|
2001
|
|
|
Horixe da bakearen kultura, indarra espirituan dagoela sinestea; hau da, aski dugu Ciceronek hainbeste aldiz errepikatu zuen eta mendeetan zehar gizakiok hain itsu jarraitu dugun esaera kaltegarri honekin: Bakea nahi baduzu, presta
|
ezazu
gerra.
|
|
2003
|
|
|
Historiaren erreferentzia luzeagoak aurki
|
ditzakegu
gerra hartako beste bertso-paper batean. Hola Muñagorriren kanten hirugarren saila (1838koa) era honetara hasten zen:
|
|
|
Gerrako hildako ergelenaren kontuarekin aztoraturik zegoen. Esan
|
niezaiokeen
gerraren legea gorrotoa dela, eta faxistek begia begi truk egiten zutela. Baina ez nion begia aipatuko hari.
|
|
2004
|
|
|
Espainiak beste herrien aurrean no beligerante gisa definitu zuen bere burua. Ardatzaren garaipena gertatuz gero Francok, Alemaniaren mesedea eskuratzeko, argudia
|
zezakeen
gerran Dibisio Urdina (hasiera batean falangistez osatua eta gero errepublikar presoz) Sobietar komunisten kontra borrokatzera bidali zuela, nahiz eta zuzenean borrokatu ez. Baina Alemaniak gerra galtzeko arriskuaren aurrean, Francok, aliatuen garaipena ikusita, hauen inbasio bat jasan zezakeelakoan, muga fortifikatzeari ere ekin zion.Gerra Zibila hasi zenetik, Baztanen unitate militar ezberdinak egon ziren kanpatuak.
|
|
|
—Zuk jakingo duzu zer egin —atera nintzaion, ordu arteko errespetuak galduz— Baina orain, segi
|
dezagun
gerra kontuarekin eta errota horretan gertatzen ari denarekin.
|
|
2005
|
|
|
Aipatzekoa da, Euzko Ikastola Batza federazioaren bidez, Euskal Eskolahauen artean nolabaiteko batasun bat lortzera iritsi zela. Barne eraketa horrek, Fernandez-ek (1994: 29) adierazten digunez, hezkuntza sistema oso bat antolatzekooinarri teoriko eta praktikoak jarri zituen, eta, nola edo hala, antzekotasun nabariaksuma
|
ditzakegu
gerra ondoko ikastolen mugimenduaren egituraketa ereduarekin.
|
|
2007
|
|
|
Ur geruza freatikoa geroz eta beheitiago jaistea, eskualde zabalen legartze edo estepatze lehiatiak, beldurgarriak dira. Eta are beldurgarriagoa gizadiaren amaiera ekar
|
lezaketen
gerren zemaia. Horra arimabako izpirituaren ekarpena.
|
|
2009
|
|
|
Zer inporta zitzaion, baina, berari. Domingori? jakan botoi bat falta izatea, baldin eta botoi batek ezin irabaz
|
bazezakeen
gerra bat, eta zer, gorbataren korapiloa han edo hemen eramatea. Are gehiago, mutilak ez baitzuen ulertzen zergatik eraman behar zuen gorbata:
|
|
|
EAJk frankismo garaian Baionako Beyris auzoan zuen egoitzanbiltzen zen informazioak osatzen du funts hau, eta EAJ eta Euskadiko Gobernuaren dokumentazioarekin osaturik dago. Gobernuaren dokumentazioabiltzen duenez, hemen aurki dezakegun informazioak oso esparru desberdinei egiten die erreferentzia, halere Gerra eta Armadari eskainitakoatalean informazio interesgarria aurki
|
dezakegu
Gerra Zibilaren inguruanbaita gerrako preso eta politikariei eskainitako atalean ere, nahiz eta azkenhorretan II. Mundu Gerra osteko presoen gaineko informazioa ere aurkitu1.
|
|
|
Artxibo honetan aurki
|
dezakegun
Gerra Zibilaren inguruko informazioa«Fondos Contemporaneos» (Gaite, 1994: 455) atalean bildurik dago.
|
|
|
Ez dira lan bakarrak eta beste mordo bat aipa
|
genezake
gerran egindakoajustifikatzeko eta, batez ere, azalpen emate horretan jeltzaleak, katolikoak izaki, Elizak era batera edo bestera kondenatzen zituen komunismo eta anarkismoarekinbateratu beharraren arrazoiak erakusten dituztenak. Adibidez, Manuel Irujok errepublikako gobernuan bere ardurapean izan zituen ministerioetan egindako lanaerakusten duten liburuak eta beste asko.
