazi ziona karta samur batean, zeharka bada ere: –badakizu jertse bat egiten ari naizela, tximeleta berdeak dituena?
|
|
|
Hartan zeuden, beraz, gauzak: esan nahi baita, bere zalantzak eta bere susmoak zituen arren, Domingok
|
ezin
ahaztu zuela aita berarekin, pilotu izateko ez izateko bidean, uste ez bezala portatu zela, ezin hobeto, alegia?, eta garaia zela, ondorioz, aitari bere esker ona agertzeko, gero gerokoak.
|
|
|
Senar emazteek, jarraian, berriro egin zuten beren gelarako bidea, zeinean Reginak ikusi baitzuen, argi eta garbi ikusi ere, zer hitz esan behar zizkion senarrari, gelara iritsi bezain laster; izan ere, hitz batzuei txanda pasatzen zaie eta betiko ahazten dira; hitz haiek, ordea,
|
ezin
ahaztuzkotzat zituen Reginak, aurreko minutuetan txanda bi aldiz pasatu izan zitzaien arren:
|
|
|
Domingok
|
ezin
ahaztu zuen Benjamin Maria zokora eta bazterrera kondenatu zutela etxe hartan, baina bazterra eta bazterreko jendea maite zituen, ebanjelioaren hitzak erakusgarri, trebetasun aparta zuen Domingok aipuak eta bere alde erabiltzeko?: zatozte nigana nekatuak eta desoroso zaudetenak, nik kontsolatuko zaituzet eta?; esan nahi baita sinetsia zegoela ordurako Benjamin Maria fantasma bihurtu zela, hamaika balentria egitera eta etxeko guztiak itzalean uztera deitua.
|
|
|
Orbetarrak, berriz, Regina eneko goiko terrazan zeuden? hantxe Regina ere, Adaz erditu berria, lepotik prismatiko batzuk zintzilik zeramatzàn senarraren ondoan, etxeko jaunak, lanean gutxitan huts egiten zuenak, baimentxo hura eman baitzion bere buruari egun hartan, pilotu trebeen hegaldi lurreraldien ikuskizuna ikusteko; Nazario Orbek, izan ere,
|
ezin
ahaztuzko oroitzapentzat behar zuen hamalau hamabost hilabete lehenago ikusia, 1910eko martxoaren 27an doi, noiz eta Hubert le Blon pilotuak exhibizioa egin baitzuen bere aireplano Bleriot XIrekin, hiriko hondartza inguruko ikusle ezin zurtuagoen begiradapean; pilotuak, heroiak, hiru egunetan jardun zuen, 27an bertan, igandea?, 28an eta 29an; hain liluratuta geratu zen Nazario igandeko erakustaldiarekin, non haren iruzkinak, lehen hegazkin haiek zurezkoak ziren funtsean?
|
|
|
–Eta badakizu egunero bonbardatzen gaituzten bi korazatu horietatik jaurtitako kanoikada batek akabatu zuela Gonzalo De Lucas, nire lagun mina?
|
Ezin
ahaztu baitut hori, ezta ametsetan ere!
|
|
|
–Eta badakizu egunero bonbardatzen gaituzten bi korazatu horietatik jaurtitako kanoikada batek akabatu zuela Gonzalo De Lucas, nire lagun mina?
|
Ezin
ahaztu baitut hori, ezta ametsetan ere!
|
|
|
hauek helizeak dituk, hau termometroa eta hau manometroa; ikusi ere, ikusten zuen Domingok, gainera, haietakoren bat ere noizbait hegan, eta orduan barrua irauli egiten zitzaion: ez al zen, bada, hartarako etorri, berak hartutako erabakian, aitaren laguntzarekin?; eta orain zer, huts egin behar ote zion aitari eta huts Adari, mundu guztiaren aurrean inoiz baino barregarriago geratzeko?;
|
ezin
ahaztu baitzuen Adari egindako promesa, Adak berak oroitarazi ziona karta samur batean, zeharka bada ere: "... badakizu jertse bat egiten ari naizela, tximeleta berdeak dituena?
|
|
|
Hartan zeuden, beraz, gauzak: esan nahi baita, bere zalantzak eta bere susmoak zituen arren, Domingok
|
ezin
ahaztu zuela aita berarekin –pilotu izateko ez izateko bidean– uste ez bezala portatu zela –ezin hobeto, alegia–, eta garaia zela, ondorioz, aitari bere esker ona agertzeko, gero gerokoak.
