|
2006
|
|
|
oso urrun dauden eta inguruan ezin har dezaketen irakasgaia eta tutoretza eskaintzen zaie ikasleei, internet, plataforma eta posta elektronikoari esker. Atzerriko ikasleek Euskal Herriko berri zehatza izan
|
dezakete
eta Renoko Mintegiak euskal ikasketetan gai oso ezberdinen gaineko formazioa eskain dezake, modu errazean, eta irakasle guztiak bertan izateko behar barik. Beraz, abantaila ekonomikoak, bai ikasle bai erakundearentzat, agerikoak dira.
|
|
|
Oso urrun dauden eta inguruan ezin har dezaketen irakasgaia eta tutoretza eskaintzen zaie ikasleei, internet, plataforma eta posta elektronikoari esker. Atzerriko ikasleek Euskal Herriko berri zehatza izan
|
dezakete
eta Renoko
|
|
|
Nik antzematen dudan ahuleziarik handiena maila akademikoan azalean geratzea da. Teknologia berriek dituzten aukerak ahulezi ere izan daitezke, aurrez aurre ezin egonak txarto ulertzeak, iluntasunak eta azalkeriak ekar
|
ditzake
eta. Ikasle eta irakaslearen arteko harremana askotan hotza suertatzen da.
|
|
2007
|
|
|
Lehenik, arestian erran bezala, 2001etik 2006 bitartean Nafarroako populazioa kanpotik etorritako jendeaz% 8,3 berretuta, horrek ez baitu iduri euskararen erabilera soziala beheiti ekarrarazi duenik. Bigarrenik, urte tarte horretan Nafarroako Gobernuak jorratu duen hizkuntza politika instituzionalak jarraitu baitu euskararen erabilera soziala ez sustatzen, hizkuntzaren erabilera publikoa baztertzen eta helduek euskara ikas
|
dezaten
eta haurrak euskarazko ereduetan matrikula ditzaten ez bultzatzen. Hirugarrenik, bertze adin taldeetan gertatu diren galerak galera, Nafarroako igoerarik handiena gazteen artean gertatu baita(+ 0,8).
|
|
|
Lehenik, arestian erran bezala, 2001etik 2006 bitartean Nafarroako populazioa kanpotik etorritako jendeaz% 8,3 berretuta, horrek ez baitu iduri euskararen erabilera soziala beheiti ekarrarazi duenik. Bigarrenik, urte tarte horretan Nafarroako Gobernuak jorratu duen hizkuntza politika instituzionalak jarraitu baitu euskararen erabilera soziala ez sustatzen, hizkuntzaren erabilera publikoa baztertzen eta helduek euskara ikas
|
dezaten
eta haurrak euskarazko ereduetan matrikula ditzaten ez bultzatzen. Hirugarrenik, bertze adin taldeetan gertatu diren galerak galera, Nafarroako igoerarik handiena gazteen artean gertatu baita(+ 0,8).
|
|
2008
|
|
|
Itzulpen automatikoak ez du inoiz izango giza itzultzaile profesionalak egindako lanaren kalitaterik, baina aplikazio asko daude itzulpen automatikoaz baliatuko balira onura ekonomiko handiak izan
|
litzaketenak
eta giza itzulpenaren kostuak onar ez litzaketenak.
|
|
|
Testuak errazago eta txukunago sortu ahal izateko, sarean edukiak zabaldu edo bilatu nahi dituenak tresna egokiak izan ditzan. Helburu horretan ere bere hizkuntzarekin errazago lan egin
|
dezan
eta norberaren hizkuntzarekin ere gozatu ahal izateko. Bide horretan gogoeta ugari egin ditugu taldean, gure indar mugatuei ahalik eta mozkin handiena atera ahal izateko.
|
|
|
Testuak errazago eta txukunago sortu ahal izateko, sarean edukiak zabaldu edo bilatu nahi dituenak tresna egokiak izan ditzan. Helburu horretan ere bere hizkuntzarekin errazago lan egin
|
dezan
eta norberaren hizkuntzarekin ere gozatu ahal izateko.
|
|
|
Adibidez, las farmacias dan fichas con consejos sobre enfermedades segidaren analisia egiterakoan, analizatzaileak analisi erroreak izan
|
ditzake
eta analisi hau eman dezake: dan —
|
|
|
• Ikasle batetik bestera hiru eguneko epea dago (aurreko guztia irakurri eta jarraipen egokia emateko denbora izan
|
dezaten
eta irakasleak zuzenketak egin ditzan).
|
|
|
Lehenengo taldea asimilaziorako aplikazioek osatzen dute, hau da, itzulpen automatikoa erabiltzen dutenak beste hizkuntza batean idatzitako dokumentuak oro har ulertzeko (adibidez, Interneten argitaratutako testuak). Txat bateko elkarrizketen itzulpena da asimilaziorako itzulpen automatikoaren beste adibide bat; txat horretan parte hartzen duen pertsona bakoitzak bere hizkuntza erabil
|
dezake
eta beste parte hartzaileen ekarpenak irakur ditzake bere hizkuntzara itzulita. Aplikazio mota horietan, oso azkar itzuli behar da, hobe mementoan bertan, eta zuzenean erabiltzen da, landugabe; batzuetan, ez da osorik irakurtzen eta normalean, ez da gordetzen irakurri ondoren.
|
|
|
Hirurogeita hamarreko hamarkadan berriz ere Baigorriko gazteriak nahi ukan ditu Tobera mustrak muntatu. Orduan, Baigorriko auzapez
|
nintzan
eta haiekin harremanetan sartu. Alabainan, banuen Toberen esperientzia, 1946ekoa.
|
|
|
2006ko inkestan ere zerbait konparagarria ateratu da: Iparraldean galdezkatuak izan direnen artean beren seme alabek jadanik euskara badakite %20, %48 k nahi lukete euskara jakin
|
dezaten
eta %7 k baizik ez dute nahi (Euskal nortasuna..., 2006: 69).
|
|
|
Continuum ideologikoaren azterketaren barruan adierazi den moduan, pluralismoaren ideologiako hizkuntza politikak dituzten estatuetan, gutxiengoaren taldeko buruzagiek errazago konbentzi ditzakete gobernuko erabaki hartzaileak beren taldeari babes instituzional handiagoa emateko (3 irudia). Estatuaren gobernamendu egituran komunitatearen ordezkaritza hobetzearen bidez eta buruzagitza eraginkorra eta komunitateko kideekin komunikazio eraginkorra (komunikabideen bitartez) izatearen bidez, hizkuntza gutxiengoek komunitatearen behar garrantzitsuen gaineko kontzientzia handiagoa izan
|
dezakete
eta gehiago mobiliza daitezke. Ekintza kolektiboak taldearen legitimitate ideologikoa hobe dezake, hizkuntza eskubide gehiago lortzearen bidez eta gutxiengoarentzako gobernu zerbitzuak hobetzearen bidez. Hizkuntza gutxiengoekiko ideologia asimilazionista edo etnizista adierazten duten hizkuntza politikak dituzten estatuetan, berriz, komunitatearen arkitektoek eragin gutxi izan dezakete gobernuko erabaki hartzaileengan.
