2000
|
|
Baina komunitate txikia izateak ez gaitu komunitate handiei erasotzen dieten miserietatik libratzen. Euskaldun izateak
|
ez
gaitu epai unibertsal batzuetatik absolbitzen, ez dugu buldarik. Kultur komunitate bat gara, baina komunitate horren barruan euskaldun zapalduak daude, baina baita euskaldun zapaltzaileak ere, banguardiako artistak daude, baina baita jarrera estetiko atzerakoienen defendatzaileak ere, poeta fusilatuak daude, baina baita poesia fusilatu izan duten apostoluak ere...
|
|
Hala ere, nahiz eta egoera politiko berriak poza sortu eta Kontseilua gauzatzen ari den plangintza estrategikoak aurrerapenak ekarriko dituen, ezin dugu esan euskalgintzako elkarteen artean euskararekiko ikuspuntu ezberdinik ez dagoenik, eta horrek
|
ez
gaitu ikaratu behar, aldiz, eztabaida puntuak zehaztu eta euskalgintzaren hausnarketa zabala egitera bultzatu behar gaitu.
|
|
Hortik atera kontuak, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, zenbait juristaren esku uzteko baino askozaz serioagoa dela. Herriaren zentzuzko jokabideak baizik
|
ez
gaitu eramango demokraziaren bidera; grekeraz, demokrazia, herriaren burujabetza baita, eta horren arabera egin zen ONUren Adierazpena.
|
|
Euzkadi sortzen jakinez dugulako gaude gure huntan.
|
Ez
gaitu galdu, hitz batez, < politika> ren gehiegiaketa < soberaniak>, ezak eta eskasiak baizik! Eta lehen herri batek mende batzutaniraun bazezakean ere, erresuma bat bere zerbitzuko izan ez arren, gaur hori ez daposible?
|
|
...n—, eta aitak, beraz, garbi zituela gauzak lehenbizikotik, eta etxearen eta leinuaren jarraipenak kezkatzen zuela oroz gain; eta badakit, hargatik, ezen erabiltzen zituen hitzak eta keinuak, eta egiten zituen komentarioak, kasik oharkabean egiten zituela, zeren eta hark ez baitzuen nehori ere kontu eman beharrik, azken finean, eta bai hartu bertzeei, etxeko jauna izanik; baina oharkabetasunak
|
ez
gaitu bertzeei min egitetik libratzen, kulpatik libra bagaitzake ere, zeren ohartasuna zein oharkabetasuna, biak ere berdintsu eta orobatsu izan baitaitezke, bertzeei eragin minaren eta kaltearen kausa. Eta ni mindurik sentitzen nintzen maiz aitaren jokamolde harekin eta deus guti egin nezakeen haren kontra.
|
|
—Uholdeak
|
ez
gaitu irentsiko, osaba!
|
|
Eta pertsonak ere egu noroz aldatzen dituk: aldatzen gaituk gaur eta aldatzen gaituk bihar; eta gaur garena
|
ez
gaituk bihar izanen, eta bihar izanen garena ez gaituk etzi izanen. Horregatik, emazte batekin ezkontzen dena ere mila emazterekin ezkontzen duk, zeren egunoroz bizi baita emazte diferent batekin...
|
|
Eta, nola gaztetasuna baita, bertzalde, diruz ezin eros daitekeen aberastasun bakarretarikoa, abarizios izanen haiz, baldin gaztetasunaren donuak eta ondasunak, hala nola haragiari eta amorioari lotuak egon daitezkeenak, heuretzat bakarrik gordetzen badituk —eta, esku bat besagainean ipintzen zidala, eta bertzearekin urrezko hamar dukat eta berrogeita hamar errealeko poltsa emaiten zidala, bertze marinelei baino hagitzez gehiago, behatza galdu nuelako, erran zidan—: Aditu dudanez, Indietako itsasoetan barrena dabiltzan filibusteroek ere beren prezioa ditek, galtzen duten menbro bakoitzeko hainbateko saria jasotzen dutela, eta gu
|
ez
gaituk haiek baino gutiago izanen —eta, besagainetik atxikitzen ninduela, erantsi zuen—: Bretai niako kostan behatza galdu huen, baina ez gizontasuna, zeren gizontasuna ez baitu oineko behatzak egiten, baina bertze behatz batek... eta, beraz, ez erran niri ezen Amsterdametik itzultzen haizela gizon egin gabe...
|
|
Erran nian ezen portu bakoitzean emazteki bat dudala eta ni haienganat joaiten naizela, eta ez zaizkidala, halatan, arras ezezagun egiten... Eta zerbait ere maite ditiat eta, maite ditudalako, geure denbora hartzen diagu geure egitekoetan, eta
|
ez
gaituk, beraz, zuek bezala ibiltzen, korrika eta lasterka.
|
|
—Honekin ez baditugu putakume horiek atzematen,
|
ez
gaituk deus, mutiko!
|
|
Behin baino gehiagotan, Josefinak eraman behar izan dik kanpin dendaraino, ezin xutik egon eta. Hortaz, gaur inor
|
ez
gaituk harritu postrera orduko utzi gaituenean. Bekaizto pittin bat bai, nik.
|
|
" Ezer ez bagina bezala duk", esan zuen. " Ezer
|
ez
gaituk", esan zuen Garik; intrigaturik begiratzen zion Xani; agian lagundu nahi zion; bere mundua, ordea, hain aparte zegoen. " Beldurra ematen zidak", esan zuen Xanek.
|
2001
|
|
Eta hauxe da kakoa: GURE ZIBILIZAZIOAK
|
EZ
GAITU BETETZEN. Ez ahal zerate konbentzitu gure sozietate osoa dagoela helburuetatik bazterturik eta guztiz alienaturik?
