|
2002
|
|
|
Edango
|
neuke
baso bete, bizigarri dan ardaoa.
|
|
|
Errautsek suteak eragin
|
ditzakete
basoetan eta nekazaritzarako erabiltzen diren lurrak edo teilatuak estali eraitsi arte, uztak hondatu edo aldi batez lurrak ereitea galarazi.
|
|
2003
|
|
|
George W presidentearen laguntza du neurriak.' Bushek senatuari eskatu dio berresteko.' “Su hilgarri horien kausa bat, hamarkada batzuetan, asmo oneko baina okerreko baso politika da, eta, horri esker, handitu egin da basoetako lurzoruan dagoen sasi arriskutsua”, azaldu zuen. Araudi horrek mugak kentzen dizkie zuhaitz txikiak edo zuhaixkak landaredi itxiaren edo izurriteen ondorioz sutea jasan
|
dezaketen
basoetan botatzeko. Bob Goodlatte kongresukide errepublikanoarentzat, “lege hau onartzen ez bada, ingurumen arauak gehiegi erabiltzeak gure herrialdeko basoen bihotza erretzea eragingo digu”.
|
|
|
Basoko produktuak zuhaitzak manipulatzetik datozenak dira, eta horien artean daude komuneko papera, lihozko jantziak, fruitu lehorrak edo lurrin batzuk. Etiketa ekologikoa izan
|
dezaketen
baso produktuen artean, jakiak eta edariak dira ezagunenak; izan ere, inkestatutakoen %51, 1ek adierazi zuen bere jatorri ekologikoa ziurtatzen duen bereizgarriren bat duela, FUCIren azterketa egin du. Elkarrizketatutako inork ez zuen ezagutzen etxerako produktu ekologikorik, hala nola sukaldeko papera; ehuneko hori %65ekoa da jantziaren eta oinetakoen kasuan, eta %73, 5ekoa altzarien kasuan.
|
|
2004
|
|
|
Kontua da ezin direla lortu horretarako proposatzen dituen inplosio simetrikoak... Imajina
|
ezazu
baso bat ardo.
|
|
2007
|
|
|
Bestetik, gertaera naturalak daude. Horiek ere deusez
|
ditzakete
basoak; eta naturalki birsortzeko gai ez badira eta laguntzen ez bazaie, bestelako lur bihurtzen dira. Bestalde, baso azalera handitu ere egin daiteke, beste bi prozesuren bidez:
|
|
|
Ekologistak Martxan taldeak adierazi du 2005ean 800.000 etxebizitza berri onartu zirela eta 2006an 920.000 Horrek esan nahi du, GKEren arabera, hurrengo urteetan baso azalera murrizteak “larri eta kezkagarritzat” jotzen duela autonomia erkidego gehienak sartu diren dinamika, eta baso lurren gaineko hirigintza proiektu “irrazionalak” ahalbidetzen eta sustatzen jarraituko duela. Hori dela eta, eta udal hauteskundeak hurbil daudenez, Ekologistek talde politikoei eskatzen die konpromisoa har
|
dezatela
baso eremuak eraginkortasunez babestuko direla bermatzeko, eta “erabateko aldaketa” egin dezatela administrazioen hirigintza politika iraungaitzetan. Paperaren fabrikazioa Greenpeacek, berriz, Munduko Oihan Eguna aprobetxatuz, salatu du oraindik lehen mailako basoak suntsitzen ari direla papera eta kartoia egiteko.
|
|
2008
|
|
|
Bildur izaten
|
nintzan
basora bakarrik joateko, basurde eta basajaunen historiak edo istorioak entzunak nebazan eta.
|
|
|
Eta euskara hori helburuan baino areago abiapuntuan aurkitzen da; iraganean, etorkizunean baino gehiago. Zuhaitzek ez
|
diezagutela
basoaren ikusbidea galaraz, otoi.
