|
2000
|
|
|
Jose Luis Mendozak (Pamiela," En el principio fue el mito", 9.or.) narrazio arturiko hauen erabileraz idatzi zuen moduan: " la literatura novelesca ha creado un espejismo fascinante y su nostálgica atracción viene doblada por su irrealidad." Sarrionandiarentzat aldiz, mundu heroiko eta legendario hori nostalgia, desesperantza ororen marko egoki bihurtzen da, iraganaren edo erreferentzia heroikoen ezinezkotasuna azpimarratzeko erabil
|
baitezake
eta amaieren fataltasun ezaguna eta aldatu ezina nabarmenago egiten dutenez.
|
|
2001
|
|
|
Lubbocken lana dogmatikoegia zela kontsideratu zuten garaiko zenbait idazlek, objektibotasunaren izenean narratzaileari kontzientzi gune zehatz batera mugatutako ikuspuntuarekin kontatzea eskatzen zitzaiolako. Jarrera kritiko hori azaltzen zutenen artean, E. M. Forster-en Aspects of the novel (1927) aipa
|
dezakegu
eta ildo beretik doa, halaber, Chicaco Critics taldeko partaide zen W.C. Booth ek geroago idatziriko The Rethoric of the Fiction (1961) liburua.
|
|
|
Arte modernoa objektuen goraipamena dela esan
|
dezakegu
eta XX. mendea objektu eta zinemarenaren gizaldia.
|
|
2002
|
|
|
Eleberrigintza laburrari dagokionez, aipagarria da hasieran egile alemaniarrak izan zirela zaleenak baina astiro astiro beste herrialde batzuetara ere hedatuz joan zela. Oinarrian, luzera zehaztugabeko testu narratiboa dela esango dugu, gertakari, arazo edo egoera zehatz baten inguruan antolatutakoa, suspense edo amaiera harrigarriekin irakurlea asalda
|
lezakeena
eta askotan sinboloa motibo gisara erabili ohi duena. G. Sobejanok honako ezaugarriok egozten dizkio eleberri laburrari:
|
|
|
Orain euzko pizkundean gagozan ezkero, pizkunde orren diztirak ikututen dautse egun orretarako abeskiai be. Beraz, Agate deunaren abeskian, atalik garrantzidunenak bere bizitzako izparrak izango dira eta osagarritzat gauza ongarrietarako eskakizunak, aberri maitasun
|
itzak
eta azkenez, eskar emotea eta zori on opalbena.
|
|
|
Horregaitik, mila gauza harri, adar, eta gunen arabera bertzeak bat eta anhitz aldabatean direla agertzea nahi ba genu, zerok aldabatean bakhar eta anhitz direla erakhus
|
dezakegu
eta errez gainera, bainan bata anhitza denik eta anhitza bata denik nehork ere ez; eta hortaz nehor ere harritu ordez, guztiek batere eta akort dagozke.
|
|
|
Bai, zu gaztea zara. Zu jaio eta hazi zinanean, ni orduko be, zaharra
|
nintzan
eta asko ikusia. Aspaldietan hazurruts bizi naz eta orain azalik be ez dot.
|
|
|
Bene benetan. Gorputza ez da nirea, burua bakar bakarrik, oholaren atzean jarri
|
nintzan
eta, rast! " erretratu".
|
|
|
Aren mezabarri bezpera gaua" Iturbe" basetxean, ain zuzen Gabon zahar gaua, aita, ama,, adiskide kutun... euskalgiro betean; eta biaramonean, Barinagoko eleizan, don Joxe Mariaren lenengo meza abestua. Armonio jotzaille egokitu
|
nintzan
eta bost sei abadegei aren lagunek kantatu Perossiren ahots bitakoa. Azkenean, gabon kanta polit ura, Azkue gureak bildua," Nun dezu, Amandrea, zedorren semea..." Kantari aietarik bata, Narbaiza eibartarra izan zan, orain urte bi Gasteizen il izan dan abade gartsua.
|
|
|
Batzoki" tik batera urten
|
gintzan
eta kalian agurtu giñan, ondo ibilteko alkarri esanaz.
