|
2002
|
|
|
ingurumenean kaltea egin aurretik, berau aurreikusi eta ekiditeko, neurriak hartu beharra. Neurri horien arteanaipagarriak dira Ingurumen Eraginari buruzko Deklarazioak, hots, lurraldean eta ingurumenean eragina izan
|
lezaketen
plan eta proiektuak aldezaurretik aztertu, gauzatuz gero sortuko lituzketen ondorioak identifikatu etaneurtu, alternatibak proposatu eta, azkenean, plan eta proiektuoi onespenaeman edo, hala iritziz gero, aldaketak egin nahiz guztiz debekatu egitenduten deklarazioak.
|
|
|
Lurraldearen antolaketaren izaera integratzaile horrek (ingurumenarenaldagaia bere barruan sustraituta duelarik) hainbat ekimenen ondorio latzakaurreikustea ahalbidetzen du, eta kalte larriak aldez aurretik saihesteko aukeraematen du. Ildo hori sakonago jorratzen du 1998ko Ingurumenari buruzko legeak: horrela, besteak beste, lurraldean eragina izan
|
dezaketen
plan eta proiektu guztiek (LAA, LAZP, LAAP, hirigintza planak...) Ingurumen Eraginari buruzko Deklarazio bat gainditu behar dutela ezartzen da, plangintzaren aurreneko urratsetaningurumenaren aldagaia eta sor litezkeen alternatibak aintzat hartuak izan daitezen.
|
|
2003
|
|
|
Frantzian ere, tamalez, halako asko daude. Nire ustez, planak lantzea merezi du, eta azkenean herritarrek hitza hartu
|
dezaten
plana onartzeko edo deuseztatzeko.
|
|
|
Atlantikoko ipar mendebaldeko uretan dabiltzan Europar Batasuneko itsasontziak, batez ere, Espainiatik, Portugaletik, Alemaniatik eta Danimarkatik datoz, Erkidegoko Gobernuak jakinarazpen batean gogorarazi zuenez. Franz Fischler Nekazaritza eta Arrantzako komisarioak nabarmendu zuen OPANOk espezie jakin bateko bankuak kontserbatzeko “neurri erabakigarriak” har
|
ditzakeela
plan hori abian jartzean. “Orain, ziurtatu behar dugu inguru horretan lan egiten duten ontzi guztiek plana erabat aplikatuko dutela”, erantsi zuen.
|
|
2004
|
|
|
Planak hitzez hitz errepikatzen du maiatzean Kultura Sailak aurkeztutako zirriborroa, eta Kontseiluak hedabideen bitartez helarazitako irakurketak, iritziak, ez du inolako eraginik izan egitasmo ofizialean, aldakuntzarik izan ez den heinean. Espero
|
dezagun
planaren inplementazioan zorte hobea izango dutela egindako proposamen eta eskariek.
|
|
|
Gogora
|
dezagun
Plan hau eta aurrekoa ia berdinak direla eta aurrekoak gabezia nabarmenak zituela diseinuan eta huts handiak inplementazioan, eta ez dituela hizkuntzno rmalizaziorako gutxienekoak diren emaitzak lortu.
|
|
|
Baina ikus
|
ditzagun
plan honen hutsune nagusiak:
|
|
2005
|
|
|
–Ikusten duzuenez, une oso garrantzitsuan gaude. Neurri batean honek erabaki
|
lezake
planaren norabidea. Egia esan, iritsi nahi genuen puntuan gaude.
|
|
2006
|
|
|
Gogo hori modu onez eta duen balioa kontutan hartuz idazten dut, hain zuzen, artikulu hau doan bezala. Bainan gogo hori nagia da (hogei urte behar izan dute plana aurkezteko), interesatua eta zuritzaile da (aldez aurreko inkesta soziolinguistikoa ez egitea, sinestezina badirudi ere, modu bat da, agian inkontzientea, bainan botere hierarkia eta pribilejio gaiztoak kolokan ez jartzeko eta ez ukitzeko aproposa) eta murriztailea da (borondate onez ondorio zitalak erakar
|
dezakeen
plana da).
|
|
|
–Baina ez
|
dezagun
plana egin, DISEINA dezagun, ozta ozta aditu den ahots batek.