|
|
|
Euskal Herri mailan, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gizarte GaietakoSailak bultzatuta frankismoaren biktimentzako webgune bat sortu da24, eta bertan, edo paperean, errepresaliatu eta senideek eska
|
dezakete
gerra kontseiluetakoepaien edo espetxe fitxen berri. Datu base baten bidez 1936 eta 1945 artean gertatutako 55.546 pertsonen epaiei buruzko informazioa lor daiteke.
|
|
|
" Zenbatetan esan behar ote dizut gorbataren korapiloa intxaurraren parean jarri behar dela, eta ez belarriaren parean?" esaten zion amak noiznahi. Zer inporta zitzaion, baina, berari –Domingori– jakan botoi bat falta izatea, baldin eta botoi batek ezin irabaz
|
bazezakeen
gerra bat, eta zer, gorbataren korapiloa han edo hemen eramatea. Are gehiago, mutilak ez baitzuen ulertzen zergatik eraman behar zuen gorbata:
|
|
2010
|
|
|
Bere kokalekuak, bere izeneko itsasadarra menperatuz, balio aparta ematen zion probintziaren iparraldetik aurrera egin ahal izateko. Soberan zituen osagaiak erresistentzia lerro bat antolatzeko, zeinak Armada Nazionala Bilboko burdinazko gerriko ospetsu eta irrigarrira heltzea atzera egin edo eragotzi ahal baitzuen; bakarrik euskal agintariek pentsa
|
zezaketen
gerra arrazoi sentimentalengatik geldituko zela.
|
|
|
Gurean, Hego Euskal Herrian, esan
|
dezakegu
Gerra Zibilaren barruan bestebat izan zela edo, bestela esanda, oro har 36ko gerra bereizten duten arrazoiakguztiek, edo gehienek, isla izan zutela lau probintzietan. Araba eta Nafarroahasiera hasieratik jagi zirenekin zeuden, Bizkaia eta Gipuzkoa, berriz, kontrara.Barruko lurralde biak, nekazaritzari eta mundu tradizionalari lotuagoak, eskuinarekin lerrokatu ziren, kostako probintziak, berriz, Errepublikaren aldeko bideanzirelarik.
|
|
|
aztertu nahi dute, hau da, emakumeen historia ere jaso nahi dute" historian ezkutatuta egon direlako". Horregatik, soraluzetar guztiei laguntza eskatu zien etxean izan ditzaketen argazki zaharrak, dokumentuak edo jakin
|
ditzaketen
gerra garaiko kontuak lan-taldearekin konpartitzeko. Esate baterako, esan zutenez batu dituzten argazki zaharretako pertsona asko identifikatzeke dituzte eta horretan ere lagundu dezake jendeak.
|
|
2011
|
|
|
Aurreko artikuluan aipaturiko pertsonek ere testamentu itxia egin
|
dezakete
gerrako komisarioaren aurrean; kasu horretan, gerrako komisarioak notarioaren eginkizunak gauzatuko ditu
|
|
|
Dirkschneider jaunak erran zigun, em... Beck jaunak argibide garrantzitsuak izan
|
zitzakeela
gerra garaian Frantziako mugan gertaturiko gorabehera bati buruz.
|
|
2012
|
|
|
Auzitegi militarrek soilik epai
|
dezakete
gerrako preso bat, ez bada atxiloketa egin duen potentziaren legerian beren beregi baimentzen dela auzitegi zibilek potentzia horren indar armatuetako kide bat epai dezaketela presoaren aurkako salaketa eragin duen antzeko arau hauste batengatik.
|
|
|
Ikerketa bat egitera joana zen hara, skate boarding eskola bat eratzeko asmoa zeukan lagun batekin. Hango kirol nazionala talibanek debekaturiko kometak aireratzea omen da, eta gizonezkoen zaletasun nazionala, galeperren borrokak; bada, eskola bat sortu nahi zuten halako herrialdean, zertarako eta skatean irakasteko neska mutikoei, irtenbideren bat aurki
|
zezaten
gerraren erdian etorkizunerako. Xabierrek berak ere barre egiten zuen azaltzerakoan, gauza serioa zela azpimarratuz.
