|
2003
|
|
|
Hara: zu lango gazte burujantzi batek, erbesteko literatura
|
ez
eze, geure geurea dogun euskerazkoa be sakon ezagutu behar leuke; ta ezagutu bere, ez gero edozelan, hurhurretik baino: hau da, idazlerik onenak irakurriaz eta euron idaztietan aztertuaz.
|
|
|
Matematika be gainditu badau, seguruenik lortu dozu ezertxo be ez penkatzea. Gainera, gainditu
|
ez
eze, Oso Ondo atara ei dau. Zorionak, txo.
|
|
|
Baina logelan zeuden gizaki bien burua berotzeko ez zen gehiegi behar. Ainhize larru kontuetan bazihoan hezten, eta orain, Unaxen eskuetan jostailu zintzoa
|
ez
eze, ekimenaren jabe ere bazen. Irudimena gai horietarako pizten zihoakion, ikusirik maitasun eta ohe kontuetan ez zegoela lotsarentzat lekurik.
|
|
|
Ahotsa
|
ez
eze, begiak ere eztitu zitzaizkion, aurpegia bere bular iletsutik begira ikusten zuelarik, guztiz tolesgabe eta benetako kezka itxuraz. Sudur gainetik erortzen zitzaion xerlo gorria belarri ondoan ipini zion, arduratzeko arrazoirik ez zegoela adierazi nahirik bezala, irribarrea ezertan ahuldu barik.
|
|
|
Baina tratu bat egingo dogu: azterketarako ikasi teoria, apur bat baino ez bada be, eta egizu holako iruzkin bat, eta
|
ez
eze, Bikain be aterako dozu. Ados?
|
|
|
Hau da arreba agurtzeko modua? Lo nagoala, izutu
|
ez
eze, errietan hasi be bai. Lehengoan be bardin telefonoan.
|
|
|
Baina horri esker bien azala elkartu egin zen, eta gizonarena ere beroa zen, samurra eta laztankorra. Esango zukeen irudimen hutsa ez zela, Unaxek eskua askatzeko presarik ez zuela eta heldu
|
ez
eze, laztana eman ziola. Baina begietara so eginda, betiko legez, bere zalantzei erantzunik ez zien aurkitu.
|
|
|
Egin daigun gaueko kontuak
|
ez
eze, beste eginkizun pozgarri batzuk daukadazala esku artean, surluzeentzako erakargarriak ez diranak.
|
|
2007
|
|
|
Euskarari eutsi zioten joan zirenek
|
ez
eze, hurrengo belaunaldiek ere, batez ere Ipar Ameriketan. Hirugarren belaunaldiak hizkuntza gal ez dezan, ikastolak ere eraiki dituzte.
|
|
|
domuit vascones. Ezbaiko egoera horrek lagunduko zion euskarari, lehengo eremuari eusten
|
ez
eze, eremu berrietara ere hedatzen Erdi Aroan zehar.
|
|
2008
|
|
|
Tomasek dinoanez, dantzan
|
ez
eze kantuan be egin eban Santi Amotok arratsalde horretan. Korro zabal baten erdian papel eta guzti ibili ei zan, gerra denporako bertso batzuk kantetan.
|
|
|
Santa Agedakoak
|
ez
eze, beste era askotako bisitariak be azaltzen ziran atarian: kinkileroak, konponerrak, bahe saltzaileak, motxailak, jitanoak, eskekoak...
|
|
|
Soldadutzatik
|
ez
eze, handik, iparraldetik be bialdu eban anaiak bertsoz egindako karta bat, Matiasek etxetik egindako koplei erantzunez. Gernikan monja dagoan arreba Rosarioren gogoramen onari esker jaso ditut, aurrekoak eta ondorengo honeek be:
|
|
|
Auzokoaren zapatak gustetan jakozan, ibiltean kirri korro egiten ebelako. Jauna hartzera erdi erditik joan eta zapaten barri usaina
|
ez
eze zaratea be narru barri barriarena. Halakoxeak nahi berak eta bai galdetu be:
|
|
|
Parrokian
|
ez
eze, Milloiko ermitan be egiten ziran zeremoniak: mezak, errosarioak, kurutzetakoak...