|
|
|
Domingok
|
ezin
ahaztu zuen Benjamin Maria zokora eta bazterrera kondenatu zutela etxe hartan, baina bazterra eta bazterreko jendea maite zituen, ebanjelioaren hitzak erakusgarri –trebetasun aparta zuen Domingok aipuak eta bere alde erabiltzeko–: zatozte nigana nekatuak eta desoroso zaudetenak, nik kontsolatuko zaituzet eta...; esan nahi baita sinetsia zegoela ordurako Benjamin Maria fantasma bihurtu zela, hamaika balentria egitera eta etxeko guztiak itzalean uztera deitua.
|
|
|
kontua da 1911ko ekainean –Domingok hiru bat urte zituela, beraz– airetiko raid bat antolatu zutela, Paristik Madrilerainokoa, hainbat etapatan, eta etapa haietako batek, Angoulemetik irteten zenak, hiria zuela helmuga; ikuskizunak hiritar zein turisten baitan eragin zuèn ikusmina izugarria izan zen, hondartza ingurura bildu zèn jendetza haren erakusgarri. Orbetarrak, berriz, Regina eneko goiko terrazan zeuden... hantxe Regina ere, Adaz erditu berria, lepotik prismatiko batzuk zintzilik zeramatzàn senarraren ondoan, etxeko jaunak, lanean gutxitan huts egiten zuenak, baimentxo hura eman baitzion bere buruari egun hartan, pilotu trebeen hegaldi lurreraldien ikuskizuna ikusteko; Nazario Orbek, izan ere,
|
ezin
ahaztuzko oroitzapentzat behar zuen hamalau hamabost hilabete lehenago ikusia, 1910eko martxoaren 27an doi, noiz eta Hubert le Blon pilotuak exhibizioa egin baitzuen bere aireplano Bleriot XIrekin, hiriko hondartza inguruko ikusle ezin zurtuagoen begiradapean; pilotuak –heroiak– hiru egunetan jardun zuen, 27an bertan –igandea–, 28an eta 29an; hain liluratuta geratu zen Nazario... " Zuhaitz bat hegan jartzea miraria ere bada...!", biharamunean ere, lanera iritsi orduko, Mateo Sukunza ingeniariari errepikatu ziona:
|
|
|
Senar emazteek, jarraian, berriro egin zuten beren gelarako bidea, zeinean Reginak ikusi baitzuen, argi eta garbi ikusi ere, zer hitz esan behar zizkion senarrari, gelara iritsi bezain laster; izan ere, hitz batzuei txanda pasatzen zaie eta betiko ahazten dira; hitz haiek, ordea,
|
ezin
ahaztuzkotzat zituen Reginak, aurreko minutuetan txanda bi aldiz pasatu izan zitzaien arren:
|
|
2010
|
|
|
Baina Shakespeareren lanak irakurtzeko beste prestakuntza eta beste heldutasun bat behar da, eta aurrerago irakurriko dituzu. Orain nahikoa duzu Bécquerrekin??; baina nik zerbait gehiago jakin nahi nuen,
|
ezin
ahaztu bainuen biek ala biek egin zutela beren buruaz beste, eta orduan galdetu nion: –Zuk zer uste duzu, Romeo eta Julieta infernuan daudela???; fraide debozionistak, bere denbora hartu ondoren, monosilabo batekin ihardetsi zidan:
|
|
|
baina sinadura eskatu zidatenean, zer gutxiago egin nezakeen, heriotza zigorraren aurkakoa naizenez gero! Sinadura hark bazuen, gainera, Meyer jaunaren aldeko testigantzatik zerbait,
|
ezin
ahaztu bainuen naziek garbitu zutela hura, judu odola edukitzeagatik, eta Hitler eta Franco biki politikoak baitziren/ baitira, azken batean. Ni nekez atera nintekeen manifestazioetara, ez bainaiz, neure adinean, lasterka egiteko gai, agerraldi jendetsuak atsegin ez izateaz gain; nekez joan nintekeen barrikadetara, zeinetan ez bainuen gehiegi sinesten, ez nuen batere sinesten, alegia?, ezker desesperatuaren ikur ziren heinean, desesperaziotik hurbil baitaude itsukeria eta burugabekeria, hondamendirako bidea noiznahi ireki diezaguketenak?
