|
2010
|
|
|
Ez gerra garaiko nahasmenduan tartean suertatutako norbait; ez pertsona inozoa, kobardea, ezinbestean konplize izandakoa.
|
Ez
hori bakarrik, zoritxarrez.
|
|
|
Pertsona ameslari askori gertatzen zaion legez, bere buruari istorio hori errepikatzearen poderioz, istorioa ez baizik egia zela sinestera iritsi zen Omar, berak asmatutako ipuina zela ahaztuta;
|
ez
hori bakarrik: Chiarari buruz etengabe pentsatzearen ondorioz, harekin maitemintzera iritsi zen, inoiz ikusi ez zuen emakume hura, zer itxura zuen ere ez zekiena, patuak berarentzat erabakitako emaztea zela sinetsita; are gehiago:
|
|
2011
|
|
|
Bistakoa denez, dasanke xarmagarri hori erakusteaz gainera, argi aitortu digu ez duela gogorik frantsesez idazteko, areago, euskarak ere badasankeela bere jakitatea.
|
Ez
hori bakarrik. Beste behin, murde David medikuari errieta egin zion jende aurrean frantsesez aritzeagatik.
|
|
|
" berdin jarraituko du denak". Eta
|
ez
hori bakarrik: " gure krimen larrienen ardura, zuen ameskerietan baino ez dago...
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik, Trevanianek euskaldunen aldeko apologia eginez, beste herriak kritikatzen ditu. Horrela, frantsesak barregarriak dira eta, bakarrik, euskaldunei esker aurrerantz joan dira euskaldunen bertuterik onenak bereganatu dituztelako.
|
|
2012
|
|
|
Chrysostomeren jarrerak ez zuen, ordea, Van Thiegelek uste bezala, harrokeriarik adierazten, ezta Yangambiko kideenganako mespretxurik edo indiferentziarik ere. Edo
|
ez
hori bakarrik.
|
|
2013
|
|
|
Ez mendi baten gailurrean eraikitako etxe sendoa, edo etxe horretako apaletan kokaturiko koroa eta dominak, urrezkoak edo urre itxurakoak.
|
Ez
hori bakarrik, bizitza. Bizitza bizitza da.
|
|
|
Izan ere, apaiz protestantearen lekuan imajinatu nuen neure burua, bozgorailuetatik hitz haiek aldarrikatzen: "
|
Ez
hori bakarrik, bizitza. Bizitza bizitza da.
|
|
|
Ez zuen merezi. Gainera, kontua ez zen inork ez zuela berarekin neurtu nahi,
|
ez
hori bakarrik; elkarren artean ere ez zuten gazteek borrokarik egin nahi izaten. Beragatik, noski, beldur zirelako denen artean sartu eta ez ote zen zartakoak ematen hasiko.
|
|
|
Bortxa jaso, kolpea hartu, horren kaltea geratu eta estimutik eraikitzen saiatu.
|
Ez
hori bakarrik, baina hori ere bai.
|
|
|
Euskaldun kontziente, koherente eta gaitua izateko eustazpi intelektual minimo bat landu beharra dago.
|
Ez
hori bakarrik, baina hori ere bai.
|
|
2014
|
|
|
eros-ahalmenaren parekotasunean oinarrituriko kanpo kanbioaren teoriaren aurrekariak, moneta teoriaren lorpenik osatuena eta Bullion Report (1810) moduko izen handiko analisi ekonomikoen aitzindaritza. Eta
|
ez
hori bakarrik. Halaber, lanaren espezializazioa, merkataritza askatasuna eta gisako kontzeptuak landu zituzten.
|
|
|
Arte dramako piezak direla. Baina
|
ez
hori bakarrik. Oteiza segitzen badugu cromlecharen eskulturaren kontzeptuan, zirkuluak definitzen badu espazio politikoa eta kontratu soziala, harriak dantzarazi behar dituzte bolanten hein berean.
|
|
|
Eta dantza tradizionalei buruz ari gara. Eta
|
ez
hori bakarrik, zentzugabekeria horretatik dantza garaikidea irteten da. Gainerako guztiek inozoak izan behar dute.
|
|
|
Eta
|
ez
hori bakarrik. Adiskidetasuna eta umorearen karrikak erakutsi dizkit, ene bizitzaren doinua apaltasunetik igarotzea ere lagunduz.
|
|
|
Desioa eta ezetza. Idaztean ere desioak eta ezetzak bat egiten dute,
|
ez
hori bakarrik, baina hori ere bai.
|
|
|
Inperatibo berriak lehendabiziko lerrora dakar sexualitatea, noski, gozamena eta sexualitatea oso loturik baitaude Mendebaldean. Baina
|
ez
hori bakarrik, inperatibo horren oinarri oinarrian dagoen etika demokratiko kapitalistak den dena jartzen baitu erakusleihoan. Egungo gizaki hipermodernoak nahi bezala bizi omen dezake bere sexualitatea.
|
|
|
Lehenengo kasuari dagokionez, nahiko agerian geratu da esfortzua ez dela nahikoa arrakasta izateko. Kontrara, reality show en arrakastak erakutsi bezala, edozein izan daiteke arrakastatsu eta famatua, hautatua izateko zorte nahikoa duen bitartean; baina
|
ez
hori bakarrik. Geroz eta gehiago dira sexuaren bitartez edo beren gorputza salduz telebistara salto egin nahi duten edota ikasi eta lan egin barik aurrera egin nahi duten gazteak.
|
|
|
XIX. mende amaieran, Max Weberrekin batera, Diltheyk ezagutzaren metodoak aldarrikatzen zituen, testuen interpretazioa; baina,
|
ez
hori bakarrik, bere ustez bizi esperientziak gizarte eta kultura jakin baten printzipio bildumak eraturik baitzeuden intelektualki, emozionalki eta moralki. Testuinguru jakin batean produzitutako sentsazio eta harremanek eramaten dute gizabanakoa kosmos ikuskera indibidual jakin bat eratzera, era berean, ekoizpen kultural guztia kosmo ikuskera jakin horren produktua litzateke.