|
|
2003
|
|
|
Huna zer eginen luken berak gobernuko lehendakaria balitz: lehenengo lehenengoz atera On Bixente universidadetik eta jarri atezain bezela ministerio batean, handikiak azpitik ikusita nolakoak diran ikas
|
dezan
eta komunak garbituerazo. Egunoro agurtu luken On Domingo hemendik, Agirre jauna hortik, eta Txomin, gobernuko lehendakaria, harro harro igaro eta elioken jaramonik ere eginen.
|
|
|
Bere adiskide onari eskerrak etzan hilgo txakur baten moduan, inoren laguntzarik gabe. Gabilondok deituko zion atezainaren emazteari oheak atondu eta geläa garbitu
|
zezan
eta berak ekarriko zuan sendagilea ere. Laurak arte itxarotea baino etzegoan.
|
|
|
Ba, bai. Danak eskuen puntan erabilten ninduen ni, hango seina edo umetxua neu
|
nintzan
eta. Ez dakit zelan, ez zergaitik, baina barriro etxera bihurtu ginanean, ni ia erdaldunduta nengoan:
|
|
|
Handik urte batzuetara, gure Udako Ikastaroak bere ikurtzat hartu eban bide zuhur horretatik eroatea ikasleak: " Dakigunetik ez dakigunera..." Irakurgai errezak eta atseginak bilatzen hasi
|
nintzan
eta ikasleentzat polikopiaz ataraten.
|
|
|
Hortik ikusi zinei zein izan zan lorategi horren jatorria: Kirikiñoren irakurgai errez atsegin mordo bat eskainitakoan, beste idazle batzuen zatiak be sartzen hasi
|
nintzan
eta holan, igarri be egin barik, Bizkaiko idazle asko agertzen dira hor. Azkenean, polikopiaz banan banan argitara emoniko orriak batu... eta horra hor nire lehenengo antologia edo dana dalakoa:
|
|
|
Unax etorrita gurago neban besteak ez ekartea, baten bat pasauko ez ete zan bildur
|
nintzan
eta. Gainera holan...
|
|
|
Fuuu, bukatu dogulakoan nago, baina oker banabil, ez esan, mesedez, shocka larregia izango
|
litzake
eta esan zuen Ainhizek.
|
|
2004
|
|
|
" 0, Pello, Pello, logale nik eta jinen niza oherat? Irun
|
ezan
eta gero, gero, gero, irun ezan eta gero, gero, bai..."
|
|
|
" 0, Pello, Pello, logale nik eta jinen niza oherat? Irun ezan eta gero, gero, gero, irun
|
ezan
eta gero, gero, bai..."
|
|
2005
|
|
|
Doinu berbera ezpainetara etorri eta kantamarmaritu egin eban. Hori entzutean gelditu egin
|
nintzan
eta begira begira parau nintxakon, neuri be amaren kantamarmariak behinola eguna eta gaua bereizten, besotan zein sehaskan lo egiten erakutsi eustan lo kantua gogoratuarazo eustan eta, ordutik aurrera bidelagun izango jatan doinu gozoa berrezagutu neban eta.
|
|
|
Garrantzia liburu argitalpenei eman nahi izan diegu. Berrogei liburu horiek denbora jakin batean argitaratuak dira, genero honen barruan ezar
|
ditzakegu
eta horren sorreratik gaurdainoko denbora tartea betetzen dute. Esan bezala, bizkai idazleenak, baina ez horregatik nahitaez denak Bizkaiko lurraldean jaioak, hori ere ez zen ezinbesteko baldintza.
|
|
|
Aberatsak uste du bere dirua aski zaiola zoriona ardiesteko. Diruarekin denak eros
|
ditzake
eta gure gizarteak zer ez dezake sal! Gaurko gizonak ez du gehiago Jainkoaren beharrik senditzen.
|
|
|
Zenbat aldiz ez diogu garrazki eskatzen nahi ez duena egin dezan. Goizean goiz jeiki dadin eskolara joateko; telebistari begira egoteko partez, matematikak egin
|
ditzan
eta abar. Eskolako lanaz kanpo, behar du entrenatu pilota edo futbolean, dantzara joan, musika ikasi, kantu txapelketarako prestatu:
|
|
|
Ebanjelio eta Biblia osoaren helburua da sinesdunen, gizonaren, gutarik bakoitzaren fedearen haztea, azkartzea, gure zoriona Jesusek erakutsi bidean bila
|
dezagun
eta ez beste nonbait. Zenbat giristinok irakurtzen dute oinarrizko helburu hori gogoan?