|
|
Nire ustez, jasotzen dugun kulturan dago gakoa. Hiriak denontzat dauka esanahiren bat eta horietako ezezaguna ezagun bihurtzeko ez dugu beldurrik, baina mendiak eta herri txikiek edo auzoek daukaten ezezagunak
|
ez
gaitu erakartzen eta batzuk beldurtu egiten gaituzte. Ez gaitu erakartzen, ez dakigulako haietan dagoenarekin gozatzeko lain; ez dugulako nekazaritza eta basoei buruzko oinarrizko jakituririk eta, beraz, ia ezerk ez digu deus esaten.
|
|
Hiriak denontzat dauka esanahiren bat eta horietako ezezaguna ezagun bihurtzeko ez dugu beldurrik, baina mendiak eta herri txikiek edo auzoek daukaten ezezagunak ez gaitu erakartzen eta batzuk beldurtu egiten gaituzte.
|
Ez
gaitu erakartzen, ez dakigulako haietan dagoenarekin gozatzeko lain; ez dugulako nekazaritza eta basoei buruzko oinarrizko jakituririk eta, beraz, ia ezerk ez digu deus esaten. Gainera, oinez ibili behar dugu eta nekatzen garenean ez dago besterik:
|
|
Informazio gehiegi dago orain, eta horrek
|
ez
gaitu askeago egiten, alderantziz, saturatu egiten gaitu. Gainera, kolore eta tendentzia ezberdinetako politikako informazioa denez, askatasuna eragozten dizute.
|
|
|
Ez
gaitu harritu. Lehentxeago bezala izan zitekeen berantago.
|
|
Joan etorriko saio honetan, beraz, saioa bera da garrantzitsua, guztia beste modu batera izan zitekeela jakitea. Horregatik
|
ez
gaitu harritu 1996an argitara emandako Bihotz bi. Gerrako kronikak nobelaren berridazketarekin topo egiteak, liburu honetan barneratzen den Bi bihotz, hilobi bat narrazioak horixe frogatzen baitigu, berridazketa zilegi ezezik beharrezkoa ere badela.
|
|
Ikusten dugun bezala, oliba oliotan espezializaturik dauden dastatzaileen iritziaren eta aditu ez direnaren artean bada alde nabarmenik. Horrek
|
ez
gaitu harritu behar, nolanahi ere: dastapen protokoloak desberdinak izanik, bi taldeetako dastatzaileek agertzen duten ezagutza teknikoa eta olioaren aurrean erakutsitako eskakizun maila ere biziki desberdinak dira.
|
|
Ez, ez esan horrelako gauzarik, lagun onak gara eta ez gaitu inork bananduko. Inork
|
ez
gaitu bananduko, bion arimek bat egiten baitute, baina gure gorputzak bananduko dira. Zurea, gaztea, lurrean geratuko da bizitzaz gozatzen eta nirea, zaharra, lurpean.
|
|
Atzetik harrapatu naute, ustekabean. Kalea gainezka dago jendez, baina inork
|
ez
gaitu ikusten. Auto batean sartu naute.
|
|
|
Ez
gaitu, ez, kritika pixka batek, edo puxka batek, geure burua ukatzera erakarriko. Egin dezakeen gaitza ere ez da gehiegizkoa izango.
|
|
" Erdara ere hemengoa da". Beraz, euskaldun izateak, euskaldun jantzi eta oso izateak, gure barru barruan euskara noranahiko hizkuntza izateraino lantzeak
|
ez
gaitu beste hizkuntzak lagatzera behartzen, ez gaitu deusen aurkako bihurtzen. Hori ongi ulertu genuke, eta aintzat hartu, hain zuzen ere aintzat hartu genukeen bezala euskaraz hitz egiteko gauza ez izateak ez duela inor euskararen aurkako bihurtzen.
|
|
Hizkuntzak, hizkuntza bakoitzak, alegia, ez gizontzen gaituen mintzatzeko gaitasunak?
|
ez
gaitu behin betiko eta betiereko" markatzen", ez digu ezin hautsizko pentsaerarik eta ikusmolderik egozten17 Gure irudimena tindatzen du gehienez, gure ipuin mitoak, gure poesia, maiz aski poesiaren lagun hurko den gure metafisika18.
|
|
Askoren ustez lurralde honen itxura duela ehun urte pasatuxe Bonaparte Printzeak bitara eskaini zigun maparena bera da. Zatikatze honek, berriz,
|
ez
gaitu harritu behar, bera denez hizkuntzaren berezko lege eta joera. Gogora dezagun ere ez dela egundaino izan bestetan jardun jakinetarako erabili ohi den hizkuntza komun edo delako hori.
|
|
Hasteko, hilabete besterik pasa ez denean, nabari da dagoeneko jendea bidaiatzeko beldur dela, batetik bestera joan eta gauza eta jende berria ezagutzeko beldur; nabari da, halaber, askatasun zibilen defentsa gero eta zailagoabihu rtzen ari dela, segurtasunaren aitzakian; nabari da oso zaila dela, xehetasun eta txikikeriatan ez bada behintzat, guztien gainetik gailentzen ari den pentsamendu bakarr aren kontrako ahotsek behar bezalako oihartzuna jasotzea. Eta horrek, noski,
|
ez
gaitu Akademiaren garaietara itzuliko, ez gaitu Nafarroako Gorterik ilustratuenaren garaietara eramango, ezta Florentziako Berpizkundeko giro oparoraere. Ez.
|
|
3. Goian esandako guztiagatik, portaera zuhurra baino zuhurragoa izan genuke, berez ere maite
|
ez
gaituenari gu gogorrago kolpatzeko aitzakiarik txikiena ere ez emateko. Honek ez du esan nahi, noski, bidegabekerien aurrean geldi egon behar dugunik, baina beti ere moduak eta formak errespetatuz.