|
|
|
Ematen du denak balio duela, baita harreman ez-ohikoenak ere. Parafiliak —gozatzeko harreman ez ohikoak— betidanikoak izanik ere, egun perbertsio, bizio edota desbiratze moduak izateari utzi diote azkenik;
|
ez
hori bakarrik, oso aberasgarriak edota apurtzaileak ere izan baitaitezke sexualitate normal, natural edo puruaren inguruko diskurtsoak hautsi edo urratzeko moduak.
|
|
|
Egoera berriak itxuraldatu du, berriz, politikarien eta enpresarien arteko harremana —orain politikariak oligarkia ekonomiko eta lobby ezberdinen mendeko bihurtu dira—; baina
|
ez
hori bakarrik, enpresek behar duten langile motaren ezaugarriak ere zeharo aldatu baitira. Estatuak, Modernitatean gertatu bezala, enpresek behar duten langile mota jakin hori modelatzeko ahalegina egingo du.
|
|
|
Lan honek eroski (n) ak izango ditu aztergai, beraz; baina
|
ez
hori bakarrik, eroski (n) ez hitz egin ahal izateko egun bizi dugun garai hipermodernoaz beste batzuen aburuz, Postmodernitate, Gainmodernitate, Modernitate Berantiarra eta beste abar luze batere mintzatu dugulako, bata ezin baita bestea gabe ulertu. Eroski Hipermodernitateari doa loturik ezinbestean.
|
|
2015
|
|
|
Astete y de nuestra hermosa lengua vascongada". Eta
|
ez
hori bakarrik, batzorde bat izendatu zuen ere, katiximan egon zitezkeen oker guztiak zuzen zitzan. Dirudienez, Irazustaren itzulpenak eztabaida sakona sortu zuen eratutako batzordearen baitan, eta berorrek ezin izan zuen adostutako erabakirik onartu.
|
|
|
Lehenengoan, Juan Luis Zabalak azpimarratu egiten ditu liburuaren" etorri emankorra eta indar zirrara eragilea"," prosa bizi eta gozatsua"," bizkaiera batu ezin samurragoa".
|
Ez
hori bakarrik, Zabalaren iritzian Enaz banaz" hainbat nobela ederren inbidiarik ez izateko modukoa" da, eta halaber" idazle bikaina" dugu Xabier Amuriza. Hemerotekako bigarren kritika alde literarioetan bainoago zentratuta dago Amurizak aukeratutako bizkaiera ereduan.
|
|
|
—Paulino, nik esaten diat Gragnon edo delako hori bene benetan pakete astun bat baino ez zela. Eta
|
ez
hori bakarrik, areago, nik esaten diat nik pakete hori lurrera botako nuela lehen asaltoan bertan eta ez zazpigarrenean hik egin huen moduan. Zazpi asalto behar izan hituen, neuk ikusita, bertan egon bainintzen.
|
|
|
Paulino Uzkudunek Manuel Irujo agintari jeltzalearen burua eskatzen zuen, baina bi hilabete lehenago, laguntasunezko giro ederrean, elkarrekin bazkaldu zuten.
|
Ez
hori bakarrik, areago, bazkalostean biek pilota partida bat jokatua zuten, eta egia esatearren, partida horretan politikariak irabazi egin zion boxeolariari.
|
|
|
Gai hartan administrazioak zerabilen jokabidea printzipio demokratiko oinarrizkoenen aurkakotzat jotzen zuen ELAk;
|
ez
hori bakarrik: iraingarria ere iruditzen zitzaion euren ordezkaritza kontuekin hain zorrotzak ziren politikariek sindikatuen ordezkaritzari zioten ezaxola.
|
|
|
Patronalak bere esanetara nahi zuen hezkuntza sistema, Prestakuntza Jarraituko programak eta jarduerak berak nahi bezala antolatzeko, administrazioaren esku hartze eta kontrol ahalik eta txikienarekin; eta
|
ez
hori bakarrik: nahi zuenean bere baliabide propioekin kurtsoak emateko eskubide osoa ere eskatzen zuen.
|
|
|
...kutsi zuen zein urrun zegoen ELA Europako Sindikatuen Konfederazioaren ildo ofizialetik; izan ere, EBko gobernu-buruek Ituna onartu zuten orduko, CESeko zuzendaritzak babesa eskaini zion, eta haren aldeko ebazpena prestatu zuen kideen hurrengo batzarrerako; gutxi batzuk baino —ELA haien artean— ez zioten ukatu CESeko idazkari nagusiari hain kartsuki eskatu zuen Itunaren aldeko botoa.1162
|
Ez
hori bakarrik, ELAk" Europako itunari EZ" kanpaina burutu zuen lantegi eta kaleetan Itunaren gaineko erreferenduma iritsi zenean.
|
|
|
Ordurako, beste batzuk ziren arazoak, eta beste era batean banatu ziren euskaldunak: karlistak eta liberalak, leialtasun dinastiko diferentearekin, baina
|
ez
horregatik bakarrik, jakina. Eztabaida dinastikoaz aparte, erregimen zaharraren eta estatu modernoaren arteko enfrentamendua gertatzen ari zen, eta faktore berezi garrantzitsuak zituen, gainera.
|
|
|
Denen eta denontzako politika baten esperantza moztu eta, beharbada, beste belaunaldi baterako utzi da. Baina
|
ez
hori bakarrik: alde batetik, estatuetako burgesia militartu neokolonialek gerra zibil odoltsu eta amaiezinetara sartu dute herri osoa, eta, bestetik, munduko armadarik boteretsuenak inperio bokazioarekin ari dira mugitzen, pozisio geoestrategikoen bila, makrogerra bat pizteko arriskuarekin.
|
|
|
Arestian azaldu denez, 1980ko hamarkadan Del Burgok, Gurreak eta garaiko parlamentari guztiek defenditzen zuten, Espainiako Bankuak goi inspekzioaren ardura izanagatik, Nafarroan egin behar zela zaintza hura.
