|
2002
|
|
|
ICRAren sailkapena ez da leku berean egiten, jatorrizko kodearen barruan baizik (programa idazteko erabili zen jatorrizko hizkuntza), eta horrek erraztu egiten dio iragazki softwareari helduen guneak detektatzeko edo blokeatzeko. Iragazkiak aukera ematen die erabiltzaileei zibergune “seguruen” zerrenda edo leku desegokien zerrenda “bahitua” biltzeko, eta, horrez gain, “on line” giro segurua sor
|
dezakete
adingabeentzat. Gaur egun, sareko guneak iragazten dituzten software pakete ugari daude merkatuan:
|
|
2003
|
|
|
Fiskaltzak, berebat, jarduna largesteko eska
|
diezaioke
adingabearen
|
|
|
Talde teknikoak, halaber, gizarte hezkuntzako esku hartzea proposa
|
dezake
adingabearen gainean; kasu horretan, adingabearen autu jakin batzuk azpimarratu ditu, arazo horiek erabakigarriak izan badaitezke horren ondorioetarako.
|
|
|
1 Adingabeak delitu bat gauzatu duelako edo justiziaren ekintza saihestu edo oztopatu duelako zantzu arrazoizkoak badira, Fiskaltzak kautela neurriak hartzeko eska
|
diezaioke
adingabeen epaileari, edozein unetan, neurri horiei esker espedienteko adingabea babestu eta defendatu ahal bada. Halako neurriak izan daitezke adingabea zentroan barneratzea erregimen egokian, zaintzapeko askatasuna izatea edota beste norbaitego dituzte, bereziki, kautela neurriaren izaerari buruz.
|
|
|
Gainera, epaileak zaintzapeko askatasunaren erregimena ezar dezake etendurak dirauen artean. Halaber, talde teknikoak edota adingabeak babestumendatuta, epaileak gizarte hezkuntza edo eraldatzeko erakunde publikoak aurreko entzunaldi izapidean hala goko jarduera bat egiteko betebeharra ezar dezake; jarduera horretan parte hartzeko konpromisoa izan
|
dezakete
adingabearen guraso, tutore edo zaintzaileek, eta, horretarako, epaileak adieraziko du zein den jardueraren izaera eta zein epetan burutu behar den.
|
|
|
k) Adingabeek eskaerak eta kexak azalduko dizkiete zentroko zuzendaritzari, erakunde publikoari, agintari judizialei, Fiskaltzari eta Herriaren Defendatzaileari edo euren autonomia erkidegoan antzekoa den erakundeari; eta lege honetan araututako errekurtso guztiak aurkez
|
diezazkiokete
adingabeen epaile eskudunari, haien eskubide eta interes legitimoak babesteko.
|
|
|
Erantzukizun zibilari buruzko piezan, ez da behar letradurik, ez prokuradorerik; baina, halakoa eskatuz gero, ustezko erantzulearentzat ofiziozko letradua izendatuko da. Adingabearen legezko ordezkarien kasuan, horien defentsa beregana
|
dezake
adingabearentzat prozedura nagusian izendatutako letraduak, horrek hala onartzen badu.
|
|
|
Zentzuzko neurriak eteteko edo ezarritako hokoa denez, horrekin ezin dira urratu edo gutxitu prozesuko bermeak, horixe baita arautegi berriaren oinarrizko helburuetatik bat. Gainera, adingabeen epaileak ahalbide
|
dezake
adingabearen gurasoek parte hartzea neurriak eta horien ondorioak aplikatzerakoan.
|
|
|
Aurrerago, azaldu artikulatu berria zergatik agertzen den: “aitona amonek —dio testuak—, ezkontza hausturako egoerekin zerikusirik ez dutenek, zeregin erabakigarria izan
|
dezakete
adingabearen egonkortasunerako. Ildo horretatik, autoritate morala eta bikotearen arazoekiko distantzia dute, bilobei familia gatazkako egoerak arrazionalizatzen laguntzeko.
|
|
2004
|
|
|
Aurreko paragrafoetan xedatutakoa gorabehera, guraso ahala edo tutoretza egikaritzen dutenek bakar bakarrik eragin
|
dezakete
adingabeen ezgaiketa, legearen arabera hori bidezko denetan.
|
|
|
Etiketa beltzaz gain, hau da, herrialde honetan erabiltzen den ohartarazpen serioenaz gain, botika horiek erabiltzeko arriskuen berri ematen duen informazio gida ere izan behar dute. FDAk jakinarazpen batean esan zuen depresioak “ondorio esanguratsuak” izan
|
ditzakeela
adingabeentzat, behar bezala tratatzen ez bada. “Ohar berriek gertaera hori onartzen dute, eta gaixoen zaintza estua gomendatzen dute suizidio arriskua kontrolatzeko modu gisa”, adierazi zuen Agentziak.