|
|
Baina horrek
|
ez
gaitu eraman behar euskarak bereziki Iparraldean eta Nafarroan bertan ere duen ahulezia ezkutatzera, eta hizkuntz komunitate horrek bere bizitza garatzeko dituen zailtasun eta muga nabarmenak ez aldarrikatzera. Ofizialtasuna Euskal Herri osoan lortzea gutxienezko zerbait dela argi eta garbi aldarrikatu behar dugu, nahiz eta hori lortzeko zenbait kasutan aurrepausoak azpimarratzea beharrezkoa izango den.
|
2002
|
|
Gehienek diote, domaia dela eta egoera hau penagarritzat jotzen da. Baina, errealitateari aurre egin beharrean gaude eta antzuak diren gogoetan gelditzeak
|
ez
gaitu aurrera egiten lagunduko.
|
|
Joan etorriko saio honetan, beraz, saioa bera da garrantzitsua, guztia bestela izan zitekeela jakitea. Horregatik
|
ez
gaitu harritu 1996an argitara emandako Bihotz bi. Gerrako kronikak nobelaren berridazketarekin topo egiteak, liburu honetan ageri den Bi bihotz, hilobi bat narrazioak horixe frogatzen baitigu, berridazketa zilegi ez ezik beharrezkoa ere badela.
|
|
Tristura, amorrua, inork ulertzen
|
ez
gaituen eta arretarik jartzen ez diguten sentimendua eta bakardadea sentitzen direnean, ezertarako behar ez ditugun gauzak erostera jotzen da ihesbide gisa, erosteko unean ase egiten gaitu eta.
|
|
Bart egin det amets: Berriz egin eztezadala,
|
Ez
gaitzez eta ez onez.
|
|
Hiru diraRuzafa k bereizten dituen langile taldeak: artisauak, langile
|
ez
gaituak eta lantegietako langileak, bakoitza bere ohitura, tradizio eta ezaugarriekin. Barcenilla k (1999) ere lan mundua hartu du ardatz gisa Errenteria modernoaren sorrera aztertzean, liburuaren zatirik handiena historia ekonomikoaren barruan sartu beharbaldin bada ere.
|
|
lotsarazten
|
ez
gaituen artean eta liskarretan nahastea atsegin dugun artean.
|
|
Argi gera bedi ezer baino lehen, ez diogula abereen gisan aurrekoen bideari jarraitu behar, hauek ez baitoaz joan behar den lekura, jendea doanera baizik.
|
Ez
gaitu ezerk gaitz handiagotan sartuko, nola jendearen esamesei egokitu nahiak, onena dela uste baitugu gehienek onartzen dutena, jardunbiderik ibiliena; eta, sarri gertatzen dena, ez gara arrazoiaren arabera bizi, imitatu beharraren moldera baizik. Hortik dator elkarrengana amiltzen den jendearen horrenbesteko pilatzea.
|
|
Txantoi egarriak zagok. Gaur
|
ez
gaituk berehala erretiratuko komentatu zuen Fernandok.
|
|
Bazkaltzera. Periodikoko zuzendariak
|
ez
gaitu laurak arte hartuko, beste atentatu bat izan da eta, oraingoa Eibarren. Lehenengo  lehenengo, bazkaldu egingo dugu.
|
|
Baina tira, hori nire itsukeriaren ondorioa izan daiteke, eta kontraesanak toki guztietan daude. Horrek
|
ez
gaitu arduratu beharrik.
|
2003
|
|
I. ARRATIBEL. Osakidetzaren arazoa bera da. Zergatik
|
ez
gaitu kontuan hartzen. Ea nork ordaintzen digun gero...
|
|
JOSEP LLUIS CAROD ROVIRA. Katalunian interes handiarekin jarraitzen da Ibarretxe plana, erabateko naturaltasunez,
|
ez
gaitu harritzen, Eusko Jaurlaritzatik egiten ari diren guztia normalena iruditzen zaigulako. ERCtik adeitsu jarraitzen dugu eta gure sostengua ematen diogu, bai bere helburuengatik eta bai eztabaida politikoa sustatzen duelako ere.
|
|
geure pozak, negarrak, usteak eta makaltasunak, itxaropenak eta beharrizanak.
|
Ez
gaitu Berak, ez, sekula bertanbehera itxiko.
|
|
Guzti honegaitik, geure aurrerapide motela ta laburra ikustean, geure ta besteen pekatuen indarra hain handia dala ikustean, ez dogu itxaropenik galdu behar: gogo ta borondate ona galdu barik, etsi barik, behin eta barriro jagi behar gara, behin eta barriro hasi ta aurrerantzako bidea hartu, Jaunak bere eskutik
|
ez
gaitu ixten eta; bere Espiritu Santuaren indarra ta laguntasuna emoten deuskuz.
|
|
Ez, goazen arin baino arinago, hor dagoana Patxi da. Zorte apur bategaz berak
|
ez
gaitu ikusi, kriston atxurra dauka eta. Ala, altza eperdiori mobidarik euki baino lehen.
|
|
Nazio bakoitzak zor dio beste edozeini Begirunea: kulturen arteko ezberdintasunak
|
ez
gaitu ezen izitu behar, aberastu baizik.
|
|
Gurea, baina, oraindik hobea zen: kaskezurra alderik alde agerian duen hilotz bat (abandonatu nahi
|
ez
gaituena), bainuzale bat itotzeko zorian, sekula santan iristen ez den polizia, irristagailurik gabe gelditzen den belomarezale bat, hamabi pertsona marru urdurian eta liburuzain idazle bat (barka erredundantzia) barre karkara batean, idatziko duen sainetearen kontura...