|
Ez
hori bakarrik. 1987ko Legeak, 1992ko foru dekretuek eta hainbeste aldiz errepikatutako CANen estatutu horiek oso argi uzten zuten ohiko zaintza eta gainbegiratzea Nafarroari zegokiola eta inspekzio orokorra Espainiako Bankuari.
|
|
|
Gehiengoa UPNk zuen.
|
Ez
hori bakarrik. Alderdiek kontseiluan eserlekua izatea isilik egoteko koartada gisa erabili zuen UPNk.
|
|
|
Kultura normal eta normatiboak mintzen gaitu. Baina
|
ez
hori bakarrik, minak paradisuen kristalezko hormak ere zeharkatzen baititu oharkabean. Ustezko paradisuetan bizi direnek ere sufritu behar dute, bai beraien bizitza eredugarriak erabat hutsik daudelako, bai beraien ametsak lortezinak direlako.
|
|
|
Estatuak estrategia terapeutikoak erabili izan ditu eta erabiltzen ditu preso, gaizkile zein gaixoen errehabilitazio programak zabaldu ahal izateko, eta bide batez, gizarteko hondakinak birziklatu ahal izateko ahal den neurrian eta, bestela, gizartetik kanpo mantentzeko. Baina,
|
ez
hori bakarrik. Estatua terapiaz baliatu izan da, alde batetik, gizartean indibidualismoa sendotzeko —jada gizabanakoak ez ditu besteak behar, ez du komunitatea behar bere arazoak konpontzeko.
|
|
|
Has gaitezen antzekotasun handienetik. Egungoa omen da garai guztietako gizakien artetik azkarrena, hilkorren artean zuhurrena —Modernitatean gizaki modernoa zen modu berean—;
|
ez
hori bakarrik, historiako gizakietan aske eta autonomoena ere omen da egungoa. Baina, Sisifori gertatu bezala, azkartasun eta zuhurtzia hori ez da nahikoa, patu zorigaiztoko batzuei izkin egiteko balio izan badio ere, ez baitu lortu jokoan irabazterik.
|
|
2016
|
|
|
1928 urtean bere soroetako bat erriarentzat trukutsean utzi zuen pillota joku bat jaso zezaten, Mendiarte pilota jokua. Eta
|
ez
ori bakarrik, baita bere sakeletik dirua jarri ere pillota jokua jasotzeko, eta bear zan dirua ortarako billatu ere bai. Erriarentzat oyal garbitoki bat egiteko ere berak utzi zuen zelai bat.
|
|
2017
|
|
|
Bera izan zen hizkuntzalari modernoen artean lehena euskararen eta Kaukasoko hizkuntzen arteko lotura proposatzen eta aztertzen. Eta
|
ez
hori bakarrik, baita gaur egun dene kaukasikoa deitzen zaion teoriari bidea urratzen ere (oinarri ahuleko teoria, nire ustez, bide batez esanda).
|
|
|
" aski da txo, esan ozenki, euskalduna naiz eta harro nago!".
|
Ez
hori bakarrik noski, baina baita hori ere.
|
|
|
Bertsolari belaunaldi berriak hizkuntzaren beste estetika bat ekarriko du derrigor;
|
ez
hori bakarrik, inoiz baino nabarmenago hasiko da ikusten gauza bat dela hizkuntza, eta beste bat, bertsolari bakoitzak nola eta zertarako erabiltzen duen hitzezko aizkora zorrotz hori.
|
|
|
Asurak, haserre.
|
Ez
hori bakarrik. Ez dik ganorazko hitzik esaten, ez zaiok piperrik ere ulertzen.
|
|
|
oinezkoak, zaldizkoak, eliteko tiratzaileak, sendagileak, erasotzeko lerroak, zulatzaileak eta inprenta bat dibisioko egunkaria argitaratzeko.
|
Ez
hori bakarrik, Napoleonen kontra lehenengoz eta Fernando Vll.aren kontra geroago borrokatzen zen bitartean, bai Penintsulan eta bai Ameriketan, milaka soldadu haren bila ibili ziren handik eta hemendik, bi agintari horiek heriotza zigorrera zigortu baitzuten. Nekez egin zezakeen hori guztia gizon inozo eta ezjakin batek.
|
|
|
Gazeta de Madrid egunkariak eten gabe zapuzten zituen gerrillariak eta haien ekintzak.
|
Ez
hori bakarrik, egunkariaren propagandak bazuen asmo hezitzailea, jendearen jokabide batzuk saritu, eta besteak zigortu egiten zituelako:
|
|
|
Dena dela, handik egun gutxira, azaroaren aurrenean, bildu zen hurrena seikotea, Blas de Escudero eskribauaren aurrean, eta honek adierazi zion, berriz, aurreko bileran erabakitakoa Don Joan Loiarte apaizari, eta beste bost aukeratuak bezalaxe, bere izendapena onartzen zuela aitortu zuen guzien aurrean.
|
Ez
hori bakarrik, bilera hartan elizako auzia konpontzeko hartutako erabakiak ere bete araziko zituztela eman zuten hitza sei aukeratuek, eta sekula santan ez zituztela ukatuko, zin egin. Hala egiten ez zuenak, ehun dukateko isuna pagatu baitzuen.