|
|
|
3 irudian ikus daitekeen moduan, Bourhisek (2001a) estatuek edo eskualdeek gutxiengoaren hizkuntzaren taldeekiko hartzen dituzten hizkuntza politiken joera ideologikoen continuum bat egitea proposatu zuen. Joera ideologikoak zenbait eratakoak izan daitezke; continuum ideologikoaren mutur batean pluralismoaren ideologia topa
|
dezakegu
eta continuumaren beste muturrean ideologia" etnizista" (Bourhis eta beste batzuk, 2007). Pluralismo ideologiak esan nahi du gehiengo menderatzaileak aintzat hartzen duela bere inguruneko gutxiengoen bereizgarritasun linguistiko eta kulturalei eustea, eta prest dagoela estatuaren erakunde eta jardute batzuk aldatzeko bere inguruneko hizkuntza gutxiengoen beharrak ere barne hartzeko (esaterako, Hizkuntza Ofizialen Lege kanadarra, 1969).
|
|
2009
|
|
|
Legeko zioen azalpenean jasotzen denez, xedea" Administrazio elebiduna eraikitzeko betebehar utziezina" da. Hori lortzeko lanpostu bakoitzari hizkuntz eskakizun bat ezartzen zaio eta horren bidez lanpostu hori betetzeko eta dagokion lana burutzeko nolako hizkuntz gaitasuna behar den zehazten da —batetik laurako aldagaiekin— Horretaz gainera, lanpostu bakoitzak derrigortasun data izan
|
dezake
eta data hori betetzen denean soilik joko da hizkuntz eskakizuna nahitaezko galdapen gisa lanpostu hori bete ahal izateko. Horren ondorioz, derrigortasuna ezartzen ez den bitartean, ezarritako hizkuntz eskakizunak lanpostua hornitzeko edota kanpoko norbait aukeratzeko garaian euskara jakiteari merezimendu gisa egingo zaion balorazioa zehazteko bakarrik balioko du.
|
|
|
Gure aburuz, xedapen horrek ez dakar inolako konstituzionaltasun arazorik, baldin eta katalana jakiteko betebeharra soilik Kataluniako biztanleriara mugatzen den eta gaztelera jakiteko betebeharraren ondorio berdinak dituen. Alegia, Kataluniako biztanle batek luke formalki alegatu katalana ez dakienik; jakina, beti ere gaztelera erabil
|
lezake
eta edozein Administraziori eska liezaioke harremanak —balio eta ondorio juridiko osoekin— gazteleraz gauzatzea.
|
|
|
Beraz, puntu cat dominioa katalanez dauden gune guztiek izan
|
dezakete
eta baita kultura katalanari erreferentzia egiten diotenek ere. Adibidez, Joan Miróren alemaniazko guneak puntu cat izateko eskubidea du.
|
|
|
Hainbat aldaketa, xume eta ez hain xume, eragin zaizkio bidean. Proposamen metodologiko hori nazioarteko aditu handi batzuei pasatu zaie tartean, azter
|
dezaten
eta iritzia eman. Jardunaldi berezia antolatu zen 2007an, urriaren 15ean eta 16an, eredu metodologiko hori aurkezteko, aztertzeko, eztabaidatzeko eta adituen proposamenak eta iruzkinak jasotzeko.
|
|
|
Hots, gu nortzuk garen eta besteak nortzuk diren, definizio kulturala da, ez naturala. Batzuek azal belsoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 41 tzarana izan
|
dezakete
eta beste batzuek zurbila, naturaz; baina hortik pertsonak bi multzotan bereiztu (beltzak eta zuriak), kulturak egiten ditu. Zentzu horretan, nortasuna kulturaren zati bat dela esan dezakegu:
|
|
|
Ez da halere espantu egitekorik, zeren eta elebidun eragileek dute euskara egunero erabiltzen, ez elebidun hartzaileek. Horiek hola, euskal irratiak entzun
|
ditzazkete
eta euskaraz irakur edo kanta dezakete, egiten dutena ulertuz. Ondorioz, frantsesdun elebakarren kopurua goratu da hamabost urtez bi gertakarirengatik:
|
|
2010
|
|
|
" Masterrean ikasleak egin memorioa da lanik garrantzitsuena: erdaraz edo euskaraz idatz
|
dezake
eta badira jadanik euskaraz defendituak izan diren memorio zonbait. Kontuan har urte oroz defenditzen diren lanak eskuko eriez kondatzen direla(...).
|
|
|
2.1 hizkuntza idelogia ofizialaz eta iritzi publikoaz ideologiak legeria baldintzatzen duela erran dugu, baina beste norabidean ere indarrean den legeriak idelogia eragin dezake. ausarta baldin bada, adibidez, indarrean den ideologia aldarazi dezake. oro har ideologia legeria bezain garrantzitsua da, garrantzitsuago behar bada. alabaina badakigu bozkatuak diren legeak ez direla beti aplikatzen edo partzialki, edo batzuetan batere. ideologiak aldiz ekintza bideratzen du, kontzienteki ala ez. ideologia ideia sistema gisa ulertuko da eta ondorioz frantses estatuaren hizkuntzei buruzko ideologia estatuak daukan frantsesari eta beste hizkuntzei buruzko sineste, judizio eta aurreiritzi sistema litzateke. baina eskualdetako hizkuntzen kasuan nola ateratu ideologia ofiziala, frantses estatuaren ideologia nola agertarazi? uste dugu gobernuaren komunikazioaren bidez agertaraz
|
dezakegula
eta bai ere bere jardueren bidez. beraz, ministro deklarazioetan, gobernamenduak ofizalki galdetu dituen txostenean aurkituko dugu. ideologia horri maila nazionalean eragin soziala duten presio multzo ofizialenak gehi diezazkiogun, frantses akademiarena adibidez estatuaren ideologian eragin baitu. halere, azken hori gutxi gorabehera ofiziala izanik ere ez da estatuarena, baina bere eragina handia... alsaziera, bretoiera, frankoprovenzera, euskara, katalana, korsikera, oil hizkuntzak, okzitaniera. oro har ideologia legeria bezain garrantzitsua da, garrantzitsuago behar bada.
|
|
|
Hasteko, 20 urteotan nafarrak 527.318 izatetik 636.038 izatera pasatu dira(% 21eko hazkundea). ...tzen. alde batetik, etorkinen etorrerak populazioa handitu du eta, euskaldunek ere kopuruan gora egin badute ere, nafarroako populazio osoarekiko duten pisu erlatiboa ez da horren neurrian hazi. gainera, immigrazioaren aitzineko hizkuntza politikari dagokionez, nafarroako gobernuak ezein neurri ez du hartu etorkinen etorrera handiak bertako mintzaira demolinguistikoki eta soziofuntzionalki ahul ez
|
dezala
eta euskara nafar berriei integraziobide gerta dakiela. bertze alde batetik, ikusiko dugun bezala, azken hamarkadetan hizkuntzaren berreskurapen demografikoa belaunaldi gazteetan gertatu da nabarmenen baina jaiotza tasa apalagatik euskaldunen hazkunde demografikoa ez da espero zitekeen bezain handia izan. euskaldunen banaketa geografikoak ere ez du alde jokatu Mendialdeak, bertako euskarari eutsi...
|
|
|
bretainia, Frisia, okzitania, euskal herria, gales, herrialde katalanak, Sardinia... are gehiago, herrien arteko elkarlana inoiz baino gehiago sustatu da azken urteotan. horrek erakusten digu hizkuntza gutxiagotuen berreskurapenaren aldeko masa sozial aktiboa gero eta handiagoa dela, eta beraz itxaropenez ikusten dugu etorkizuna. hona ekarri nahiko nuke berriki Fernand de Varennes irakasle eta adituak lorienten (bretainian) Partnership for Diversity delako foroan egindako hausnarketa: " etorkizuna ez da beltza hizkuntza gutxiagotuei dagokienez, hala ere, instituzioek zer eman
|
dezaketen
eta zer emango duten kontuan hartuta, gizarte zibilaren garaia dela esan behar dugu. gizarte zibilaren determinazioak aldaketak eragin ditzakeela zalantzarik ez dut." inoiz gure eta gu bezalakoen arteko elkarlana saretu dugu, europako instituzioen aurrean ahots bakarra agertu dugu, hain zuzen ere, hizkuntza gutxiagotuetako kide diren milioika hiztunen ahotsa eraman dugu lau haizetara aldarri...