|
|
|
Karta honetan guztian esan dizut ez dudala neure burua heroien arrazakotzat —nire ekintza heroiko guztiak Frantzian noizean behin egiten ditudan erosketetara mugatzen dira, Espainian debekatutako libururen bat edo beste tartean—.. baina sinadura eskatu zidatenean, zer gutxiago egin nezakeen, heriotza zigorraren aurkakoa naizenez gero! Sinadura hark bazuen, gainera, Meyer jaunaren aldeko testigantzatik zerbait,
|
ezin
ahaztu bainuen naziek garbitu zutela hura, judu odola edukitzeagatik, eta Hitler eta Franco biki politikoak baitziren/ baitira, azken batean. Ni nekez atera nintekeen manifestazioetara, ez bainaiz, neure adinean, lasterka egiteko gai, agerraldi jendetsuak atsegin ez izateaz gain; nekez joan nintekeen barrikadetara, zeinetan ez bainuen gehiegi sinesten —ez nuen batere sinesten, alegia—, ezker desesperatuaren ikur ziren heinean, desesperaziotik hurbil baitaude itsukeria eta burugabekeria, hondamendirako bidea noiznahi ireki diezaguketenak... gabezia gorriaren eremuan sortzen den desesperazioa, beste ikusmira batetik, gizakiaren erreakzio normaltzat har daitekeen arren.
|
|
|
Baina Shakespeareren lanak irakurtzeko beste prestakuntza eta beste heldutasun bat behar da, eta aurrerago irakurriko dituzu. Orain nahikoa duzu Bécquerrekin..."; baina nik zerbait gehiago jakin nahi nuen,
|
ezin
ahaztu bainuen biek ala biek egin zutela beren buruaz beste, eta orduan galdetu nion: " Zuk zer uste duzu, Romeo eta Julieta infernuan daudela...?"; fraide debozionistak, bere denbora hartu ondoren, monosilabo batekin ihardetsi zidan:
|
|
2011
|
|
|
iheslari haiek ezkutatu zituenekoa, esate baterako. Hizketan ari ginela, etxeaz oroitzen bazen, han etortzen zitzaizkion burura bukatu gabe lagatako lanak, azken aldian utzi samartua baldin bazegoen ere,
|
ezin
ahaztu baitzituen artatzen zituen zuhaitzak, ehiza zakurrak... eta bihotza estutzen zitzaion uztera zihoan guztia gogoraturik. Maitasun kontuez galde eginez gero, aldiz, isildu egiten zen kolpetik, eta irribarre edota barre algara batez erantzuten zidan, barneko erien kontrako babes izan ohi ditugun algara horietako batez.
|
|
|
Sormen bereziko pertsonez ari bagara,
|
ezin
ahaztu Jorge Oteiza handia. Askok uste dutenaren aurka, film honetan ez zuela parte hartu argi utzi nahi izan du irundarrak,, eta kontrakoa pentsatzen duenak ez zuen Oteiza ezagutzen?.
|
|
|
Ijito ukitua ere igartzen zaio erritmoari, nomada samarra, Kusturikaren pelikulen antzera. Eta
|
ezin
ahaztu bukaera magikoa, bandaz lagunduta protagonistak herriko plazara sartzen direnekoa, ponpa eta handitasun osoz. Zaila da bestelako amaierarik irudikatzea, eta agian eszena horrexek eragin zituen konparaketak Berlangarekin.
|
|
2012
|
|
|
Baina ez zen hor amaitu. Nire barruan
|
ezin
ahaztuzko zerbait bilakatu zen egindakoa. Neure buruari barkatzea ezinezkoa zitzaidan bekatua.
|
|
|
Bestelako gogo egoera batean egonez gero izango nuen kemenik haietako leize batean murgilduz nire miseriak behingoan bukarazteko; baina koldarretan koldarrena nintzen ni une hartan. Era berean,
|
ezin
ahaztu nuen putzu haiei buruz irakurri nuena, alegia, bizitzaren bat bateko iraungitzea ez zela haien helburu ikaragarrietan sartzen zen gauza.
|
|
|
Baina, horratik, gogoan dut urte hori, bai horixe; zenbat buruko min eman zidan! Nahita ere
|
ezin
ahaztu! Izan ere, egia esan, badira gizakiak makina bat gauza harrigarri halabeharrez gertatu behar zaienak, hori da haien patua!
|
|
2014
|
|
|
Ederrago zaude orain, esan zuen pentsakor?. Dexter,
|
ezin
ahazteko moduko begiak dituzu.