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik, herrian etxea duten jabe asko, baserrian bizi dira. Horrek ere zerbait esan nahi du:
|
|
|
Eta badirudi senar artaxoarrak ere, hanka egin zuela Goizuetatik emaztea hil bezain laster.
|
Ez
hori bakarrik, esanen nuke, bere aurreko botikarioa ere, ez ote zuen ahaidekoa. Honatx haren datu batzuk (GUA, Aktak):
|
|
|
69. Ikus 20.ean beste adame bat, eta barbera gainera, horra izen judutar nabari askia, eta baita barberak endemas kasta honetakoak zirelako agiria ere. Eta
|
ez
hori bakarrik, horra, halako kastakoek hartzen zuten deitura: herriarena maiz, edo bestela olajaunen baten jauregi ohoredunarena, beren jatorri gutietsia estaltzeko, izan ere, olajaunak kontratatuak izaten baitziren askotan.
|
|
|
Hartara badakigu 1468 bizilagun zituela Goizuetak 1825 urtean.
|
Ez
hori bakarrik: bakoitzaren adina ere zehazki azaltzen da, eta baita adinaren ariora sailkatu ere jendea.
|
|
|
merindade bakoitzeko buruzagia zen merinoa, gero deitura bihurturik leku askotan gelditu zaiguna. Baina,
|
ez
hori bakarrik, Iruñeko Merinaldeko merioa Goizuetako Jauna izana zen behin baino gehiagotan, eta aldi hartan ere baliteke halaxe izatea. Nik segurantziaz dakidan gauza bakarra da, bitartetsuan, hala izan zela:
|
|
|
Heziketa, sistema antolatu bezala, ekintza edo gertaera soziala dugu, benetako eraginkortasun materiala duen sistema, izan ere; baina
|
ez
hori bakarrik, heziketak sinesmena eskatzen duen sinbolismo praktika bilduma eskaintzen baitio gizarteari, gizartean eragitea baitu helburu. Heziketak errealitate sozialean eragiten du, bere dimentsio sinbolikoaren bitartez, noski.
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik, sistemak bereak egiten ditu eta barneratzen ditu zenbait teknika edota pedagogia ildo ezer aldatu barik, makillaje hutsa izanik, eskola eguneratzen eta modernizatzen dela sinestaraziz. Azken aldian hau oso agerikoa da, heziketa finlandiarretik inportatzen ari baikara hamaika metodo eta protokolo, finlandiarra baita, azken batean, heziketari dagokionez behintzat, gu guztiontzako itsasargia.
|
|
|
Heziketa ez da, inondik inora, bizitzan zehar gizabanakoarekin batera garatzen den ezer, jaio denetik heriotzaren egunera arte, lortu eta bukatzen den zer edo zer baizik. Bizitza osorako ardura nazkagarri eta beldurgarri agertzen zaio egungo gizabanako kontsumitzaileari, egungo pasioa hartu eta bota baita;
|
ez
hori bakarrik, egungo kultura hipermodernoaren oinarria gozamena baita, berehalako plazera; eta, Oskolak ez die gozatzeko motiborik eskaintzen ume eta gazteei (oraindik!). Arrazoi osoa du Baumanek esaten duenean gaur egungo kontsumismoa ez duela gauzen metaketak definitzen, gauzen bat bateko gozamenak baizik.
|
|
|
" inortxok ere ez dizue kenduko jada ikasi duzuena, zuena da, betiko!".
|
Ez
hori bakarrik, heziketak ere duin egiten zituela sinesten baitzen, are gehiago esfortzuaren bidez lortutakoa baldin bazen. Egun, berriz, heziketak ez du inor pertsona hobea bihurtzen; bai profesionala, ordea, kasuan kasu, baina ez pertsona hobea; are gehiago, heziketa astuna, alferrikakoa eta antzua bihurtu da ume eta gazteentzat.
|
|
|
Lehenik eta behin, ez dira egoera berrietarako moldatzeko prestatzen, eskolak egoera berri gutxi aurkezten baitizkio ikasleari; izan ere, Oskola, ez dezagun ahaztu, erritu bat da, errepikapen hutsa; bigarren, ikasleak ez dira eremu edo alor guztietara moldatzeko edo trebea izateko prestatzen, kontrakoa baizik. Ikasleak espezializatzen ditugu azkarregi, goizegi erabaki behar baitute ze bideri ekin behar dioten;
|
ez
hori bakarrik, egungo guraso askok eta askok aldarrikatzen baitute espezializazioa:
|
|
|
Garai berriaren atarian egonik ere, qskolak jarraitzen du instituzio aski modernoa izaten, hipermodernoa. Pedagogian doktorea den Angel Perez Gomezek aldarrikatu bezala, politikariek diseinaturiko heziketa sistema guztiak zaharkiturik daude eta ez dute horiek aldatzeko inolako borondaterik;
|
ez
hori bakarrik, sistema askotan erreprodukzioa da xedea, inolaz ere pentsatzeko gaitasunaren garapena. Aldaketa gehienak aldaketa kosmetikoak dira.
|
|
|
Teoriak eta praktikak elkarri lotuta joan behar dute halabeharrez. Baina
|
ez
hori bakarrik, alderdi akademikoa eta praktikoa lantzeaz gain, eskolak ume eta gazte ororen garapen multifazetikoa ziurtatu bailuke, zeinetan oso pisuzkoak liratekeen zoriontasuna, konpromisoa, autonomia, elkarlaguntza, bizitzaren zentzua eta beste askoren moduko alderdi pertsonalak; ahaztu barik fakultate sortzaile, irudimentsu eta adierazleak, noski: artea, musika eta filosofia —ez dira gutxi egun filosofia bost urteko umeekin hasi beharra dagoela aldarrikatzen dutenak; gu ere bat gatoz— Eskola artistikoak artistak ekoitzi behar ditu, edozein ak, aditu espezialistak ez diren gizabanako malgu eta moldagarriak.
|
|
|
Heziketaren ingurukoetan akordioetara heltzea ezinbestekoa da, adostasunaren joko maltzurrean subordinatu bilakatu barik, noski.
|
Ez
hori bakarrik, Hezkuntza Kontseilu Nazionalak ildo orokor eta malgu batzuk definitzen baititu, pedagogia eskola bakoitzaren esku geratzen delarik, non irakasleak, noski, autonomia handia duen (irakasleen gainean dagoen ikuskaririk ere ez dago), autoritatea den.