|
|
|
–Baina ez
|
dezagun
plana egin, DISEINA dezagun.
|
|
2008
|
|
|
Hazkunde izugarri horrekin ez dator bat ikuslearen prestakuntza. Egiten dira ekipamendu handiak, planak batzuetan oso interesgarriak, baina ez da jorratzen norentzako diren plan horiek eta herritarrek nola gozatu
|
dezaketen
plan horietaz. Zerbait egiten da puntualki museo horietan didaktikoki, baina ez da benetan prestatzen gizartea gozatzeko.
|
|
|
Hala ere, kontratatzeko orduan aldaera batzuk aurreikusten dira, hala nola Previgalia aseguru etxeak diseinatutako plana, Caja Madrid-ek eta La Caixa k merkaturatua. Plan hori sustatzen duten minusbaliatuen elkarteren bateko kide diren familiek edo Minusbaliatu Psikikoen aldeko Mutualitateko kide direnek soilik inberti
|
dezakete
plan horretan. Estaldura egokituak Nafarroako Kutxak erabiltzaile horientzako pentsio plana du.
|
|
2009
|
|
|
Udalean eta herrian euskaraz (2008). 20 urteko ibilbidea egin du euskararen garapenean, eta esan
|
dezakegu
plan integrala eta koherentea lortu duela, hau da, udal barrura zein kanpora begira egin duela lana eta planak era berean eragin diola erakunde barruko zein herriko hizkuntza normalkuntzari. Kasu honetan ere hainbat alderdi azpimarratu ahal dira:
|
|
|
bost urte Bigarren eskuko autoak VIVE planaren berrikuspenean sartu ziren bigarren eskuko autoak, bigarren eskuko automobilen merkatuak duen garrantziaren eta automobilgintzaren sektoreak egindako eskaeraren ondorioz. Hala ere, zenbait murrizketa daude, hala nola, bost urte baino gutxiagoko antzinatasuna duten ibilgailuek soilik har
|
dezaketela
plana. Horrela, planak aukera ematen du bigarren eskuko ibilgailu bat berria balitz bezala erosteko, lehentasuneko baldintzetan, bigarren eskuko turismo bat erosten dutenei, gehienez ere bost urteko antzinatasunarekin, besteren finantziazioa ematen zaielako.
|
|
|
Sua “klima aldaketa globalaren lehen mailako katalizatzailea da”, dio Swetnamek. Horren arabera, ikerketak zientzialariak ohartarazi nahi ditu, suteen eragina hobeto ikertu eta ebaluatu
|
dezaten
planetan. Sugarrak karbono dioxidoa askatzen duen zirkulu biziotsua nabarmentzen du Swetnamek, eta horrek, aldi berean, tenperatura igoarazten du, eta horrek sute berriak eragiten ditu.
|
|
|
Izan ere, Iruñerriko herrien egoerak eta Pirinioetakoenak ez dute ezer ikustekorik. Beraz, esan
|
genezake
planak ez duela aurreikusita geneukana bete.
|
|
2010
|
|
|
EAJren oniritzia jaso
|
lezake
planak?
|
|
|
Ekologistak Martxan taldeak zortzi bandera beltz eman ditu EAEko kostaldeko ingurumenean eragin kaltegarria izango duten beste hainbeste egitasmori. Era berean, 15 puntu beltz ere zenbatu ditu etorkizunean kalte berriak sortu
|
ditzaketen
planen artean.
|
|
|
AEBek munduko azpiegitura onenak izan
|
ditzan
plan berri bat iragartzen ari naiz, munduko azpiegiturarik onena genituen eta berriz edukiko ditugu, adierazi du Obamak Milwakeen (Wisconsin) emandako hitzaldian, Lanaren Eguna dela-eta.
|
|
|
Bilbaok esan du Eusko Jaurlaritzak bihar, Urdaibai Patronatuaren baitan, Amorebieta Gernika errepidea ez onartzearen beldur dela. Ez du alarmista izan nahi, baina ingurugiroa kaltetu
|
dezaketelako
plan batzuk ezeztatzea eta beste batzuk aurrera jarraitzea egokia ez dela adierazi du.