|
|
|
Gaurko erlijio berria omen den zientziaren zerbitzu bitxia... Beharbada ez da oso koherentea ere gomendioa, bestetik Eskritura Santuen ikerketa historiko kritikoaren emaitzak
|
ezin
ahaztuzkotzat erreibindikatzen badira1556; edo iraultzaileei monarkiari zor zitzaizkion ontarteak ahaztu izateko krimena aurpegiratzen bazaie1557; edo, Iraultza ahaztuz gero, plebiszituaren argumentuak ere ahaztua geratu balu, etab. Renan esatera datorrena da, alde batetik nazioa historiak egina delako eta egina den eran baiesten dugula (mugen zuzenketak egitera edo sartu gabe); bestetik, nazioar... Ez dio, beraz, memoriak elkartasun nazionalari eusten, ezpada elkartasunari eusteko moduan fabrikatzen da eta behar da fabrikatu memoria, historia.
|
|
|
ezbaian zebilen iraganeko handitasunen harrokeria eta gaurgeroko gainbeheraren axanpa larri artean? Austerlitzeko eguzkiak Waterlooko gaua ekarri duela
|
ezin
ahazturik. Orain gora eta gora doana Ingalaterra da mendebalean, Errusia ekialdean, Frantziaren orenak pasea dirudi.
|
|
|
Arkitektura berriak eta Versaillesko jardin klasizistek bezala politikak, diseinu geometrikoa bilatuko dizute2011 Uniformitate razionalaren eredu honek indarrean jarraitu du, Voltaire eta Diderot barrena, bere aztoramendu jakobinoa Iraultzan jo arte2012 Handitasuna eta uniformitatea, horiek dira printzipio estetikoak adina politikoak. Aldiz, Ilustrazio eta klasizismo alemanak bere modeloak landu dituenerako. Frantzian baino dexente beranduago,
|
ezin
ahaztu baita hori; baina hain zuzen Frantziak txit influentziaturik eta hango garapenen jarraian? 2013, mundua jada beste mundu bat da; zientzien alorretan, ez matematika eta fisika (Descartes, Newton), baizik biologia eta, naturaren kontzeptu berri bat alegia, ari da goratzen. Milioika monada ezberdinez osatua da mundua?
|
|
|
Norgehiagoka kontu doilor haiek itzali ziren behin betiko. Harry Blountek
|
ezin
ahaztuko zuen inoiz zenbat zor zion bere lagunari. Hark, ordea, ez zuen inolako ahaleginik egiten hura oroitarazteko, eta, azken batean, elkarganatze horrek kazetaritza lana erraztu, eta haien irakurleen mesederako izango zen.
|
|
2015
|
|
|
–
|
Ezin
ahaztu, gaixoa.
|
|
|
Eta Josune Urrutia erizaina ere
|
ezin
ahaztu. Odola atera aurretik beti galdera gozoa oparitzen zidan:
|
|
|
–Edan txanpaina hik ere, edan?,, kakatsu batzuk zarete, kakatsu batzuk?, entzuten diot burua ateratzen didaten bakoitzean, itaunketarekin guztiz ahaztuta. Nire sudur mintz eta birikek
|
ezin
ahaztu izan duten itolarri kirasdun hura betiko lotuta geratu zait Arroyo izenarekin eta ahots lakar harekin.
|
|
|
Ez baitu hain seta handia ezagutu zeruaren hustuketarekin.
|
Ezin
ahaztu baitu behin lur guztia estali zuen euri jasa, eta nola eraiki zuen Noe izeneko gizonak ontzi erraldoi bat, eta nola aterpetu zituen bertan elefanteak, lehoiak, jirafa lepo luzeak edo grekoz erreka zaldi esaten zaien hipopotamoak.
|
|
|
Portua maiz ageri da Arestiren obran.
|
Ezin
ahaztu Zorrotzako portuko bi langileei buruzko poema hura, Gilen eta Anton. Bata euskalduna eta bestea erdalduna. Eta itsasoaz Natxo de Feliperi idatzi zion kanta hauxe:
|
|
|
Laburbilduz, beraz, famili euskaldunen %74, 8 euskaraz irakurtzeko gai zen(
|
ezin
ahaztu garai hartan desagertu zen Agur ez gain euskara hutsezko beste hiru astekari. Herria, Goiz Argi eta Zeruko Argia, eta hamaboskari bat. Anaitasuna?
|
|
|
|
Ezin
ahaztu, era berean, garai hartakoa dela baita Herri Taldeek bultzaturiko Euskadin euskaraz kanpaina. Hori guztia hezkuntzari dagokionez.
|
|
|
Donapaleun, adibidez, ikastola zabaldu guran zebiltzan (lehen mailakoa; beste horrelako bi ere baziren, aurreko bi urteetan jaioak, Donibane Lohizunen eta Angelun), baina Paristik oztopo ugari jartzen ari ziren.