|
|
|
Horretarako, eraikinak apaindu lirateke. Finlandian aspaldi egin duten bezala, eraikinak altzairu, landarea, alfonbra, margolan eta atseginak diren bestelakoez bete lirateke; ikasgela bakoitza bereiziz ala ikasgela berean txoko ezberdinak antolatuz, etekin pedagogikoa atera litzaioke espazioari;
|
ez
hori bakarrik, egoera animiko bakoitzerako eremuak ere bailirateke; hots, komunikazioa errazten ez duen gizabanako bilduma den gelaren ordez, behar bezala taldean komunikatzeko zein indibidualki egoteko eremu bereiziak behar dira; beste alde batetik, sistema binarioa eta heteropatriarkala ekidin ditzaketen bestelako estrukturak lirateke, aldagelak, komunak eta abar birpentsatu eta moldatu, aisial... Lehenengo, jasangaitza delako aulki batean eserita egotea horren denbora luzean, ume eta gazteek mugitu behar dutelako; bigarren, ikasgelan ikasitakoa kanpoaldearekin harremandu luketelako irteera ezberdinen bidez museoak, antzerkiak, lantegiak, baserriak, paisaiak, herriak, monumentuak, parke naturalak eta beste abar luze bat; hirugarren, herria eta herritarrekin harremandu luketelako, herritarrak ere irakasle izan daitezkeelako, izan luketelako.
|
|
|
Autonomiaz Apodakak zioen moduan, askatasuna ere jendartean lortu beharra dago, borrokatu eta eskuratu, limiteekin.
|
Ez
hori bakarrik, ordea, irakaslea ere izango baitute inguruan, Chomskyk darabilen teknologiaren adibidearen parekoa baita irakasle gidaririk gabeko trebakuntza, desertuari bakarrik aurre egin behar izatea iparrorratz eta bestelako gailu barik: hondamendia.
|
|
2019
|
|
|
" Tapatu egin zuten gertatutakoa. Baina ez suizidioa izan zelako,
|
ez
horregatik bakarrik. Oso suizidio gogorra izan zelako eta ez zutelako nahi gurasoek egia jakiterik.
|
|
|
Soldatapeko langileek, artisauek eta beste baten menpe bizitzera behartuta zeudenek independentzia politikoa bereganatu zuten beraz. Baina
|
ez
hori bakarrik, errepublikanismo demokratikoak lehen lerrora pausoa ematearekin batera, urteetan zehar galdutako iniziatiba politikoa berreskuratu zuen. Lurzoruan eta historiaren atzeko aldean ibili izandako tradizio politiko jakobinoak, herri sektore xumeen logika filosofiko politikoak eta praktikoak elikatzen ibili ondoren, eta altxamenduak inplikatu zuen aurrerapauso eta protagonismoarekin bat, berriro lortu zuen ikusgarritasuna bai politikoki eta bai historikoki.
|
|
|
Horren ondoren, mundu mailako ekonomiaren hazkundea ahuldu egingo da eta krisiaren urretiko mailen azpitik egongo da. Baina
|
ez
hori bakarrik. Europako Banku Zentralak orain dela gutxi higiezinen merkatuari lotutako krisi berri bat iragarri du LETA agentziari eskainitako elkarrizketan.
|
|
|
A) Iraganera joatean, aditz nagusian aspektu marka erabiliz: etorri, alegiazko esaldien bitartez, egin zutenaren zergatia edo gertatu zenaren zergatia aztertzeko gai izan ziren; baina
|
ez
hori bakarrik, gai izan baitziren konturatzeko bertze modu batez eginez gero, zer lortuko zuketen. B) Etorkizunera joatean, aditz nagusian, aspektu markak erabiliz:
|
|
|
Borda izeneko batekin bukatzen baita 1775ko etxe zerrenda, eta Ibiur aldetik oso bertara dagoena gainera.
|
Ez
hori bakarrik, Joxepe Eraso bizi denekoa ere ba baita Borda hori. Kontuak hola kasualitate hutsa ote da datu guziek Bordaren borda sinalatzea?
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik, Zuhatzu aldeko lur horiek, Arrandari izeneko lekuan muga eginez, Astibi behekoarenak izateak berak erakusten du ederki, 1732 urteko dokumentu honetan ere, etxe honentzat berarentzat sinalatu izanen zituela Herriak.
|
|
|
garia, ardoa, haragia, bakailao gatzatua, bale olioa... Usario honen testigu, Goizuetako plazan Azoka du izena oraindik, lehen Herriko Etxe zahar izanduak, eta elizari iratsia dagoenak,
|
ez
hori bakarrik, orain gutxi arte feria izan dena, azoka bihurtu du euskaldun askok eta askok, euskaltzain puritanoak dituela gidari.
|
|
|
Baina hori bai, ziria sartu zion ijito andaluz hura, gaur oraindik gure inguruko edozein feriatan topa genezaken euskaldun bordari petotzat hartuz.
|
Ez
hori bakarrik: bordariez ari naizenez, gaur oraindik jakin nahiko nuke, zenbat bordari identifikatuko litzaken, hirian zeharo engainaturik goizaldeko ordu txikietan emaztearen aurrera murumakur ailegatu den kantako horrekin, emaztearen ahotik honako sententzia hau aditzeko:
|
|
|
Horrexegatik erabaki dizut zerrenda osoa moldeko letrotara ekartzea, zure zentzuen atseginerako. Baina
|
ez
horregatik bakarrik, baita askotan geurea baino ttikiagoko herriekin egiten dugun injustizia kittatzeko ere. Harritu nauen gauzetakoa:
|
|
|
Christobal de Astibia bibe con ogar y familia en la casa vezinal llamada Martingoneapropia del nombrado en el numero onze de los propietarios. Eta
|
ez
hori bakarrik. Hona etxe honekiko datu guzien faksimile osoa:
|
|
|
Horrek esan nahi du, ordurako bazela Frankiko borda. Eta askoz lehenagotik ere bai, bi erreinuetako Frankilurra zela medio, eta
|
ez
horregatik bakarrik, garai bateko burniola zaharrak lur jo eta desegin ondoren ere, beraietako bizietxeak bizirik segitu baitzuten borda gisan: Beriñas, Urbieta, Astibia...
|
|
|
Beriñas izen bereko burniola ere bazen borda honetatik urrutira gabe, Mikeleneko presatik beherago gaur oraindik Olazar deitzen den lekuan, hain juxtu oraingo presaleku horixe berbera baliatzen baitzuen Beriñasko garai bateko burniola zaharrak ere, gabiari eragiteko, Ezkurreko eta Leitzako errekak elkartzen direneko ur emaria aprobetxatuz, Urumearen sorburuan bertan.