|
|
2007
|
|
|
Berton dago Buenos Aireseko kaferik zaharrena, idazleen batzartokia, eta gaur egun irratsaio baten beharlekua. Hormai begiratzean ehun urte atzera egin
|
zeinke
eta mendea barrutik begiratu, sasoiko bentanak ikusi: artisten argazkiak, andrak, gizonak, aspaldiko bizimodua...
|
|
|
Gogoa daukat han egoteko, Ekaitz ikusteko. Europan bakarrik ibili izan naz, Marokora behin joan
|
nintzan
eta sano gustau jatan; antzik ete dabe Marokok eta Peruk. Zelangoa ete da Peru?
|
|
2008
|
|
|
• Azpiegiturak sendotu (edo sortu) irakasleek literatur ekoizpena ezagut
|
dezaten
eta irakurgaietan birzikla daitezen.
|
|
|
Ni Ekilibrio
|
nintzan
eta ez oreka neukalako edo. Ekilibrio, japoniar oilarraren kukurrukua da.
|
|
|
" Plangintzarik izan balitz, nik neuk ez neukan jaiotzeko aukera handirik; pentsa! Aitaren hamabosgarrena eta amaren hamabigarrena
|
nintzan
eta".
|
|
|
makinista, piloto eta holakoak. Ez eustan horrek grazia handirik egiten, autobusean be mareau egiten
|
nintzan
eta. Zer egin behar neban nik itsasoan!
|
|
|
Loren eta Jesus Mari geure edadekoak ziran, ganera. Niretzat, halanda be, bereziagoa izaten zan, Artetako tio Anjelen eta tia Joxeparen besoetakoa
|
nintzan
eta. Beti izaten neban opariren bat, diru apur bat gehienetan.
|
|
|
Besteok sano hazi eta bizi izan gara. Ni neu Errege egunean jaio
|
nintzan
eta aitaren botan aurkitu ninduen Errege egun goizean arrebek, opariak ikustera jagi ziranean.
|
|
|
Euskereak eta euskal kantuek baeben euren lekutxoa nire anaia nagusiak ziraneko urte hareetan. Ni 1948an hasi
|
nintzan
eta ordurako ez egoan euskeraz arnasa hartzeko aukerarik be, eskola orduetan behintzat.
|
|
|
Gero, mehatzago. Nire akorduan behin etorri zala esango
|
neuke
eta bertan, zarata handirik atera barik.
|
|
|
Ni neu ez nintzan sekula ohitu autobusetan ibilten. Askotan larritzen
|
nintzan
eta errebesau be bai.
|
|
|
1951 urteak izango ziran, hor nonbait. Anaia nagusiek soldadutzara joateko erabilitako egurrezko maleta hartuta joan
|
nintzan
eta bizkarrean, Diputazinoan banatutako motxila. Prakamotz marroiak, alkondara urdina, besoko eta guzti, eta buruan falanjearen ikurra eukan txapel gorria.
|
|
2009
|
|
|
Osasuna izan da beti bizitzan gehien balio duen ondasuna; gaitzak, eritasunak, ostera, bizirik irautea galarazi
|
dezake
eta ez du bizitza behar moduan gozatzen uzten. Leku batzuek izaera sakratua dute gure lurraldean.
|
|
|
Basorako makila erabiltzen zen eta solorako mihimena. Gure berriemaileen berbetan ardiari makilarekin jotzen diona ez da artzaina, ardia hil
|
lezake
eta.
|
|
|
Martian aro txarra egin izan du sarri, berriemaileen berbetan, baina baita apirilean ere. Horrexegatik San Markora arte tentuz ibili beharra ei dago, aro txarra egin
|
lezakeela
eta.
|
|
|
Lehenago ere aipatu dugu, egunerokoan, lotara joan aurretik, zeinen garrantzitsua zen euskal pentsaera tradizionalaren baitan suetea ondo garbitzea. Etxea garbi edukitzeko beharren artean bereiztuko ditugu egunerokotasunaren barruan sar
|
genitzakeenak
eta bereziak edo apartekoak. Azkeneko horiek urtean behin egiten ziren, etxetik kanpoko senitartekoak gonbidatu eta elkarrekin bazkaltzeko ohitura zegoen herriko jaien aurreko egunetan.
