|
2001
|
|
|
Erlatibitatearen teoriak espazioaren eta denboraren kontzeptuak erabat aldarazi zituen, haien ustezko izaera unibertsal eta aldaezina arbuiatuz, eta teoria kuantikoak aurresankortasun, kausalitate etaobjektibotasunaren ideia klasikoak buruz behera jarri zituen. Bi teoria iraultzaile horiek esparru ezberdinetan behin eta berriro esperimentalki frogatuak izan dira, baina biak bil
|
litzakeen
teoria bateraturik ez dago. Elkarrekintza elektromagnetiko eta nuklearrak (nuklear ahula eta nuklear bortitza) barne hartzen dituen teoria kuantikoa badugu (horri Eredu Estandarra deritzo), baina teoria kuantiko osatu hori elkarrekintza grabitazionalaren Einstein-en teoriarekin bat egiteko asmoz burutu diren saiakera guztiak alferrikakoak izan dira.
|
|
2003
|
|
|
Hauen aburuz, behakuntzak beti teoriaren zama daramala esatea behakuntza eta teoria gauza bera direla esatea da. Eta orduan, galdetzen diote Popperri, nola ezezta
|
dezake
teoria batek beste teoria bat. Erantzuna Lakatosen eskutik heldu zen, horrentzat teoriak ez baitziren ez egiaztagarriak ezta ezeztagarriak ere.
|
|
|
Aitzitik, lehen eztabaidatutako arazo guztietan, dena, emaitzaren xehetasunak ezik, aldez aurretik ezagutzen zen. Franklinen paradigma onartzen zuten zientzialariek ezin zuten zalantzan jarri elektrizitate partikula txikien arteko erakarpen lege bat zegoenik, eta zentzuz suposa
|
zezaketen
teoria horrek forma algebraiko sinplea hartuko zuela. Horietako batzuek alderantzizko karratuaren lege bat izango zela ere susmatu zuten.
|
|
2005
|
|
|
Plaka tektonikak Geologian sortu zuen iraultza ulertzeko aipatu Fisikan, XX. men dearen hasieran, erlatibitatearen teoriaren sorrerak (espazioa, denbora, masa eta mugimendua gobernatzen zituzten lege fisikoak unifikatu zituen) edo Biologian, mendearen erdialdean, ADNaren aurkikutzak (organismoek belaunaldiz belaunaldi hazkuntza, garapena eta jarduera gobernatzen dituen informazioa nola garraiatzen den ulertarazi zuen) edo Astronomian big bang teoriak sortu zutenaren parekoa izan daitekeela. Azkeneko 200 urteetan ugari izan dira mendikateen eraketa, bulkanismoa, eta Lurreko beste fenomeno nagusien inguruan sortu diren ereduak, baina prozesu geologiko guztiak batera azal
|
zezakeen
teoriarik plazaratu gabe. Gaur egun, Lurrean gertatzen diren prozesu geologiko guztiek plaka tektonika teoria orokorraren barnean dute azalpena, eta oraindik azalpenik gabe dauden arazoek ez dituzte teoriaren oinarri orokorrak aldaraziko.
|
|
2008
|
|
|
Bertsolaritzan aurrera begira etor litekeen korapilo handienetakoa askatzen lagun
|
dezakeen
teoria bat bada, polisistemena (Even Zohar, 1978). Zakar esanda, Polisistemen Teoriak kultur fenomenoak sistema gisa ulertzen ditu, zeinetan hainbat faktorek (produzitzailea, kontsumitzailea eta hauen artean dauden erakundea, merkatua, errepertorioa eta produktua) elkar eragiten duten adibidez, bertso bat baloratzeko, sistema osoari begiratzen dio, ez metrikari bakarrik.
|
|
|
Europak bere krimenak errekonozitu eta arbuiatu egin ditu. Itxuragabekeriak pentsa eta suntsi
|
ditzaketen
teoriak asmatu ditu. Ez dezagun ahaztu Europa dela eskubideen, askatasunen eta ongizatearen lurraldea.
|
|
2009
|
|
|
Halere, isiltasunaz haratago, pentsaera guztiak zilegi izan luketela nabarmendu zuen filosofoak. Pentsa dezaket monarkia likidatu litzatekeela, jabego pribatua lapurreta dela, eduki
|
nezake
teoria bat emakumeak adimenez urriak direla... Nire pentsamenduak astakeria ankerrenak izan daitezke, baina ez delitu.