|
Ez
hori bakarrik, egun Basakabi denetik Mikeleneko presa bitarteko alderdi horri guziari deitu izan zaio lehen Beriñas izen generikoaz, gero ironiaz Madril ttiki deitu auzo guziari, alegia.
|
|
|
Kontuak hola, hemengo Arozmendi, eta haietako Urbietazar, borda bera behar dute izan, inondik ere.
|
Ez
hori bakarrik, hara zer esaten duen apeoak maizterren saileko 34 zenbakian: " Sarasa:
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik. Begira Lazaroren borda bataiatzeaz gainera bertako bordari zenekoak beregain hartu zuen ardura, 1732ko ekainaren 22an (NAH, 16279/ 2 kaxa, 56 sorta):
|
|
|
Eta ezin baduzu ongi lotu Aztieta hori nere kontuokin, ikus mesedez aurrena 1726ko apeoaren sarreran Aztieta izeneko lau bordez esandakoa.
|
Ez
hori bakarrik, berriz ere saiatu zirela dirudi Arotzeneko sarrikuetatarrok borda egiten Zugarrainen, baina hura ere azkenean egin gabe gelditu; ikus nola aipatzen den (313 or) Marigartxineko bordaburuan Herriak kendutako haritzondoak non diren sinalatzeko: " subiendo de esta al sitio del caserio de Arocenea".
|
|
|
Ez baita gainera inoiz izan larre, behiala labakitu eta alortako landu zenetik.
|
Ez
hori bakarrik: Larreako nagusi gazte Martin Elduaienen atautxia baitzen Barberosemeneko nagusi zahar Martin Elduaien, eta horra zergatik bereganatu zituen gero Barberosemeneko familia honek, izatez Larreakoak behar zuten bordalekua eta lurrak, zinezko nagusia Orozko aldeko burnioletan lanean zebilen bitartean.
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik, erabakiak eragin legezkorik izanen bazuen, hara zenbatek osatua behar zuen gutxienez herri batzarrak: " Todos Alcalde Regidores Vezinosy Concejo de la dicha Villa de Leyza y de las tres partes las dos y mas conzejo hazientes y zelebrantes y lospresentes haziendo y firmando por siy por los ausentes por quienes prestaron voz y cauzion de rato grato et yndicatum solbendo".
|
|
2020
|
|
|
Kito." Hurrengo goizean espainiar guztiek, gosaldu bitartean, irakurri entzun behar zuten alderdi erregionalistaren buruzagitzak aho batez onartu agiri bat non era argi, irmo, nahasezinean eskatzen baitzen Leyre Olcoz askatzeko elkarrizketa.
|
Ez
hori bakarrik. Agirian," Mireia maiteak jada atonduta" erakutsi zuena, zetorren ibilbide orria, aurrerantzean bai Madrileko gobernua bai alderdi handiak lotuko dituena.
|
|
|
Politikaria historiagilea da. Historia egiten du, baina
|
ez
hori bakarrik, orainean ekinez iragana interpretatzen baitu. Etorkizuna sortuz, zentzua ematen dio iraganari.
|
|
|
Hamar urteko ibilbide liluratu baten kronika liluratua da, beraz, liburu hau.
|
Ez
hori bakarrik, ordea, zinez liburu sailkagaitza baita hau, nola mamiz hala formaz ere, genero bakar baten barruan inola ere sartzerik ez dagoena.
|
|
2021
|
|
|
Hortaz, egungo eskola zoriontsua" eskola terapeutiko" bihurtu da, terapeuten esku geratu baita. Alabaina, Baumeister ek eta bestelako zientzialariek esan bezala, ez dago ikerketa enpiriko bakar bat ere praktika positiboen onuragarritasun akademikoa demostratzen duenik aldaketa bai; onurarik ez, ordea—;
|
ez
hori bakarrik, arazoa ez baita demostraziorik ez egotea, zorigaiztokoago bihurtzen dituenaren aztarna edo zantzurik badagoela baizik; positibismo horrek ez ditu ahalduntzen edo ikasle hobe bihurtzen, ume eta gazteak frustratu eta larritu baizik; ez ditu aske eta autonomo bihurtzen, adingabetasunean mantendu baizik. Massok lehenago esan bezala, adin nagusi bihurtu arren, adingabetasunean mantentzen ditu.
|
|
|
Paradigma berritzailearen aldeko irakasle askorentzat neurozientziek erlijioaren estatusa duten arren, beste asko kexu dira, pedagogiari arrotza zaion zer edo zer gailendu zaiolako, eztabaida pedagogikoa mututu duelako.
|
Ez
horregatik bakarrik, zoriontasunaren aldeko korronte gehienak hiztegi eta teoria zientifikoez baliatzen baitira ere ikuspegi hori defendatzen duen datu enpirikorik eskaini gabe. Are gehiago, populismoak zipriztindurik, batzuk zuzenean mito zientifiko aski ezagunetan oinarritzen dira, inolako froga edo datu enpirikorik eman gabe, soilik gure iruditerian jada badaudelako eta, hortaz, ez dutelako behar inolako frogarik.
|
|
|
Alabaina, burmuina, esan bezala, askoz plastikoagoa da, arazoak ebazteko hamaika bideri ekiteko gaitasuna baitu.
|
Ez
hori bakarrik, Morak dioen bezala, ordenagailuek lor ezin dezaketen kontzientziaeta emozio adierazleekin osaturiko oinarri baten arabera funtzionatzen baitu burmuinak. Ez gara ordenagailu edo makina hutsak.
|
|
|
Horregatik ikasi lukete gazteleraz, beraz, Sanchez Tortosak aspaldiko ideal espainolista berreskuratzen baitu, zeinen arabera badiren hizkuntz baliagarriak kultuenaketa baiagarriak ez direnak ezjakinenak; batetik, horrelako hizkuntz potentzialki globalak mundura irekitzeaz eta intelektualki garatzeaz gain, onura ekonomikoak ere ekarriko bailituzke argudio aski ezagunak eta desarmatuak aspalditik.