|
|
2009
|
|
|
Alde batetik, erakundeei presioa egin diezaiekete zuhaitz horiek babesteko neurriak har ditzaten, hala nola, gune babestuak eta korridoreak sortzea eremu horien artean; baso horiek praktika eraginkorren bidez eta baso kudeaketa iraunkorraren bidez erabiltzea; eta deforestatutako eremuetako espezie autoktonoekin basoberritzea. Bestalde, kontsumitzaileek beren gain har
|
ditzakete
baso horiek modu iraunkorrean ez erabiltzeko kontsumo ohiturak. Adibidez, hiru akatsekin has daiteke (kontsumoa murriztea, produktuak berrerabiltzea eta, azkenik, birziklatzea), bai zuretik datozen produktuekin, bai deforestazioan sartuta daudenekin, hala nola erregaiekin edo nekazaritza eta abeltzaintza produktuekin.
|
|
|
Arnas
|
nazazue
basoen gerizpean.
|
|
2010
|
|
|
12 espezieko 80 milioi zuhaitz daude jada. Erabiltzaileek ikus
|
ditzaketen
baso tridimentsional batzuk toki hauetan topatuko dituzte: Atenas, Berlin, Chicago, New York, San Francisco eta Tokio.
|
|
2011
|
|
|
Muturreko lehorteek esterilak utz
|
ditzakete
baso mediterraneoak
|
|
2014
|
|
|
Garrantzirik ez du, dena den, itzul gaitezen harira; mozkorren hitzei edo are listuei aurre egiteko erabiltzen dudan begirada estandarrarekin erantzuten diot oraindik Z ez den gizonari, aurpegira begiratu gabe eta parrandakideak dauden hurbiltzen naiz, basoak eskuetan. Parranda taldea, ostera, Oktoberfesteko zerbitzari teutoi sendo eta horaila izan ezean pertsona batek eskuetan garraiatu
|
dezakeen
baso kopuru maximoa baino lagun gehiagok osatzen dugu. Ez da ohikoa horrenbeste pertsona biltzea, jendeak bikotekideak, lanpostu serioak eta plasma telebistak dituelako etxean eta zaila delako tramankuluok ostegunekin uztartzea.
|
|
|
9 WWF WWF kontserbazionista kontserbazionistak, Espainia osoan zuhaitzak landatzeko eta gune ahulenen aberastasuna berreskuratzeko boluntarioen sarea du. Edozein pertsonak lagundu
|
dezake
basoak zaharberritzeko proiektuetan, eta horrela, urtero su hartzen duten milaka hektarea arindu ditzake.
|
|
|
Arka egiteko egurra izan
|
genezan
basoa nola egin zuen ikusi zenuen?
|
|
2015
|
|
|
(...) Garrantzitsua da zuhaitzek ez
|
dezatela
basoa ikustea eragotzi eta, halaber, genitalaren zuhaitza basoarekin berarekin ez nahastea.
|
|
|
Herritarrek praktika iraunkorrak onartu, lagundu eta sustatu
|
ditzakete
basoak kontserbatzen laguntzeko
|
|
|
Herritarrek uste baino gehiago lagundu
|
dezakete
basoak kontserbatzen, ekintzaile porrokatu bihurtu gabe eta Amazonas ibaira joan beharrik gabe. Bere etxeetatik, kontsumo praktika arduratsuak eta iraunkorrak onartuz, lagunduz eta sustatuz, aurrerapen asko lor daitezke.
|
|
2016
|
|
|
7 Deforestazioa murriztea Azken urteotan deforestazioak behera egin badu ere, erritmo «kezkagarrian» jarraitzen du herrialde askotan, bereziki Hego Amerikan edo Afrikan, FAO (Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundea) erakundearen arabera. Herritarrek hainbat neurri har
|
ditzakete
basoak zaintzeko, zuhaitz bat landatuz (hainbat erakundek egin dezakete), FSC zigiluarekin papera eta zurezko produktuak kontsumitu arte, eta horrek ziurtatzen du jatorri iraunkorra duela. Irudia:
|
|
2017
|
|
|
–Bete
|
itzak
basoak, Zorba, esan nuen?. Bete goraino eta hustu ditzagun hondoraino!
