|
2005
|
|
|
Bigarrenik, erregimen bereziak ex legem ezarrita, ez du ia atzera bueltarik: beste delituen kasuetan zaintza epaileak 78 artikuluaren sistema zorrotza alboratzeko erabakia har
|
dezakeen arren
–salbuespenez bada ere?, terrorismo kasuetan ez da salbuespena egiteko ia modurik. Eta, ia?
|
|
|
diogu, zeren eta hirugarren graduaren kasuan edota askatasun baldintzatuaren kasuan betearazpen sistema zorrotza alboratzekoa izan baititeke kondena agortzeko bostena edo zortzirena falta denean. Teoriaz beraz 32 edo 35 urte bete ondoren (40 urtekoa orain da-eta, betetzeko kopuru gorena), zaintza epaileak kontsidera
|
lezake
ea hirugarren gradua edo askatasun baldintzatua salbuespenez ematekoak diren, horretarako gizartean birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua egon delarik.
|
|
|
Legeak aplikatu nahi ziren moduek askatasunen edozein Estaturen printzipio nagusiak urratzen zituztenez gero, Epaileek zuzenketak sartu eta behartu dituzte eta gainera arrakastaz Espetxeetako Administrazio berak honez gero aipatu norabide berriak onartu dituen neurrian. Ikus
|
ditzagun
, hiru puntu nagusi, besterik ez.
|
|
|
bata, orokorra, delitu guztietarakoa; eta bestea, berezia, gizarteekonomiazko ordenaren aurkako delitu eta antzekoentzakoa. Bigarren delitumultzotan, legegilearen benetako leit motiv izandakoetan alegia (gogora
|
dezagun
Roldan kasua), interpretazio zorrotzena bultzatu zen.
|
|
|
Dena dela norabide zuzenketek ez
|
gaitzatela
nahastu: lege aldaketek dakarten ereduak, terrorismo delituetan espetxealdia betearaztekoak alegia, bere hortan darrai eta aipatu berme eztabaidek ez dute eredua ezta urrundik ere auzitan jarri.
|
|
|
ari baitira. Oraindik esatekoa balioztatu gabe, hona hemen GARLAND soziologoaren azterketa deskribatzaileari helduta11, aldaketa gako batzuk, kontrolaren pentsamolde goitik beherako bilakaera estrukturalaren berri eman
|
diezaguketenak
.
|
|
|
Bestelako logika zigortzailearen esanetara daude. Eta hori hobeto ikustarazteko azpimarra
|
ditzagun
lege aldaketen bi ezaugarri nagusi: bata, espetxealdia betetzeko modua, graduetan aurrera egitea, sailkapena...?
|
|
|
Hori inon baino argiago islatu da terrorismo delituetan. Gogora
|
dezagun
, esaterako, segurtasun epea, terrorismo delituetan, atzera bueltarik ez duela; edo baldintzapeko askatasuna modu ez ohikoan aurreratzeko aukerak terrorismo delituetan ex legem erabiltzerik ez dagoela; edo delitu pilaketen kasurik gogorrenetan 40 urte benetan, eraentza itxian, betetzeko erregimen berezia ezarri dela.
|
|
|
Arestian aipatzen genituen ildo politiko kriminal berrietatik abiaturik, ideologia jakin bateko presoak espetxe barruan eraentza itxian egotea bilatzen da, ideologia horri, ez soilik jarduera deliktiboak egiteari? uko egiten ez zaion bitartean, egindako delituarengatik ordain
|
dezaten
merezi duten bezala eta berriro ere kalterik egiteko aukera inoiz eduki ez dezaten.
|
|
|
Arestian aipatzen genituen ildo politiko kriminal berrietatik abiaturik, ideologia jakin bateko presoak espetxe barruan eraentza itxian egotea bilatzen da, ideologia horri, ez soilik jarduera deliktiboak egiteari? uko egiten ez zaion bitartean, egindako delituarengatik ordain dezaten merezi duten bezala eta berriro ere kalterik egiteko aukera inoiz eduki ez
|
dezaten
.
