|
2004
|
|
|
Hori ere kasualitate hutsa izan zen. Euskararen gaineko lan bat egin behar nuen, baina euskalki bat hartu nahi nuen oinarri,
|
ez
euskara batua. Masterreko ikastaroa egiten ari nintzela, lana modu egokian egiteko onena Euskal Herrira etorri eta hemengo herri batean egitea zela pentsatu nuen.
|
|
2008
|
|
|
Nolanahi ere, ezin hemen aipatu gabe utzi Hiztegi> Batua.> Hiztegi> Batuan> hitz anitzen ondoan zein euskalkitakoak edo eremutakoak diren ageri da8 Erabaki horrek aldeko eta kontrako iritziak sortu ditu. Batzuek diote euskalkiaren marka jarriz gero, oro har, hitz hori bazter gelditzen dela liburuetatik, egunkarietatik edo telebistatik, jendeak uste duelako hitz hori euskalki batekoa dela eta
|
ez
euskara batukoa; bertze
|
|
|
Euskara indartsu badago, euskalkia ere indartsu dago. Euskalkia galtzen den tokian gaztelania edo frantsesa nagusitzen dira,
|
ez
euskara batua. Esaterako, Urdiainen (Nafarroa) euskara galtzen ari da, baina nagusitzen dena gaztelania da, ez batua.
|
|
2010
|
|
|
[Bera]... Euskara txikitatik ikasi dut etxean hizkuntza horretan solasten nindutelako, eta ondoren eskolan ereduan ikasi dut(...) nere kasuan inguruan ditudan pertsona ia gehienak euskaraz dakite eta beraz ia beti euskaraz solasten dut(
|
ez
euskara batuan, noski). Euskarak nere bizitzan leku garrantzitsua betetzen du batez ere hizkuntza hau erabili ahal izateko eta bermatu ahal izateko zailtasun handiak izan ditudalako.
|
|
|
dibertsifikatzen ari da errepertorio hori, soildu ordez, azken mende laurdenean. Euskalkiez eta euskara batuaz gainera
|
ez
euskara batutik eta ez behialako euskalkitik edaten duen bestelako euskara modu bat ari da guztion ezpain belarrietara hedatzen, eskola munduan eta hortik kanpora. Batez ere hizkera molde informalean, eguneroko mintzajardunaren bizkarrezur barrenkoi intimoena osatzen duen horretan, ari da beste euskara modu hau zabaltzen.
|
|
|
Gerraosteko belaunaldiak orduan Jakinen inguruan hasi zuen euskara estandarrerako bidea ez batu modernorakoa ere, 1958 eta 1963 artean.
|
ezik
euskara batu Artean, esan beharra dago, zientzia positibo eta modernorakoa ere teknikoetarako euskalgintza hamar urte geroagokoa izango zela. Asmoari bidea urratu zabalduz, Baionan egon nintzen 1964ko abuztuan, eta Ermua etorri zen gero, 1968ko ekainean, noski beste hainbat idazle batuzalerekin elkartuta.
|
|
2011
|
|
|
Akademiak euskara testuinguru akademiko batean kokatu zuen eta hizkuntza estandarra sortzeko lehen pausoak eman zituen. Gerraurrean Euskaltzaindiak ez zuen lortu
|
ez
euskara batu bat finkatzea, ezta jarduera akademiko osoa euskaraz egitea ere, hainbat kasutan bere kideek erdara erabiltzen baitzuten. Nolanahi ere, Akademiaren inguruan aditu euskaldun talde bat bildu zen, euskarazko ekoizpen jaso bat sortu zuten (artikuluak, hitzaldiak, ikerketak?) eta hizkuntza normatibizatzeko lehen saioak egin ziren.
|
|
|
Alde horretatik, Euskara Batua 1968tik aurrera Akademiak eraikitako estandarrari jarritako izena da108, eta beraz, ez da zuzena 1968 urtea baino lehen Euskara Batuari buruz hitz egitea (ikertzaile askoren lanetan ikusi dugunez), hots, Euskara Batua, euskararen gainean eraikitako estandar baten izen propioa delako. Urte horren aurretik euskaltzaleak euskararen batasunaz mintzatzen ziren, baina
|
ez
Euskara Batuaz.
|
|
|
Ikusten denez, euskara osatua aipatzen da eta
|
ez
Euskara Batua, oraindik Euskara Baturik ez zelako, nahiz eta 1964an Baionan hizkuntza batasunaren inguruan hartutako zenbait oinarrizko erabakiri idazle eta aldizkari batzuek jarraitu.