|
|
|
Txori klase guztiak
|
ez
eze, eguneko nahiz gaueko har eta xomorro guztiak dabilz barritsu. Arratsaldean bere zulotxotik txiza eginda eta zotz bategaz zirikatuz atera dogun kirkilak kri krikri kantetan dau piper potoan eta ilunabar epelean beste izaki ezkutu askoren kantu etengabeak beteten dau inguru guztia:
|
|
|
Baina baziran hanka biko azeriak be. Beheko tejabanako otan
|
ez
eze, etxe ondoko arte ganean eta ereinotz adarretan be lo egiten ohitu ziran, azerien bildur. Gau baten oilo karkaxak entzun genduzan eta hurrengo goizean ereinotz adarretan lo egiten ebenak falta.
|
|
|
Txarri erregaloak hartzen zituen auzokoek
|
ez
eze, kalean be laster hartzen eben txarrikiaren usaina. Inozko eskale gehien hurreratzen zan ate ondora.
|
|
|
" Médico de cabesera"
|
ez
eze," médico de astotzara" izatia be merezi juan harek.
|
|
|
Astoagaz
|
ez
eze burdiagaz be sarritan izaten genduan Lekeitiora joan beharra. Egurra eroatera askotan.
|
|
|
Baina ordurako etxean
|
ez
eze gure bihotz zokoetan be baeukan tokirik Txikik. Bere jolas bat genduan danetan maiteena:
|
|
|
Txiki mahai azpian dago, txikitan babestu eban mahai haren azpian. Entzun
|
ez
eze, ulertu be dana egiten dauala emoten dau. Begietan dau ezagun.
|
|
|
Barkera
|
ez
eze, Miloiko kofradia be deitzen geuntsan auzoari. Urtarrilaren 17an, behintzat, egiten eben urteroko batzarra auzoko baserritarrek; ermiteari dautsala, hantxe dago gaur egun be batzar gela eta zazpi metroko batzar mahaia.
|
|
|
Egia esan behar badot, oraindino barrua ikutu
|
ez
eze astindu be egiten deust eleizkizun eder batzuen akorduak. Garizumako" Damu dot Jauna, bihotz guztitik Zu nahigabetu izana..." zirraragarria zan, adibidez, bai hitzez eta bai doinuz.
|
|
2009
|
|
|
Aleman hizkuntzako lurralde guztietan barrena bildu zituzten ipuinak (Marchën) eredu literariora bihurturik tomo bitan argitaratu zituzten lehenik, 1812 eta 1815ean ipuin guztira, ondoko urteetan argitaraldi osotuagoekin berritzen joan ziren (1819, 1837, 1840, 1843, 1850), 200 ipuineko bilduma osatu arte, umeentzako beste hamar elezaharrekin ere hornitu zutena, 210 ipuin guztira. Grimm anaien herriipuinok, aleman hizkuntzaren eremuan
|
ez
eze, Europa osoan barrena ere uste baino oihartzun zabalagoa jadetsi zuten etengabeko itzulpenen bidez.
|
|
|
Hitz berria sortu ez ezik, sentiberatasun berri bat ere sortu eta hedatu zen Europa osoko literaturazaleen artean. Literaturaren ederra, idatziz ezarritako sorkariei
|
ez
eze, beste era bateko sorkariei ere ondo zetorkien, zorionez. Belaunik belaun, mendeetan zehar, transmititu izan ziren herri kanta eta kontuen altxorra ere literatura ederraren barruan sartzen zen.
|
|
|
Gora handia dute heroien arteko desafioak eta bortxakeria eszenak. Horregatik, epika
|
ez
eze polemika ere garatu da (bertsolariak, pastorala...)