|
|
2013
|
|
|
Gertaera haiek gogor astindu zuten garai hartako euskaldunen belaunaldi osoa, eta beraien bizitzak markaturik geratu ziren betiko. Zazpi hamarkada igaro ondoren, esan
|
dezakegu
gerraren hunkipenek eta errepresioak eragin zituzten izuak aurrerantzeko belaunaldietara ere hedatu zirela. Beharbada, pentsa dezakegu industrializazio prozesuaz eta emigrazioaz gain, gerra izan dela euskaldunen ohiko bizitza gehien aldarazi duen eragilea.
|
|
|
Inperialismoaren aholkua: serio hartua izan nahi baduzu, antola
|
ezazu
gerra bat, baina Europatik urrun. Iazko udan, Josu Uribetxeberria gose greban zegoela, ezker abertzaleak eman zion sostengua azpimarratu zuen José Yoldik, hauen «errebindikazio grina asegaitza» salatuz.
|
|
|
Gerra orotan, gainera, etsaia menderatzea duk helburua, eta helburua lortzeko, bitarteko guztiak dituk zilegi. Horregatik, mendian egin
|
dezakegun
gerra, zikina izan ohi duk goitik beheiti, baina nola helburua den guztiaren neurria, hara nola zikin jokatzea bihurtzen den garbi izateko era bakarra?! Izan ere, irabazten diren gerra guztiak dituk garbiak.
|
|
|
(ibid., 2 ahap.). Erraz ikusten ahal da zeinen ongi bat egin
|
zezaketen
gerra bat eta bestea segidan galtzetik sortutako etsipenak eta Erromantizismoak proposatzen zuen herriaren arima berezko, zahar eta puruaren berpizteak. Era berean, herriaren hizkuntza eta bere historia goraipatzen dira eta, Euskal Herrian, aipaturiko galera sentipenak berehala sortzen du iragan lorios baten irudia, zuzenean bat egiten duena alemaniar idealismoak dakartzan ideiekin.
|
|
|
Taldeka elkartuta, ahalegin gaitezen erronkari aurre egiten: bihur
|
dezagun
Gerrako haurraren errepika poema Munduko gazteon zorionaren errepika.
|
|
|
Gerra orotan, gainera, etsaia menderatzea duk helburua, eta helburua lortzeko, bitarteko guztiak dituk zilegi. Horregatik, mendian egin
|
dezakegun
gerra, zikina izan ohi duk goitik beheiti, baina nola helburua den guztiaren neurria, hara nola zikin jokatzea bihurtzen den garbi izateko era bakarra...! Izan ere, irabazten diren gerra guztiak dituk garbiak.
|
|
2014
|
|
|
Gaur egun Errigoitin bertan bizi diren haien ondorengoak, bai, ezagutzen ditut. Zinez esan
|
dezaket
gerra garaian ez zirela ‘nazionalen’ aldeko eta gaur egun ere ez direla pentsaera horretakoak. Horren lekuko, haien familiako batek, 2007ko beatifikazioak zirela eta, prentsara bidalitako gutuna.
|
|
|
Gizateriaren patua zehaztu
|
dezakeen
gerra.
|
|
2015
|
|
|
Gogora
|
dezagun
gerra hasi bezain laster Erresuma Batua utzi zuela konpositoreak, Peter Pearsekin batera, bere ospeak jasoko zuen kolpe latza onartuz. Berak eta deserri amerikarreko bere lagunek denetariko irainak jasan behar izan zituzten gerrako lehenengo urte horietan.
|
|
|
3 Baita erregutzen diot berorren agurgarritasunari, haren aurkako kexarik izan edo ez, kontu handiz hitz egin dezala, honetan deskuidatuko delako beldur bainaiz, are gehiago jakin ere badakit, hain argi hitz egiten duenez gero, Jainkoak nahi beza ez iristea beraren belarrietara. Begira
|
beza
gerra egiten digutela deabru guztiek, eta Jainkoagandik itxaron dezakegu soilik babesa; obedituz eta sufrituz izan behar du, eta orduan Berak laguntzen du.