|
Ezin
ahaztu, era berean, Seaskako kideek borroka ugari egin behar izan zutela 1980ko hamarraldi hasieran, onarpen publikoa lortze aldera: kale agerraldiak, itxialdiak, gose grebak...
|
|
|
8
|
Ezin
ahaztu, horrez gain, komunikazio talde erraldoien fusio prozesuen aroan bizi garela: gero eta kontzentratuago daude hedabideak, eta elkar jan behar horretan bizirik dirautenak gero eta indartsuagoak dira.
|
|
|
Eta, sinergiak hizpide ditugula,
|
ezin
ahaztu hainbat euskal irratiren (komertzialak batzuk, udal lizentziadunak besteak, eta libreak zein elkarte irratiak ere badira tartean) elkarlana bideratu duen Arrosa irratsaioen trukerako zentroa ere: Europako Batasunaren legedia baliatu zuten berau osatzeko, Ostarte 7 GEIE izeneko egitura sortuta.
|
|
|
|
Ezin
ahaztu halaber Enbatak bere webgunea aurkeztu zuela 2001eko larrazken hasieran. Paperezko edizioaren hizkuntza politika berbera dauka sarean paraturiko edizioak ere.
|
|
2016
|
|
|
Ezin dut ahaztu nola, altxatu eta ibiltzeko laguntza gehien behar nuenean, zangotrabatu eta erorarazi ninduten, nola, itxaropena baino behar ez nuenean, ezezko biribilak jaso nituen, nola telefonoak jotzeari utzi zion eta bakarrik gelditu nintzen.
|
Ezin
ahaztu bakardadeak guztiz erotu ninduela. Bakardadeak eragin zidan mina eta ni erotzen ikusteak gurasoei eragindakoa ezin dut ahaztu.
|
|
|
Bakardadeak eragin zidan mina eta ni erotzen ikusteak gurasoei eragindakoa ezin dut ahaztu.
|
Ezin
ahaztu psikiatrikoan preso bukatu nuela neure buruaren jabe ez nintzenean; ezin ahaztu nola azpiratu ninduten, bertan urte eta erdiz pairatutako gabeziak, jasandako narkotizazioa, gaitzespena eta gizatasun galera.
|
|
|
Bakardadeak eragin zidan mina eta ni erotzen ikusteak gurasoei eragindakoa ezin dut ahaztu. Ezin ahaztu psikiatrikoan preso bukatu nuela neure buruaren jabe ez nintzenean;
|
ezin
ahaztu nola azpiratu ninduten, bertan urte eta erdiz pairatutako gabeziak, jasandako narkotizazioa, gaitzespena eta gizatasun galera.
|
|
|
batetik, kritika suntsigarriari zegokionez, marxismo leninismoaren ideiak eta praxia hasi zen gudukatzen, hots, azaltzen Marxek eta Leninek eta nola bigarren mailako garrantzia eman izan zieten nazio arazoei; horrekin batean, estalinismoak Errusian egindako bidegabakeria itzelak harrotzeari eta hedatzeari jarraitu zion, lehenago jugoslaviar M. Djillas; orain: errusiar A. Solzhenitsin, E. Ginzburg...); eta, kritika eraikitzaileari zegokionez, hausnartzeari ekin zion zein sozialismo mota izan zitezkeen egokienak guretzat, Frantziako zein sozialismo mota, esaterako...; eta
|
ezin
ahaztu Rikardo Arregirekin izan zuen polemika, sozialismoaren gaurkotasunaz.
|
|
|
Jainkoak ipini digun suzko froga. Auzi honi dagokionez, Unamunoren hitzak
|
ezin
ahaztuzkoak dira. Hauxe dio bilbotar handiak:
|
|
2017
|
|
|
Oi, ene gaixo nagusia, orduan itsu jaio haiz eta itsu hilen! Ni, mila urtez bizi banadi ere, naizen guztiaren aztarna bakarra ahokadatxo bat haragi bizi besterik izango ez balitz ere, egun hartan ikusia sekula
|
ezin
ahaztuko diat, sekula. Eta baldin gizon bakoitzari zeruan bere gogoko paradisu bat aukeratzea emango balitzaio, horrelaxe izan bailuke hain zuzen, nik benetako paradisua deitzen dudana?, orduan nik Jainkoari hauxe eskatuko niokek:
|
|
2018
|
|
|
Nolabaiteko prebarikazio politiko instituzionala praktikatzen ari dira?. Eta uste du oraindik ere alarde parekidearen kontrako keinuak ikusten diren garaiotan?
|
ezin
ahaztu, esaterako, Hondarribiko plastiko beltzak, ezin direla onartu halako hautu instituzionalak.