|
|
|
komunikazio, biokimika, elektronika, fisika molekular, mundu aeroespazial eta abarretan. Jakina da gaur egun, fusio nuklearrean, konputazio optikoan, satelite bitarteko komunikazioan, bioenergian, superkonduktibitatean eta abarretan dauden aurrerapen azkarrek erradikalki eralda
|
dezaketela
planetako paisaiageopolitikoa.
|
|
|
Beste aukera bat lore bat paper birziklatuko edo erabilitako orri batekin “fabrikatzea” da. Bitxiak dira San Valentin egunean gehien eskatzen diren opariak, baina metalen eta harrien erauzketak ondorio negatiboak izan
|
ditzake
planetan. Eragin hori murrizteko, metal birziklatuekin eta harri artifizialekin egindako ereduak aukera daitezke, edo ekobitxigintzaren aldeko apustua egin duten diseinatzaileen lanak eros daitezke.
|
|
2011
|
|
|
Araudi berriari esker, langabezia saria jasotzeko eskubiderik ez duten langabeek ere eskura
|
ditzakete
planean dituzten aurrezkiak, lanetik bota eta INEMen erregistroetan izena eman orduko.
|
|
|
– Adierazi nolakoa izan behar duen langileen ordezkaritza arriskuen prebentzioari dagokionez, eta nork zaindu
|
dezakeen
planaren ezarpena.
|
|
2014
|
|
|
Badirudi eskualdearen araberakoa egokiagoa dela toki beharrei hobeto erantzungo dielako. Sektorekoak berriz erakarmen indarra bultza
|
dezake
plan mota hau izan ez arren, euren sektorean bultzada hori gauzatzeko adinako enpresa kopurua baldin badago. Biak uztartzerik balego, ezin hobe, baina eskualde gutxitan gerta daiteke horrelakorik.
|
|
|
Mila esker. Egin
|
dezagun
plan bat.
|
|
2016
|
|
|
Ameriketako lehengusina txikiaren balizko txin txin hotsak erakarrita atea zabal diezaioke baten batek, baina iruzurra litzateke hori, itxurakeriazko eguberriak, Alsinak nahiko lituzkeenen aldean. Hortaz, gabon giroak bere barneko tristura handitzeko baizik balioko ez lukeenez, alda
|
ditzagun
planak, egin dezagun kontu, ez 1980ko amaiera baizik 1981eko hasiera dela, urtarrila hain zuzen ere. Horixe.
|
|
|
Baina benetan deigarria egin zitzaidana hauxe zen: lurraren orbitaren araberakoak direla garai hotzak edo beroak, eta orbitaren aldaketak muda
|
dezakeela
planetako klima; 22’1 gradutik 24’5erako oszilazio txiki bat aski da kalte handiak eragiteko.
|
|
2017
|
|
|
«Izan zaitez adeitsua, profesionala, baina izan
|
ezazu
plan bat ezagutzen dituzun guztiak hiltzeko». Hori izan zen 2003an Irakeko marineek jaso zuten aholkuetako bat James Mattisengandik (Washington, 1950).
|
|
2018
|
|
|
Sanchezen gobernuak hainbatetan ziurtatu du Kataluniako auzia politikaren bitartez konpondu behar dela, ez judizializazioaren bidez, baina atzo jakinarazitako pausoak ez dio logika horri jarraitzen, eta Sanchezen gobernuak estreinakoz aurkeztuko du helegite bat.Antikapitalisten testuak 2015eko azaroaren 9an Kataluniako Parlamentuan aurrera ateratako proposamenaren «helburu politikoak» ditu oinarrian. Mozioak eskatzen dio gobernuari 90 egunen buruan aurkez
|
dezala
plan bat, aurreko legegintzaldian onartu eta Konstituzionalak bertan behera utzitako hamalau legeak berreskuratzeko, eta sei hilabeteko epean aurkez ditzala horretarako lege proiektuak.Kataluniako Gobernuaren iritziz, Madrilen erabakia «ez da albiste ona», kontuan harturik Kataluniako Parlamentuak «subiranotasun osoa» duela eta bi egun geratzen direla bi agintarien arteko bilerarako.Autodeter... Torra, ordea, prozesu subiranista burutzeko proposamenekin joango da Madrilera.