|
|
2017
|
|
|
Segida kronologikoa eten egiten da zenbait unetan, hutsuneak eta korapiloak ditu, oso gutxitan argitu edo askatzen ditugunak. Alferrik da izan zitekeen beste etorkizun horren peskizan geure burua zigortzea, baina zilegi zaigu zer gerta zatekeen galdetzea, irudikatze hutsak agerian uzten dituelako soka horren korapiloen ondorioak.Pentsa
|
dezagun
gerra horrek sormenaren zuhaitz eder bat kimatu zuela, eta imajina dezagun zer zatekeen zuhaitz sendo hori gerra hura eta gerrak berak askatu zituen krudelkeriak horiek guztiak gertatu izan ez balira.Nola zatekeen geure letren errealitatea, adibidez, ustez Hernaniko kanposantuan fusilatu zuten Aitzolek idazten eta idazleen belaunaldi berriaren lana hauspotzen jarraitzeko modua izan balu. Nolakoa ... Emen gara zioen lehen editorialak, baina izateari utzi behar izan zion euskarak egunerokoaren leihoan.
|
|
|
Kalibre handiko munizioa, AK fusil bat seguruenik. Olivier Idiartek ehiza eskopeta batekin egin zien aurre, baina ezer gutxi egin
|
zezakeen
gerra arma baten aurka.
|
|
2018
|
|
|
Eta hala, frankismoaren kultura propagandako arduradunek aurreko hamarkadaren bukaeran sortu ziren arte mugimendu aurrerazaleenak nazioartean erabiltzeko aukerari heldu zioten. Artea propagandarako erabiltzea ez zen berria Francoren diktaduran, baina erregimenaren gustukoa ez zen arteaz baliatzea bai, ordea; hori berrikuntzatzat har
|
dezakegu
Gerra Zibilean irabazle gertatutakoen erregimenean. Gainera, egoera horrek 50eko hamarkadan gertatu zen beste aldaketa garrantzitsu batekin bat egin zuen:
|
|
2019
|
|
|
Han bukatu zuen Ouroanak arropa garbitzen, agindutako eguna iritsiagatik ez baitzen beharra bukatu, Mogueimek bere bizitza kontatzen zion bitartean, gurasoez ezer ez, ez zituelako ezagutzen, emakumeak, aitzitik, bahitu eta geroko bizitzaz ez zion ezer esan, eta gainerakoaz, nekazari jende guztiarena bezalakoa zen, ordurako horrelakoa zen, eta ez kasualitatez. ...e da Graçako kanpamentura joan zen, arropa eramatera, kanpamentu hartan pasatu baititu egun hauek, beste batean itzultzeko esan zioten, orduan ordainduko ziotela, jenerotan, jakina, baina emakumeari ez zitzaion axola izan, ez zitzaizkion axola behar zerbitzatzen dituen aitoren semeen atzerapenak, ordutik aurrera beste bizitza batera zihoalako, gizon hau aldamenean duela, aurkitu nahi nauenak bila
|
nazala
gerra piztuen eta gorien dagoen tokian, Porta de Ferro aurrean, baina gaurko gauean ez, elkarrekin egongo garen lehena izango delako, emakumea eta gizona, kanpamentutik ahalik eta urrutien, gure elkarrekikoa lekukorik gabe izan dadin, zeru izartsuaren azpian, olatuen zurrumurrua entzunez, eta ilargia jaiotzen denean gure begiak oraindik irekirik egongo dira, Mogueimek esango du, Ez dago beste par...
|
|
|
Raimundo Silva sinetsita dago horrela izango dela, eta hain dago sinetsita non, telefonistak doktorea ez dagoela esaten dionean. Gaixo dago, Silva jauna, ez al zara gogoratzen atzo bertan esan nizula?, erantzuten baitio, Seguru al zaude gaur ere ez dela joan, begira ezazu, eta telefonistak, arduratsu, Ederki dakit nor etorri den eta nor ez den etorri, Agian sartu da eta zu ez zara konturatu, Ni guztiaz konturatzen naiz, Silva jauna, guztiaz, eta Raimundo Silva ikaratu egin zen hitz sibilino hauek entzun zituenean, mehatxagarriak iruditu zitzaizkion, honako hau esango bailuen, esaterako, Ez pentsa ziria sakatuko didazunik, edo eta, Zer uste duzu ba, ni ez naiz atzo goizean jaioa, ez zuen jakin nahi izan esaldiaren iradokizunaren norainokoa, telefonista baretzeko esaldi lasaigarria bota, tirriki tarraka, eta eskegi egin zuen. On Afonso Henriquesek Monte da Graçan bilduriko soldaduak hitzez adoretzen ditu, aberriaz mintzatzen zaie, jaioterriaz, zain daukagun etorkizunaz, ordurako gauzak halaxe zeuden jada, ez zen arbasoez mintzatu orduan ez zegoelako arbasorik, ia ia, eta hauxe esan zuen, Kontuan har
|
ezazue
gerra hau irabazten ez badugu Portugal finituko dela hasi aitzin, eta etorkizun dauden hainbat errege direla portugaldarrak izan, eta berdin hainbat lehendakari, hainbat militar, santu eta poeta, ministro eta aitzurlari, gotzain eta marinel, eta artista, eta langile, eta bulegari, eta fraide, eta zuzendari, gizonezkoak izan edo emakumezkoak izan, ez pentsa emakumeez ahazten naizenik, baina gure h... Soldadu osteak erregea oihuka eta bibaka agurtu zuen, eta ondoren, alferiz eta kapitainen agindura, nor bere posizioa betetzera abiatu zen, buruek argibide larderiatsuak zeramatzatelarik, hurrengo egunean, eguerdian, mairuak otoitz egiten ari zirenean, bost fronteetan batera erasoa jotzekoak, eta Jainkoak babes gaitzala, bere zerbitzura goaz eta.