|
|
|
Xabi, asteazkeneko Andoniren erantzuna
|
ezin
ahazturik eta horrek edozertarako baimena eman balio bezala, oihuka hasi zen kalimotxoaren eraginez.
|
|
|
Jeloskor dago ama. Erantzunik ez, begiradatxo labur bat, berehalakoan desbideratua, besagainak pixka bat jasotze hura,
|
ezin
ahazteko modukoa. Ni izango naiz aurrena alde egiten.
|
|
|
Nafarroako Ganbera Korala sortu zuen, eta emanaldiak Agur, jaunak ekin amaitzen zituzten beti; eta bazeuden beste talde batzuk ere, Doble Cuarteto Itxaso izenekoa adibidez, nire lehengusu Urriza batek zuzentzen zuena. Eremu zabalagoan,
|
ezin
ahaztu Elizondoko abesbatza ospetsua, Juan Erasok zuzentzen zuena; hark Llangollenen ere jaso izan zituen sariak. Esan nahi dizut diktadurako giro itogarri haren erdian loratzen zirela jite folklorikoko ekimenak, gehiago edo gutxiago euskaltzaleak zirenak.
|
|
|
Xabi, asteazkeneko Andoniren erantzuna
|
ezin
ahazturik eta horrek edozertarako baimena eman balio bezala, oihuka hasi zen kalimotxoaren eraginez.
|
|
2019
|
|
|
Coraline 2002an argitaratu zen, Dave McKeanen ilustrazioekin. Eta halaxe irten zen mundura, tartean zeudela Spink eta Forcible andereñoak, eta
|
ezin
ahaztu Beste Ama; eta horrelaxe izutu zituen heldu pilo bat eta ume gutxixeago. Harro nengoen Coralinerekin, harro liburuko pertsonaia guztiekin.
|
|
|
Sentitzen nuen ordua iritsia zitzaidala betiko uzteko ene familia, bihotzetik maite eta betitik etxeko nituen guztiak[...] Adioak hasi ziren, eta zein izugarriak[...] Hondarreko minutuak iritsi ziren. Amaren agurra azkenerako utzi nuen, nahita[...] Haren besoetatik askatu eta atzera begiratu gabe bagoian nire tokira jo nuenean, garrasi latz bat egin zuen, nire bizi guztian
|
ezin
ahaztu izan dudana. Udazkeneko euria atertu gabe ari zuen[...] Nire txokoan kuzkur, nekeak eta penak leherturik, negarrari eman nion.
|
|
|
Txefek ez zuen, ez, une hartan, Jainkoagan sinesten; hark, baina,
|
ezin
ahaztu zuen Elizaren inguruan jasotako edukazio estu itogarria, berak ahoskatzen zituèn hitzen poro guztietatik ateratzen zitzaiona, eta bere mendekotasun hartatik ihardetsi zion:
|
|
|
Nobela bat da, beste nobela bat nobela guztien artean baizik ez da, bertan dagoena bertan sartzeaz ez da kezkatu behar, zeren honelako liburuak, eta bertan kontatzen diren fikzioak, batzuk zein besteak, denak egiten baitira zalantza etengabe baten gainean, gauzak mesfidati baieztaturik, batez ere ezer ez dela egia jakitearen urduritasunarekin, eta egia delako plantak eginik, hainbat denboran zehar gutxienez, aldaketa zalantzagabe eta begi bistakoari aurre egin ezin zaion arte, orduan igaro zen denborara joan ohi da, denbora hori delarik bakarrik, benetan, denbora, eta ezagutzen jakin ez genuen unea berreraikitzen saiatzen gara, beste une bat berreraikitzen ari ginen bitartean igaro zen unea, hain zuzen, eta horrela hurrenez hurren, unerik une, nobela guztia horixe besterik ez da, etsipena, igarotakoa betiko galdu den zerbait izan ez dadin egiten den saiakera zapuztua. Oraindik erabat jakin izan ez dena da nobela ote den gizonari ahaztea galarazten diona, edo eta
|
ezin
ahaztua ote den gizona nobelak idaztera bultzatzen duena.