|
|
|
Badaki, ba, Jauna erantzun eutsan apal apalik San Pedrok, egarri be
|
banintzan
eta...
|
|
2011
|
|
|
Hurrengo urtean, gizon ahotsaren jabe eginda egongo
|
nintzala
eta, aprobea egin eusten. Pozik handienetarikoa hartu neban, iluntzean, Bernardo Sokobehere abesbatzaren idazkaria etorri eta esan eustanean" Gallas, tenore bigarrena izango zara hemendik aurrera".
|
|
|
Handik urteetara, barriro egin genduan lan alkarregaz Mari Karmen Legorburuk eta biok, ni Elorrioko parroko
|
nintzala
eta berak Apatan, Felix Orobiourrutiari lehenengo eta Jabi Jaiori gero laguntzen parroko ordezko ziharduala eta emakumeen alde hainbeste lan egiten ebala. Eleiztarrek eta eleiztar ez ziranek, danek maite eben.
|
|
|
Gaztetxuen lagun izaten ahalegintzen
|
nintzan
eta euren kezkak aintzat hartuz, eurek erlijinoko gaiak zirala eta eukezan arazo guztiei buruz alkarrizketa zabala izaten. Ez dot uste aspertzen ginanik.
|
|
|
Baina txikitatik izan dot grina bizia gizon heldua izateko seme bakarrari ezarten jakozan eragozpen guztiak gainditzeko. Orduan, seme bakarra
|
nintzala
eta, ezin izan abade. Ez neban gura seme bakarra izatea ezertarako eragozpen bihurtu eiten.
|
|
|
Okilomendi alkate antzerkian, Txikitxo esaten geuntsan Arrotaingo Frantzisko Beristain notarioari, ezetara be ezin irakatsi neutsan une laburtxu bateko sartu urtenean esan beharrekoa. Egun bitan edo, Etxebarrira joan barik geratu
|
nintzala
eta, antzezlariek eurek euretara ekin eutsen jo eta ke. Joan nintzanean, harrituta itxi ninduan Txikitxok.
|
|
2015
|
|
|
Eta guk Euskal Herria eginen dugu, euskaraz jantziko dugu gure hitza besteek ikas
|
dezaten
eta gu gu izan gaitezen, aspertu baikaituzte hainbeste lelo eta berritxukeriarekin, bai goikoek, bai behekoek MUGALDE HERRIKOAK GARA.
|
|
|
Herri Gaztedi 1960tik hasi eta urteetara arte egon zan Bizkaian. Geroko urteen barri ez dakit, ni Belgikara joan
|
nintzan
eta.
|
|
|
Ni asko ibilten nin tzan flamandarrakaz. Hareek baekien ni euskalduna
|
nintzala
eta eurak be erakusten eben flamandarrak zireala. Eztabaida handia egoan hizkuntza dala ta.
|
|
|
Baina Andres deitu eusten, eta Andres gora eta Andres behera. Seminarioan Andres
|
nintzan
eta herrian Ander.
|
|
2017
|
|
|
Azken batean, Izagirreren satira bitarteko bat baino ez da, funtzio hauxe daukana: inguruko errealitate honen alienazio egoeraz ohar gaitezela, egoera horren sorburuan geure huts eta okerrak daudela uler
|
dezagula
eta berez dagokigun justiziaeta askatasun errealitatea erdiesteko lanari ekin diezaiogula. Berriro esanda, Utopiak eskuragarri dirau.
|
|
|
Batagaz egon, besteagaz egon... Madrilera erreten ez nebala joan
|
nintzan
eta pakete oso bat erreaz bueltau nintzan.
|
|
|
" Mejor si trabajaramos juntos". Beharrizana heldu jatanean, beragana joan
|
nintzan
eta sozio izatea proposatu eustan. Diru askorik ez neukan, baina makinetan balio handia bai.
|
|
|
Dana dala, hori be suertau jatan. Ni Gernika taldearen partidurik gehienetara joaten
|
nintzan
eta jenteagaz asko berba egiten neban futbolaren gainean.
|
|
|
Horregaitik, handik hilabetera, Batzar Nagusia egin zan ordezkoa aukeratzeko. Neu bakarrik aurkeztu
|
nintzan
eta onartu egin ninduen. 1972 denporaldia hasi aurretxuan izango zan.
