|
2002
|
|
|
Untzorritxuk ateagaz auzo lagun egoki antzera portau guran eta ate baltza bapere berbalduna
|
ez
zala susmau ebanean, bere burua berba egiteko prest jarri eban, erremuskadaren bat hartzeko arriskuari aurre emoteko gertu egoala.
|
|
|
Zikina zan eta ezin eskura ekarri. Bainuzale
|
ez
zala, etxea edonun etzuten zala, emoten jakozan jatekoei muxin egiten eutsela. Elorrioak!
|
|
|
Ganeko egunetan lehengo antzean jarraitu eben gauzak, GOL zikina, okerra ta lorrina eskuratzea ezer
|
ez
zala.
|
|
|
Urteak urteak etorri, Iparragirrek asmatua zala uste izan zuten doiñua, arena
|
ez
zala agertu izan digute. Zalantzaz ba zebillen aspaldi asko ta asko, Altuna-rena ote zan musika ura.
|
|
|
Eta orra. Berriki azaldu digute aldizkari batzuek, itzak Iparragirrerenak izan arren, doiñua
|
ez
zala ez Iparragirrerena, ta ez Altunarena.
|
|
|
|
Ez
zala, alegia, Aldontza, Soniaren sare mehetan eroriko ta galduko.
|
|
|
Kide ori, atzizkia besterik
|
ez
zala adierazo neutsanean, arek erantzunez, sustantibu bezela erabillitz, itz ori goratu eta indartu giñeiela.
|
|
2003
|
|
|
Paquito
|
ez
zala ezertarako gauza, eta ezertarako balio ez zualako, hagin sendagile egin zuala. Ez zegoala beste urteierarik.
|
|
|
Eta hemen gertatzen dana hobeto uler dezagun, zera gomutaerazo behar da: arratsaldeetan
|
ez
zala egoten mezarik denbora hartan eta komunioa mezäa bukatu ostean ematen zala).
|
|
|
Dana dala, gauza batek harritu ei eban gure Karmelo: zerrenda horretan euskerazko eleizlibururik banakaren bat baino
|
ez
zala agertzen. Hutsune hori zergaitik ete zan jakin gurean, eskutitz bat egin ei eutsan San Martin adiskideari, eta baita honek erantzun garbia emon be:
|
|
|
Euskal Herri guztiko ordezkariak alkarregaz lan egitea ez zan beti gauza samurra: eztabaida sutsuak be izan genduzan behin baino sarriago, hitz hau edo esaera hori zala eta
|
ez
zala, bakotxak bereari gogor eutsi nahirik. Baina adiskidetasun sakona sortu zan gure lanetik.
|
|
|
Baekian gure amak, eta sarritan kantetan euskun harako" Herriko fiestak ziran biharamon goizean..." kanta umoretsua. (Handik urte askotara, Iparraldeko euskerea emoten hasi nintzanean Seminarioan, jakin neban kanta hori
|
ez
zala besterik J.B. Eleizanbururen" Iragan besta" baino. Gure amak ekiana eta kantetan euskuna zelanbait bizkaieratuta egoan).
|
|
|
horra hor gure orduko ikasbide urria... Egia esan, erderea ondo menperatuta euki arren, euskerea irakurteko eta, batez be, idazteko motel eta trakets aurkitzen zituezan ikasleok euren buruak, eta laster konturatu nintzan hori
|
ez
zala adinik egokiena euskera ikasten hasteko. Ganera, nik neuk be ez nituan gauzak garbiegi ikusten, liburu egokien laguntzarik be ez genduan, eta euskereari astero emoten geuntsan denporea laburregia zan, ezer ganoraz ikasiko bagenduan.
|
|
|
Hau ez ahaztu: orduko denporetan mezea latinez baino
|
ez
zala emoten. Oker ez banago, Arrazolan emon eban Ballester abadeak lehenengo aldiz meza hori euskeraz, J.A.Retolazak eskatuta, eta ni neu bertan izan nintzan.
|
|
|
Derioko Ikastaroan be zenbat eragin egin ete jake bere sasoian Frai Bartolomeren dantzen gatz ozpinduai! Bestetik, erraz susmau leiteke, irakasleok euskerea euren kabuz ikasi baeben,
|
ez
zala izan gramatika liburuen bidez, ezpada eskuetara etorkezan euskal aldizkari eta liburuak erlijinozkoak asko, ipuin, olerki eta kontaerazkoak batzuk astiro irakurriz eta mamurtuz baino. Baegoan hirugarren errazoi bat be, ez edozelangoa barritz:
|
|
|
euskerearen mundua. Hamabost hamasei urteko adina ez da sasoerik txarrena gaztetxua ames ederren bide barrietan sartzeko, eta liburu samurrok irakurri ahala, konturatu nintzan euskerea
|
ez
zala horren iluna eta gatxa. Liburuon euskerea ez zan gure inguruko herrietakoa, baina bai Bizkaikoa, eta gehien gehiena beste barik ondo ulertzen neban.
