|
2000
|
|
|
Besarka
|
nazazu
eta,
|
|
|
Aste batzuk aurrerago han izandako ondoezaz oroitu nintzen, eta sarrerako bi ate beltzetako hitzez: " Il
|
nintzan
eta bizi naiz."
|
|
|
Joan zaitez maite ez dituzun tokietara eta ez zaitez eguzkirik gabe geratu. Ahantz itzazu ahaideak, emaiezu indarra ezezagunei, makur zaitez bigarren mailako gauzen aurrean, ihes egin
|
ezazu
eta gorde zaitez gizakien hutsean, barre egiozu patuaren dramari, arbuia ezazu ezbeharra, suntsi ezazu zeure barrearekin gatazka. Mugi zaitez zeure kolorerantz, bidezkoan egon arte eta hostoen zurrumurrua gozoa egin arte.
|
|
2001
|
|
|
are, Leibnizbarrutiak inoiz esan ez zuen zerbait ere frogatu zela, alegia: zenbait irakurlek testua egin ez ezik, jasangaitz, enpagugarri, ezin aspergarriago ere egin
|
dezaketela
eta egin egiten dutela. Mahai ingurua bukatu eta partaide guztien arteko solasari ekin zitzaion.
|
|
|
Beste zereginik ez dugula, hemen eseri eta izadiaz gozatzea baino? –hutsune labur baten ondoan, artean ere bere onera etorri gabe zegoen Amaiari begiratu eta irribarre markatuegi batek aurpegi osoa hartu zion– Tira, ondo pentsatuta… elkarrekin ondo konpontzea komeni zaigu, agian gaurko gauak luze jo
|
lezake
eta, ez da hala Amaia?
|
|
|
– Botika gisa merkaturatu zitenan. Hala ere, osasunerako kaltegarri omen ziren ondorioak eragin
|
zitzakeela
eta, laster kendu zitenan merkatutik.
|
|
2006
|
|
|
Egin
|
nezakeen
eta egin ez dudan guztia daukat,
|
|
|
Kantuek diotenaz tutik ere ulertu ez arren, alarauak –halaxe baitirudi ari direla, alarautan– bihotzeko barrunbeetaraino sartzen zaizkigu. Gero –ala lehenago izan da? – desio bana eska
|
dezagun
eta errituzko hitz batzuk esan ditzagun eskatu digu, eta ezer eskatzeko gogorik izan ezean errituzkoak berdin esateko. Eskaera biak bete nituen.
|
|
2007
|
|
|
– Jakina. Esan zidatenaren arabera, zuek lizentzia lortu zenioten jabeari, villa bat zegoen lekuan hiru etxe eraiki
|
zitzan
eta trukean etxebizitza bakoitzak izan behar zuen salneurria ezarri zenioten, txikia noski, eta zuek erabaki zenuten etxe horietan nor sartu.
|
|
|
Uste duzu saria erdietsiko duzula? Amets egin
|
dezakegu
eta pikutara joaten ahal zara, porru landatzera, antzara ferratzera edo arto bekandatzera, nahi duzunera! Banuen sos alde galanta zuretzat bankuan.
|
|
|
Baina gaurkoan ez nuen zainetarik ahultzeko estakururik. Euskalki guztiak, batua barne, erabil
|
nitzakeen
eta menturaz Jean d’Amouk esperantza errearen mugetara bulkatuz, eskaini zidan kasuaren argitzeko ontsa baliatuko zitzaizkidan.
|
|
|
Haur talde batek imitatzen gintuen eta jarraitzaile inuxente haien haizatzea neke zitzaigun. Gorringok edonoiz ume mukizuen algarak adi
|
zitzakeen
eta gure legez kanpoko segipena sumatuko zen. Ez genuen horrelakorik nahi.
|
|
|
– Euskal Herriko mapa har
|
ezazue
eta han dituzkezue.
|
|
2009
|
|
|
Zelularra zaplastatu zuen" lauhazka bat oihartzean, zaldia bila
|
ezazu
eta ez zebra" zioen Jack Malone edo Lili Rushen manera deliberatu berdinean. Dudak bazituzten hargatik.
|
|
|
Sigmak moteleko berinazko borta automatikoa irekitzen segitzen zuen. Lamda zehatz
|
zezakeen
eta, haren ondoan, armadetako trelliz apaindu itzal lerden eta zainarta. Maitale ohia nekatua zen, Psili eta Zei zurrungaz zeudela, Coatliren hegalpera atsedentzera joateko presatua behar bada:
|
|
2010
|
|
|
Nire misioaren berri emango nizuke. Baina hain zuzen ere, nire misioak zurekin du zerikusia eta honaino esan
|
diezazuket
eta ez gehiago. Ulertuko duzu orain isildu eta bihar arte gehiago hitzik ez badizut egiten.