|
|
katolizismo estuak, zorro  tzak, giza kontzientziak eta jokabideak hurbiletik kontrola  tzen, itotzen, jarraitzen zuen. Bidaia honek, beraz,
|
ez
gaitu hain urrunera ere eramaten, eta gaur egungo gazte askori zeharo arrotza egiten bazaie ere mundu hori, ez zaie, ez, hain ezezaguna egingo beren gurasoei edo, gutxienez, aitona amonei. Â" Bekatu" kontzeptua beren hiztegi, pentsamolde eta kontzientzietatik zeharo desterratu duten belaunaldi berriek nekez irudika dezakete nolakoa zen nozio horrek goitik behera bizkarrezurtutako jende... Horregatik," arima" edota" heriotza" ri buruzko diskurtso publikoak ia desagertu diren garai honetan, bidaia honekin horietaz pentsatzea herritar guztien eguneroko eginkizuna zen sasoietan murgildu nahi nituzke irakurleak.
|
|
Gauza bat eta bestea zirela, euskaraz idaztea buruhauste ugari eta ordain eskaseko lana zen.
|
Ez
gaitu harrituko, beraz, Zabala frantziskotarrak Ulibarri euskaltzaleari penaz eta amorruz erantzun zionak, honek Bizkaiko forua euskaratu eta euskal gramatika bat eta bi hiztegi idazteko enkargua egin zionean; dena den, lehenik eta behin euskaldunen beraien axolagabekeriak mintzen du Zabala:
|
|
eredua indartzen doa, euskal kultur erakundeen azpiegitura hobeagotu egin da, diru gehiago etorri da euskal kulturara, euskal kulturara hurbiltzen direnen kopurua handituz doa47" eta abar. Irakurketa baikorrak
|
ez
gaitu itsutu behar, gure zuhaitza edertzen ari da, dudarik ez dago; baina, erdal basoa itxia da, trinkoa, zurgatzaile amorratua. Basogintza propiorik gabe, sasia nagusituko zaio pagoari; kate-begiak lotu ezinean ibiliko dira.
|
|
|
Ez
gaitu beteko, osoagoa nahi izango dugu; baina hor dago. Ez ikustea, askoren lana alferrik galtzea litzateke.
|
2004
|
|
Zientzia eta teknologiaren menpeko eta kontzientzia eskaseko gizartea gero eta nabariagoa dela uste dut eta gure hezkuntza, bai gazteena baita enpresa barnean ematen dena, produktibitate onena izateko edo salmenta handienak edo prozesu lasterrenak lortzeko, bideratuta dago. Gure betiko paisaiak aldatzeak
|
ez
gaitu beldurtzen jada eta zientzian eta teknologian gertatzen diren aurrerakadek ez gaituzte jada hainbeste harritzen.
|
|
Noski baietz! Baina ez da independentzia planteatzen dena, eta
|
ez
gaitu jartzen nahi duguna egiteko egoeran.
|
|
Hiru lau kilometro egin eta pasatutako hondartzen kontua galduta, Saturrarango hondartzan salbu gaude.
|
Ez
gaitu itsasoak irentsiko eta mendiz mendi itzuli gaitezke. Itsasotik urrundu aurretik, bertako landareei erreparatuko diegu.
|
|
Zaharrerian pobrezia ugari izatea normal ikusten da, diru sarrerak gutxieneko soldata baino txikiagoak izateak
|
ez
gaitu kezkatzen, gorreria eta itsutasun portzentajea biziki handia izatea normaltzat hartzen dugu.
|
|
Euskal arazoa deritzan hori, ez baita politikaren izarian kabitzen. Euskaldun
|
ez
gaitu politikak egiten, euskaltasunaren oinarria egituratzen duten osagarriek baizik. Euskaldun izatea, ezer izatekotan, hizkuntza batekin, kultura batekin, historia eta usadio batekin, lurralde batekin eta abarrekin loturik dagoen herri nortasunaren bizi sistema baita funts funtsean.
|
|
Besterik dioenik eta pentsatzen duenik baldin bada ere, euskal mundu murriztua ez da monolitikoa: euskara dugu lokarri, baina lokarri horrek
|
ez
gaitu itotzen, ez gaitu artalde bereko bihurtzen. Euskalgintzaren sektorean ideologia zantzu batzuk nagusitu arren, ideologiak ez du itotzen mundu txiki horren ikuspegi zabaltasuna.
|
|
hots, euskalduna den neurrian bakarrik balio digu politikak; gainerakoan, eraikitzen duen herria ez baita euskal herria. Politikak
|
ez
gaitu euskaldun egiten, eta gutiz erabakigarria den gertaera hori ez dute aintzat hartzen abertzale askok eta askok.
|
|
Euskararen erabilera da, azken batean, euskaldun egiten gaituena. Beste nonbait aitortua dugun bezala, euskara ikasteak
|
ez
gaitu euskaldun egiten, ikasteak besterik gabe ez gaituelako euskal gizataldearen antolakuntzan txertatzen.623
|
|
Ohartuko litzateke euskararen era bilerak ez gaituela euskaldun egiten, erdararen erabilerak erdaldun egiten gaituen neurri eta sentidu berean. Beraz, erabilita ere, euskarak
|
ez
gaitu euskaldun egiten askotan eta askotan, hori esan beharra gogorra egiten bazaigu ere. Azalpenak, berriz, neke gutxi aditzaile zorrotzarentzat:
|
|
Ondo dago euskal kulturaren defentsa egingo duen egunkaria aldarrikatzea, baina ez gara hasiko Anjel Lertxundi, Jorge Giménez, Bernardo Atxaga, Inazio Mujika Iraola, Iban Zaldua, Patxi Zubizarreta, Joxean Sagastizabal, Juan Garzia eta Joxerra Garziaren oinarrizko printzipioei (El País, 2003/3/3) muzin egingo dien aldarria defenditzen. Auskalo zein izan behar duen egunkari berriaren kazetaritza, baina
|
ez
gaitu euskaldunok bilduko baldin, gainerako komunikabide guztietako kazetariekin batera, komunikazioko profesionalen aurkako hilketak, atentatuak, mehatxuak, oinarririk gabeko atxiloketak edo komunikabideen itxierak sinatzeari uko egiten badio?. 422
|
|
Sabino Aranari egin izan zaion kritikarik zorrotzena, beharbada, Batza rrean bere kide
|
ez
gaituen bidez gehiengoa lortu nahi izanarena da, Kanpio nek Guilbeau ri gutun batean planteatu ziona: «Esto es muy grave, pues den tro de esa forma elástica, caben no sólo los pescadores de Elanchove, sino hasta las gentes que sólo sepan hablar castellano o francés y no sepan ni leer ni escribir» (147).