|
Ez
hori bakarrik, bestetik, sistema askoz berdinzaleagoa bailitzateke, behe klaseak ez lituzkeelako ergelkeriara zuzenduko sistemak. Gauzak horrela," desager bitez hizkuntz minoritario kaltegarri horiek!
|
|
|
Agerian geratu da euskararen biziraupena bermatu duten gako nagusiak ez direla nahikoak egun. Batetik, jada ez dagoela euskaldun elebakarrik eta, bestetik, hiztunen atxikimendua zein gutxiengo aktiboa gainbeheran daudela. Horregatik, Amonarrizekin, uste dut" bultzada politiko soziala, baliabideak eta lege babesa" behar direla;
|
ez
hori bakarrik, diskriminazio positiboa ere ezinbestekoa baita —" euskarak nozitu duen bazterketa eta jazarpen historia aintzat harturik, diskriminazio positibo hori guztiz demokratikoa eta justiziazkoa dela irmoki defendatu behar dugu. Are gehiago," erreparazio historiko" tzat ere har liteke, eta horrela gutxitan planteatu bada ere, justizia leheneratzailearen(" restauratiboa", alegia) eskemetan planteatu" — Aurrera begira jarraitu behar dugu.
|
|
|
Galera identifikatzerik ez dagoen arren, Butlerek dioen bezala, nolabait azaleratzen bukatzen du forma desbideratuan; Freudi jarraituz, malenkonian Egoa desagertzen da, subjektuak bere burua zigortzen bukatzen duelarik.
|
Ez
hori bakarrik, neurosian ezkutatzen ere bukatzen baitu maiz, nolabaiteko ilusiozko oasietan gotorturik, formazio kolektibo handiak baztertu eta mundu irudikaria eraikitzen bukatzen baitu. Azkenik, askok eta askok bovarismoak harrapaturik bukatu behar dute, ilusioen eta errealitatearen arteko kontrasteak sorrarazitako frustrazioan.
|
|
|
Internetek edo teknologia berriek ez dute berez ezer irauliko, heziketa sistema pertsonek eta horien borondateek baino ezin baitute aldatu.
|
Ez
hori bakarrik, Montessori, Steiner edo Waldorf bezalako eskolek eta beste askok erakutsi baitute teknologia berriak ez direla ezinbestekoak Sistema bera arriskuan jartzeko eta aldaketa ahalbidetzeko, metodo askoz" arkaikoekin" edota errekurtso gutxiagorekin ere posiblea baita. Gauzak horrela, uste dut teknologia berriek ez luketela eredu pedagogikoa fagozitatu eta bere egin behar, irakaslea desagerrarazi ez luketela, bitarteko bat gehiago bezala erabili genukeela baizik.
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik, Hanek dioen bezala, mugarik gabeko askatasuna mugarik gabeko kontrol bilakatu baita, borondatez biluztean jakin barik kontrolatuko gaituen panoptikoa eraikitzen laguntzen baitugu. Gauzak horrela, erreakzionariotzat zein zaharkitutzat hartuko den arren, uste dut mugak ezinbestekoak direla (neurrian), askatasunari zein kontrolari buruz ari bagara.
|
|
|
Askatasunarekin gertatzen da autonomiarekin gertatzen dena, hau da, ikasi beharra dagoela, garaitu beharra. Emilio Lledoren hitzetan, askatasuna eskolan ere ikasten da;
|
ez
hori bakarrik, askatasunarekin batera, gatibutza edo esklabotza ere ikasten baita, eskolaren proiektuaren arabera. Ez dago askatasunez jarduterik, gizarteak ahalbidetu eta eskolak irakatsi ezean.
|
|
|
Hezkuntza sistemak, zentzu horretan, subjektuak ekoizten jarraitzen du, ortopedagogiaren bidez menpeko izatera derrigortzen baitituzte.
|
Ez
hori bakarrik, gatibutzatik ateratzeko edo harremanari buelta emateko tresnak ez irakasteaz gain, horretan ikasleak ez trebatzeaz gain, egoerari buelta ematearen antzutasuna saltzen die, eskola zoriontsuan ez baitago zertaz kezkatu, ezta inoren aurka zertan jardun —denak baikara berdinak. Erresilientzia da bidea!
|
|
|
|
Ez
hori bakarrik. Illich ezkor agertzen baita, eskolaratzearen bidezko heziketa unibertsala ez baitzaio egingarri iruditzen; are ezkorrago Reimer, aipatu derrigorrezko heziketa unibertsala mitoa iruditzen baitzaio, munduko herrialde guztiak ezgai baitira benetan ona den heziketa sistema bat aurrera eramateko; Russell ere ezkor agertzen zitzaigun, heziketa unibertsala ezin baita uniformea izan.
|
|
|
Izan ere, eskola komunitatea ohituta dagoenean dena modu jakin batean egitera, aldaketak aldaketa, oso zaila gertatzen da errotik aldatzea hori guztia. Le Compte n ikerlanek erakutsi bezala, ustez erabat ezberdinak diren antolakuntza ereduetan ere, aurrekariaren jarraitasun sendo bat nabaritzen da gehienetan;
|
ez
hori bakarrik, Wilcoxen lanek ere erakusten baitute, adibiderako, hormarik gabeko ikasgela handi eta irekietan uste baino kontrol handiagoa daukatela irakasleek, paradoxikoa iruditu arren; Lighfoodek ere, beste ildo batetik, eskola komunitatea sendotu omen duen paradigma berriko eskoletan ere gurasoek baztertuta jarraitzen dutela erakusten du, benetako erabakitzeko eskubidea eta aukera erreala du... Badirudi, gurasoekin ere gertatzen dela ikasleekin gertatzen dena, hots, kultura, ekonomia edo arraza kontuengatik direla bereiziak; Rist ek ere, beste zentzu batean, eskolaren antolakuntzari dagokionez, ez du aldaketa nabarmenik ikusten, zuzendaritza lanetan jarraitzen baitute benetako liderrak ez diren horiek, kudeatzaile kaskarrek.