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, gizartea asko aldatu da azken 40 urte hauetan eta gazteriak ere izan du aldaketarik. Hemen ez dugu egingo gaiaren azterketa sakonik, hau ez baita lanaren helburua, baina gazteon ezaugarriak ezagututa, nire ustez, erabileran eragiten duten faktoreak hobeto balora
|
ditzakegu
eta azterketa errealistagoa egin ahal izango litzateke.
|
|
|
Honetan guztian, adin tarte horretakoek (12 urte) berentzat erreferente bihurtu direnak imitatuz jokatzen dute sarritan eta, gaur egun, hauetako asko musikaren munduak eskaintzen dizkie. Beraz, musikak gazteentzako eredu izango diren erreferenteak sor
|
ditzake
eta sortu lituzke, nerabeek etapa berri hori euskaraz egin dezaten.
|
|
|
berezkoa edo barrukoa eta kulturala, arrazoizkoa edo kanpokoa. Eta bi motibazio mota hauek parte hartzen duten bi prozesuak (natural eta kulturala) beharrezkoak dira norbaitek hitz egiteko ohitura izan
|
dezan
eta Txepetxek deitzen duen" hiztun osoa" izan dadin. Beraz, honen arabera, haurren hizkuntza errealitatean eragiteko lehentasunezko esparrua familia izango da eta honen atzetik egongo dira irakaskuntza eta aisialdia.
|
|
|
Berandu zen, izan ere, halako handi baterako. ...ondotxoz tresneria kontzeptual mugatuagoaz uzten zuelako hudson en proposamen horrek. hala uzten zituen, gurea bezalako hiztun herriez gainera, Amerikako hainbat etnia indigenen mundua, Asiako hego ekialdea edota ozeaniako hainbat gune, ginea Berri adibidez. hango hainbat egoera, europarron ikuspegi nagusitik aski diferente, ezin analiza ditzake hizkuntza soziologiak Ferguson-en eredu hutsaz. ezin
|
ditzake
eta, de facto, ez ditu analizatu. Formulazio zabalaz jardun izan da halakoetan, maiz asko34 hori ezinezkoa gertatu da, horrezaz gainera, hudson ek deitoratzen zuen uniformetasun falta edo" multiple ambiguity" haren iturrian ez zegoelako hainbat kasutan" its use with reference to quite disparate sociolinguistic situations", beste zerbait baizik. egia da" with reference to quite disparate sociolinguistic situations" erabili izan dela, azken mende erdi honetan, diglosia hitza.
|
|
|
herri (eta, ahal den neurrian, eskualde) euskaldunak (gehienak euskaldun izanik euskaraz jardutea arau nagusi edo, gutxienez, ohargarri den horietarikoak) alde batetik. ...lan mundu hurbila. horiek zaindu eta osatu, zabaldu eta aberastu egin behar dira. horretarako guztirako, jakina, lekuan lekuko eta kasuan kasuko ekintza moldeak antolatu, babestu eta aitzinatu behar dira. goitik beherako plangintza orokor, bakar, erabatekoaren zain dagoenak jai du. zabaltze osatze horiek ere ikuspegi demoterritorialetik zein soziofuntzionaletik egin behar dira, bere buruari eutsi
|
diezaioketen
eta belaunez belauneko jarraipen bidearen indargarri izango diren neurri konkretuen ildotik. Ikasle erdaldunen euskalduntzea ere, haur eta gazte, ikuspegi demolinguistiko territorrial horretan txertatzea komeni da.
|
|
|
Xabier Isasi – Terminologiak anpara gaitzala adostua erabiltzeak abantaila asko dauka, hobeto ulertuko genuke elkar, plangintza eraginkorragoak egin
|
genitzake
eta munduko adituei errazago azal geniezaieke gure egoera zertan den. l
|
|
|
gizakion uste aburu sinesmenek ezin ukatuzko indar ahalmena dute gizarte osoaren jarduera sozioekonomikoan (eta horren bidelagun diren botere harremanetan) eragiteko. Beste hitzetan esanik, Ak Bn eragiten duen bezala Bk ere An eragin
|
dezake
eta, hainbatetan, eragiten du. horrexegatik dugu euskaldunok eta mundu zabaleko beste hainbat hiztun herri beregainek, mila arazo eta mila kezka-biderekin batera, itxaropenerako oinarri razionalik ere. guztia ez da, zorionez, transformazio bide lineal eta unifaktoriala. konplikatuagoa eta konplexuagoa da etorkizuna: guri dagokigu konplexutasun horretaz jabetzea eta, horren baitan, irtenbide argi, baliagarri eta gizabidezkoa aurkitzea. diglosia berri baten moldaera lanabes egokia izan liteke horretarako:
|
|
|
gizakion usteaburu sinesmenek ezin ukatuzko indar ahalmena dute gizarte osoaren jarduera sozioekonomikoan (eta horren bidelagun diren botereharremanetan) eragiteko. Beste hitzetan esanik, Ak Bn eragiten duen bezala Bk ere An eragin
|
dezake
eta, hainbatetan, eragiten du.
|
|
|
Esate baterako, elkartearen euskalduntze plangintza aurreratzen hasi denean, esperientzia hori ezagutzera bertara joango diren mugimendu sozialeko eta instituzioetako pertsonalitate batzuen bisita antola
|
dezakegu
eta, gero, bisita honi herrian oihartzun publikoa eman: komunikabideak, herriko beste elkarteak bisitara gonbidatu, pertsonalitate horiek eta beste elkarteen arteko kontaktua antolatu, afaria,... Guzti honen bitartez, lanean ari den elkartea errefortzatu eta beste elkarteak motibatuko ditugu.
|
|
2012
|
|
|
"... los medios a los que pertenecen o(...) los medios en los que se inspiran para llevar a cabo su obra de transmisión de modelos, valores y s� mbolos" (rocher 1990: 158). hau da, sozializazio eragile batek bere taldea (bere familia, bere komunitatea, bere jatorrizko hizkuntza...) izan dezake eredu ala, bertze kasuetan, bera kide ez den taldearen eredu eta balioak (bai eta hizkuntza ere) har
|
ditzake
eta horietan iradoki bere ekintza sozializatzailea. hernández Garc� a antropologoa euskararen transmisioaren gainean egindako ikerketa etnografikoan, aritzean edo jardutean —ez esentzian— oinarritutako identitatearen proposamenari lotu zaio: identidad adquirida, hots, bereganatutako identitatea.
|
|
|
zenbateraino lagunduko digu hurrengo belaunaldiak euskaraz egin dezan? Ez, eskolan bezala, gutxi asko ikas
|
dezan
eta erdaraz jardun dezan. Bestalde, Saioa egiten dugunetik handik zenbat denborara agertuko den ondorio hori?