|
|
Ez dago ezer objektuen eta nire gogoarenartean: cz dago esperientzia zuzenetik mundu materialeranzko inferentziarik justifikatzeke (mahai baten nik dudan esperientziak
|
ez
gaitu nahitaez mahai horren existentzian sinesteraeraman behar; errepresentazionismoa), ezta sentimen datuak legez ezagutzen dugun gauzaziur bakarra onartu beharrik ere (fenomenismoa). Hautemate kasu arrunt batean, ni niregelan, adibidez, liburuz inguraturik, konputagailua mahai gainean, ohea, etab.?, abiapuntua ez da nire esperientzia zuzena, sentimen datuena?
|
|
Asko jota sentimen datuak ezagut ditzakegula dio, Bainaintcresgarria litzateke ikustca epistemologia kartcsiarra ea gauza den, eta nola, kanpokomunduari buruz ditugun usteak justifikatzeko, baina soilik sentimcn espericntziaren ezagutzaren gainean oinarrituz, hori baita eskura dugun guz.tia oraingoz. Descartesek, ikusi denbezala, Jainkoa aipatu du justifikaziorako, baina erantzunak
|
ez
gaitu ase. Hurrengoerantzun ahaleginak Lockek, Berkcleyk eta Humek eginikoak dira.
|
|
Euzkadi sortzen jakin ez dugulako gaude gure huntan.
|
Ez
gaitu galdu hitz batez," politika" ren gehiegiak eta" soberaniak", ezak eta eskasiak baizik! Eta lehen herri batek mende batzutan iraun bazezakean ere, erresuma bat bere zerbitzuko izan ez arren, gaur hori ez da posible.
|
|
Eskuindarren jokoa lotsagarria izan zan, eta herriaren kontrakoa. Eta
|
ez
gaitu harritzen.
|
|
Paul Valadierrek zuzen ikusi duenez," balioak —‘animalia balioesleak’ ezarriak— ezin dio balioespenari ihes egin, esan nahi baita bere esangura ez dela inoiz era argi eta bistako batean agertzen, era guztiz objektibakor batean eta judizio subjektibo orotatik kanpo, alegia" (aip. lib., 26). Zailtasun honek
|
ez
gaitu, halere, erlatibismora zertan eraman, baina hermeneutika eta interpretazio lan luze eta neketsu baten beharrean gaudela ohartarazten digu.
|
2005
|
|
Egoerak alderdi guztiok une politikoa arakatzera behartu gaitu.
|
Ez
gaitu gure diskurtsoa aldatzera behartu, baina gure diskurtsoaren zein zatik zentzurik ez duen aztertzera behartu gaitu. Tempo politikoa aldatu da.
|
|
Baina, honek guztiak
|
ez
gaitu itsutu behar. Beste zenbait biolentzia ere gure gizartean barneratzen ari dira, non zenbaitzuk biolentzia estrukturalak bihurtzen ari diren, hala nola, lan istripuen biolentzia, emakumeenganako biolentzia, eta askotan gizakiok eragiten dugun inongo arrazoirik gabeko biolentzia.
|
|
11 Zatika egin dugu ibaiaren jaitsiera eta halako batean euria hasi du zarra zarra. Baina euriak
|
ez
gaitu beldurtu; abenturari emozio handiagoa eman dio. Hasieran uste izan dugu gorabehera gehiago izango genituela sakonuneetan, baina, egia esateko, abiada biziagoa hartzen dugu leku azaletan.
|
|
Nola konpon daitezke arazo horiek? Urte hau azken hirurogeietako urterik lehorrena dela ematen du, baina aurreko urteetan eskasia izan da, eta, beraz,
|
ez
gaitu harritu behar, Espainiaren kokapen geografikoa bera baita eta ezin baitugu aldatu. Gainera, ur eskaria handitzen joango da, eta, beraz, epe laburrean erabaki garrantzitsuak hartzen ez badira, egoerak okerrera egin dezake.
|
|
Bata zein bestea lanpostua galtzeko pisuzko arrazoiak[...] ez dira merkatura egokitzeko gai izan. Erdaldun zein euskaldun langile
|
ez
gaituak dira. Ez dute lekurik irakaskuntzaren merkatuan.
|
|
7 Hortik erakar dezakegu, bistan denez, inon ere behartzen ez gaituenik lege hebertarrak; berorrek, lege izan arren,
|
ez
gaitu lotzen, betebeharreko hori, zuzenbide naturaletik kanpo, legeak ematen duen borondatetik baitator. Eta ez dago inolako zantzurik Jainkoak israeldarrez besteko gizakiak lege horren peko izatea nahi zuela.
|
|
Ukabila erakutsi diogu, Vakulintxuki eta Matiuxenkori bezala mehatxu.