|
|
2020
|
|
|
Hildakoek ere eragin dizkiote elkarri, eta lehenaz gain, gehiago gaiztotu da giroa. Baretze aldera aritu ziren atzoko bileran, eta elkarrizketa horietatik sortzen denak edo sortzen ez denak egundoko eragina izan
|
dezake
gerraren epe motzeko etorkizunean. Ez horrek bakarrik, beste aldagai asko badelako.
|
|
|
Eta horretarako ezinbestekoa zaio guda baten erdian gaudela, eta hortaz elkar babestu behar dugula, gu konbentzitzea. Munduaren kontra bakarrik eta isolaturik geundeke (Estatuak, militarrek eta instituzioek soilik salba
|
gintzakete
gerra honetan); etsaia, sistema kapitalista, burgesia edota miseriara kondenatzen gaituzten politikariak izatetik urrun, edonon egon litekeelarik: zakarra botatzera sarriegi irteten den auzokidearengan, biziraun ahal izateko ordu bitxietan kalean dabilen gaztearengan edota beste batzuen etxeak garbitzera joateko goizetan seme alabak bakarrik uzten dituen emakumearengan.
|
|
2021
|
|
|
" Izan ere, bizirik zegoen inork ez zekien gerra zer zen; inork ezin zuen irudikatu, asmakizun berri haiekin guztiekin, nolako izugarrikeria ekar
|
zezakeen
gerrak. Uste dut jende gehienak buruan uniforme distiratsuak, kargatzeko oihuak, garaipenak, banderak eta bandak zeuzkala oraindik, noiz eta munduaren erdiak janaria milaka miliatara zeuden lurraldeetatik ekartzen zuen garai batean.
|
|
|
Erantzuna: Joxemari gezurti manipulatzaile bat zara; dudarik gabe zuri ez zaizu inporta Pasaiako erailketa eta gerra zikina argitze, garbi dago ba dirudi ez zaitudala keskatzen ez eta keskatu ere, agian pentsa
|
dezakegu
gerra zikina zure mesedetan dabilala? @
|
|
2022
|
|
|
Moskun bertan, Pavel elkarrizketatu dugu ARGIArako. Izena faltsua da, hark hala eskatuta, baita elkarrizketatzailearena ere, Errusian hainbat urtetako kartzela zigorra jaso
|
baitezake
gerraren aurka publikoki hitz egiten duenak. Gizon gaztea da Pavel deituko duguna, 25 urte ditu.
|
|
|
Eraso hau giza mailan izaten ari den ondorio latzetatik haratago, eta geoestrategia eta kanpo politika alde batera utzita, etxean bertan harrapatzen gaituen zerbaitetan zentratuko naiz: zer gertatu ote da Europak eta Euskadik tresnarik izan ez
|
dezaten
gerrak hiritarrengan izango duen eragina saihesteko, hala nola energiaren prezioen igoeraren edo produktuen eskasiaren eragina. Nolatan egin behar dio aurre Euskadik egoera honi %90eko mendekotasun energetikoarekin?
|
|
|
Si vis pacem, para bellum dio latinezko erran zaharrak: bakea nahi baduzu, presta
|
ezazu
gerra. Eta hori da Ukrainako gerraren testuinguruan Europako erakunde gehienek hartu duten jarrera:
|
|
|
Bestalde, gizartea ere deitu beharra dago presioa egin dezan eta, horrela, modua jar
|
dezan
gerra bukarazteko eta armadatik hasita justiziaraino geruza guztietan barrenduta dauden egitura mafioso guztiak deuseztatzeko.