|
|
|
Idazleak irakurle asko nahi ditu, besterik ez. Eta bere testuez goza
|
dezaten
eta bere testuak goraipa ditzaten. Plazan agertzen denak hori bilatzen du:
|
|
|
Ez dut maite sorpresaz harrapa
|
nazaten
eta enbarkatze gelan aulkia bilatu ordez nahiago izan nuen liburu dendan ibili, bera jesarri arte. Ni agertuko nintzaion, neurea izango zen agerpena.
|
|
|
– Bozka
|
dezagun
eta kito.
|
|
2011
|
|
|
guk izan
|
genezan
eta hurrengoek izan dezaten,
|
|
|
Orduan berak begiratu egingo dik eta hik ez duk, lehenengoan behintzat, begirada ulertuko. So egite horrekin amak pentsatzeko tartea hartuko dik, beti egiten baitu horrela, ezusteren batek harrapatuz gero geldiune bat egiten dik, ezusteak ezuste izateari utz
|
diezaion
eta horren aurrean nola jokatu erabakitzeko. Neuk ere horixe bera egiten diat, berarengandik ikasita, beno, berarengandik eta urteek ematen duten eskarmentutik, alegia, sarri jardunak hausnarrari aurrea hartu eta gaizki paratua irten ondoren ikasia.
|
|
|
Litekeena ere bada, tartean bere desagertzearen gainekoa izatea. Informazioa gora-behera, sasoi bateko beste ikuspegi bat jaso
|
dezaket
eta horrek merezi du.
|
|
|
RDA ez da txantxa eta ez da parke tematikoa, sei urte falta dira Berlingo harresia erortzeko, urtebete Europa ekialdeko atleta diziplinatu eta hormonatuek Los Angelesko Olinpiar Jokoetan domina parrastada irabaz
|
dezaten
eta beste hainbeste Carl Lewis Haizearen Semea ezagutu dezagun. Frankizien negozioak eta haiekin etorriko diren zinpeko guardak orokortu gabe daude artean, zinpeko guardak furgoi blindatuetan bakarrik ezagutzen ditugu oraindik, film noiretako glamurra iradokitzen dute eta ez hogeita bost urte geroagoko erruki mileurista.
|
|
2012
|
|
|
– Josu, diru beharra badaukazu, nik utz
|
diezazuket
eta bueltatuko didazu ahal duzunean, baina kontu honekin ez apustutan ibili.
|
|
|
– Kutxa itzulika
|
ezazue
eta soka beheretik iragan. Hortik aitzina denen artean airera ekarriko dugu bai arauz?
|
|
|
No, no, lotsatuko da. Sí, hombre, kide batek adore eman nahian, azkenaldia pattal samar dabilela ezin ezkuta
|
dezake
eta, escribió unos libros muy buenos, tenía mucho futuro. Gaztetan meniskoa apurtu zuen etorkizun handiko erdilariaren elastikoa jantzi diote.
|
|
|
Eta Eneko da ekitaldien zeremonia maisua, ikuskizunaren mundua zainetan darama, badaki nola antolatu, zerekin hasi ikuskizuna eta zerekin amaitu. Elkarrengandik urrunen gindoazen autoan, baina elkarrengandik oso hurbil geunden bizitzan, nik idazten nuena berak sina
|
zezakeen
eta alderantziz. Pertsona berarekin maiteminduta geundenean ere, fantasia, gezur eta minen gainetik lagun min.
|
|
|
Ez da horrelakorik pentsatu behar, taldean denok bat garela irmoki sinetsi behar da, aurrez adostutako hitzordu batera joaterakoan bezala, aurreiritzirik gabe joan behar da, errealitatea eta gure ametsak bat diren ziurtasunak ematen duen indarrez, David Marc-engana joango denean bezala; beraz, ez al da bere bizitzako bi unetan guda izena aldatutako pertsona bera?, bi militante al dira izaeraz eta borrokarekiko jarreraz guztiz desberdin?, horrek ez al du militante eredugarria eta ganorabakoaren arteko epaiketa baten antza hartuko? hogeita hamalau hogeita hamabost hogeita hamasei David ez da inoiz, badaezpada ere hartuta dagoen bermatzera, hitzordua baino bost minutu lehenago enkontruaren lekura azaltzen zeren besteak, Marcek oraingoan, gauza bera egingo balu, biek egingo lukete topo bost minutu lehenago, eta Davidek eta Marcek elkar ezagutzen ez dutenez batak bestea poliziatzat har
|
lezake
eta hitzordua txakurtuta hogeita hamazazpi hogeita hemezortzi hogeita hemeretzi dagoela ondorioztatuz gero dena pikutara joango litzateke. Sabel barrunbeko organo eta erraien (gibel, bare, pankrea, urdail, eta heste luze eta lodi) hertsatze onuragarria eragiten du.