|
|
|
Ordurako ni jubilaturik gehienentzat ezaguna
|
nintzan
eta egun baten Oilda Montoyak hauxe esan eustan:
|
|
|
Ni ordurako Muxikako zinegotzi
|
nintzan
eta hori esan eustanean beste baten bila hasi ginan; Luis Gomezen izena proposatu eusten:
|
|
|
Arrazoia, itxura baten, euren eskabidea epez kanpo aurkeztu ebela. Korreoetara joan
|
nintzan
eta zorionez, egindako eskakizunaren agiria gordeta euken. Epearen barruan eginda egoanez, diru-laguntza hori berreskuratu ahal izan eben Sopelakoek.
|
|
|
Egia esan, ez neukan itxaropen handirik. Aste barruan, sukarragaz ibili
|
nintzan
eta egun baten bertara joan nintzan entrenatzera eta igon ezinda itxi neban. Domekan zan lasterketea eta zer egin ezean egon nintzan," joango nok, ez nok joango..."
|
|
|
Nire aitaren antzera ha be Ameriketan egona zan eta berbaldi luzeak eukiten genduzan horren gainean. Etxeko alabeagaz be ondo konpontzen
|
nintzan
eta inoiz zinera be joan ginan alkarregaz. Lasterketa oso egokia zan niretzat, 100 kilometro ingurukoa, eta ibilbide aproposa.
|
|
|
Handik hurrean egoan taberna bat seinalatu eustan. Heldu
|
nintzan
eta egiten ebilzan, han be jaiak ziran eta. Trajez eta bizikletea eskuetan neukala, aldatzeko tokiren bat eskatu neutsen...
|
|
|
Oraintxe irabaziko dot posturea". Hurrengo egunean, toki beretik pasau
|
nintzan
eta barriro bezperan ikusitako gauza berbera. 800 metro inguru topera egin nebazan, aurreratxuago gelditu, apur baten egon eta beherantz.
|
|
|
Ni marran ipini
|
nintzan
eta bi hiru minutu itxaroten egon ondoren, zaldiaren jaubeak esan eban:
|
|
|
Han egoan ostatu baten. Ni beragaz oso ondo konpontzen
|
nintzan
eta gaur egun be familikoekin hartu emon ona daukat. Hasieran, bere anaieari neure bizikletea be eskeini neutsan Valentinek erabilteko, gura izan ezkero.
|
|
|
Orduan erretzaile amorratua nintzan. Madrilen, dendetako beze roekin nabilela hasi
|
nintzan
eta konturatu barik egunean paquete t" erdi Chester erreten neban. Mezako denporea be luzea egiten jatan.
|
|
|
64an irabazi eban lasterketa baten. urteerarik be ez egoan eta Mirafloresen gora natorrela konturatu nintzan mutil bat etorrela atzetik. Etxebarrira heldu
|
nintzan
eta mutila han. Atzera begiratu ezkero, irribarretxua egiten eustan.
|
|
|
Zelango deskantsua! Gero, Anton Barrutia ezagutu nebanean, esan eustan berak baekiala ni nor
|
nintzan
eta berarentzat gauza itzela zala niri segidu ahal izatea. Harrezkero makina bat ordu emon doguz alkarregaz.
|
|
|
Ez dakit zelan, danok batera goazala, txirrindulari batzuk aidean urten genduan. Ni ahuspez jausi
|
nintzan
eta narraz egin nituan metro batzuk. Besoak, hankak eta paparra odoletan nebazala heldu nintzan Ezkurdi plazara, baina zorionez, ezer apurtu barik.
|
|
|
Nik urten neban, baina harri soltez betetako bide batetik sartu ginduezan eta eroan nebazan tubular guztiak zulotu nebazan, izan be oso finak ziran eta. Lasterketa atzean joaten dan kamioian sartu
|
nintzan
eta Aranjuezera. Ordurako ez egoan helmugako pankartarik be!
|
|
|
Hurrengo bueltan, beste horrenbeste. Halako baten, bizikletatik bajatu
|
nintzan
eta eurakana abiatu, baina ikusi ninduenean hanka egin eben. Hatan horretan, bi minutu inguru galdu nebazan.
|
|
|
Hatan horretan, bi minutu inguru galdu nebazan. Edozein modutan, barriro pelotoia harrapatzeko gai izan
|
nintzan
eta azkenean neuk lortu neban garaipena.