|
|
|
• horrela Auzokon parte hartzen duten guztiak, subjektu aktibo dira, hartzaile eta emaile funtzioak bete
|
ditzakete
eta:
|
|
|
Auzoko egitasmo ireki bat da, edonork parte hartu
|
dezake
eta gainera parte hartzea benetakoa da, parte hartzaile guztiak subjektu aktibo diren neurrian. horretarako, eremu informala bultzatzen da, aisialdirako ekintza hezitzailea izan daitekeelarik. Izan ere, kultura aniztasuna bermatzen duen zer nolako aisialdi aukerak daude herrietan?
|
|
|
Izan ere, egoera gutxiagotu batean dagoen neurrian, hizkuntza aniztasun errealitate honek, euskarak duen eta izan behar duen lekuaz hausnartzera behartzen gaitu. ...gisa hartzen du Auzokok, elebitasunaren ordezko gisa. euskara kohesio eta komunikazio hizkuntza izatea du helburu. horretarako, beste kulturak eta hizkuntzak onartzea oinarrizkotzat hartzen du, beste kulturetako herritarrengana hurbiltzeko eta euskara bultzatzeko estrategia gisa. kultura gutxiagoturiko herritarrak aliatu ezin hobeak izan ahal dira, beraiek bizi izan duten egoera, gurekin parekatu
|
dezaketelako
eta alderantziz. euskalduna euskara duena bada, euskara ikasiz integrazio zuzena lortuko litzateke. Nahikoa al da?
|
|
|
hizkuntzalaritzarena eta hizkuntzen didaktikarena. Aipatutako epean Arratiako ikastetxeetan eta aretoetan hainbat ikastaro, hitzaldi eta berrikuntza esperientzia gauzatu dira, betiere irakasle, ikasle eta gurasoen sentsibilitatea eta prestakuntzan aurrerapausoak eman
|
ditzagun
eta egiten dugun horren egokitasunaz ziurrago izan gaitezen.
|
|
|
Dagoeneko datu serie politak izaten hasi gara adinkako datuen bestelako irakurketa bat ere egiten hasteko. Horrela, adibidez, gure denbora seriearen hasieran gazteak ziren herritarrak har
|
ditzakegu
eta, urtez urte, zahartu ahala euren portaera nola aldatu den aztertu ahal izango dugu datuetan oinarrituta. Datuei ikuspegi horretatik begiratuta, eta azaleko begiratu bat emanda, badirudi, eta oraingoz hipotesi gisa aipatuko dugu, azken hamarkadotan hala nolako" bizitza zikloa" errotu dela gure artean.
|
|
|
bata (A izenekoa) gehiengoarena da, eta gizarteko kide guztiek hitz egiten dute; bestea (B izenekoa), berriz, gutxiengo elebidun batek (A eta B hizkuntzen hiztunek) bakarrik hitz egiten du. Askotan, B arriskuan dago, eta, desagertuko ez bada, hiztunen populazioak gora egin behar du; horretarako, hiztun elebidunek B transmiti eta erabil
|
dezaten
eta A hizkuntzaren hiztun elebakar batzuk elebidun bihur daitezen bultzatu behar da. Adibidez, hori egin litzateke galesera eta Eskoziako gaelikoa ingelesarekin lehiatzeko; euskara frantsesarekin eta gaztelaniarekin lehiatzeko; bretoiera, katalana eta okzitaniera (gaskoiera, proventzera eta aranera) frantsesarekin lehiatzeko; samiera suedierarekin, norvegierarekin eta errusierarekin lehiatzeko; Frisian (Herbehereetako probintzia batean), frisiera nederlanderarekin lehiatzeko; Zeelanda Berriko eta Australiako jatorrizko hizkuntzak ingelesarekin lehiatzeko; Amerikako bertako hizkuntzak (besteak beste, kitxua, aimara eta guaraniera) ingelesarekin, gaztelaniarekin, frantsesarekin, portugesarekin eta nederlanderarekin lehiatzeko; eta Errusiako errepubliketako hizkuntzak errusierarekin lehiatzeko [Adibide gehiago nahi izanez gero, ikusi Fishman (2001)].
|
|
|
Uriarte – Gutxiengoaren hizkuntza eta elebitasunaren populazio elebidunak B hizkuntzaren erabileran oinarritutako hitzarmen linguistiko bat ezar
|
dezakeen
eta, horretarako, hurbilketa ebolutiboa erabili dugu orekaren azterketa osatzeko.
|
|
|
Helb5 Euskarak pertsuaditzaileei kalterik ekar
|
diezaieken
eta, ekartzekotan, hura erabiltzearen arriskuak eta arazoak zeintzuk izan daitezkeen detektatzea.
|
|
|
Sei jardun gune aukeratu dira eta horietaz galdetu zaie. Jardungune bakoitzean, noski, hainbat rol harreman joka
|
ditzakete
eta horietako bakoitzaren nagusitasun–moldaerazko taula azter daiteke. Hona hemen, gela argazkietan agertuko zaizkigun jarduera guneak eta rolharremanak, bakoitza bere kodearekin.
|
|
|
Guztiek dute harremana Internetekin. Gehienek etxean dute, %91k, eta, bestela, eskolan erabil
|
dezakete
eta erabiltzen dute. Maiztasun handiz
|
|
2013
|
|
|
...iazki bermatu, baizik" euskara nahiz gaztelania erabiltzeko aukera. gehiagotan bat etorri, eta zenbat eta arrazoibide ezberdin gehiago onartu, orduan eta indar handiagoz tira egingo dugu euskararen gurditik; behar dugu jakin zer den euskara indarberritzeko" nahi" hori gauzatzeko ezinbestez egin behar dena, zer deserosotasun diren saihetsezinak aurrera egiteko, zer den bakoitzak egin
|
dezakeena
eta norberak baino egin ezin dezakeena, eta zer prezio gauden prest ordaintzeko, guztia ez baita euskara eta euskarak berak ere ez baitu —eta ez du izango— balio bera guztientzako. Hizkuntzaren gainetik dago hiztuna, eta hizkuntza ez ezik beste" osagai" asko ditu hiztunak.
|
|
2014
|
|
|
Beraz, arnasguneek hizkuntza politikaren ikuspegi miopearen gabeziak agerian uzteaz gain, UEMAk horri aurre egiteko oinarri batzuk mahai gaineratu dizkigu. Hel
|
diezaiogun
eta sakondu dezagun bide horretan.
|
|
|
Arnas esturik gabe, nekerik gabe, maldarik gabe, Urbiako zelaien modukoak. Leku horietan, hankak arin ibili
|
ditzakegu
eta arnasa sakon hartu. Luze ibili gaitezke asko nekatu gabe.
|
|
|
Partiduetan edota eskola arteko ekintzetan, euskaraz burutzen dira jarduera guztiak eta arbitro, epaile... papera betetzen duten guztiak euskaldunak izan ohi dira. Beraz, prestaketa saioetan kasuaren araberako hizkuntzaren erabilera egiten dela ondoriozta
|
genezake
eta ondoren, larunbat goizetako partidetan, euskara izan ohi dela nagusi, salbuespenak salbuespen (ikustera doazen gurasoak, lagunak, ikaskideak, etab. tarteko direlarik).
|
|
2015
|
|
|
Euskararen erabilera sustatzera begira eskola orduz kanpoko jarduerak dira hurrengo urteetan garapen handia izan
|
dezakeen
eta izatea merezi duen arloetako bat. denbora) baita kualitatiboak ere (Gazteen hizkuntza erabileran eragiten duten faktoreak, adibidez). Mugak onartzen direnean, errazagoa da egokiak diren helburuak jartzea eta helburu horiek lortzea.