|
|
|
Bere isiltasuna arrazoitzeko, zerbitzu sekretukoek, pikoloek, RGkoek, CIAkoek, Mossadekoek, autoari karramarroa itsats
|
diezaioketela
eta ez dela komeni gehiegi hitz egitea esan zion.
|
|
2015
|
|
|
Ezer ezkutatzekorik bazeukan, ez Joanesek ez Jimmyk ez zioten antzeman. Larunbatetan egunkaria eta ogia erosi eta paseo bat egiten zuen auzoan, pare bat ordu iraun
|
zezakeena
eta, hutsik egin gabe, txakolin bat hartuz amaitzen zuena. Bakarrik.
|
|
|
– Ez dakigu zein izan daitekeen ekintza hori, ezta egingo den ere. Ez dago idatzi beharrik –esan zuen Aretxabaletak, Joseba eta bere lagunek egin
|
zezaketena
eta indarrean dagoen legeriaren arteko tarteari tamaina hartu nahian.
|
|
|
Azken batean gorroto bazuen, eta ostegunetik gorroto zuen, zertarako elkarrekin bizi. Zer gal
|
zezakeen
eta zer irabaz. Galduko zuen sexua eskura izatea, etxean, bila irten beharrik gabe.
|
|
|
Jainkoak lagun nazala. Berreros
|
nazala
eta bakea eman diezadala. Amen.
|
|
|
Rousseauk Aitorkizunak en kontatu zigun, artean" masokismo" hitza existitzen ez zenean, bere lehenbiziko sexu zirrarak izan zituela etxeko andereño batek zigortu eta jo egin zionean. Aurrerantzean, ez zenez ausartzen bere neska lagunei eskatzera jo
|
ziezaioten
eta zigortu, baina horixe zuenez bero bide bakar, beraiekin zegoen bitartean irudikatu egiten zituen zigor eszena horiek; eta horri esker garatu omen zuen irudimen ikaragarri indartsua, egundoko entrenamendu baitzitzaion errealitateak ez zemaiona irudimenez konpentsatu beharra.
|
|
|
Halatan, Saizarbitoriaren etengabeko filosofia aipatze hori hurbiltasunak bultzatuko luke, afinitate afektiboak: neure gogo joerak neuk hobetsitakoa ez bezalako adierazpide bat har
|
dezakeela
eta hartzen duela egiaztatzeak eragindako lilurak.
|
|
|
Nobela bat idatzi
|
dezakezu
ETAk ikaragarri sufriarazi duen errugabe bati eta bere familiari buruz; errealista izango da gainera, egiazkoa, eta zintzoa izan liteke. Baina aukeratu dezakezu, orobat, Espainiak ikaragarri sufriarazi duen errugabe bati buruzko nobela idaztea, eta hori ere errealista izango da, egiazkoa eta zintzoa.
|
|
|
Gero, zakutik atera eta da galtzako sakelan ontsa sartu, azantzik gabe beti ere, eta zabal zabalik ezarri, ez baita iragarri behar, egon behar du ahal bezain leun sakelan, ez paketa handi bat bezala, orduan edozeinek ondoriozta
|
bailezake
eta zer den altxatuko zarenean komunera buruz joateko, bere tesia di da batean konfirmatuko luke: harrapatua.
|
|
|
Konformismorik alienagarrienean sustraitutako jaun andre madarikatuok: har
|
ezazue
eta jan guztiok honetatik, hau nire artearen kaliza da-eta, denon apatiak alferrik galtzen utzitako talentuaren lagina, zuen axolagabekeria hilgarria barkatzeko idatzia izan dena. Irakur ezazue kontakizun hau nire oroigarri.
|
|
|
Hartu dezatela bortxaz, hitz egin diezaiotela era zarpailean. Dominatu
|
dezatela
eta txorta jo biek batera. Damu zaio bost izarretako hotela aukeratu izana.
|
|
|
Utzi duzu olatuak aurrena oin bat busti
|
diezazun
eta sartu zara gerriraino. Hasi zara igeri ortzi mugarantz.
|
|
|
Gehiago erakutsi
|
zezakeen
eta gutxiago ere bai, ia hamabost urterekin eta bikini erosi berriarekin. Erabaki du, ongi pentsatu ondoren, ez gehiago eta ez gutxiago, erakusten ari den doia erakustea.