|
|
2007
|
|
|
Goizeko zortzietatik bederatziak arte “Sin Chan” marrazki bizidunak emateak ere kexa ugari eragiten ditu —guraso askok uste dute 13 urtetik gorakoentzako telesaila dela, gutxienez—, txostenak dioenez—, baita La Primera eta Telecincoren goizeko albistegiak ere. Horregatik guztiagatik, ELGAk Gobernuari eskatzen dio esku har
|
dezala
adingabeak telebistaren aurrean babestuko direla bermatzeko; izan ere, Autorregulazio Kodea “argi eta garbi eraginkortasunik gabe” agertu da, eta Estatuko Ikus entzunezko Kontseilu baten sorrera azkartzeko eskatzen dio, defentsa hori egin dezan.
|
|
2008
|
|
|
Erreportaje horiek egin dituzten adituen arabera, elikaduran funtsezko garai bat dago haurdunalditik hasi eta haurrak bi urte bete arte. Denbora tarte horretan gaizki elikatzeak kalte konponezinak eragin
|
ditzake
adingabearen garapenerako, hala nola hazkunde mugatua edo atrofia. Elikadura eskasaren adierazle nagusiak hauek dira:
|
|
|
Haren ustez, bideojokoen salmentak handitzeak –aurten UEn 7.300 milioi euroko diru sarrerak sortzea espero da– “erantzukizun handiagoa dakar industriarentzat”. EBk industriari eskatu dio neurri gehiago har
|
ditzala
adingabeei eduki bortitzeko produktuak saltzea eragozteko PEGI sistema EBko 20 herrialdetan erabiltzen da eta 27 herrialdetara zabaltzea du helburu. “Mezu argia helarazi nahi dugu:
|
|
2009
|
|
|
Plataformek, batez ere, modu ulergarrian jakinarazi behar diete erabiltzaileei zer egingo duten beren datuekin eta zertarako erabiliko diren, zerbitzuetara sartzea onartzen dutenean edo ez dutenean erabaki arduratsua har dezaten. Nola babes
|
ditzakegu
adingabeak Interneten. Pribatutasunaren gaia ikasketa planetan sartzearen aldekoa zara.
|
|
2011
|
|
|
2 Inguruabar larriak direla eta, guraso edo tutoreek ezin dutenean adingabea jagon, herri erakunde eskudunari eska diezaiokete horrek bere gain har
|
dezan
adingabearen zaintza, beharrezkoa den epean zehar.
|
|
|
Harrera hori gauza
|
dezakete
adingabearen familia gunea ordezten duen pertsonak nahiz pertsonek, edo, bestela, zereginetako egoitzaren arduradunak.
|
|
|
243.4 eta 244.4 artikuluetan gaikuntza ez izateko ezarri arrazoiak ez zaizkie aplikatuko gurasoek euren azken nahiaren xedapenetan izendaturiko tutoreei, gurasoentzat arrazoi horiek ezagunak direnean izendapena egiteko unean; hala ere, epaileak, ebazpen ziodunean, bestelakoa ezar
|
dezake
adingabearen edo ezgaituaren onurarako.
|
|
|
Aipatzen du adingabeek eskubidea dutela administrazio publikoetatik laguntza egokia jasotzeko, beren eskubideak benetan gauzatu daitezen. Horretarako, erakunde publiko eskudunaren babesa edo tutoretza eska
|
dezake
adingabeak.
|
|
|
Hasiera batean, edozein familiak edo pertsonak, dela ezkongabea, dela dibortziatua, dela seme alabak dituena edo ez dituena? har
|
dezake
adingabe bat. Horretarako, autonomia erkidegoko gizarte ongizate edo familia kontseilaritzara edo familia integrazioko erakunde laguntzaileetara jo behar du, eta, haietan, beharrezko informazioa emango diote.
|
|
|
Eskaera onartu bada, harreran parte har
|
lezakeen
adingabearen ezaugarrien hurbilketa sartzen da txosten psikosozialean, bai eta harrera mota gomendagarriena ere. Informazio horren arabera, erakunde arduradunak adingabe bat esleitzen dio familia jakin bati.
|
|
2012
|
|
|
Adostasunez eskatu behar da, baina salbuespen gisa epaileak erabaki dezake, gurasoetako bakar batek hala eskatuta, adingabearen interesa gehiago babesten dela erabakitzen bada. Salbuespen gisa, epaileak zaintza partekatua erabaki
|
dezake
adingabearen interesa babesteko. Hala ere, adostasunik ez dagoenean ohikoa da zaintza gurasoetako batentzat bakarrik izatea.