|
Ez
gaitu tirokatu, ke zuria buztanduz goratu da bigarrenean.
|
2006
|
|
Arrieleko lakuetara iristean dendak jaso eta arin arin jaitsi ginen La Sarrara, euria hasi baitzuen... «Eskerrak Diagonal Handian harrapatu
|
ez
gaituen!».
|
|
Gure gaurko gizarte merkatu honetan salgai orori jatorrizko izendapena ezarri beharzaio, jakin beharbaitugu nongoazer den, kalitatea tarteko omen. Dagoeneko
|
ez
gaitu harritzen eusko labelak; izan ere izugarrizko lorpena izanik guk geuk eskuragai guztiei labela bilatzen baitiegu. Gure mendiko abelgorriak, ardoak, barazkiak eta arte-lanak merkatura orduko labela behar dute nonbait; labelik ez duenak ez du piperrik ere saltzen, edo, saltzekotan oso susmagarritzat hartu ohi da.
|
|
Baina bestela izate horrek
|
ez
gaitu urrundu egin behar.
|
|
Dena den, guk geurea: bizitza garesti dagoela uste dugu, ordaindu dugunaren truk jasotzen dugun horrek
|
ez
gaitu behar bezala asetzen, ratioaren eboluzioak ez du duda izpirik uzten: 2001ean 5,7 puntuz hasi zen eta Barometroaren edizio bakar batean ez da 5,8ra iritsi.
|
|
Arrazionaltasun komunikatiboa, beraz, bizitzaren munduaren berregitea helburu duen arrazionaltasuna da. Ez du eduki sustantiborik, hots,
|
ez
gaitu eduki konkretuz hornituko (termino formaletan planteatzen zaigu, prozedura gisa); eta ezin da dimentsio instrumentaletara murriztu. Unibertsala da eta prozesu historiko sozialari lotuta dago.
|
|
21) dioen moduan, Weber-engan aurki daitezke bestelako aukera historikoen inguruko iradokizunak eta esperantza zantzuak. Bere ikuspegiak
|
ez
gaitu erabateko tragediara bultzatzen, gerturatu gerturatzen bagaitu ere amildegi ertzera. Ez du amore emango halabehar historikoaren sinesmenaren aurrean, bestelako arrazionalizazio prozesuak gauza daitezkeelako.
|
|
Gainera,
|
ez
gaitu PPk bakarrik erasotu, Udalak berak gure ekimenekin bukatu nahi izan du, udalerrian gure egitasmoak eta bestelakoak geldiaraziz; guzti hau, desalojoen bidez eta gure funtzionamendua oztopatzeko argia kenduz.
|
|
Noizko antolatuko dute aginte militarra? Boluntarioen borondate onak
|
ez
gaitu salbatuko.
|
|
–Inoiz
|
ez
gaituk izan.
|
|
Hitzak esan zein hitz egin: maiz gertatu bada ere, heroi homerikoaren inguruan egiten den ausardiaren eta indar fisikoaren goraipamenak
|
ez
gaitu eraman behar aristokraten heziketan adimenari eskaintzen zitzaion garrantzia gutxiestera. Beste gauza bat da, berehala ikusiko dugunez, gazteari eginarazten zitzaizkion ariketa intelektualak erabat pragmatikoak izatea, alegia, teorizazio subjektiborik ez hartzea haien baitan.
|
|
Bizitza zurrunbilo bat bilakatu da, pentsatzen zuen Goiok berekiko, erle saldo baten burrunba itzalia baina etengabea, zoratzeko modukoa, ezerk ez zuen lehengo kolorea eta distira, lehengo ertz definitua eta forma ezaguna, nabarra urdina nagusitzen zen nonahi, difuminatuak eta zirriborro lausoak, fokutik kanpoko argazkia bezalakoa zen dena, Armanik esan ohi zien bezala sekzioaren bileretan, garai berri hauen ezaugarri nagusia aldakortasuna da, potroak gero, sindikalista bati Armani deitzea, fabrikako sugegorriek ezarritako izengaiztoa zen, maltzurki, gero sekzioko kideek ere onartua, maltzurki eta maiteki aldi berean, Armani ez zen horregatik asaldatzen, ez horixe, ez zen etorri berria, garai haien aldakortasunaren beraren paradigma irizten zion izengoitiari, egokia beraz, eta doike, pena bakarra berari paratu izana edukiko zuen, onartu beharra zegoen besteri esateko oso egokia zela, norberari esanez gero azkura pixka bat sortzen zuen, baina liberatua zenetik asko zaintzen zuen itxura, goiko aginduak dituk, justifikatzen zuen bere burua, baina beste batzuek buzoarekin segitzen zuten, Goiok esaterako, gero eta burusoilagoa zen Goio, Goio bere buzo barruan sarturik –enbutiturik– agorafobia probokatzeko moduko buruko soilunearekin, hestebete zurbil eta ezezagun bat bailitzan, edo okerrago, zakil punta laru bat bezala, gauzak aldatuko ziren noski baina ez Goiorentzat, soilunearen tamaina gorabehera, errealitate aldakorrarena hitz eginda zeukaten bileretan, behin baino gehiagotan, Armanik esaten zuen ez dela lan ideologikoa alde batera utzi behar, besteak konforme zeuden, lehen errealitatearen araberako kontsigna garbiak genituen, esaterako produkzio bitartekoen jabetza langileriaren eskuetara pasatu behar da, orain ezinezkoa da horrelako kontsignarik, teknologia, teknologia, errepikatzen zuen Armanik, teknologia da langileen eskuetara pasatu zena, menderatu zena, baina nondik dator teknologia, nork kontrolatzen du teknologia, pentsa une batez –eta garbi gera bedi, arren, hipotesi zoro bat baizik ez dela–, onenean ere, IBM edo dena delakoa armaz hartzen dugula, eta bertan dauden handi mandi guztiak akabatzen ditugula, gero nork jarriko zuen ordenagailua martxan, nork jakingo zuen zer tekla sakatu behar zen, zuk, Goio? ...hariak hiperespazioko tokiren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kezkatu, orain serio esaten diat, eta batez ere, ez hadi kexatu, sekula
|
ez
gaituk gaur den egunean bezala bizi, begiratu hire inguruan, Goio, noiz eduki ditiztek langileek horrelako kotxeak, noiz bidali ditiztek seme alabak unibertsitatera, noiz eduki ditek bigarren etxebizitza, noiz jokatu burtsan, noiz inbertitu, Armanik hori esaten zuenean Goiori bihotza jausten zitzaion lurrera, iruditzen zitzaiolako bere semeak arrazoi zeukala, bere semeak ezertarako balio ez zuen ... badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak
|
|
– Ez dugu ohiturarik. Ipuinak maite ditugun guztiok
|
ez
gaituk idazle –bere begien geziari jarraituz sartu berria ikusi nuen barrako zoko batean jesarrita; ez zen benetan agurea, goiz aguretua baino– Ipuinak gogoan gordetzen ditiat, eta etorri ahala kontatu, kontatu behar direnean. Ipuinak idaztea ipuinak ahaztea duk.