|
|
|
EBren diplomaziaburua, gainera, Txinako Atzerri ministro Wang Yirekin bildu da, eta eskatu dio Errusiarekiko duen «eragina» baliatu
|
dezala
gerra amaiarazteko. Txina eta Errusia aliatu geopolitikoak dira, baina Pekinek esan izan du Ukrainaren lurralde batasuna defendatzen duela, eta herenegun nabarmendu zuen «irtenbide bakezale bat» lehenesten duela.
|
|
|
EBren diplomaziaburua, gainera, Txinako Atzerri ministro Wang Yirekin bildu da, eta eskatu dio Errusiarekiko duen «eragina» baliatu
|
dezala
gerra amaiarazteko.
|
|
|
Taiwanen eta Txinaren arteko gatazka armatu batek AEBak eta Asiako zenbait potentzia erakar
|
litzake
gerra horretara, eta eragin handia izango luke munduko ekonomian, Taiwan erdieroale ekoizle handienetako bat baita —sakelako telefonoetan eta gudu hegazkinetan erabiltzen dituzte, esaterako—.
|
|
|
Zuen gerra da. Zuek bilatu duzue; egin
|
ezazu
gerra, hortaz, heroi malapartatuok!
|
|
|
Péricand jauna egon zen ohean jarri zuen René; kontraleihoak itxi, aurriak ikus ez zitzan, eta irratia sotora jaisteko agindu zuen, ezerk ez
|
ziezaion
gerra gogorarazi.
|
|
|
Erromatarren inperioaren bake araua eredutzat hartzen du: si vis pacem para bellum (bakea nahi izanez gero, presta
|
ezazu
gerra). " Benetako bakea ez da gerrarik ez izate hutsa.
|
|
2023
|
|
|
Estrategia militarrean adituak direnek diotenez, lehen kolpea ematen duenak asko izaten du irabazteko... Ukrainara borrokarako tankeak eramango zituztela jakinarazi zutenean, NATOko idazkari nagusi Jens Stoltenbergek adierazi zuen Mendebaldeak arma astunen bidez egindako ekarpen militarrak Kievi lagun
|
ziezaiokeela
gerra «irabazten». Olaf Scholz Alemaniako kantzilerrak, baina, ohartarazpen bat egin zuen:
|
|
|
Horietako bat izan da EB Europako Batasuneko diplomaziaburu Josep Borrell: «Uste izatea milioi bat pertsona 24 orduan mugi
|
ditzakezula
gerra egoeran, elikagairik, urik edo aterperik gabeko gune batera, setiopean, izugarri arriskutsua da eta praktikoki ezinezkoa». Israeli sostengua berriro adierazi dion arren, nabarmendu du Israelek defendatzeko duen eskubideak «muga bat» duela eta muga hori «nazioarteko legea» dela.
|
|
|
Horietako bat izan da EB Europako Batasuneko diplomaziaburu Josep Borrell: «Uste izatea milioi bat pertsona 24 orduan mugi
|
ditzakezula
gerra egoeran, elikagairik, urik edo aterperik gabeko gune batera, setiopean, izugarri arriskutsua da, eta ia ezinezkoa». Israeli sostengua berriro adierazi dion arren, nabarmendu du Israelek defendatzeko duen eskubideak «muga bat» duela eta muga hori «nazioarteko legea» dela.
|
|
|
Ikus
|
dezagun
gerren jatorriez eta zergatiez zer nolako gogoetak egin diren pentsalarien artean.
|
|
|
Gerrak ondarean eragin ditzakeen ondorioengatik kezkatuta zegoen Saenz de Buruaga. " Berez ahula eta kaltebera da ondarea; ez dugu ahaztu behar basamortuan berez higadura oso handia dela, eta orain aurreikusi ez daitezkeen kalteak eragin
|
ditzake
gerrak, hedaduragatik eta iraupenagatik". Agueniten daukaten biltegiaz ere mintzatu zen:
|
|
|
Ingalaterran aurkitutako gutunen artean, Senpereko (L) Maria Dihitxek Kanadan zuen Maria Hiriart alabari idatzi ziona dago. Frantzia Ingalaterarekin gerran zegoen, hortik amaren erregua bidaia ez
|
zezan
gerrak ziraueno, Lapurdum aldizkariko Le Dauphin itsasontziko gutuneria (1757) lanean argitaratua:
|