|
|
|
Lehenengo Parisera trenean eta gero handik Dijonera Pariseko Euskal Etxean aurkitu genduan batek eroan ginduzan. Berez, kontratua Loroñorentzat bakarrik zan, baina bitarteko egin ebanak esan eutsen ni bere lagun tzailerik finena
|
nintzala
eta niri be bizikletea emon eusten.
|
|
|
Behin," Bicicleta Eibarresa" baten, Barazarren gora goazala, eskumako hankeak tiratu egiten eustan eta besteei ezin segidu. Atzean gelditu
|
nintzan
eta neure martxan joatea erabagi neban. Landara bidean, apurka apurka aurre koengana hurreratzen ninoian, baina, halako baten, eskumako hankea gelditu egin jatan eta jausi egin nintzan.
|
|
|
Kontuak atera zein ondo hezita neukan, errekea be berak bakarrik pasatzen ebala! Sarritan etxerantzako bidean, Juantxu Jauregigaz alkartzen
|
nintzan
eta luzaroan egoten ginan berbetan. Perikok aurrera jarraitzen eban eta etxe aurrean itxaroten eustan zirkinik egin barik neu etorri arte.
|
|
|
Irunen sarritan korriduten neban, hilean behin edo dana dala, pistako lasterketak ez jatazan lar gustatzen. Ni adarrak apurtu beharrean ibilten
|
nintzan
eta horretara dedikatzen ziran txirrindulariak alkar hartuta egozala emoten eban...
|
|
2018
|
|
|
Ez nago" aurrerapen" aren aurka, hari esker, besteak beste, lurra horrenbeste esfortzu egin gabe landu
|
baitezaket
eta artikulu hau testu prozesadore baten bidez idatzi eta azkar hedatu, agian inoiz ezagutuko ez ditudan pertsonek irakur dezaten. Sen kritikoa izatea aldarrikatzen dut soilik, ohartzeko aldaketa guztiek ez dakartzatela berekin hobekuntzak eta nire aitaren modukoek," duela horrenbeste denbora jaiotako" ek, gordetako jakintza tradizionalak ez daudela zaharkituta.
|
|
|
Orduan ez da egon nire buruan Augustorik, ez Edhenik, beldurrik ere ez. Hiltzeko desioa ere iritsi zait gogora, eraman ezineko haurgaitza heriotzak ezabatu
|
dezakeela
eta. Hain izan da zorrotza, min bizi bizia, non eztarriraino ailegatzen izan baitzait; sama inguratzen izan dit eta arnasa ere kendu.
|
|
2019
|
|
|
Berdintasunaren aldeko borrokan diharduten mugimenduak ikusgarritasuna ematen ari zaizkio kultura popularrean itsatsitako estereotipoen oker eta kalteei eta kontzientzia berria hedatu nahian ari dira, baina zoritxarrez, asko dago egiteko oraindik. Lan horretan literaturak, musikak eta arteak orokorrean, asko lagun
|
dezake
eta garrantzitsua da gazteek euren idoloen artean eredu positiboak izan ditzaten. Hori dela eta, begirada feminista lantzea eta oharmenez egitea nahitaezkoa da, patriarkatuaren indarkeria sinbolikoaren ondorioz, habitoak ikusezin bilakatu duenari aurrez aurre begiratzen ikasteko.
|
|
|
Nouveau Roman korrontea ezagutarazi eta korronte honen ezaugarriak bere bihurtuko dituena. Ezaugarri horiek batez ere, esan bezala, bere eleberrigintzako lehenengo faseko hiru eleberrietan ikus daitezke, Hernandez Abaituak eginiko zehaztasunak kontuan harturik, baina korronte literario honen beste ezaugarri bat, abenturaren kontaketa sinpleari uko egin eta kontaketaren abentura lehenestea alegia, bere eleberrigintza osoan aurki
|
dezakegu
eta aurrerago ikusiko dugu Bihotz bi. Gerrako kronikak eleberrian ezaugarri horiek nola adierazten diren.
|
|
|
Hasierako atal honetan irakasleak autorea aurkez
|
dezake
eta honen bizitza eta obren inguruan aipamenen bat egin. Bestalde ere egin liteke, etxean edota gelan tarte bat utzi, ikasleek autorearen inguruko informazioa bilatu eta denon artean bildutako datu interesgarrienekin material teoriko hori osa liteke.