|
|
|
Ez dut uste hipnosiak jota nengoen tenorean izan zenik, erantzun zuen Raimundo Silvak, ongi gogoan dut dena nola gertatu zen, baina horrek ez du esan nahi niretzat garbi dagoenik oker hori nahita zergatik egin nuen, Beraz, aitortu egiten duzu ez zela hutsegitea izan, iruzurra baizik, eta, hortaz, kontzienteki argitaletxeari kalte egin eta liburuaren egilea barregarri utzi nahi izan zenuela, Iruzurra dela onartuko dut, gainerakoari buruz ez zen izan hori nire asmoa, Agian une jakin bateko aztoramen aldia izan zen, iradoki zuen Produkzio buruak, lagundu nahi duenaren tonuarekin. ...a ez zen erreakziorik izan, eta orduan ulertu zuen esaldia aldez aurretik prestatuta zegoela, ez zutela kaleratuko, dena hitzetan geldituko zela, bai, ez, agian, eta hartu zuen lasaia hain izan zen handia ezen sentitu baitzuen gorputza beratu egiten zitzaiola, izpiritua baretzen zitzaiola, hagitz, orain hitz egokiak esatea baino ez zuen falta, adibidez, Bai, une jakin bateko aztoramen aldia, baina
|
ezin
ahaztuko dugu ordu batzuk pasatu zirela probak Costari eman arte, Raimundo Silvak zorionak eman zizkion bere buruari ezin ahaztuko dugu hori sartu zuen modu abilarengatik, bera ere epaileen aldera lerratzen zela, esango balie bezala, Ez gaitezen inozoak izan, ez gaitezen engaina. Zuzendari literarioak esan zuen, Ongi da, liburua oker zuzenketa batez zabalduko da, oker zuzenketa erridikulua da, ez irakurtzen den tokian ez bedi irakur ez, gurutzatuek ez zuten lagundu irakurtzen den tokian, irakur bedi gurutzatuek lagundu zuten, ederki egingo dute irri gure kontura, baina tira, zorionez garaiz ohartu ginen, eta egilea ulerkor agertu zen, beste alde batetik iruditu zitzaidan arrunt estimatzen zaituela, duela egun batzuk izan zenuten elkarrizketa bat aipatu zidan, Bai, elkarrizketa bat eduki genuen, deleaturrari buruz mintzatu ginen, Zeri buruz, galdetu zuen emakumeak, deleaturrari buruz, ez al dakizu zer den hori, galdetu zuen Raimundo Silvak, oldarkor, Bai, badakit, baina ez dut ongi aditu.
|
|
|
Ez dut uste hipnosiak jota nengoen tenorean izan zenik, erantzun zuen Raimundo Silvak, ongi gogoan dut dena nola gertatu zen, baina horrek ez du esan nahi niretzat garbi dagoenik oker hori nahita zergatik egin nuen, Beraz, aitortu egiten duzu ez zela hutsegitea izan, iruzurra baizik, eta, hortaz, kontzienteki argitaletxeari kalte egin eta liburuaren egilea barregarri utzi nahi izan zenuela, Iruzurra dela onartuko dut, gainerakoari buruz ez zen izan hori nire asmoa, Agian une jakin bateko aztoramen aldia izan zen, iradoki zuen Produkzio buruak, lagundu nahi duenaren tonuarekin. ...itzetan geldituko zela, bai, ez, agian, eta hartu zuen lasaia hain izan zen handia ezen sentitu baitzuen gorputza beratu egiten zitzaiola, izpiritua baretzen zitzaiola, hagitz, orain hitz egokiak esatea baino ez zuen falta, adibidez, Bai, une jakin bateko aztoramen aldia, baina ezin ahaztuko dugu ordu batzuk pasatu zirela probak Costari eman arte, Raimundo Silvak zorionak eman zizkion bere buruari
|
ezin
ahaztuko dugu hori sartu zuen modu abilarengatik, bera ere epaileen aldera lerratzen zela, esango balie bezala, Ez gaitezen inozoak izan, ez gaitezen engaina. Zuzendari literarioak esan zuen, Ongi da, liburua oker zuzenketa batez zabalduko da, oker zuzenketa erridikulua da, ez irakurtzen den tokian ez bedi irakur ez, gurutzatuek ez zuten lagundu irakurtzen den tokian, irakur bedi gurutzatuek lagundu zuten, ederki egingo dute irri gure kontura, baina tira, zorionez garaiz ohartu ginen, eta egilea ulerkor agertu zen, beste alde batetik iruditu zitzaidan arrunt estimatzen zaituela, duela egun batzuk izan zenuten elkarrizketa bat aipatu zidan, Bai, elkarrizketa bat eduki genuen, deleaturrari buruz mintzatu ginen, Zeri buruz, galdetu zuen emakumeak, deleaturrari buruz, ez al dakizu zer den hori, galdetu zuen Raimundo Silvak, oldarkor, Bai, badakit, baina ez dut ongi aditu.