|
|
|
Euskararen erabilera sustatzera begira eskola orduz kanpoko jarduerak dira hurrengo urteetan garapen handia izan
|
dezakeen
eta izatea merezi duen arloetako bat. Zenbait tokitan orain dela urte batzuetatik esparru honetan lanean ari dira, baina oro har oraindik behar bezala ez da toki askotan garatu.
|
|
|
Haur eta gazteen euskararen erabilera sustatu
|
dezakegu
eta hizkuntzaohiturei begirako jarrerak landu ere bai, baina bide emankorra izan daiteke gazteak beraiek eragile eta protagonista bihurtzea.
|
|
|
Garrantzitsua da. Eskerrik asko!" eta" erabaki ausartak har
|
ditzala
eta erabakiak hartzearen zikloa itxi, orain egiten ari den bezala: erabaki horien eragina neurtu eta ebaluatu".)
|
|
|
— Arlo batzuetan arazoak daude hizkuntza teknikoarekin eta itzulpenekin. Esaterako, Bide Azpiegituretan hiztegia ez dago bateratuta; horrek arazoak sor
|
ditzake
eta ondorio ekonomikoak izan ditzake. Aurrekontu eredua sortu litzateke, esaterako.
|
|
|
Horren ondoren etorriko dira estrategien lanketa, gelara eramateko jardueren diseinua, inplementazioa eta jarduera grabatuen auto behaketa. Horrekin guztiarekin, irakaslea bihurtu nahi da bere jardueraren protagonista eta eragile nagusi, bere praktikaren gaineko kontzientzia har
|
dezan
eta bere jarduera pedagogikoan aurrera egin dezan. Horrek lagunduko du zeharka ikasleen ikaskuntza hobea, hori baita irakaslearen xede nagusia, alegia, ikasleak garatzea, ikasleek gauza interesgarriak egitea, ikasleek ondo hitz egitea...
|
|
|
Ildo horretatik, interesgarria izango litzateke etorkizunean aztertzea ikasle mota honentzako SDak egokitu liratekeen ala ez, edo testuinguru informaletako materialean bereziki zein aldagai kontuan hartu genukeen. Interesgarria litzateke, halaber, aztertzea ikasleen sozializazioan (kasu honetan, eragin linguistikoan) eskolak zein ardura har
|
lezakeen
eta nola. Horrez gain, irakaslearen esku hartzea emaitza honen baldintzetako bat ere izan liteke:
|
|
2016
|
|
|
" Pobble ak" hizkuntza mugimenduetan jarduten diren horiek mezua zabaltzen jarrai
|
dezaten
eta dagoeneko lortutakoan oinarritu daitezen lagunduko du. Man uharteko gobernuari meritua aitortu behar zaio bere konpromisoarengatik; hala ere, manxerako biziberritzea beti gizabanakoen eta jarraitzaileen talde txikiei esker izan da, lan asko egin baitute manxerari ehusteko eta hizkuntza zaintzeko, bereziki komunitatean laguntza gutxi zegoen momentuetan.
|
|
|
" Pobble ak" hizkuntzamugimenduetan jarduten diren horiek mezua zabaltzen jarrai
|
dezaten
eta dagoeneko lortutakoan oinarritu daitezen lagunduko du. Man uharteko gobernuari meritua aitortu behar zaio bere konpromisoareng atik; hala ere, manxerako biziberritzea beti gizabanakoen eta jarraitzaileen talde txikiei esker izan da, lan asko egin baitute manxerari ehusteko eta hizkuntza zaintzeko, bereziki komunitatean laguntza gutxi zegoen momentuetan.
|
|
|
370 Hots, auzoko janari dendan, tabernako barran, parkean edo kiroldegian euskaraz egingo dion (egin
|
dezakeen
eta egin nahi dion) solaskiderik lokalizatzen badu eta euskaraz egin nahi badu (beti ez da hala izaten).
|
|
|
Badirudi 2011ko taula bietatik, batez ere bigarrenetik, hainbat ondorio argi atera
|
dezakegula
eta zenbait hipotesi plazara litekeela i, aurrerago baieztatzeko edo ezeztatzeko. Hona ondorio hipotesi zenbait:
|
|
|
Bada ordua, han hemen lortu dena eta lortu ez dena aztertzeko, baloratzeko, eskola bidezko indarberritze saioaren argi ilunak diren bezalakoak zergatik diren ulertzen saiatzeko eta, litekeen neurrian, eskolak indarberritze alorrean duen eginkizuna," bere lekua", birplanteatu eta, ahal balitz, adosteko. On da, hasteko, euskal eskolak zer egin
|
dezakeen
eta, hainbatean, zer egiten ari den gogoratzea. Euskara indarberritzeari dagokionez bost helburu nagusi ditu, edo izan ditzake, euskal eskolak:
|
|
|
Alde batetik, zelan banatzen den euskaldungoa eskualdeka. Eta horren arabera hiriburuetakoek biltzen dute euskaldun kopururik handiena, baina horrek ez du gutxiesten beste eskualde batzuek egin
|
dezaketen
eta praktikoki egiten duten ekarpen estrategikoa. Are gehiago, badirudi egungo egoeran ezinbestekoa dela hurrenkeran datozen eskualdeen parte hartzea:
|
|
|
Azpisektore honek ez du gizarte botererik eta ez dira erreferentzialak, baina kopuruaren ikuspegitik euskararentzako ezinbestekoak dira, hiztun hazkundea besteak beste hortik etorriko da eta. Euskara behar dute ezinbestez, berari esker goranzko mugikortasuna bermatu
|
dezakete
eta. Eta euskarak behar ditu ezinbestez eta euskaran konfidantza izan dezaten konbentzitu behar ditugu.
|
|
2017
|
|
|
Horregatik, premiazkoa da hizkuntza hauek beste eremu urriko hizkuntzak bezala babestea, eta Europako zeinu hizkuntzen erabiltzaileelkarteen eskakizunei erantzutea. Izan ere, Europako Gorren Batasunak (UED gaztelaniaz) hamarkada bat baino gehiago darama Europako Kontseiluari eskatzen Gutuneko aplikazio eremua zabaldu
|
dezan
eta zeinu hizkuntzak kontuan har ditzan (Napier eta Leeson 2016).
|
|
|
Europako Gorren Batasunak hamarkada bat baino gehiago darama Europako Kontseiluari eskatzen Gutuneko aplikazio eremua zabaldu
|
dezan
eta zeinu hizkuntzak kontuan har ditzan gUTUnAren ezAgUTzA eTA AiTOrPenA ❙
|
|
|
Azken gogoeta gisa, Europar Batasunari eskatzen diogu Gutunaren espiritua bere egin
|
dezan
eta diru-laguntzak eskaini diezazkien eskualdeetako eta eremu urriko hizkuntzen sustapenerako programei. Politika publiko europarrik gabe, hizkuntza askok diote aurre egin haien egoera larriari.
|
|
|
Europar Batasunari eskatzen diogu Gutunaren espiritua bere egin
|
dezan
eta diru-laguntzak eskaini diezazkien eskualdeetako eta eremu urriko hizkuntzen sustapenerako programei.