|
|
|
Hasteko, eleberrian agertzen diren topiko matxista hauek azter
|
ditzakegu
eta ondoren, beraiek beren inguruan entzuten dituzten topiko matxistak eta detektatzen dituzten mikromatxismoak azter ditzakegu.
|
|
|
Eleberri hau intertestualitatea azaltzeko aitzakia gisa erabil
|
genezake
eta testuartekotasun artistikoa, ekfrasia etab. bezalako kontzeptuak ere azal genitzake. Irakasle bakoitzak erabaki du zein puntutaraino sakondu nahi duen kontzeptu bakoitzean.
|
|
|
Modu desberdinetan lan egin dezakegu: Multzo bakarra aukera
|
genezake
eta hori soilik landu; taldeka ikasleak jarri eta talde bakoitzari multzo bat banatu; agian beraiek detektatu duten erreferentziaren bat aukeratu; edota agian multzo bakoitzetik bat edo bi aukeratu eta horiek azter genitzake.
|
|
|
• Klasean abesti horien letrak proiekta ditzake irakasleak eta horiek irakurri ahala, ikasleekin abestien atzean dagoen istorioa azter
|
dezakegu
eta istorioarekin lotu. Abesti bakarra aukera daiteke, pare bat, denak... irakasleak aukera dezala.
|
|
|
• Batxilergo artistikoa ikasten duten ikasleen kasuan, edota artea lantzen duen ikasgairen bat baldin badago gure zentroan, irakaslearekin hitz egin
|
dezakegu
eta hark koadro hauen autore bat edo autore guztien berri eman diezaiela eleberria irakurtzen hasi baino lehen. Honela, erreferentzia horiek aurkitzen dituztenean ezagunak egingo zaizkie.
|
|
|
Koadroak proiekta
|
ditzakegu
eta hauek transmititzen dutena asma genezake.
|
|
|
Egiaz esan daiteke Senabrek egoki sumatzen jakin duela Saizarbitoriak pertsonaia honengan kokatu duen nolabaiteko sentiberatasun estetikoa, galera, haserrea eta desolazioa. Emozio gama zabala pertzibi
|
dezake
eta eleberrian zehar ugaritan adierazten du musika eta pinturari buruz diharduela; baina baita bere inguruan suertatzen diren eszenen pertzepzio aberatsaz, hala bere emazteaz, Bioletaz, Mikele de Abandoz edo Hanbreko pertsonei buruz. Ez da, hortaz, sentimendu edo sentiberatasun gabea, baina horrek ez du esan nahi bere gizon lehentasunak aldatzeko prest dagoenik.
|
|
|
Gainera, narratzaileak eleberriaren momentu batean" Alferrik espero izan nuen gure kantak entzutea, su berritua darion sumendi zaharraz mintzo dena kasu, edo azkenean elkarrekin arrantzura joateko batzen diren untzi etsaiena" (83) aipatzen du. Abestiaren letrari begiratuta," On a vu souvent rejaillir le feu d" un ancien volcan" aurki
|
dezakegu
eta pentsarazten digu, narratzaileak erreferentzia egiten dion abesti hori abeslari frantsesaren doinu ezaguna izan litekeela.
|
|
2021
|
|
|
Hau da, euskal literaturak corpus linguistikoa, eta ez hizkuntza literarioari dagokionez, eskaintzen duen modura, liburuek osagai eta erreferentzia kultural ugari eskaintzen dituzte, bai nazioartekoak, bai euskal kulturari dagozkionak. Eta, literaturaren didaktikak horien berri eman
|
dezake
eta imaginario kultural kolektiboa osatzen lagundu. Horretarako, literatur lanen irakurketatik eta lanketatik planteatzen du hein batean literaturaren didaktika parte hartzaile honek, eta adibide gisa Ramon Saizarbitoriaren Lili eta biok ematen du.
|
|
|
Euskara batuan gaitasun falta dutela aitortzen dute parte hartu duten ikasleek eurek, eta horrek literaturari dagokionez hizkuntza hautuetan eragina duela eransten dute. IE6 k dioenaren arabera, euskara batuan izan daitezkeen gabeziek estandarrarekiko atxikimendu falta eragin
|
dezake
eta, gainera, horrek literatur testuak adierazten duena norbere bizipenekin lotzea zailtzen du, batetik, esperientzia literarioa beste hizkuntza forma batean proposatzen duelako, eta bestetik eta ondorioz, adierazpide horiekiko identifikazio maila lortzea zaila baitzaie.