|
|
2016
|
|
|
zer esan
|
dezakegun
eta nola
|
|
|
Esan dezagun leherkari bat daukazuela esku artean. Kontuz ibiltzen ez bazarete, koadro horrek sala
|
zaitzakete
eta, orduan, finita comedia! Gogoratu nola harrapatu zuten Miarritzeko martxant hura.
|
|
|
Gaur egunetik begiratuta, esanguratsua da ikustea nola zabaldu zen sentipen bera Francoren aurka zegoen gizataldearen zati handi batean, ideologia desberdinak izanda ere, nahiz eta beraiek berez heriotza zigorraren aurka egon. Pentsamenduaren eta sentipenaren arteko alde honek agian beste edozerk baino hobeto azal
|
dezake
ETAk garai hartan lortu zuen atxikimendua.
|
|
|
Nik dakidan arte, badirudi oroitzea lotuago dagoela espazioari denborari baino, zeren “denboraren gezia” esaten zaion horri ez baitio jaramon handirik egiten garunak; gure bizitza gertakizunen jarraipen bat izanik gure burmuinak ez du hala jasotzen, esan nahi baita oroitzapenak ez doaz bata bestearen atzetik, eta horren adierazle da txikitako gertakari bat azal azalean izan
|
dezakegula
eta, aldiz, ez garela gomutatzen atzo bertan jazotakoaz. Aspaldian, libururik eta are gutxiago internetik ez zegoen garai hartan, memorizatzeko tekniken oinarria zen oroitzapenak gauzekin lotzea; jauregi bat irudikatzen zuten, gelaz gela, eta oroitzapenak bertako altzariekin erlazionatzen ziren, hartara objektua gogoan hartuz gomuta ere jaioko zelakoan burura –Mateo Ricci XVI. mendeko misiolariaren kasua datorkit burura, zeinak Txinako enperadorea harri eta zur utzi zuen teknika hori erabiliz gauzak gogoan hartzeko zuen gaitasunarekin–.
|
|
2017
|
|
|
Gero eta argiago dago espetxealdiak ez dituela erasotzaileak eraldatzen (Angela Davis-ek Euskal Herrira egindako bisitan ezin hobeto adierazi zuen moduan), nahiz eta kasu larrienetarako behintzat beste alternatibarik ez eduki momentuz. Era berean, salaketa poliziala ez da beti ez ezinbestekoa ezta irteerarik onena ere, egoerak txarrera egin
|
baitezake
eta irtenbide bat topatzea zaildu (emakume batek haren bikotekidearengandik jasotzen dituen tratu txarren kasuan, zenbait kasutan, esate baterako). Bestetik, erasoa eta egindakoaren aitortza/ erreparazioaren artean orekarik doiena bilatzea litzateke helburu behinena.
|
|
|
(1) Emakume horien artean dagoen konpromisoa besteen behar emozional eta materialekiko; (2) bai teorian baita praktikan ere, familiaren (modu estu eta mugatzailean ulertuta) alternatiba diren harreman estrategia osagarriak garatzen ari direla jabetzea; (3), eta aurreko biekin loturik, gehituko nuke elkar babeste sinboliko eta praktiko mota hori harago doala, zeren elkarbizitzari, sexualitateari, politikari... dagozkion eredu sozial hegemonikoetatik at, banakako proiektuak eta bizimoduak garatzeko beharrezkoa den babesa eta sostengua bermatzen baititu. Proiektu horiek gizartearen gaitzespena eragin
|
dezakete
eta babes hori funtsezkoa da. Hau da, defentsiboak baina, aldi berean, apurtzaileak diren estrategia emozional eta materialez ari gara.
|
|
|
{ 77} Honetan funtsezkoa da, e.b., 1986an sortu zen ATH/ ELE Etxeko Langileen Elkarteak egin duen lana. Elkarte horrek etxeko langileen egoera legala aldatu nahi du, lan baldintza duinak aitortu
|
diezazkiguten
eta etxeko lana beste edozein lanen moduan har dezaten. Ikus:
|
|
|
Hau ez da koadriga lasterketa bat; hau ez da" Aizak hi!, egintzak nire lana nire partez!"; hau ez da irrati berri bat erosiz gero egunez egun entzuten dudana aldatuko dut; hau ez da nire ohiturek ez naute definitzen eta beste edozein aldetara begira
|
dezaket
eta ez dut azalpenik eman behar eta zu eta zure ingurukoentzat bizkorregia naiz, eta irudi batek mila hitzek baino gehiago adierazten du, eta zenbait agiri ahaztu ditut etxean eta orain banoa, agur. Hau ez da tipo tristea eta enigmatikoa naiz eta nire malenkonia erromantikoak hilezinezko barne arrastoen ondorioetatik, bizipenen azkazal zorrotzetatik, behazunetik, desamodioen injekzioetatik salbatuko nau eta berdin ni neu nigan izatearen eta besteen aurrean zein besteengan izatearen faktuari datxekien arduretatik; hau ez da nire ohea beti egongo da emakumez beteta, plazerez gainezka, eta nire galtza bakeroak gasolio txiskeroez.
