|
2000
|
|
|
Ez baitugu zalantzarik oraindik ere Euskal Herriko herritarren gehiengoak bat egiten duela Lizarra Garaziko Hitzarmenarekin eta gure burujabetza berreskuratzeko hasitako ibilbidearekin. Izan ere, Lizarra Garazin sinatu akordioa
|
ez
baitatza alderdi, sindikatu eta gainerako taldeok une horretan erabakitakoan, hauek guztiak idazkia sinatzera bultzatu zituen euskal sozietatearen gogoan baizik, eta atzen hau hamaika bide ezberdinetatik adierazi izan da urteotan eta ez da inola ixilduko aurrerakoan.
|
|
|
Ez dizut kontatuko zenbat neke eta trabailu, eta zenbat pena eta sufrimendu pairatu behar izan genuen, ezta zenbatetan sentitu izan nintzen ahiturik eta anu eginik ere, zeren zuhaurk ere imajina baitezakezu, hango ibai-adar lohitsuetan eta hango baso amarauntsuetan, ni neure hanka herrenarekin arrastaka, behin baino gehiagotan biluz eta ortuz, ez aldatzeko atorrarik eta
|
ez
etzateko oherik, atsekabearen bide meharrean gaitz eta penos, deserosotasuna eta gabetasuna egunorozko bisitari bagenitu bezala, eskuak eta oinazpiak maskurturik eta ikorzirinez josirik... Nik ez dakit nola atera ginen handik bizirik, ez bada zeren Probidentziak gidaturik eta indarturik baikindoazen, hain izan baitzen neurriz kanpokoa gure gorputzen soportua eta jasana, eta ez bada zeren neure ondoan bainuen Goruki, zeinak, nola baitzen oihanean jaioa eta oihanean bizia, beti baitzekien, baita zalantzarik edo ondikorik handienen erdian ere, norat jo, eta zeinak beti baitzuen aterabideren bat korapilo bakoitzeko.
|
|
|
Munstrokumearen irrikan nago, hala ere. Antonioren axolagabekeria urrikalgarriaz atzendu, Eskalatzailearen dena ikusi behar amorragarriaz atzendu, eta ez bat ez bi gainka egin diot, jokaerarik traketsenean egin ere, ez aitzinetik, ez gibeletik,
|
ez
etzanik, ezta zutik ere, ez gainetik, ez azpitik, baizik eta guztietarik zerbait duen molde aldrebesean. Hura, bizkitartean, kantatzeari lotu zaio," Badakizu?
|
|
|
Vienako Zirkuluaren etapako bere azken urteetan, Carnap ere erabat ados agertu zen egia enuntziatuaren eta ‘errealitate’ edo ‘emandakoaren’ arteko egokitzapenean
|
ez
datzala dioen ikuspegiarekin. 1934an, aipaturiko Logische Syntax ean, bere errealismoaren aurkako joera ezarri zuen berak Tolerantzia Printzipio deiturikoaren gerizpean.
|
|
|
Arestiko tesiaren arabera, zientziaren analisia ez zen prozesu historiko, soziologiko, psikologiko, politiko errealez arduratu behar —aurkikuntza testuingurua—, zientziaren ezaugarri logikoez bakarrik baizik —justifikazio testuingurua—107 Epistemologoaren eginkizuna, hau da, zientziaren filosofoarena,
|
ez
datza zientzi garapenaren eta bere gertakarien soziologia egitean, ezta historia, psikologia edo politika ere; ez zaio axola izan behar, esate baterako, Heisenberg nazia zenentz ala ez, eta honek eragina izan zuenentz berak produzituriko ezagutza —1926ko mekanika kuantikoa— mota batekoa ala bestekoa izaterakoan. Ez; epistemologoaren eginkizuna zientzia, bere teoriak, logikoki berreraikitzean datza, Reichenbachen ustez.
|
|
|
Ezagutza, beraz, nik hala deritzot, ez da gure edonolako ideien artean dagoen lotura eta adostasunaren edota desadostasunaren eta aurkakotzaren pertzepzioa baino. Horrexetan bestetan
|
ez
datza ezagutza.6
|
|
|
Maitearen irudiari musu bat ematea. Jakina, hau
|
ez
datza irudiak erakusten duen gauzaren gain eragin zehatz bati buruzko sinesmen batean. Bere helburua gogobetetzea da eta hori lortzen du.