|
|
|
Azterketa hau burutzeko orduan, ez dugu aurrez definituriko metodologia zehatzik jarraitu. Erabili dugun lan prozedura intuitibotzat har
|
dezakegu
eta ondorengo oinarri hauek dauzka:
|
|
|
Bigarren ideia interesgarria da hitanoa ikusitakoaren araberalagunen artean erabiltzen delako eta beraz, lagunen artekoa izateak etxetik kanpora begiratzea ekartzen du, transmisioa beste eremu batzuetan jarriz lagunen artean kasu honetan. Azkenengo ideiak erakusten diguna da norberak bere hizkuntz hautuak egin
|
ditzakeela
eta gure ikerketara ekarriz, hitanoari egindako kontaktua izango zen ideia honekiko lotura. Zergatik egin dute gazte batzuek hitanoranzko hurbilpen bat?
|
|
|
• errealitate soziolinguistikoaren (eSl) eragileak gaitasunak direlakoan gaitasunak neurtzen dituenak neurketaren ondorioz lortu dituen datuetan esku hartu nahiko balu, haiek hobetzera bideratuko lituzke politikak, eta politikak ebaluatzeko berriro gaitasunak neurtu lituzke. bide horretatik, errealitatearen beste alderdi batzuk baztertu edo zokoratu
|
litzake
eta azkenean zalantza asko sortu litezke ikerketaren zioaz: gaitasunak ote ziren ikergaia, politiken emaitza ebaluatzea ote zen helburua, gaitasunak hobetze aldera egindako politikek gaitasunak edo horiek neurtzeko moduak aldatu ote dituzten eta abar.
|
|
|
Euskararen egoera gaiztotu ahala, baliabide praktikokognitiboa izan zitekeena, maxima morala bilakatu zen: ...joera horiekin bat egiten duten politikak eta interbentzio publikoak legitimatzen dira eta hutsal edo bigarren mailakoak bilakatu beste batzuk. kasu honetan gainera, bi iturri mota ezberdin nahasi ziren, batetik inkesta modukoak (zentsua nagusia) eta bestetik aipatu erregistro horiek. inkestetan aplikatzen diren eragiketa estatistikoen bidez eraikitzen diren kategoriak tipo analitikoak direla esan
|
dezakete
eta ez dutela pertsona talde bat zehazki izendatzen edo irudikatzen (tipo ideal weberiarrak direla gutxi asko, ez dira egiazko inor, jendarteko praktiken eta posizioen bilduma pertsonifikatuak nonbait). baina, erregistroetan agertzen direnak pertsonak dira, edo nahi izatera, egoera eta testuinguru jakinetan pertsonek egindakoak. esaterako, ikasle horiek guztiak pertsonak dira eta hemen tipoak han... erdaldunak ere izan badirela erdi lausotuta, eta euskaldunak direla erabakita, ez al da jarduera jakin eta bakar baten gainean gehiegi eraiki nahi?
|
|
|
2.2.1 Kezka zantzuak kategoria eta auto aitorpenetan oinarritutako ikerketak kolapso egoera batera heltzen ari direla susmatzen dugu. bestela esan, ikerketa soziolinguistiko hauek bidea urratu bainoago, bidea ixten dutelako susmoa zabaltzen ari dela iruditzen zaigu. badirudi ez digutela ondo azaltzen zergatik ez den euskararen erabilera hiztunen kopurua hazi ahala hazten. itxura hutsa izan daiteke gabezi hori. agian, hiztunen kopurua ez da esan bezala hazi, edo hiztun horiek isolaturik eta sakabanaturik bizi dira, edo euskaldunen kontzentrazio handiko sareak xare xare egiten ari dira, edo. arrazoiak arrazoi, oro har, esan liteke ohiko mapa eta inkestekin mesfidantza zabaltzen ari dela. usuago ari da korritzen euskaldun errealak kartografiatzeko eta zenbatzeko eskaera. eskaera haren muina, azken buruan, zera da: ...lera praktikoa (ohikoa eta erosoa, bestela naturala deritzona) ez dela orain arteko metodo eta ikerlanetan ondo hartzen, ezta ematen ere19 baina honetan guztian nabarmendu nahi dugu ikerketa logika horien ondorioz, egiten ari diren interbentzio eta efektuak zein izan daitezkeen. gaitasunak galdetuta, hiztunak zenbatzen dituenak hiztunak ugaltzeko politikak eta interbentzioak egiteko beharra sumatu
|
dezake
eta hiztunak zenbatzen ebaluatuko ditu ekimen horiek. eta, oso egoera soziolinguistiko ezberdinetan bizi direnen pertzepzio subjektiboen bidez erabilera neurtzen bada, hizkuntza praktikak ugaltzeko ekimenak egiturazko eragileetatik banakoen disposizioetara desbideratzeko joera nagusitu daiteke. hala ere, euskara biziberritzeak erabilera du helburu, euskara normaltzea hura bizi jarioan ohikoa eta ... erabiltzeko aukera, gune eta moduak zabaltzea eta bermatzea, erabilera predeterminaturako dispositiboak, edo gutxienik, euskara erabiltzeko probabilitatea (ergo ahalmena) handitzea. bestela esan, helburuak ez luke izan behar euskara dakien jendea, subjektiboki hartarako motibatua, baizik eta euskaraz egiten diren jarduerak eta horretarako aukera objektiboak. ikerketen eta interbentzioen helburua erabilera sustatzea bada, ikerketa gaia euskaraz egiten diren jarduerak eta horretarako aukera objektiboek lukete. horrela jakin eta zehaztu genezake bai erabilera predeterminaturako dispositiboak zein diren, bai tokian tokian zeinetan interbenitu behar den. izan ere, praktikak testuinguru jakinetan neurtu, zehaztu eta ebaluatu behar dira:
|
|
|
@getxogazte. kasu honetan, kontuak igorritako mezuetan erdarazkoak %58, 49 baldin badira ere, audientziak hedatu dituen mezuetan euskarazkoak %44, 74 dira. hau da, bestalde ere, mezuetan gaztelera eta euskara ez diren beste hizkuntzak gehien erabiltzen dituen komunitatea (%23, 68). antzeko joera ikusten dugu @getxokirolberri kontuarekin harremanak dituen komunitatean, han praktika elebidunak egitera joera apal bat ageri baita (13, 98%). ondorioz gaztelerazko mezuen inpaktua gutxiagotzen da (%86, 54 %61, 29). ikerketaren hurrengo urratsa, Sare Sozialen analisia da (SSa). SSa aztertze soziologiko eta balioztatze enpirikorako metodologia bat da. haren bitartez, banako edo taldeen arteko elkarrekintzak behatu
|
ditzakegu
eta horrela ere harreman horietan formazio edo eraketa sozialak nola agertzen diren ikusi. analisia grafoetan irudikatzen da. grafoek adierazten dute zein diren hautatutako kontuaren inguruko elkarrizketak, eta eratu edo saretu ziren komunitateak. kontu guztien grafoak erakutsi beharrean, salbuespentzat jo dugun getxogazterena baino ez dugu ekarri hona (4, 5, 6, irudiak). haietan agertzen den nod... zenbat eta aipamen gehiago, orduan eta handiagoak.