|
|
|
" Ahozkoa oso gutxi lantzen dugu eta uste dut idatzizkoa garatuago dutela, baina datorren gizartea ahozkoagoa da idatzizkoagoa baino. Hiru minutuz ahoz jarri
|
itzazu
eta kostata ariko dira; aldiz, orrialdea idatziz eskatu eta egingo dizute. Baina iruditzen zait guk horretara bideratu ditugula, eta ez diegu hitz egiten uzten".
|
|
|
" Esan nahi dudana da edozein jarduerak balio
|
dezakeela
eta arrakasta izan dezakeela, testuinguru edota helburuen arabera. Inoiz ez dakizu zergatik zerbaitek funtzionatzen duen eta besteak ez, uste duzunean beste era batera joango dela.
|
|
|
XX. mendearen azken heren horretan eta bere testuinguruan," ez zegoen dantzarik, ez zegoen ia antzerkirik eta bertsolariak zerbait arrotza ziren gurean", azaltzen du NE1 ek. " Lehen argitaratzen zen oro irakur
|
genezakeen
eta musikan ere aritzen ziren talde ia guztiak ezagutzen genituen, baina orain hori ezinezkoa da", baloratzen du modu baikor batean. Egoera" anizteaz" gain, literaturak ez duela galdu baloratzen du," askoz literatura gehiago dagoelako, askoz ere hobea, baita plazer gehiago ere", baina zehazten duenaren arabera," literaturak gauza gehiagorekin konpetitu behar du orain, eta nerabezaroan galtzaile ateratzen dela iruditzen zait, edo ez dauka, behintzat, dena irabazteko".
|
|
|
Ikastetxeetan bertsolaritza irakasten denean, ikasleek eskolei orokorrean harrera oso ona egiten dietela esplikatzen du. Kasu batzuetan, Euskara eta Literatura ikasgaiko kalifikazioan eraginik izan
|
dezakete
eta, beste zenbaitetan, ordea, ez; borondatez parte hartzearena ere ikastetxearen araberakoa izango da. Horrek edo beste hainbat faktorek duten harrera ona baldintza dezakeen arren, bere ustetan, eskolen arrakasta sorkuntzan dago.
|
|
|
Burgosko epaiketa garaian, ni urte horretantxe hasi nintzan Mondragonen, arrautzatik txita urten barri baten moduan. Batzar hareetan entzuten nebazanak eta egiteko esaten ziranakaz kakapirrituta ibilten nintzan, oso bildurtia
|
nintzan
eta. Apurka apurka, gogortzen joan nintzan eta geroago eta ekintza gehiagotan parte hartzen neban.
|
|
|
Batzar hareetan entzuten nebazanak eta egiteko esaten ziranakaz kakapirrituta ibilten nintzan, oso bildurtia nintzan eta. Apurka apurka, gogortzen joan
|
nintzan
eta geroago eta ekintza gehiagotan parte hartzen neban.
|
|
|
Neu ez dakit nondik nora ibiliko nintzan, baina gauez heldu nintzan Dimako herrira, han gengozalako geratuta, danok batzeko. Oso bildurtia
|
nintzan
eta neuk bakarrik dakit zer pasau zan orduan nire barruan.
|
|
|
Baina nire senak ez eustan ixten himno hori kantetan. Kapitainak ikusi eban, antza, ahorik ez nebala zabaltzen, lehenengo ilaran egoten
|
nintzan
eta. Ondora etorri eta parean parau jatan.
|
|
|
Azkenerako, amaitu nebazan ikasketak be, era behin betikoan. Aitak aurretik esanda eukostan ikasketetan aurrera jarraitzeko, baina nik, artean be etxerako nahikoa karga izan
|
nintzala
eta, ez jarraitzea erabagi neban. Sasoi haretan ez egoan arazo handirik beharra topetako.
|
|
|
Atentzinoa emon eustan horrek. Izan be, hurrengo kursoan Mondragonera joatekoa
|
nintzan
eta interesau egin jatan eurakaz berba egitea. Mondragoneko eskolako egoitzan egozan batzuk ziran, hain zuzen, eta nire harridurea orduantxe etorri zan.
|