|
|
|
Gustetan zatxakozala, horixe dinot, eta bikote polita egingo zeunkie, gainera. Eta nik ia ia, ha zuretzako izan be
|
ez
zala uste nebala...
|
|
|
Korapilo ederrak askatu behar izan dodaz zure buru labirintu horretan. Esan behar deutsut inoiz bere
|
ez
zala nire asmoa izan zu mintzea. Hainbeste gauza dago nire bihotz pozointsu honetan...
|
|
2005
|
|
|
Fatimak ez daki jakin zer dan Fuerteventura, ezta non dagoan be. Jakin dakien bakarra zera da,
|
ez
zala eskolan ikusitako mapatan agertzen, beraz etxetik urrin samar behar dauala izan. Eskola.
|
|
|
Hori esan eta gero, telefonoa eskegi egin eban zana zalakoak. Idazle logabea, inoz baino logabeago, zur eta lur gelditu zan, berbok bere belarri mintzetan oihartzuna eragitela, telefonoari belarri ondoan eusten eutsala, barriro bere lekuan jartzeko kapaz
|
ez
zala, alkarrizketa edo, gehiago bakarrizketa hozmin eta ebakitzaile harek jarraitu egian gura baleu moduan.
|
|
2006
|
|
|
Berehala ohartuarazo eustien. Behin koltxoi zikinean etxunda, ha guztia amets gaiztoa baino
|
ez
zala biziro deseatu neban. Oharkabean, baina, etxe haretako beste apopilo bat nintzan, eta gainera, gura neban baino arinago ikasten neban.
|
|
|
Han egoan Titanic parea, inoizko idi buztarririk indartsuena, eta bere akulari koadrila, eta gizon ondraduen planteaz hareen lepotik etekin galantak aterateko asmoz etorritako apustulari profesionalak be bai. Gizonek dirua lizun laztantzen eben patrika barrenetan, hilabeteko soldatea edo erretretako pentsino argala etxetik agertuko
|
ez
zala inori esan barik.
|
|
2007
|
|
|
Argentinako gobernuak kontratau eban Patagoniara joan eta hango lurrak aztertzeko. Izan be, Txile eta Argentinaren artean arazoak eta gerrak bizten ziran, mugea zala eta
|
ez
zala. Moreno peritoa Patagoniara joan, eta hango indigenen laguntzeagaz lurraldearen ganeko informazinoa batu eban:
|
|
2008
|
|
|
Zer egin behar neban nik itsasoan! Anaia nagusiari entzunda, banekian, ganera, itsasoko bizitza hori
|
ez
zala hain erosoa.
|
|
|
Harek eta beste mahai biribil batek egiten eben emendioa. Mahai handia hiru hankakoa zan eta besteak, horman maratila bategaz lotuta egoten zanak, 8 hanka eukazala esaten dau Juanitak, baina, halanda be,
|
ez
zala zutunik ondo egoten. Haren ganean zer ez genduan guk egingo hankak hain loka egoteko!
|
|
|
San Martinetan konturatzen ginan aldean eroian berokia
|
ez
zala badaezpadakoa, urdai zati mardulek erakusten ebenez. Izango ez eban bero, bada!
|
|
|
Kontua da, neure ustez anaiak baino bizkorrago egiten nebala, baina nire ilarea
|
ez
zala sekula amaitzen. Haserre amaitu neban, anaiaren alde tranpa egin ebelako, haren sailetik lukutsak kenduta.
|
|
|
Bakarrik nago hatx baten ganean jarrita eta hara non konturatzen nazan neuri begira, aurrez aurre, musker bat dagoala. Etxean entzunda neukan musker batek aurpegira salto egin ezkero,
|
ez
zala askatzen zazpi herriko zazpi kanpanots entzun artean. Sinistu ala ez, jagi ederra egin neban handik ospa egiteko.
|
|
2009
|
|
|
Gogotsu ebilzan bost lagunok. Baten baino gehiagotan iruditu jakon gure Praiskuri bere zaldia ikusten egoala, baina apur bat aurreratuta, laster jakin be
|
ez
zala berea. Bihozberatu horregaitik?
|
|
|
Baina lapur lotsabako bat besterik
|
ez
zala agertzeko, ez besterako. Zaldia, ez egoan, ba, begi bietatik inoizko ikusterik ederrenaz?