|
|
|
Denek forma anormaltasuna zuzentzea bilatzen duten arren, medikuen erritual gogorra onuragarria da epe labur, ertain edo luze batean, hobekuntza estetikoez aparte, osasun onura ugari baitakartza nagusiki fisiko zein psikiko, askotan—; heziketaren erritual gogor eta aspergarria, kontrara, erabat antzua da gehienontzat, Sonia Di' ezek esan bezala, 20 urte ostean gazteak konturatzen baitira egindako guztiak ez diela ezertarako balio, ez diela ezer ziurtatzen burbuilaren kanpoaldean.
|
Ez
hori bakarrik, zenbait kasutan benetan kaltegarria izan baitaiteke eskola erritua, arazo psikikoak sorraraziz.
|
|
|
Erritua, beraz, ekintza tradizional eraginkorra litzateke. Mary Douglass ek ere, zentzu berean, erritua sinbolismoarekin lotu zuen, zentzua sortzen den guztietan erritua dagoela aldarrikatuz; hau da, errituak nolabaiteko dimentsio sinbolikoa gordetzen duten aktu formalizatuak dira;
|
ez
hori bakarrik, aktoreentzat karga sinboliko handia duten jokaera errepikakor eta kodifikatuen bilduma ere baitira errituak. Hortaz, erritua heziketaren prozesua da, belaunaldi ezberdinen arteko lotura bermatzea baitu helburu; dimentsio sinbolikoaren bidez errealitate sozialean eragiten duen hizkuntz eraginkorra da erritua.
|
|
|
Heziketa formala, sistema ordenatu gisa, benetako eraginkortasun materiala duen ekintza edo gertaera soziala da.
|
Ez
hori bakarrik, heziketak gizarteari nolabaiteko fedea eskatzen duten praktika sinbolikoen bilduma ere ematen baitio. Heziketak errealitate sozialean eragiten du dimentsio sinbolikoaren bidez; heziketa, horrenbestez, akto jakin batzuen errepikapenaren bidez iragana eta oraina lotu nahi dituen jokaera kodifikatu edota ekintza formalizatuen bilduma da; heziketa, gauzak horrela, errepikapenaren bidezko betierekotasuna bilatzen duen erritua da.
|
|
|
Drive, Classroom, Meet eta abar. Ildo horretatik, ume eta nerabeen ekintza oro Googlen datu basera pasatuko da, ondoren enpresa horrek datuak nahi bezala erabili edota saldu ahal izateko; baina
|
ez
hori bakarrik, bestetik, Koronabirusaren izurritearekin gure buruak igortzen eta grabatzen bukatu baitugu, gure buruak agertzen. Irakaskuntza telematikoak bultzatu zituen irakasle asko eta asko Meet saioak egitera edota beren buruak grabatzera ikasleei bidaltzeko.
|
|
|
Krisian gatazkak ohikoak dira, halabeharrez, ikuspegi batera edo bestera lerratutakoek diskurtso, hizkuntza eta egia ezberdinak baitarabilte. Batetik, Toulmin i jarraituz, teoria berri bat onartzeak hizkuntza aldaketa dakar ezinbestean;
|
ez
hori bakarrik, hizkuntza berriarekin, Hanson en hitzetan, karga teoriko berri bat edo antolakuntza kontzeptual berri bat barneratzen baita. Azkenik, Feyerabend ekin, teoria zientifikoak mundua ulertzeko moduak diren heinean, ikuspegi jakin bat hautatzeak gure sinesmen orokorretan du eragina, gure esperientzien eta errealitatearen kontzepzioan.
|
|
|
Argudio horien guztien kontra esan ohi da bestelako kultura bat dela, ezberdina, eta bestelako gaitasun batzuk dituela. Gaitasun horien artean ordenagailuekin eta informazioa bilatzen paregabeak direla aipatu ohi den arren, Europar Batzordeko txosten batek zera dio, ikastetxeen digitalizazioan oztopo handi bat dela ikasleen konpetentzia digital eskasa;
|
ez
hori bakarrik, Stanford Unibertsitateko ikerketa baten arabera belaunaldi digitalak duen internetetik informazio ateratzeko gaitasuna benetan eskasa eta baxua baita; are gehiago, ikerketa horren ondorio nagusietako bat demokraziarako arrisku bat ere badela baita. PISA txostenaren koordinatzailea den Andreas Schleicher ek ere onartzen zuen gailu digitalek benetan kalte larria egiten dutela.
|
|
|
Izan ere, Bigarren Hezkuntzako irakasleak prestatzeko masterretan zein Magisteritzako graduetara ia edozein sar daiteke, ateak zabal zabalik baitaude.
|
Ez
hori bakarrik, Diezek dioen bezala, ikasketa horiek benetako pasaldi bihurtu baitira; sartzeko nota baxuenetarikoa izateaz aparte, ikasleek gradua bukatu ohi dute gainontzekoetan baino nota altuagoarekin. Hor ez da dena bukatzen, maiz gradua bukatu bezain pronto hasten baitira unibertsitatean eskolak ematen bukatu berri duten horietariko batzuk.
|
|
|
Noski, proiektuaren defendatzaile sutsua izateaz gain, zorretan izango duzuelako betiko, bere burua esplotatzeko prest.
|
Ez
hori bakarrik, fededun ezaguna edo senidea den neurrian, ez baitzaio praktikaldirik egin behar," gutariko bat" izatearekin nahikoa baitauka. Argi dago:
|
|
|
Tedescok eta Bolivarrek salatu bezala, horrek, esandako guztiarekin batera, nortasun krisi handi bat hedatu du irakaslerian. Baina,
|
ez
hori bakarrik, egungo prestakuntzari bestelako arazo handi bat gehitu behar baitzaio, arestian esan dudan moduan. Elmore k eta Bransford ek esan bezala, egun indarrean dauden ideiak eta praktikak oso urrun daude benetan egin litzatekeen horretatik.
|