|
|
|
Auzune baten oinarrizko baldintza kokatua dagoen ingurune geografikoa da. Etxeak non eraiki ebazteko orduan, orografia
|
ez
eze, klima ere gogoan hartu izan da. Esaterako, ez zen aldea etxerik eraikitzen iparreko haizeak jotzen duen mendihegaletan, eta ahal dela, ura dagoen lekutik paraje egon zitezen ahalegintzen ziren; beraz, iturriak eta errekak izan dira sarritan auzunearen kokagunea erabaki dutenak.
|
|
|
Biztanle gune sakabanatuak izateak ganadua aldea etxeko gortan hazteko aukera eman du, eta etxearen parte izan dira. Isurialde atlantikoko eguraldiaren eta landaretzaren ezaugarriak kontuan hartuta, ganaduek basoetan
|
ez
eze, mendi bizkar eta ibarreko larra ugarietan janaritu dira. Abeltzainak esne produkziorantz jo du, eta batez ere behia bultzatu da.
|
|
|
Mugarriak, arloen arteko banaketa egiteko
|
ez
eze, herrien arteko banaketak egiteko ere erabili izan dira. Mugarririk handienak herri lurrak beste herrien lurretatik banatzeko, herrin aparterako, ipintzen zirenak ei ziren.
|
|
2011
|
|
|
Itzultzaileen hitzaurreetara zein esanetara joaz, nolabait esatearren, kritikari izaera onartzen zaie itzultzaileei. Itzulpenaz
|
ez
eze" literaturaz" diotena ere aintzat hartzen zaie. Jazoera horrek handitu baino ez du egiten" itzultzaile= kritikari akademiko" adierazpenaz genuen susmoa.
|
|
|
Euskaraz irakur daitezkeen obren katalogo bat osatzea da, antza denez, xede polisistemaren aipamena egiten duten kritikarien helburua. Hori bat dator, erabat, lehenago ere aipatu dugun normalizazio egoerarekin; hizkuntza
|
ez
eze, itzulpenen agerikotasuna ere normalizatu gura den heinean, eta Literatur Itzulpena Hedabideetan programaren zioak zein diren ikusita. Era berean, horixe da kritikari orok eskura duen informazioa, hortaz, erraz balia dezake.
|
|
|
Neguan gora egin ohi dau prezioak eta udan behera. Tratanteak
|
ez
eze, harakinak eurak joaten izan dira sarri etxerik etxe txahalak erosten, horretara bitartekoaren saria aurreratuz.
|
|
|
Liburu honetan topauko dozuena balio handikoa izango da, geure izakerea ezagutu
|
ez
eze, horreri bere neurria emoteko, geure euskerea eta ohiturei beharbeharrezko daben onarpena emoteko. Ildo honetatik pozik egongo ginateke liburu honen bidez busturiarrek euren berbakereari eusteko errazoi bat gehiago topauko balebe, euskerea egunerokoan biziago erabilteko sakakada bat emongo baleutsoe.
|
|
|
Batek Rusia txiki esaten eutsan Oromiñori, orduan esaera horrek eban esangura okerraz. Niretzat, ostera, orduko Rusia txiki
|
ez
eze, Zeru handi izan zan eta da Oromiño.
|
|
|
Urteak dira, behin baino gehiagotan honako hau entzuten dana Sortzez Garbiaren parrokian
|
ez
eze, eskualdeko beste parrokietan be: " Hi, bihar andren mezea jaukagu".
|
|
2021
|
|
|
Don Marcelino zan ikastetxe horretako maisu bakarra, berak erakusten ebazan gai guztiak, eta ikasleak danak ziran mutilak. Maisua
|
ez
eze, sakristaua eta eleizako organo jolea be bazan, eta ikasle eukazan mutilakaz koru ederra eratu eban, Bedian mezetan abesteko. Herrian estimazino handia euki eban, horregaitik omenaldi bi egin jakozan.
|