|
|
2010
|
|
|
Teoria hori eta inflazioarena konbinatuta, unibertso horiek guztiak sortuko dituen multibertso bat lortzen dugu. Eta unibertso bakoitza sortzeko probabilitatea kalkula
|
dezakegu
teoria horren bitartez. Zoritxarrez, ez dugu guztiz osatu soken teoria, gauza batzuk ez ditugu ulertzen, eta, horren ondorioz, sinplifikazio askotan oinarritu behar dugu.
|
|
2012
|
|
|
Eduki
|
nezake
teoria bat, emakumeak naturaz beraz gizonak baino adimen urriagokoak direla, aiurri belaxkago eta tenperamentu aldaizetsuagoak, eta. Rousseau horrekin berarekin, uste izan nezake emakumeak, obeditu behar lukeen sexua direla?.
|
|
2013
|
|
|
Ontzia gorria bada, zaporea gutxitu egiten da, eta urdina bada, kontsumitzaileak askoz ere kafe leunagoa hartzen du. Arrazoia esplika
|
dezakeen
teoria zientifikorik ez dagoen arren, mota horretako emaitza guztiek balio dute zientzialariak ulertzeko garunak nola bereganatzen eta integratzen duen ikusizko informazioa, ez soilik elikagaiena, baita ontzi edo ontzia ere.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ikuspegi mistikoa ez da Lukreziok kritikatzen duen bakarra. Izan ere, kritikatzen du (100dik aurrera) HA edo, agian egokiago, ikuspegi aristotelikotik gertukotzat har
|
genezakeen
teoria bat, hain zuzen ere, arima harmoniatzat hartzen duen teoria. Zizeronek dioenez, Aristotelesen eskolakoa den Aristoxenok aldarrikatu zuen teoria hori:
|
|
|
Giza denborako une bakoitzari betierearen samina dario, Henri Bergson ek ongi nozitu zuen bezala. Denborako logikatik ezinezkoa da absurdoa ezagutzea, zeren eta absurdoak, logikatik at dagoena den heinean, ez
|
baitezake
teoria logikazkoa, alegiaeduki. (Des) teoria kaotikoa da absurdoak (des) aldarrikatzen duena.
|
|
2015
|
|
|
Konplexutasunaren inguruan ari garenez, Tainterren eredua erkatu dezakegu beste eredu batzuekin. Zuzenean jo
|
dezakegu
teoria guztien ama den 1972ko Hazkundearen Mugak azterketara. [The Limits to Growth Erromako Klubaren enkarguz eta Volkswagen Fundazioak ordainduta egin zuten Donella H. Meadows, Dennis L. Meadows, Jorgen Randers eta William Behrensek.
|
|
|
ere. Irudika
|
ezazu
teoria atomiko molekularra baliatuz gertatzen dena.
|
|
2016
|
|
|
c) Legamia kimikoa erabiltzen da bizkotxoan hartzidura prozesua egiteko, sodio hidrogeno karbonatoa hain zuzen ere. Irudika
|
ezazu
teoria atomiko molekularra baliatuz gertatzen dena.
|
|
2017
|
|
|
Bai, agian, zeinek azaltzen duen modurik garbienean inauteri ezberdinetan antzeman daitezkeen komuneko elementu horiek. Jakinda xehetasun guztiak ehuneko ehunean azaldu
|
ditzakeen
teoriarik ez dagoela, noski.
|
|
2020
|
|
|
Etxamendik azpiratuen aldea hartzen du eta bere idazkeran nabari da bizitakoaren kontatzeko nahikeria. Hain zuzen ere, historikoki emazteak literatura sisteman modu deserosoan kokatu izan baitira, Etxamendiren ibilbide literarioarekin konparatzeko maneran erabil
|
dezakegu
teoria literarioak erakutsia:
|
|
|
(ii) Orduan, sen naturala ez bada, etikak izan
|
dezake
teoriaren bat irizpide ziurren bat zedarritzeko. Badaude bi teoria moral nagusi, ekintza baten aurrean, printzipio moraletan ala ekintzaren ondorioetan jartzen dutenak begirada.
|
|
|
Kontaketa honetatik ondoriozta
|
dezakegu
teoriatik praktikara aldea dagoela, ordutegi moldaketak ez baitu lehentasunetan aldaketarik eragiten; zaintza ez da, oraindik ere, lehentasuna. Norberaren praktikak eraldatu direnean, kontzientziazio ariketa bat egon da atzean, hots, maskulinitateari buruz modu kontzientean hausnartu eta erabakiak hartu dira.
|
|
2021
|
|
|
Ea klaratzen naizen: ispiluaren bestaldekoa gustuko ez izateagatik gaizki sentitzearekin nahikoa ez eta gaizki sentitzen gara gaizki sentitzeagatik (gogora
|
dezagun
teoria: edertasuna hautua da).
|