|
|
|
bata epistemologikoa (kategoriak) eta bestea metodologikoa (auto azterketak eta aitorpenak). eta bestelako ildo bat defendatu nahi izan dugu: errealitate soziolinguistikoaren unitatetzat praktika (soziala) jotzen duen ikerketa eta ulertze ildoa. pentsatzen dugu, praktikak neurtzeak eta, batez ere, erregistratzeak kategorien auto aurkezpenetarako erabilera gutxitu
|
lezakeela
eta politikak praktiketara bideratu litzakeela, eta ez banakoengana. eta horrela, akatsak akats, norberaren gogo, motibazio edota eskubideak betearazteko izan lezakeen grina, nahia edo erresistentziak alde batera utzita, praktiken ebaluazioa egituren gain utzi litekeela.
|
|
|
Mutilen artean zein elkarrizketa mistoetan datuak nahiko parekoak izan dira, beti ere, datu positiboagoak lortuz 2 eta 3.mailakoen artean. kale neurketan eskuratutako emaitzak besterik ez direnez, datuak falta zaizkigu jokabide horren arrazoiak azaldu ahal izateko. aurrera begira, Leticia Garcia Fernandez, Nekane Arratibel Insausti eta Asier Irizar Mezo – Euskararen ezagutza eta erabilera binomioa: ...ro (edo bi urtez behin gutxienez) kaleneurketa egitea. horrela, bada, gertakari isolatu bat izan ote den jakingo da edo portaera aldaketa hori justifikatzen duten aldagaiak zeintzuk diren identifikatzea ahalbidetuko da. lehen mailako ikasle batzuek aitortu dute euren bizitzaren beste esparruetan baino euskara gehiago erabiltzen dutela huhezin. horrek hizkuntza ohitura eta portaera aldaketak eragin
|
ditzake
eta, ikasturteak aurrera egin ahala, erabilera handiagoa egiten duten neurrian, testuingurua euskaldunagoa bilakatu eta hizkuntza hori erabiltzera motibatuak sentitu daitezke. hala ere, ziurtasunez hala izan den ezin dugu justifikatu, ez baitugu orain 2 eta 3 mailan dauden ikasleen daturik.
|
|
2018
|
|
|
Beraz, argi dago euskara biziberritzeko ardura duten erakunde publikoek eta gizarte eragileek harreman sareak trinkotzeko neurriak sustatzen jarraitu dutela, euskaldunok gure eguneroko bizimoduan euskara normaltasunez erabiltzeko gero eta aukera gehiago izan
|
ditzagun
eta, horrela, euskaraz hitz egiteko erraztasuna hobetu dezagun. Asmo horrekin, indartu beharreko oinarri oinarrizko bideetako bat euskararen familia bidezko transmisioarena da.
|
|
|
Segur dena da iritzi publikoa hizkuntza politikaren asentua dela, eta, biak, hertsiki lotuak direla. Datuek zer dioten beha
|
dezagun
eta zenbait pronostiko egiten josta gaitezen.
|
|
|
Tokian tokiko hizkuntza gutxituaren banaketa zehaztu daiteke, beraz, ezagutzen baititugu erabileraren beheeta goi mugak, batezbestekoa, eta desbiderapen estandarra. Eredu horren arabera neurtutako erabilerak, kaleko erabilera kasurako, ebalua
|
ditzakegu
eta, aldi berean, norbanakoaren erabilera maila zenbatekoa izan daitekeen.
|
|
|
Adinekoetan izan ezik, gainontzeko adin tarteetan emakumeen erabilera gizonen erabileraren gainetik dago. Hamar urtetan finkatu den egitatea dela esan
|
dezakegu
eta, aldeak oso handiak ez badira ere, badirudi zertxobait handitzen ari direla. Gainera, diferentziak askoz argiagoak dira haur eta gazteen artean.
|
|
|
Asmo horrek ez du zertan lotura eduki behar hizkuntza jakin batetiko jarrerarekin (esate baterako, hizkuntza jakin bat baztertu nahiarekin), baina argi dago horrekin lotutako erabakiak eta praktikek ondorio jakin bat eduki dezaketela hizkuntza horretan. Hau da, emakumeek, bere egoera soziala hobetu nahian praktika batzuk garatu
|
ditzakete
eta horiek hizkuntzan eragina zuzena eduki dezakete. Migrazioaren alde egitea horren adibidea izan daiteke:
|
|
|
nolako diskurtsoa (akaso, diskurtsoak) eratu behar du euskaltzaletasunak (akaso, euskaltzaletasunek) gaur eta hemen honetan euskaraz bizitzeari zoru emateko? Are, euskaraz kontrako hautua izateari laga
|
diezaion
eta berez gerta dadin. Edo beste era batera esanda euskaltzaletasunaren diskurtsoa XXI. mendeko Mendebalde zuri honetako jendeon bizipen, autoerrekonozimendu tresna eta emozioen arkitekturara hobeto egokitzeko?
|
|
|
Hierarkiarik gabeko funtzionamendu horizontala eraikitzeari begira, funtsezkoa bilakatzen da bileren metodologia aldez aurretik prestatua eta ondo dinamizatua egotea, guztiok ekarpenak egiteko aukera berdina izan
|
dezagun
eta, horrela, guztiok ekimena geure egiteko joera nagusitu dadin. Hori lor daiteke zereginak, funtzioak eta ardurak banatuz ere, ardura partekatua eraikitzen joateko eta adostutako konpromisoak betetzen direla errazteko.
|
|
|
Amaitzeko, azpimarratu nahi dugu etorkizunera begira oso kontuan izatekoak direla legeek sor
|
ditzaketen
eta dagoeneko sortzen dituzten ondorioak auzolana eta herrigintza bultzatu nahi direnean. Hauek dira elkarrizketetan jaso ahal izan ditugun kezkak:
|
|
|
" Erabaki nuen ezin nuela bertso hura hasierako agurrean bota. Besteek nirekiko ordura arte eraikitako begirada erabat baldintza
|
zezakeen
eta ez zen hura horretarako eguna. Egun horretan entzuleek, epaileek, ni bertsolari gisa juzgatzea nahi nuen, bestelako distortsiorik gabe, gainerako zazpiak bezalaxe."
|
|
2019
|
|
|
gogoeta gai eta arazo iturri bizia da hori, arnasguneetan ez ezik gizarte modernoaren esparru formal eta informal askotan. oso kontuz eta tentuz hartzekoa, nolanahi ere: norbanakoon interesak eta askatasun oinarriak, orobat aginte esparruaren lege marko nagusiak, zalantzan jartzeko bidea sor
|
dezakete
eta, besterik nahi izan arren, albo ondorio kaltegarriak eragin. azti jokatu behar du horretan arnasguneen indarberritze lanean jardun nahi duenak: deskuidoak latz ordaintzen dira.
|
|
|
Lege oinarri aldetik oso nolazpaiteko eta, bereziki, arnasguneko biztanleen beraien gogo lehentasunen kontrako: ateak ixte hori" beren kaltean" dela senti
|
dezakete
eta asmatzaileentzat eder ausarta zirudien plangintza istilu iturri latz bihur liteke. c) euskarazko herri giroari eusteko autorregulazio asmo soziokultural (norabidez) estridenteak edo (kopuruz) gehiegizkoak ere bertako biztanleen (are euskaltzale konprometituenen) uxagarri bihur litezke eta, horrenbestez, arazo iturri gertatu. Jator eta moderno izan nahi dute, eskuak betean, bertako biztanle gehienek.
|
|
|
Lan ildo honek baina, badu bere ifrentzua: herrietako eskoletako irakasle eta gurasoen edo beste elkarte eta erakundeetako partaideen formazioa eleaniztasunaren inguruan, etorri berrien hizkuntzekiko errespetuan trebatzeko eta hizkuntzok erabil
|
ditzaten
eta etxeetan mantendu eta transmititu ditzaten lortzeko.