|
|
|
Isiltasuna. Garaia da entxufea gainetik ken
|
dezazuen
eta zeuen oinetan tiro egin, burmuinean, kortex zerebralean. Isiltasuna.
|
|
|
Behin zerbait eskatuko eta nik ezin eman. Behingoz ni izan Arantzari laguntza eman
|
ziezaiokeena
eta aukera hura alferrikaltzen utzi. Arratsaldero ordukako gida lanak egiten nituen museoan, eta egun hartan irakasle talde bat egokitu zitzaidan.
|
|
2018
|
|
|
– Hori ere egia da. Edozer haluzina
|
nezake
eta okerrago geratu.
|
|
|
Edo estrategia dosifikatu batekin aldatuko naiz, aldatzekotan: ...go; “zer nintzateke nire afonia histerikorik gabe zuretzat? ”– “Nire bikote bizitza pozez petoari behazuntxoa asmatuko diot, hortaz, nitaz errukitzeak ematen dizuen plazera bazkatzeko, izan dezazuen hezur bat sikiera, adiskide maiteok, golden retriever maiteok, doberman kuttunok, zuokin lotzen nauen ozpinak eta mikatzak beren orekan manten daitezen tinko eta garratz, jolas egin
|
dezazuen
eta goza nire hezurrari atxikitako haragi zatiekin grauska”. Den bezain zentzugabe izanda ere, giza hezibidearen oinarrizko arauetatik lekutan izanagatik ere jokaera hau, hori dio idatzi gabeko itunak, ala?
|
|
|
Sukaldariari berdina gertatu zaion segurtasuna du Fakirrak, nahiz eta askotan gertatzen zaion edonor eta noiznahi berarekiko erakarrita sentitzen den kimeratxoa bere irudimenean baino ez egotea. Norbere aldeko paranoia goxoa dei
|
diezaiokegu
eta aukeran hobea hori, etengabe mundua zure kontra konspiratzen ari dela uste izatearen tesitura nekagarria baino. Emakume zaildua da sukaldetik atera berria, hatz indartsuak dauzka, lanean ohituak, eta, hala ere, finak, pentsatu du.
|
|
|
Are, bostekoa luzatu dizun jende horrek ere halaxe uste du, haien ustez zentzuzkoena baita hori, ezin imajinatu dutenez haiena baino abaro hoberik zuretzat. “Ingurukoak etengabe juzga
|
ditzakezu
eta alda dezakezu haiekiko zure iritzia; zugandik urrun daudenak, ordea, aski da behin eta betiko epaitzearekin”, esanarazten zion Marguerite Yourcenarrek Hadriano enperadoreari. Fakirrak ez du ikusten nortasuna galtzeko arriskurik:
|
|
2019
|
|
|
Ordea, emakume bertsolari bat kantuan ari denean saio osoan zehar jasotzen du bere itxuraren araberako begirada. Bertsotan latz egin behar du haren itxura ahantz
|
dezagun
eta haren bertsoan zentra gaitezen. Eta ez badu bertsotan oso ondo egiten zigortu egiten da dotoreegi edo prestatuegi badoa.
|
|
|
Chelsea Quinn Yarbro nobelagilearen hitzak jasotzen ditu Joanna Russek Nola ezabatu emakumeen idazketa liburuan: “ [idazteagatik] Nire feminitatea ukatzen ari nintzela esan zidan psikologoak; bekaitza niola zakil maskulinoari, eta ondo egoteko behar nuena larrua jo
|
ziezadatela
eta haurdun gelditzea zela”.
|
|
|
Galdetu zidaten ea guardiako abokaturik nahi nuen, baina bidea zeinen gogorra izan zen ikusita ez nuen sentitzen inork ni defendituko ninduenik. Nik nahi nuena zen nire hitzak sinistu
|
zitzatela
eta behar ziren neurriak hartu zitzatela. Han egon ginen biok aurrez aurre.