|
|
|
|
ezin
ahaztuzkoak
|
|
2020
|
|
|
Maila indibidualago batean, aitorpenaren eta malgutasunaren kontzeptuak
|
ezin
ahaztu. Teknologietan egindako inbertsioei esker, dagoeneko sistemak eta prozesuak aldatu dira eta etxetik lana egitera" behartu" gaituzten aldetik, lana egiteko modu malguen azelerazioaren abantailetan enfokatu eta horiek kapitalizatzea da orain helburua.
|
|
|
Batere kasurik ez nion egin orduan. Noizbait irakasle izan zela
|
ezin
ahaztu eta bere jakinduria zabala erakutsi behar beti. Baina, orain, orduantxe entzun izan banio bezala azaldu zitzaizkidan haren hitzak akordura.
|
|
2021
|
|
|
Ezin uka fedearen indarra, eta
|
ezin
ahaztu zaila dela erlijioak itsututako pertsona bat baino piztia ankerragorik aurkitzea.
|
|
|
Tifoi deitzen zaie Asian (Ozeano Barearen ertzetan) sortzen diren haize zurrunbilo eta ekaitz tropikalei, eta batzuen ustea da Greziako titanaren izenetik etorritako hitza dela, arabiarren edo portugaldarren bitartez hara eramana, baina
|
ezin
ahaztu txineraz haize zakarra, tifoia, tai feng esaten dela (台风, ahoskatzean taifon entzuten da).
|
|
|
Dolua da lehena
|
ezin
ahaztea eta oraina amnesikoa izatea.
|
|
2022
|
|
|
kurduen, HDPren botoak behar dituzte, ezinbestekoak dira Erdogan garaituko bada, baina era berean ez daude prest gutxieneko oinarririk negoziatzeko hizkuntzaren, hezkuntzaren eta gainerako eskubideen gainean. Eta
|
ezin
ahaztu HDP bera legez kanpo uzteko makineria martxan dela Turkian.
|
|
|
Turkia, faxismoari stop izeneko txosten bat ere egin zuten, eta horren barruan Kurdistani buruzko atal bat zegoen, eta armeniar genozidioari buruzko beste bat. Kurduen adierazpide garrantzitsuenetakoa izan da zinema, eta Euskal Herrian oihartzun zabala izan du sarritan;
|
ezin
ahaztu Donostiako Urrezko Maskorra birritan irabazi duen zinemagile bakarra Bahman Ghobadi dela, Dortokek ere hegan egiten dute (2004) eta Ilargi erdi (2006) lanekin.
|
|
|
hiriburu sinbolikotzat zeukaten. Saddamen krimenen ondorioz demografikoki aldatutako leku bat zen, eta,
|
ezin
ahaztu, petrolio zelai izugarria zeukan. Baina Turkia berehala oldartu zen, hirian bizi ziren turkmenak aitzakia gisa jarrita –Saddamek sarraskitu zituenean Ankarak ez zuen hitzik esan turkmen haien alde–, eta inbasiorako mehatxua egin zuen.
|
|
|
Errepublikanismo militarista jakobinoaren aldean, haize fresko demokratizatzailea ekarri zuen gobernu berriak hasierako urteetan.
|
Ezin
ahaztu, AKPk gobernua izanda ere, armadak eta sakoneko estatuak erro luzeak dituztela; oso tentuz egin zituzten lehen urratsak. Batetik, legez kanpo uzteko aitzakiarik ez emateko, eta, bestetik, gobernutik kanpoko botere hori guztia astiro astiro neutralizatuz joateko.
|
|
|
Istanbul kosmopolitan etxebizitza alokatu zidan militante kurdua yazidia zen, eta yazidia da, halaber, Feleknas Uça eurodiputatu ohia.
|
Ezin
ahaztu, gainera, islamaren ertzetan leudekeenak ere, xiismorik sinkretikoenetik datozen aleviak, kasurako. Turkian bertan milioika lagun dira –bai kurdu, bai turkiar–, eta politika islamistei aurre egiteko zutabe garrantzitsuenetakoa osatzen dute.
|
|
|
Benjamin Netanyahu izan zen babesa ematen bakarra; gainerako herrialdeek legez, Israelek ere bazuen bere agenda propioa, noski: oso aurka zeukan eskualde batean estatu berri mendebaldezale bat sortzeko aukera zegoen, batetik, eta
|
ezin
ahaztu Israelen bertan 200.000 kurdu judu bizi direla, bestetik. Baina, batez ere, Iranen mugan herrialde nagusiki arabiar batetik bereizitako estatu berri bat sortzea zuen Netanyahuk interes nagusi.
|