|
2007
|
|
Tamalez, denok geunden" behin betiko plan" honen zain, Bagdadeko segurtasuna" bermatuko duen estrategia plan integrala". Batzuek sekulako txikizioa aurreikusten dute epe laburrean, baina jada ezerk
|
ez
gaitu ustekabean harrapatzen, bagdadarrok aspaldi ikasi baikenuen gauzek okerrera jo dezaketela beti. Atzean gelditu dira asteburuan etxera goizeko 3:00etan iristen nintzeneko garaiak, emakumeak kalean bakeroz jantzita zenbiltzanekoak.
|
|
Txangoak
|
ez
gaitu herrian barrena eramango, eskuinean geratuko dira etxeak eta baita tren geltokia ere, egun etxebizitza bilakatua. Metro gutxi batzutara erabat aldatuko da paisaia.
|
|
Behin gaur egungo argazkia erakutsi ondoren, HEA alfabetatzea indartsu dagoela esan daiteke inolako zalantza barik. Baina baikortasunak
|
ez
gaitu itsutu behar, aurrera begira jarri behar gara, orain arte ondo egindakoetatik ikasi eta hobetu behar direnak hobekuntza bidean jarriz. Goazen, bada, etorkizunari begira gure erronkak zeintzuk diren aipatzera.
|
|
Goranzko joera hori bat dator Euskal Herri mailan antzematen denarekin, baina Arabako zein Gasteizko aldaketatxoek nagikeriak jota dirudite, Euskal Herriko datuak gorantz bizkorrago egiten du-eta. Horrek
|
ez
gaitu harritu behar, inondik inora, izan ere, Araba eta Gasteizen gertatzen den bezala, gehienbat erdaraz bizi den gizarte bateko harreman sareak euskalduntzea zeregin motela bezain lan zama mardula da. Eta solasaldiak, azken buruan, hiztun bakanduengan ez, baizik eta harreman sareetan gauzatzen dira.
|
|
Zuntz erantsia daukaten produktuetako bakar batek ere
|
ez
gaitu hornituko zuntzaz platerka bat (70 gramo) babarrunak adina: honek ia ia 20 gramo zuntz dauka, hots, anoako zuntz gehien daukan aberastuaren hiru halako (Danone markako jogurta, 7,6 gramo zuntz produktuaren 125 gramoko).
|
|
funtsezko alderdi honek tratamendua baldintzatu eta arriskuak areagotu egin ditzake.Zentroen %65ek ez zioten hartu pazienteari tentsio arteriala eta ez zuten horretaz interesik erakutsi.Balizko gehiegizko pisua, gorputzeko gantzaren banaketa eta kopurua eta gainerakoak determinatzeko funtsezkoak diren datu antropometrikoen azterketa balioztatzean emaitzak ez diren horren okerrak baina, halaz ere, deigarria da, oso, bisitaturiko zentroen %13k pazientearen pisua eta %17k altuera apuntatu ez izana.Hirutik bakar batek neurtu zizkion bezeroari gerriko, aldakako eta gainerako perimetroak eta profesionalen laurdenek baizik ez zuten neurtu gorputzeko guztirako gantza, inpedantzien bitartez (makina batzuek azkar eta eraginkortasun osoz kalkulatzen dituzte ur, gantz eta masa librearen kopuruak), batik bat.Zentroen erdiek baino ez zuten interesik agertu pazientearen pisuaren bilakaeraz, nahiz alderdi hori beharrezkoa den gehiegizko pisuaren balizko jatorria ezagutzeko, eta hiru zentrotatik bitan baizik ez zioten galderarik egin aztura kaltegarriez (tabako eta alkohol kontsumoaz, adibidez) ezta pazienteak praktikatzen zuen ariketa fisikoaren gradu edo motaz ere.Aspektu psiko sozialak (janariaren aurreko jokabidea, elikagaien gaineko zaletasun eta higuinak, aldartea, etc.) zentroen %30etan soilik aztertu zituzten egokiro.Ia 1.400 euro, batez beste: ...eraginkorra gertatuko zaion determinatzeko bezainbesteko informazioa.Profesionalen %30ek eman zioten balizko konponbideei buruzko informazio onargarria.Hori estimagarritzat jotzen da tratamendua pazientearen premietara egokitzen denean (dieta pertsonalizatzea, azterketa osoa egin ostean) eta, asteko, kilo erditik kilo betera bitartezko galtzea proposatzen denean.Hona, optimista izatera bultzatzen
|
ez
gaituen beste datu bat: zentroen %46k (hots, 2002 urtean eginiko azterketako %14 hartatik urruti), izar produktuetan oinarrituriko tratamenduak egiten dituzte; horrek, establezimenduak besterik gabe deskalifikatu egiten ditu, bertan ez direlako elikatze aztura zuzenak irakasten eta pisu galtzeari luzaro eusteko balio ez dutelako.Horrelakoetan bezeroak inoiz baino arreta handiagoa ipini behar du, zentro horietako askok eskaintzen duten ustezko dieta pertsonalizatua, gehien gehienetan, argaltzeko balio omen duten beren produktuak saltzeko aitzakia baizik ez baita.Zentro horiek, horrela, etekin bikoitza ateratzen dute:
|
|
–Haren heriotzak elkarrengandik bereizi gaitu. Eta nire heriotzak
|
ez
gaitu elkartuko. Horrela da.