|
|
|
Zein dira ordaindu beharreko peajeak? Zeri buruz idatz
|
dezakegu
eta zeri buruz ez. Nola eragiten diete gure gorputzek gure testuei?
|
|
|
Joanna Russ ek (1971) lehenago gogoeta egin zuen emakumezko idazle batek idatz
|
dezakeenaz
eta ezin dezakeenaz, baita emakumezko heroiek egin ditzaketen eta egin ezin ditzaketen gauzez, irakurlearentzat sinesgarriak izateko. Idazleek ez dituzte istorioak hutsetik sortzen; jarrera, uste eta igurikimenek mugatuta daude, eta batez ere “airean” dauden trametara makurtuta.
|
|
|
Joanna Russ ek (1971) lehenago gogoeta egin zuen emakumezko idazle batek idatz dezakeenaz eta ezin dezakeenaz, baita emakumezko heroiek egin
|
ditzaketen
eta egin ezin ditzaketen gauzez, irakurlearentzat sinesgarriak izateko. Idazleek ez dituzte istorioak hutsetik sortzen; jarrera, uste eta igurikimenek mugatuta daude, eta batez ere “airean” dauden trametara makurtuta.
|
|
|
Izan ere, lan honen ernamuina kezka bat da: ohartuta emakumezkoek idatzitako literatur lanetan zer famatzen den eta zer zigortzen, zenbat baldintza bete behar dituzten idazle izateko igotzea ezinbesteko bilakatu den eszenatik onik irten nahi badute, eta bete beharreko baldintza askotan estraliterario (txatxu, astun, demodé) horiek isla zuzena dutela testuan, hausnartu nahi izan dut zenbateraino eragin
|
diezaiokeen
eta nola idazlearen gorputzak literatura idazten duen pertsonari, egiletasunari, testuari eta irakurleari.
|
|
|
...aino joateko baimena daukat?), estiloari (zer eta nola egin harrika har ez nazaten?), gaitegiari (bereizten ba al dakit esperientzia interesgarriak/ erdigunekoak/ zuzenak versus interesik gabekoak/ bazterrekoak/ okerrak?), genero literarioari (zein da nire tamainako generoa?) eta autoritateari (zer, nondik eta nola idatzi aintzat hartua izan nadin?, nola agertu jendearen aurrean idazle?, zer konta
|
dezaket
eta zer ez?), eta idazleei ez ezik, baita hauen hartzaileei edo balizko hartzaileei ere (al du irakurria izatea?, non kokatzen da idazlea?, eta obra?, noren estilokoa ote da?).
|
|
|
Irudiari dagokionez, gero eta kontzienteagoa da ematen duen, eman
|
dezakeen
eta eman nahi duen irudiaz, baina zenbat eta kontzienteago izan orduan eta zalantza gehiago ditu:
|
|
|
Ez da ideia ona izan: emakumeak telefonoa ipini dio belarrian Binocheri jabe lagunaren ahotsa entzun
|
zezan
eta gaixoa aparatua goitik behera miazkatzen eta haginkatzen hasi da. Marrauak nik neuk entzun ditut.
|
|
|
Antzeko ezaugarriak dauzkate, baina, jakina, liburuak atalez atal osatuta daude eta etxeak, berriz, gelaz gela. Orriz orri idazten da bata; hormaz horma eraikitzen da bestea; etxea berez, izan ere, ez da zokoak eta bazterrak antolatzeko sistema bat baizik, eta horretarako, ateak paretaren funtzioa bete
|
dezake
eta paretak atearena. Ekoitzi gintuzten lurraldean ateak ez dakit ba ote duzun horren berri, honezkero aldez alde dabiltza, eta errailetatik ere ateratzen dira batzuetan, behin eta berriz tolestu eta bionbo bihurtzeko.
|
|
2020
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Batzordetik, nire bila, EGAren erreforma diseinatzeko. Otoi, esan zidaten, nire irakasle lanpostua utz
|
nezan
eta ez dakit nik zer, beno, egia esan kokoteraino nengoen buru huts mordo horrekin nire inguruan bueltaka... eta orain hor nago, bonsaiak ureztatzen. Zeren Markelek “bere bizimolde pertsonalaren boladek bultzaturik” dakarkigu Bartzelonatik “proiektu buru oso zaildua, izugarrizko esperientziarekin gauza horietan, zeren Katalunian... eta, batez ere, kreatibitate bat”...!!!
|
|
|
Asko sufritu dugu ibaiarekin, sekula ez diogu amorrurik izan, ordea. Dendari bati entzun nion, “estal
|
dezatela
eta egin ditzatela aparkalekuak! ”. Haserre zegoen ibaiarekin.