|
|
|
Abenduaren 31n pentsio plana berreskuratu nahi duten aurreztaile batzuek ere adierazitako data da. 2018ko urtarrilaren 1a baino lehen erretiroa hartu zuten azken urtea %40ko murrizketa aplika
|
dezakete
plana kapital moduan berreskuratzeagatik (onuradunak planaren zenbateko osoa kobratzen du kobrantza bakarrean). Zergatik?
|
|
|
Kontatu
|
iezadazu
plana.
|
|
2019
|
|
|
Egun horietan ere, Eusko Legebiltzarrean, ez zioten utzi EH Bildu taldeari lege proposamen bat tramitatzen, euskaraz idatzita egoteagatik. Batera, duela bi urte eskas onartutako Udal Legeak agindu arren udalerrien hizkuntza egoeran eragin
|
dezaketen
planen eta egitasmoen eragin linguistikoa aztertzea, Jaurlaritzako Lurralde Antolamenduko Sailak muzin egin zion. Tira, jarrai nezake, baina sakonago aztertu nahi duenak irakur dezake BAT soziolinguistika aldizkariaren 109 alean berriki argitaratu dudan artikulua:
|
|
2020
|
|
|
cop25aren arabera (Madrilen abenduan egindako klimaren gailurra), ingurumen egoera larrialdikoa da, klima aldaketaren ondorioak arintzeko neurriak ezin dira atzeratu eta keinu txiki bakoitzak bere garrantzia du; beraz, guztiok lagun
|
dezakegu
planetan dituen ondorio kaltegarriak geldiarazten. Jardun ahal izateko, besteak beste, etxeko garbiketa egin behar da, uste baino gehiago kalte egiten baitio ingurumenari.
|
|
|
Pentsa... ikastetxeen autonomia berari heldu dio! Ziur aski Euskal Herrian kokatutako ikastetxe aurrerakoi orok egin
|
dezakeen
plan estrategikoa ez da askotxo aldenduko infografia dotoreetan azaldutako asmo horietatik. Aldeko iritzi horrek zer pentsatua ematen dit, ordea.
|
|
|
–Biharko eguraldi txarra emana diten noski, ez dinat hire beharrik izanen. Hoa lasai; egin
|
ezan
planen bat.
|
|
|
Jakina, birpentsatu
|
dezagun
plan osoa.
|
|
2022
|
|
|
Turismo planak lantzeko orduan ere egin dira ebaluazioak, eta proiektu jakin batzuetan ere bai; esaterako, merkataritza gune handiak edo industrialdeak eraiki nahi direnean. Horiez gain, arnasgune delakoetan euskararen erabileran eragina izan
|
dezaketen
plan eta proiektu guztiak ebaluatu beharra ezartzen du dekretu berriak.
|
|
2023
|
|
|
Orduan, esaten dugu: «Murgiltze eredua da eraginkorrena; bada, egin
|
dezagun
plan bat denak murgiltze eredurantz joateko». Lehen segregazioaz aritu gara; bada, iruditzen zaigu euskara ezinbesteko osagaia dela gizarte kohesiorako, berdintasunerako eta justizia sozialerako, eta ereduek justu kontrakoa egiten dute:
|
|
|
Hori guztia zehaztu nahi izan dugu gure zuzenketen bitartez. Proposatu dugu Debabarreneko Garapen Agentziak (Debegesa) har
|
dezala
plan horren diseinatzeko eta garatzeko ardura, 10 hilabeteko epean aurkez dezala eta, funtsezkoa dena, 25 eta 30 miloi euro arteko inbertsio lerroak zehaztu ditzala. Urte eta erdi eman dugu eskualdeko dozenaka eragile entzuten, eta haiek emandako informazio hori guztia aintzat hartu behar du ponentziak ezinbestean, eta zehaztasun gehiago jaso behar ditu lerro nagusietan zein plan estrategikoa egiteko epe eta diru ekarpenetan”.
|
|
|
Baina barrea. Pelikula tragikoak ikustera joatea zen berarekin egin
|
nezakeen
planik seguruena. Horixe proposatu nion Iñakiri, pelikula bat, trago pare bat hartu, eta etxera.
|
|
|
Berrikusi
|
dezagun
plana berriz.
|