|
|
|
Hango zorionak hartu beharra! Hango txaloak eta gorak, nik hildako txarria zala eta
|
ez
zala!... Koronelak be egin eban gozatsu... gg barre:
|
|
|
Betilunez jarri? Ez ekian zertara jo gure Don Fakundok, Patxoren adar jote hau zala eta
|
ez
zala. Mundu honetan eroapena gauzarik beharrenetakoa dalakoan oheratu zan gizajoa eguerdiostekoa egitera.
|
|
|
Ez eben barrerik gitxi egin ogigaztaiok txangurrua zala eta
|
ez
zala. Dzangada bana be bota eben bere osasunerako eta!
|
|
2011
|
|
|
Gurdia idi buztarriari lotuta Zornotzara bidean joan eta han itxaroten egon ei jakozan, gizona Zornotzatik noiz agertuko; etorri zanean, bertan hil, gurdi ganean etxera ekarri eta etxe atzeko satspiloan enterran ei eben. Handik egun batzuetara, baina, gizonori inondik
|
ez
zala agiri eta, jentea bila hasi ei zan, eta bazter guztiak arakatu ostean, azkenean gorpua sats piloaren barman aurkitu ei eben. Kartzelara eroan ebezan andrea eta maitalea, biak.
|
|
|
Hori gorabehera, esan lei normaltasun giroa nagusi izan zala herrian frankotarrak sartu ziran arte. Udal agintariek ez zituen monarkiazaleak atxilotu, eta Bilbotik agindu horreekaz etozanai emoten eutsien erantzuna zan,
|
ez
zala zapalkuntza neurririk inoren kontra hartuko udalaren izenean.
|
|
|
Hurrengo argazkiak be merezidu dau ikustea gaurko gazteok, lehenagoko Busturian be, umorea
|
ez
zala falta ikusi daizuen. Argazkian, ez dakit zein atxakiagaz mozorrotutako emakume taldea dago.
|
|
|
Matxalen Busturiko izan balitz ona,
|
ez
zala etorriko Frantziatik hona.
|
|
|
Hori
|
ez
zala holan ikusi egian, erderaz egiten neban beragaz, bakarrik gengozanean, nahiz eta euskeraz jarraitu beste inor gugaz egoanean. Baina, egun baten, ez jat hasten, ba, biok bakarrik gengozala, euskeraz egiten?
|
|
|
Gu ez gara Bizkaikoak, Gipuzkoakoak baino". Nik uste dot ulertu ebela
|
ez
zala gauza bera giputzak izatea eta gipuzkeraz egitea. Hobeto, beharbada, Altsasuan, Nafarroa izan arren, gipuzkeraz egiten dala eta Oiartzunen, Gipuzkoa izan arren, nafarrera egiten dala, azaltzen neutsenean.
|
|
|
Jakina da ez dala ia ezer geratzen Jesusen denporatik hona ikuturik egin barik, baina bihotzean halako zertxobait egiten eban jakiteak Jerusalemen Jesus orain Olioen baratza esaten jakon horretatik urrun
|
ez
zala ibili, eta orduko denporako geratzen diran eskilara bakar hareetatik gora eta behera joango zala, eta Jenesaret itsasotik guk ikusten genduzan itsasertzak eta mendiak ber berak ikusi ebazala, eta Kafarnaunen eta Nazareten... ez zala guk ikusten genduanetik urrun ibili.
|
|
|
...esusen denporatik hona ikuturik egin barik, baina bihotzean halako zertxobait egiten eban jakiteak Jerusalemen Jesus orain Olioen baratza esaten jakon horretatik urrun ez zala ibili, eta orduko denporako geratzen diran eskilara bakar hareetatik gora eta behera joango zala, eta Jenesaret itsasotik guk ikusten genduzan itsasertzak eta mendiak ber berak ikusi ebazala, eta Kafarnaunen eta Nazareten...
|
ez
zala guk ikusten genduanetik urrun ibili.
|
|
|
Jakina
|
ez
zala lehenengo egunetik dana goitik behera aldatu. Gogoratzen naz, ez eustela oraindino pasaportea eskatu eta lehenengoan emon, gerora baino.
|
|
|
Baina arratsaldekoa izan zan hunkigarriena. Munduan izan dan gerrarik ikaragarriena antxina
|
ez
zala amaituta, irabazi eban gudarosteko gudaria, galdu eban gudarostekoaren ondoan, batak besteari besoz beso helduta. Milaka bateko eta milaka besteko, alkarri besotik heldurik, danak, batean hizkuntza baten, bestean beste hizkuntzan, abestuz eta otoitz eginaz, aurrera.
|
|
|
Arratsalde baten, Don Agustinek etorri ezina izan ebala batetik, eta seglarrik
|
ez
zala aurkeztu bestetik, neu hasi nintzan errosarioa zuzentzen, eleiza nagusiaren ondoko eleizatxu txikian, lehen sakristia izandakoan. Jakin banekian zeintzuk ziran egun bakotxeko misterioak, baina," Hirugarren jazoera edo misterioa..." esan nebanean, zein zan gogoratu ezinda geratu nintzan unetxu baten, gora begira.