|
|
|
Lo gutxi egitea: erraz konpontzen den arazoa Gutxi lo egiteak ondorio larriak izan
|
ditzake
adingabeen garapenean. Baina, kasu gehienetan, nahiko konponbide erraza du.
|
|
2013
|
|
|
Arean ere, zuzenbide zibilak gaitasun juridikoa aitortzen zion adingabeari, adingabe hori puberra izanez gero; azkenean, pubertaroa hamalau urtetan ezarri zen. Adin horrekin, adingabea ezkon zitekeen, eta, aitaren ahalari begira independente izanez gero, bere kabuz administra
|
zezakeen
adingabeak bere ondarea. Adin hori guztiz egokia zen, Errepublikaren lehenengo aldietako gizarte xume hartan.
|
|
|
Gorputzaren tenperatura altuak eragin positiboak izan
|
ditzake
adingabeentzat, infekzioak kontrolatzen laguntzen baitu eta arazoren bat duenean abisatzen baitu
|
|
2014
|
|
|
Legeak aukera ematen die adinez nagusi direnei zazpi urte arteko adingabe bat eserleku gehigarri homologatu batean eramateko. Aurreko eta atzeko modelo ezberdinak daude, baita atoiak ere, babestuago egon daitezen eta atoi bat izan
|
dezaten
adingabea adingabea helduarenera egokitzeko. Zakurrentzako uhalak, arnesak eta atoiak:
|
|
2019
|
|
|
«Jendeak ondo informatzen ez badu, egoera desatseginak gerta daitezke, txartela erosi dutenak, baina gero ontziratu ezin direnak. Pentsa
|
ezazu
adingabe bat datorrela osabarekin eta NAN arekin: ez du bidaiatzerik izango, gurasoen baimena falta zaiolako», esan du.
|
|
2021
|
|
|
Irudia: Freepik Internet Seguruaren Egunean, guztiok egin behar dugu ekarpena Edozein helduk lagundu
|
dezake
adingabeen ikaskuntza digitalean, eta Internet haientzat leku hobea izaten. Sarearekin jaio diren arren, ezin dugu ahaztu beste ingurune batzuetan bezain kalteberak izan daitezkeela.
|
|
|
Haatik, hori egitearekin batera, ez zaio zertan uko egin umeak eta gazteak txertatzen hasteari, Ausinek azpimarratu duenez. «Birusak gutxiago erasaten die gazteei, baina gaitzaren bektore izan daitezke, eta pandemia kontrolpean izateko era eman
|
dezake
adingabeak txertatzeak».
|
|
2023
|
|
|
Produktu horiek guztiek lotutako aplikazio bat dute, eta, horren bidez, gurasoek mugatu egin ditzakete erlojuaren eramailea libre mugitzeko eremuak, eta alerta bat jasotzen dute eremu horretatik ateratzen bada. Sofistikatuenek sistema batzuk ere badituzte, gailua eremuaren barruan ez dela mugitzen edo denbora estatiko luzean egoten dela detektatzeko, eta horrek adieraz
|
dezake
adingabeak kendu egin diola. Deiak eta bideo-deiak Produktu hauek deiak eta bideo-deiak egiteko behar den guztia dute, mugikor bat bezala.
|
|
|
Adingabearekin nor jartzen den kontrolatzeko, modelo gehienek kontaktu seguruen agenda dute. Gurasoen mugikorrean instalatutako aplikazioaren bidez, kontaktu jakin batzuk soilik egin
|
ditzakete
adingabearen erlojuari deitzeko eta harekin harremanetan jartzeko. Bideo-deiak egiteko, gailu horiek mikrofonoa, bozgorailua eta argazkiak eta bideoak egiteko gai den kamera dituzte.
|
|
|
Alde batetik, gure benetako Ni-aren eta sareetan azaltzen dugun idealizazio horren arteko amildegitik sortuko da sentimendu desegonkor hori; hau da, nahi dugun onarpena lortzeko, izan nukeenaren baina ez naizen horien arteko gatazka sor daiteke, eta horrek kontentagaitz, gutxiagotasunez eta konplexuz bete
|
dezake
adingabea, arriskutsua izan daitekeelarik adin tarte horretan. Horren ondorioa da adibidez, dismorfiaren igoera, hau da, filtroek ematen duten itxura estetikoa edukitzeko ebakuntza estetikoak laukoiztu izana urteetan.19
|
|
|
(a) Batetik, egindako lan kontratua deuseztagarria da. Kontratua deuseztatzea eska
|
dezakete
adingabearen lege ordezkariak edo adingabeak berak emantzipatu ondoren. Lan arloko epaileak ere eragin dezake kontratuaren deuseztasuna, lan egiteko gutxieneko adinak ordena publikoaren izaera duelako.
|