|
|
|
gizonen ohiko eremuan ama bat daukagu eta emakumeen esparruan gizon zaintzaile bat. Etxeko eremuan egindakoak generoa eraiki edo deseraiki
|
dezake
eta, kasu honetan, generoa deseraikitzeko erabaki politiko baten aurrean gaude.
|
|
2021
|
|
|
Umorea zer den eta zer ez, eta nork egin
|
lezakeen
eta nork ez, zer den barregarri eta zer ez, kasik eguneroko ogia dugu azkenaldian. Hortxe daude Ocho apellidos vascos eta haren ahaide galiarra den eta berriki estreinatu den Mission Pays Basque film barregarri eta arrakastatsuak; eta hortxe dago ETBk martxoan emititu zuen Euskalduna naiz eta zu?
|
|
|
Nitaz irri egingo zuten! Norberak berea egin
|
beza
eta ardiak ontsa zainduak dirateke...
|
|
|
Botoi gorria saka
|
ezazu
eta zabalduko da.
|
|
|
horma ere bota
|
genezakeela
eta horrela geldituko
|
|
|
Istorioa ondo hasi arren ez dago istoriorik beraz. Edozeinek hil
|
zezakeen
eta inork ez du justiziarik eskatu. Txarto amaitzen da, interesik gabe.
|
|
|
Ohedun bagoi batean goaz. Elkarrengandik gertuegi gaude eta ez zait gustatzen, usaindu egin
|
dezaket
eta. Ama saiatu den arren, ezin dira leihoak zabaldu.
|
|
|
Isiltasuna antzeztu behar dut hitzek zentzuren bat izan
|
dezaten
eta, hala ere, isiltasun sinesgarrienak ez du zentzua segurtatzen.
|
|
|
Hasiera batean, aitak ez zuen onartu nahi izan, bera ez baitzen medaila eta soldadu zalea. Alabaina, hura ez onartzeak Otomandar eta Austria Hungariako inperioen artean arazo diplomatiko bat sor
|
zezakeen
eta, horregatik bakarrik, onetsi egin zuen azkenean.
|
|
|
Zer deritzozu gu beste ontzi batean joaten bagara? Frederik VIII izeneko baporea har
|
genezake
eta Eskandinavian barrena iritsiko ginateke Hagara. Agian luzeagoa izango da ostera baina...
|
|
|
Bihotzaz baino buruaz fidatzen naiz ni. Buruarekin pentsa
|
ezazue
eta ohartuko zarete berehala ideia hau burutzea ezinezkoa dela, eta gerra geratzen ere ez duela lagunduko. Ez nuke nahi kongresu honek asmo onekoa bai baina erabat bideraezina den ebazpenik onartzea.
|
|
|
Zure bulegoa da. Lasai dei
|
dezakezu
eta alokatu.
|
|
|
“Ni beti izan naiz paperezko liburuen zalea bista galtzen hasi nintzen arte. Orain gailu hauetan letra handitu
|
dezaket
eta pisurik ere ez dute”. Ohe barruan irakurtzen zuen, atril txiki batekin.
|
|
2022
|
|
|
(…) Nire larruazalaren kolorea abantaila bat zen edozein urrats egiteko, eta horretarako hezi ninduten. Nire burua garrantzitsutzat har
|
nezakeen
eta sistema sozialak nire mesedetan jarri. Askatasun osoz gutxietsi, beldur izan, jaramonik ez egin edo ahantz nezakeen kultur forma nagusietatik at zegokidan guztia.
|
|
|
Asfaltozentrismoa gailentzen da, eta hortaz, militantzia eredu horretan, hiri eredu horretan arrotz sentitzen dira Ipar Euskal Herriko militanteak, Erriberakoak edo landa eremukoak. Horrenbestez, dinamika feministak birpentsatu behar ditugu hirigunetik kanpoko feministek presentzia handiagoa izan
|
dezaten
eta ekarpenak egiteko aukera gehiago izan ditzaten.
|
|
|
Doinua:
|
Baneza
eta banitu
|
|
|
Izugarrizko hotza egiten zuela daukagu akorduan; soinean arropa geruza ugari jantzita entseatzen genuela. Lurrean itsatsitako zinta isolatzailea ere gogoratzen dugu, eszenatokia sinbolikoki bitan banatu eta aurrerantzean biotako bakoitzak bere lekua izan
|
zezan
eta bestearen espazioa errespeta genezan lagunduko ziguna.