|
|
|
Zuhaitzak ez
|
dezala
basoa estali.
|
|
|
inguruan ere. XVI. mendeko literaturan alferkeriaren eta desordenaren iturritzat hartuta gaitzetsiak izan baziren ere, funtsezkoak ziren herri lurrak nekazari txikien edo laborarien iraupenerako, larreak erabil zitzaketelako behiak hazteko, egurra bil
|
zezaketelako
basoetan, edo basa marrubiak har zitzaketelako, harrobiak zituztelako beren esku, eta arrantzatzeko guneak, edo elkarrekin biltzeko gune irekiak. Erabakiak elkarrekin hartzeko eta lan egiteko aukeraz gain, herri lurrek halako euskarri material bat eskaintzen zuten, nekazarien elkartasuna eta gizarteratzea gara zitezen.
|
|
2018
|
|
|
Itxaron
|
dezala
basoak.
|
|
2019
|
|
|
Hodeiri begiratzen dio tarteka, bereganatu duen ahalmen berria neurtuz bezala. Ez du uste lapur horien artean Kurloi agertzeak ezertarako balioko dienik, eta Aizek iskiluekin daukan trebezia ere ez da nahikoa izango; hamaika zuhaitzen artean ezkutatuta eraso
|
diezaiekete
basoa azken hazbeteraino ezagutzen duten zarpailtsu horiek. Gainera, begi bistakoa da ibiltaria askoz dorpeago mugitzen dela soineko berrian.
|
|
2020
|
|
|
Udaberriaz edo beltzez jantzita, euri egiten joango naiz toki guztietara, kantatzen. Gorrotoari nire zaldi ferrak emango dizkiot, nire marinel alkondara, nire ibiltari zapatak, nire arotz bihotza, eginten jakin nuena, sufritzen lagundu zidana, gogor nahiz garbia, hautsezina nahiz emigrantea; Munduak jakin
|
dezan
basoa eta ura dutenak egurra moztu eta nabigatu dezaketela, joan daitezkeela, eta itzuli, sufritu dezaketela eta maitatu, eduki dezaketela, eta lan egin, izan eta jarraitu, loratu eta hil, ilunak edo izan, belarririk gabekoak izan, nahigabeak jasan, lore baten zain egon... Agur, lagun maitea, lagun maitea....
|
|
|
Benetan etsita dagoela iruditu zaio Izaskuni, indarrak ahituta. Esku bakarrarekin altxa
|
zezakeen
basoa, biekin eraman behar izan du aho ingurura.
|
|
2021
|
|
|
Begira
|
ezazu
basoan.
|
|
2022
|
|
|
Hala sinetsi nahi dut. Hori gertatzen den guztietan, biharamunean etxeko lanpasean lore batekin esnatzen naiz, edo poltsa bat patatarekin beren lur eta guzti, edo gustuko ditudan txikleen pakete batzuekin, edo, benetan oso gaizki sentitzen bada, belar pixka batekin, nik bakarrik erre
|
dezadan
basoari begira.
|
|
|
—Candela —segitu du Lolik serio— duela urte gutxi, udako gau batean, leihotik ikus
|
dezakezun
baso horretan bertan linterna argiak agertu ziren. Poltsa handiak zeramatzan gizontalde bat agertu zen.
|
|
2023
|
|
|
Barraren aurrean eseri da lasai, zerbitzariaren harridurarako. “Atera
|
zeniezadake
baso bete ur… eta Iruñerako txartel bat? ”
|
|
|
Zure ustez, instituzioek gehiago egin
|
dezakete
baso kudeaketari dagokionez?
|