|
|
gertakari ikertua ez da osotasun handiago baten zati bat baino (eta isilpean historia unibertsal bat suposatuz mintzo gara horretaz); agenteak ez, gizadiaren zati bat baino (eta horietaz antropologia bat suposatuz bakarrik mintzo ahal gara). A priori ezerk
|
ez
gaitu legitimatzen historian ekonomiari inportantzia gehiago ematera musikari baino, zeren eta batere ez dakigu, denboren buruan gizadiaren aldia ez al den kontzertu unibertsal fantastiko batean amaituko. Berdintsu pentsa liteke, historiak betiereko itzuleran diharduela, inorako bidean gabe.
|
|
Gizarte esparru horietan jasan dugunetnozidioaren hondamendia da arazoaren muina, ez esparru politikoan izan dezakegun gehiengoaren borondate subjektiboa. Ideologia abertzaleak, ezker nahizeskuin, izaera eta biziera nazionalean espainoldua dagoen borondatean kokatzendu euskal arazoaren sendabidea, baina borondateak
|
ez
gaitu euskaldun egiten.Borondateak ez zuen herri hau euskal herri egin. Euskarak eta euskal identitateaksortu zuen herri hau.
|
|
«Arnas fisioterapiaren bidez, gaixoek errazago kudea dezakete arnas fluxu urria» BGBK bezalako gaixotasun batean lan asko dago egiteko, eta laguntza sektore guztiek hartzen dute parte, baita komunikabideek ere. Familia medikuok
|
ez
gaitu hainbeste arduratzen gaixotasunaren azterketaz edo eskura ditugun tratamenduen optimizazioaz, baizik eta pazienteek lehen instantzian transmititzen dizkiguten osasun kezkak asetzeaz, batez ere konplikazioen prebentzioari (larriagotzeak) eta bizi kalitate duina lortzeari buruzkoak. Alderdi horiek ez dira saiakuntza klinikoen diseinuaren parte izaten.
|
|
Gaztelaniaz, batzuetan, nafarrak ere baskotzat hartzen ziren hizkera jasoan, antzinako baskoien ondorengoak zirelako. Baina horrek
|
ez
gaitu itsutu behar. Aragoin denok nafar baginen, Gaztelan denok bizkaitar.
|
|
Herri txiki, ezdeus, isolatu, baina itsasoari begira, hori bai. Olatuak
|
ez
gaitu eroango. Zinez diotsuet, wikipedia.org EITB osoa baino interesgarriagoa egiten zait.
|
|
Beti ere argi egon luke, askotan aipatzen den elkarrizketa pedagogikoak erakutsi bezala, erantzuna ez dela batere erraza. Ze, azken batean, elkarrizketa pedagogiko delako horrek —berori oraindik egiazko elkarrizketa oso ez denez—
|
ez
gaitu eramaten aipatutako zailtasun eraginkor horien dimentsiora. Jakin behar dugu, bestela, irakaskuntza, bere sakonean, ezin daitekeela inolaz ere elkarrizketan agortu, baizik eta horrekin batera instrukzioak ere bere funtzioa gordetzen duela281 Guk horrekin, hala ere, ez dugu pentsatzen giza topaketa oro elkarrizketa batean garatu behar denik, baina bai erabakigarria denean —oposizioa borrokan gaiztotu aurretik— elkarrizketara etortzea ezinbestekoa dela.
|
2008
|
|
Ildo honetatik, euskal nazioa asmatu egin dugulako alegia, nazio bat garelako ideia sortu, zabaldu eta onartu egin dugulako nazio bat garela erran dezakegu. Nazioak
|
ez
gaitu egin, ez gaitu osatu, ez digu izaera eman ikuspuntu tradizionalista batetik argudia litekeen bezala, baizik eta guk egin dugu nazioa.
|
|
Ildo honetatik, euskal nazioa asmatu egin dugulako alegia, nazio bat garelako ideia sortu, zabaldu eta onartu egin dugulako nazio bat garela erran dezakegu. Nazioak ez gaitu egin,
|
ez
gaitu osatu, ez digu izaera eman ikuspuntu tradizionalista batetik argudia litekeen bezala, baizik eta guk egin dugu nazioa.
|
|
Urrunago joanez, ez nituzke ipuinaren idazteko erabili ditudan intentzioak sobera agertu behar, baina Stand by me, hain goretsia, errespetatua eta kantatua den Ama Euskal Herriarekiko neure edo gure harremanaz izkiriatzeko modu bat da enetzat.
|
Ez
gaitu anitz maite, ez ditu bere ume guztiak ezagutzen. Gertatzen da maiz trabeztitu behar dugula, gure ustezko egia propioak isil araziz, ama horrek onar gaitzan bederen.
|