|
|
|
Ama santu egingo balute ere, izango zen zerbait, izango zen “a ze lana”, “a ze lotsa”, “Ana, nola egin didazu hau”. Eta ama usteldu izan balitz gainerako gorpu guztiak bezala eta isilpean desegin, deitu izan balu udalekoak esanez hezur multzo batera botako dutela aspaldiko herritarrekin nahastean, tibiak eta kaskezurrak baino ez diren herritarrekin nahastean, orduan ere, konforme ez, nola ba, gure ama hezur tontor baten parte, su eman
|
diezaioten
eta usain hori zabal dadin herrian, inork susmatu ere egin gabe zer den. Berez gustatu egin behar litzaizkioke gaurkoa bezalako egunak, Rakel den modukoa izanda.
|
|
|
kostata bereiz
|
ditzakegu
eta
|
|
|
Proposamen sinplea da, gure lurraldeetan hainbat antzoki daude, gehienak publikoak direnak. Hiri, herri ertain eta txikietan topa
|
ditzakegu
eta askok, programazioari begira egiten dute lan gehiena. Antzoki publikoak diren heinean, haien erabilpena aldarrikatu nahiko genuke.
|
|
|
Itzul gaitezen une batez Lehmann postdramatikotasunaren kartografoaren mapetara eta bila dezagun Beckett koordenatu zaharberri horietan. Ikerlariak dramaturgoaren hustasuna eta zenbait zeinuren sinpletasuna nabarmentzen du, eta nola, jolas horren bidez, publikoari konpromiso handiagoa eskatzen dion, hutsuneak bete
|
ditzan
eta esanahietan sakonago murgil dadin. Izan ere, Becketten lanetan itxuraz gertakari hutsal eta arruntak direnak gertakari hutsal eta arrunt izatetik oso urruti daude, inausketa erradikal baten ondoren, agerian uzten baitute konplexutasunaren sinpletasun guztia, begien aurrean lehen aldiz agertzen zaigun mezu mesianiko baten antzera.
|
|
2023
|
|
|
Oso urriak dira uda jaialdiz jaialdi igarotzen duten taldeak; adibide sonatuak badaude, bai, baina musika sortzen ari diren talde guztiekin alderatuta, estatistikoki arbuiagarriak dira kasik. Talde batek handien mailara heltzeko irrika izan
|
lezake
eta horretan gogo biziz saiatu, baina halakorik lortu dutenen zerrenda laburra sakoneko ezberdinkeria baten isla besterik ez da, errealitate gordina ezkutatzen duen amets amerikarraren parekoa. Paradigma berez da sostengaezina:
|
|
|
Joera honen kontraesanetan arakatzeko, Berlinera jo
|
genezake
eta Love Parade elektronika kale jaialdiaren bilakaerari erreparatu. 1989ko lehen edizioan 150 pertsona inguru batu ziren, bi urteren buruan 6.000 eta 1996an 750.000 Zale kopuruaren igoera ikaragarri horrek goia jo zuen 1999an, 1,5 milioi pertsona elkartu baitziren urte hartan.
|
|
|
Etxe hau nirea da eta hemen neuk agintzen dut. Nahikari, bildu
|
itzazu
eta goazen garajera kakati honi makuluagaz burua apurtu baino lehen.
|
|
|
Gauzak beste modu batera antolatuta egongo balira, ezberdina litzateke. Adibidez, autonomoen kuota baxuagoa izango balitz antzezpen ezberdinak sor
|
nitzake
eta urtean zehar saldu. Edota, antzerki irakasle moduan nire lana gehiago baloratuko balute, zentro berean hamabost urtez lanean aritu ondoren, baldintza hobeak izango nituzke.
|
|
|
Ez zuen esaten, baina gauza jakina da, literatura, informazioa eman beharretik aske egonik ere, noizean behin informatu ere egin behar duen lengoaia dela, ezer kontatuko badu (nahiz eta ezer kontatzea ezinbestekoa ez izan). Eta are, eman beharreko informazio hori nola antolatzen den gakoa dela historiak funtsa izan
|
dezan
eta gutxieneko interes batekin jarraitua izan dadin.
|
|
|
Zenbat eta jausi handiagoa, lurrarekiko distantzia nabarmenagoa, inpaktua handiagoa izango da. Nahiz eta aktoreak horrekin ere jolastu
|
dezakeen
eta arintasuna adierazi. Denbora ezberdinak baliatu ditzakegu, gure pisua leku batetik bestera aldatzeko.
|
|
|
Honela hasten da Peter Brooken liburua, The Empty Space: “Edozein espazio huts har
|
dezaket
eta horri eszenatoki biluzi deitu. Gizon bat espazio huts horretan ari da oinez, beste batek begiratzen dion bitartean, eta hori da teatro ekintza bat egiteko behar den guztia”.
|