|
|
|
Baina aipatutakoak bete
|
dezakeen
estalki ideologikoaren funtzioa gorabehera, horrez gain nahasketa honek gizartearen eta esparru juridikoaren arteko aldea areagotu besterik ez du egingo, legearen ezarpena, jendeak dagoeneko onartzen ez duen birgizarteratzearen izenean aurrera eramango delako, birgizarteratzearen deskredito handiagoa ekarriko duena.
|
|
|
Areago: norbaitek pentsa
|
lezake
ez dagoela itxaropenik. Aldi gogorretan bizi gara berme kultur juridikoaren ikuspegitik.
|
|
|
Lehengo ereduaren ordez, labur labur esanda, askatasuna nola edo hala ekartzen duten erakunde juridikoak jokoz kanpo utzi nahi ditu eredu berriak, behin espetxealdira kondenaturik barneratuak denbora eraentza itxian, eta ez eraentza irekian edo baldintzapeko askatasunean? pasa
|
dezan
. Espetxealdia betearazteko tratamenduaren gradurik leunenak (hirugarrena eta laugarrena alegia) indargabetzearekin batera, espetxealdiaren iraupena bera ere nabarmen luzatu da, gaur egun 40 urte arteko espetxealdia, benetakoa eta oso osorik eraentza itxian betearazteko modukoa, posiblea delarik.
|
|
|
legeak aplikatzeko orduan zein kasu eraginda gertatu behar ziren, bai denboraren ikuspegitik (legeen atzera eragingarritasuna) bai ikuspegi materialetik (zein zigorrei aplikatu behar zaie segurtasun epea izenekoa, esaterako), eztabaidagai nagusia izan da eta horren inguruan izandako bilakaera interpretatiboaren berri ematea merezi duela uste dugu. Baina hasieratik ere argi izan
|
dezagun
horrek ez duela eredu ziaboga zuzendu ezta espetxeetako ereduaren gaineko azkeneko oinarrizko aldaketa susmopean jarri ere.
|
|
|
1 Espetxeetako esparruan izandako lege aldaketak (7/ 2003ko LO Lege Organikoak batez ere) badu helburu argia: askatasunera eraman
|
dezaketen
erakunde juridikoak ahalik eta gehien jokoz kanpo uztea. Horretarako bi ildo nagusi edo bi aldaketa estrategi ezberdin jorratzen dira:
|
|
|
Nabarmentzekoa da, beste behin ere, segurtasun epea lege aginduz automatikoki ezartzekoa dela (arau orokorra) eta bakar bakarrik, salbuespenez, zaintza epaileak erabakiari atzera buelta eman
|
liezaiokeela
, horretarako Espetxeetako Tratamendu batzordeak eman behar duen birsartzeko iragarpena ezinbesteko betekizun nagusia dugula.
|
|
|
Nor bakoitzaren atzean behar beharrezko nuen biografiaren egilea zehaztea. Beharrik, badira Euskal Herrian pertsonaia horien berri zehatz mehatz eman
|
dezaketenak
. Hasteko, Larrakoetxea kanonista karmeldarraren biografia ordena bereko Julen Urkiza eta Luis Baraiazarrak hartu zuten, Jose Luis Lizundia euskaltzainak Leizaola lehendakari zaharrarena hartu zuen bezalaxe.
|
|
|
Merezi du, alabaina, lau jurista euskaldunen xehetasun batzuk ematea, irakurleak suma
|
dezan
, laburpen honen berri izan ondoren, zer nolakoa izan daiteke argitalpenaren edukia:
|
|
|
Idazle moduan, aipatzekoa da Zurtasun gogoa (1923) liburua, Gregorio Mugika zenak eginiko testu baten euskarazko itzulpena. Bestelako lanak ere egin zituen, hala nola, itzulpenak eta hitzaldiak, irakurleak egiazta
|
dezakeenez
aldizkari honen bigarren zenbakian, Nazario de Oleaga(), Bilboko Gotzaitegiaren itzaltzaile juridikoa, izeneko artikuluan.
|
|
|
Lau jurista euskaldunen biografiak, lau bidegile garrantzitsuren esanak eta eginak, egoki emanak eta hornituak, irudiz zein bestelakoez... horra hor euskal juristak egun izan
|
dezakeen
ikasgai eta solasgarri, bere sustraiak eta aurrekariak non eta nolakoak artez eta zuzen ezagutu nahi baditu.
|