|
|
|
Bideo-jokoen alorrean eragin: a) Merkatuan dauden bideojoko arrakastatsuenak euskaratu (libreak badira) edo euskara daitezen sustatu (ez badira libreak). b) Bideo-jokoen munduko eragileekin harremanak mantendu eta bitartekaritza lana egin (euren jokoak euskara
|
ditzaten
eta etorkizunean aterako dituztenak euskaraz ere plazara ditzaten). d. Lizentzia dualak sustatu. hots, arrazoi praktikoengatik eduki bat lizentzia librerik gabe erabili behar bada, proiektua diruz lagundua izan dadin eduki berbera lizentzia librearekin ere argitara dadin sustatu. e. eusko Jaurlaritzak eduki libreen gordailu publiko eta doakoa sortu. f. eusko Jaurlaritzak gpL lizentzia eta Creativ...
|
|
|
7 Bideo-jokoen alorrean eragin. a. merkatuan dauden bideo-joko arrakastatsuenak euskaratu (libreak badira) edo euskara daitezen sustatu (ez badira libreak). b. Bideo-jokoen munduko eragileekin harremanak mantendu eta bitartekaritza lana egin (euren jokoak euskara
|
ditzaten
eta etorkizunean aterako dituztenak euskaraz ere plazara ditzaten). c. Bideokontsolak eta jokoen plataformak lokalizatzen saiatu.
|
|
|
(Lasa, 2018: 95) hortaz, hurbilpen minismalista eta maximalista berez ez dira kontrajartzen, Gizarte Berrikuntza Eraldatzailetik urruntzen den mota minimalistak ere ondorio positibo ekar
|
litzake
eta:
|
|
|
" Gaitasunak galdetuta, hiztunak zenbatzen dituenak hiztunak ugaltzeko politikak eta interbentzioak egiteko beharra sumatu
|
dezake
eta hiztunak zenbatzen ebaluatuko ditu ekimen horiek" (Apodaka, 2017: 115). eSepen kasuan, beste horrenbeste:
|
|
|
Azpeitiko bost neska mutil, 21 urtekoak. Mutilak tokatzaileak eta nokatzaileak, neskak ez bata ez bestea. eztabaida taldeetako partaideek (ikus I. eranskina) hasi aurretik ez zekiten hizketagai nagusia hitanoa zela, aurrez ideiak pentsa ez
|
zitzaten
eta benetan uste zutena bat batean esan zezaten. Finean, eztabaida taldeetako xedea da partaideen sakoneko ideologiak kanporatzea, iritziak behartu gabe. hori horrela, moderatzaileak galdera orokor baten bidez abiatu ditu eztabaidak, eta gero zeharka, hitanoaren gaia atera (Ortega et al., 2016, 22 or.).
|
|
|
Jakitun ere badira ondorengo belaunaldien aurrean erreferentzialtasu na eduki
|
dezaketela
eta euskaraz kantatzen jarraitzeko katean katebegi bat gehiago direla. Horretaz jakitun izan arren, hori ere ez da euskaraz kantatzera bideratzen dituen aldagaia. tatzerakoan, ikuspegi hori galdu dela ondorioztatu daiteke jasotako erantzunak aztertuz gero.
|
|
|
Zerikusia izan dezake horretan ere taldea testuinguru ez euskaldunekoa izateak, azken batean, halako eremuetan euskararen aldeko aldarrikapenek indar handiagoa hartzen baitute. edozein modutan, oro har, musikariek hizkuntza hautuarekiko duten kontzientzia aldatu dela agerian geratu da. dena den, oraindik ere euskaraz kantatzeko erabakia hartzen dute talde askok, baina konpromiso horren beherakadak hurrengo belaunaldiko musikarien hautuan zein eragin izango duen ikusi da. era berean, aurreko belaunaldiak euskaraz kantatzeko egindako hautu kontziente eta konprometituaz jakitun dira egungo musikariak. Badakite euskararen aldeko ekintza bat bezala egin zutela hizkuntza horretan abesteko erabakia, eta onartzen dute egindako lan hori. euren ekarpenak eurei bidea zabaldu baitie, eta euskaraz" natural" kantatzeko aukera eskaini die. era berean, jakitun ere badira ondorengo belaunaldien aurrean erreferentzialtasuna eduki
|
dezaketela
eta euskaraz kantatzen jarraitzeko katean katebegi bat gehiago direla. horretaz jakitun izan arren, hori ere ez da euskaraz kantatzera bideratzen dituen aldagai. euskarak euskal entzuleen belarrietara iristeko bidea zabaltzen diela ere onartu dute hiru abeslariek. Badakite begirune edo atxikimendu bat lorLander Muñagorri Garmendia – Zergatik kantatu euskaraz?
|
|
2020
|
|
|
Helburu nagusia Behategiak bere egitura finkatu eta finantzazio bide berriak ziurtatzea da. Egitura pertsona bakarretik bizpahiru laguneko taldera handitzea premiazkoa da bai komunikazio lanak bideratzeko (Behategiak sortzen duen ezagutzaren transferentzia egiteko), eta baita ikerketa eta kudeaketa ataletarako ere (azken horren barnean, finantzazio bide berri eta egonkorrak jorratzea izan da egiteko nagusietako bat, Behategiak urte batzuetarako finantzazio egonkorra bermatua izan
|
dezan
eta egitasmoak epe laburretik epe ertain luzerako proiekzioarekin landu ditzan).
|
|
|
Profesionalak tresna berriak sortzen eta erabiltzen trebatu behar dira eta trebakuntza hori ahalik eta azkarren abiatu behar da. Adituek jakinerazi zigutenez, operadoreak lan jardunak antolatzen ari dira komunikabideetan lan egiten dutenek aukerak zein diren azter
|
ditzaten
eta ideiak sor daitezen. Teknologiak edukiak behar ditu eta edukien sorkuntzan komunikabideak dira aktore garrantzitsuenak.
|
|
2021
|
|
|
Bi gako horiekin, munduko ate guztiak irekitzen ahal genituzke. Beraz ahalegin guztiak plantan eman ditzagun biharko gizarteak giltza horiek berreskura
|
ditzan
eta aitzinatzeko gisan erabil ditzan. •
|
|
|
Beraz, aurreikusi gabeko konplexutasuna kudeatzea ezinbestekoa izango da euskararen biziberritze prozesuan euskal gizarteak aurrera egin
|
dezan
eta kulturen eta hizkuntzen arteko errespetuan eraikitako gizarte kohesionatua bideratu dadin.
|
|
|
Orain bizitza uneei barik euskararen aktibazioa eta eraldaketa ahalbideratzen duten espazioetan jarri nahi dugu arreta, espazioaren kontzeptuak, hiztunaren hautu eta erantzukizun indibidualetan argia ipini ordez, talde hautu eta erantzukizunetan ipintzea ahalbideratzen digulako. Hiztunek gizarte harremanak espazio jakinetan dituzte, espazio jakinetan sentitzen dira seguru, ala ez, eta espazio jakinetan izan ditzakete sozializazio berriak eta euren hizkuntza praktiketan aurrera pausuak eman; gainera, subjektibotasunean, hau da, hiztun bezala sentitzen diren eran, aldaketak izan
|
ditzakete
eta horrek euren hizkuntza portaeran eragin. Zentzu horretan, espazioak berebiziko garrantzia dauka mudantza prozesuetan.
|