|
|
2015
|
|
|
Seminaristak barruan zireala, hemen jarraitu genduan beste lau bat urte. Ikusi zan barnetegia ikastoki barik
|
ez
zala bideragarri. Ikastoki izateari lehenago itxi eutsan, seminaristak Deustuko Unibertsitatera Teologia ikasten joan zireanean, 1967 urtean.
|
|
|
Horren egarri handia egoan. Egia da, guk euki genduan seminarioko heziketan Euskal Herria
|
ez
zala gaitzat hartzean. Akordetan naz Iñigo Agirre ekarri nebala Geografia irakasten; Uriarte, bermeotar bat, Historia emoten.
|
|
|
Hirutik bi etxera bialdu ginduezan. Esan euskuen han ez geunkala lekurik,
|
ez
zala leku egokia guretzat. Zegaitik?
|
|
2017
|
|
|
Kontua da, hainbeste langileri ordaintzeko asko saldu beharra egoala eta hemengo bezeroekin bakarrik
|
ez
zala nahikoa. Gainera, herrietan batez be, dendak esklusibea eskatzen eben eta horrek asko mugatzen ginduzan.
|
|
|
Lotina bera mutil apala zan, baina bere anaiea... gogorra, koño!! Han ibili ginan luzaroan eztabaidan dirua zala eta
|
ez
zala..., konpondu ginan arte. Orain orduan be jokalari batzuk euren bitartekoak eukiten ebezan negoziatzeko.
|
|
|
Batzuk esaten eben De Mulderrek bota ebala Jesus. Egunkarietan eta jentearen artean eztabaida dezentea sortu zan horren inguruan, baina nik uste dot
|
ez
zala holango ezer gertatu. Irabazi beharraren beharrez, Loroño bera deskuidau zan.
|
|
2021
|
|
|
Ni zelan izango nintzan, ba, bera baino hobea! Bion arteko lehian, ni, arma luzeagaz fusilagaz askoz hobea nintzan bera baino, baina arma laburragaz pistoleagaz, bera ni baino hobea zala inoan berak, nahiz eta nik uste izan hori
|
ez
zala holan. Baina horixe izaten zan bere handikeria.
|
|
|
Jatsi ahala, bedar gehiago bota behar izaten jakon ganera. Aste bitan jarraitu behar izaten jakon, ikusi arte
|
ez
zala askorik jasten. Egun horreetan pisua ipinten geuntsan ganean egunero, ipini eta kendu.
|
|
|
Zergaitik ikusten eben txarto nik egitea? Baekielako erretea
|
ez
zala ona. Edo hain goiz hasi nintzalako erretan, eta gero be izango nebalako denporea hori egiteko?
|
|
|
Honeri erreberentzie in behako" tsegu. Osabea igeltseroa zan eta urdailetik
|
ez
zala ondo aurkitzen eta medikuagana joan zan, artean inoz joan barik egonda. Medikuak ohiko azterketea eta itaunketea egin eta dinotso:
|
|
|
Halan, ez dakit zelango handikeriak prestetako aginduak emon ei ebazan. Familiak zehatz bete ebazan izekoaren gurariak, baina egunak joan eta joan, atsoa
|
ez
zala hilten. Halan, behin badinotse berak, izekoak:
|
|
|
Guk kalkulauta geunkan laurak aldera urtetea, baina hango arduradunek aholkatu euskuen
|
ez
zala komeni besteakandik hain tarte hadiagaz urtetea, ze lehenengoak beherantza etozanean, gu gorantza baginoazan, alkar kurutzatzea, toki batzuetan, oso arriskutsua zala. Berba baten, danok batera joatea komeni zala.
|
|
|
Basiliren indarra ez zan fisikoa bakarrik. Zordanbide bati buruzko temea zala eta (bai zala eta
|
ez
zala zor zana eta halako kontuak), Basili behi buztarriagaz eta burdiagaz joiala, gizon bat aurrean parau jakon, esanez:
|
|
|
Maite eta ni nobio nobiak ginala, zapatu arratsalde baten, Urkiolan, Bizkarra jantokitik Saibi mendirantza dagoan landan, itzelezko euskal jai bat antolatu zan, eta haraxe joatea pentsau genduan. Maitek esaten eustan ez ekiala joan ahal izango eban, ze bedarra eukiela sartzeko eta
|
ez
zala denporaz librauko. Kontuak halan zirala, ni hurreratu nintzan Kimerara, eta kotxea San Antonion itxi eta oinez igon neban.
|