|
|
|
Baina Lekuonak, aurrerago aipatzen dugunez, Arantzazun abiatutako batasun prozesua gidatzeko indarrik ez zuenez jarri, Euskaltzaindiaren 1970eko bozketetan euskaltzainburuaren postua galdu zuen. Barandiaran, berriz, euskaltzaina izan arren, ez zen Euskaltzaindiaren bileretara joaten, eta euskaraz oso gutxi idatzi zuen, eta idatzitako apur horretan ez zituen Euskara Batuaren arauak bete303 Horretan Barandiaran eta Lekuona antzera ibili ziren, eta Estornesek euskaraz oso lan gutxi argitaratu zuen eta gerraostean euskaraz ateratako apurra erronkarieraz idatzi zuen eta
|
ez
Euskara Batuan. Irigarairen aburuz, berriz, Euskara Batua arinegi egiten ari zen304.
|
|
2012
|
|
|
Batetik, ikan erdialdeko euskararen ezaugarri da, baina badirudi hiztunak bertako ezaugarritzat hartzen duela. Bestetik, ikan berria da, baina
|
ez
euskara batuaren eraginez sortua. Gure ustea da Goizuetan zaharrek baino gehiago erabiltzen dutela gazteek.
|
|
2013
|
|
|
besterik ez dakizu eta!". Eurak buruan zeukaten hizkuntza paperera eramatea izan zen erronka handia, nahiz eta ez izan,
|
ez
euskara batua, ez zaindua, ez landua... baina ulertzen zen. Hor bai izan zen" gaurtik aurrera", baina gero badago harremanen munduan zati bat horrekin konpontzen ez dena.
|
|
|
Inkesta egin baino lehen, lekukoei galdetu zaie badakitenez edo
|
ez
euskara batua dagoela. Ez zekitenei esplikatu zaie zer den euskara batua, bai eta ere bere funtzioak.
|
|
2014
|
|
|
Berak lapurtera klasikoa proposatu eta praktikatzen zuen. Gogoan dut 1978an Euskaltzaindiak Bergaran antolatu zuen biltzarrean nola komentatu zidan, mespretxuz, indarrean zegoen eredua ‘txillardegikera’ zela,
|
ez
euskara batua.
|
|
2015
|
|
|
1986an bertan ahaztu ezinezko beste mugarri batekin egiten dugu topo, urte horretan jada 12 orenetan emititzen baitzuten egunero, euskara hutsean... baina
|
ez
euskara batuan. Lucien Etxezaharretak hautu horren zergatia argitu digu:
|
|
2018
|
|
|
“Eta doinuak eta, nola ikasi dituzu, bada? ”. “Niri bertsoak gehiago gustatzen zaizkit herriko hizkeran eta
|
ez
euskara batu artifizial horretan, eske ez zaizkit ulergarriak egiten, baina ongi dago zuek ere saiatzea, inguru horietan ez baita erraza! ”. “Niri euskara naturala egiten zait erraxen, bixia, espresiboa (eta ez adierazkorra), betikoa; kontua da bertsoek grazia handiagoa daukatela euskalkian kantatuta”.
|
|
|
Euskara batua, bistan da, plastikozko hizkuntza da zenbait hiztunen ahotan, baina hor, izatekotan, euskaldunek dute falta (edo haien testuinguruak), eta
|
ez
euskara batuak. Beharbada hauxe da aitzinean dugun erronka garrantzitsu bat:
|
|
2019
|
|
|
• Arazoa frantsesa da (eta gaztelania),
|
ez
euskara batua
|
|
2020
|
|
|
Ernai daude, eta ernari. Hizkuntza eta euskaltasunaz janzteak dauzka kitzikatuta, gehitzeak, hobetzeak, ez dute aski haien euskalkiekin,
|
ez
euskara batu estandarrarekin. Euskara totalagoaren bila daukate barrua.
|
|
|
Dimisioa Euskaltzaindian, baina
|
ez
euskara batua osatzeko eta indartzeko ahaleginean. Gorago aipatu dugun obra aztertu besterik ez dago, atzemateko nolako ekarpenak egin dituen Txillardegik morfosintaxiaz, fonologiaz, semantikaz, hitanoaz, dialektologian edo toponimian.
|
|
2022
|
|
|
Iñaki Galdos Irazabal kexu da egunkari honetako maiatzaren 24ko iritzi artikuluan, Euskara aurrera manifestazio eta ekimenaren ordezkari bat, ETBk elkarrizketatuta, bere euskalkian aritu zelako eta
|
ez
euskara batuan. Galdosek dio ETB edo Gaztea Irratia ez direla euskalkietan hitz egiteko lekuak, eta Euskal Herri osorako diren medio hauetan honela aritzea kritikatu egiten du.
|