|
|
|
Trebetasun handiz —eskailera batean igoko balitz bezala geroxeago eskailera bera botatzeko—, logika eta arrazoizko hizkuntza erabili zituen logikatik haratago joateko. Logika eta zientziatik haratago joan behar zuen nahitaez, bizitzaren zentzua
|
ez
zetzalako arrazoizko hizkuntzan. Hemen aurkitzen dugu zentzu mistikoaren erroa:
|
|
|
Kalabozoetan atea zabalik edukitzen ninduten, besoak kanpora nituela, lehen aipatutako zepo horiekin atzamarrak lotuta, eta zutik. Ezin nuen atseden hartu; ez eseri
|
ez
etzan ez ezer. Nire aurrean eserita egoten zen txakur bat, eta begiak ixten edo lokartzen ikusten ninduen bakoitzean ostikadaz esnatzen ninduen.
|
|
|
kanpoan ezin aurkituz barrenean
|
ez
datzana.
|
|
2001
|
|
|
Iragan hori testuratzeko, lotura gisara jokatzen duten elementuez baliatzen da oraingoan ere narratzailea. Hala ere, nobela honetan elementu sinboliko horien berezkotasuna (Danielen zapatak, erloju suizarra,...)
|
ez
datza dastamen, usaimen edo ukimen sentsazioetan, ezta objektuen ezaugarrietan ere (100 metro nobelan bezala). Hitzak beraiek ditugu, kasu honetan, iraganeranzko jauzi narratiboak baimentzen dituztenak.
|
|
|
Iragan hori testuratzeko, lotura gisa jokatzen duten elementuez baliatzen daoraingoan ere narratzailea. Hala ere, nobela honetan elementu sinboliko horienberezkotasuna (Danielen zapatak, erloju suitzarra...)
|
ez
datza dastamen, usaimenedo ukimen sentsazioetan, ezta objektuen ezaugarrietan ere (100 metro nobelanbezala). Kasu honetan, hitzak berak ditugu iraganeranzko jauzi narratiboakbaimentzen dituztenak.
|
|
|
ren eraikitzea
|
ez
datza aurrekonstitutiboa den esentzia amankomunean (taldeak, esentzialismo psikologiko, tankerako prozesu baten bitartez sortuko lirateke, Corneille eta Leyens ek (1996) esango luketen bezala); elementu amankomun horieksozialki eraikitzen dira, taldeak eta kategoriak eraikitze sozial horren ondorio izanik.
|
|
|
Esan beharrik ere noski, hazkuntza ekonomikoa
|
ez
datzala, inondik ere, aldagarri bakar batean eta denak beharbeharrezko direla nolabaiteko oreka lortu ahal izateko. Baina, aldi berean, egia ere bada aldagarrien arteko ezberdintasunak nabariak direna eta teknologi aurrera kuntzakzein giza ezagutzak erabateko eragileak direna hazkuntza ekonomikoa suspertzeko orduan.
|
|
|
Eta guretzat ezagumena ez da gizakiaren fakultate bat, gizakia bera baino, maitagogo izanean. Eta eginbehar morala (Kanten askatasunean itsatsia) ez da gizakiaren arrazoimenak nahimenean determinatzen duen legea,
|
ez
datza gizakiaren ‘adarretan’, adimen eta nahimenaren ‘zuztar’ den gizakia bera baino, gogo maitari izanean. Gizakiaren gorputza ez den bezalaxe gizakiaren fakultate bat —fakultate askoren iturri izanik ere, jakina—, gizakia bera baino.
|
|
|
Eta egin behar hori
|
ez
datza arrazoimenak determinaturiko nahimenean, arrazoimenaren eta ororen erro den gogoan bertan baizik, maitagogoan.
|
|
|
Beraz, gure zentzumenezko kontzeptu hutsak
|
ez
dautza gauzen irudietan, eskemetan baino. Triangelu orokor baten kontzeptua... Txakurraren kontzeptua... Gure adimenaren eskematismo hau... giza arimaren barrenetan gordeta datzan artea da.77
|
|
|
3 Hautamena (askatasuna) 8 eta ezagumena maitari izatearen, maitamenaren alderdi edo aurpegierak direla baiesten dut. Hautamena eta ezagumena
|
ez
dautzala adimenean edo nahimenean, hauen oinarri den gogo maitarian bertan baizik. Askatasuna eta ezagumena maitamenarekin bat bera eginda aurkitzea eta aurkeztea, bere aurpegiera edo alderdi gisa, nire tesiaren beste berezitasun bat da.
|
|
2002
|
|
|
Arriskuaren kontzientzia, zentzu honetan,
|
ez
datza orainaldian, geroaldian baizik. Gaur egungo bizikidetza moduaren eta hiritarren ekimenen oinarrian geroaldia dago jokoan.
|
|
|
Aurrerapenean fedea duen arrazionaltasun tekniko zientifikoa etengabe ari da hiritarren oposizioa ezeztatzen. Beck en ustez,, zientzia eta teknologiarekiko kritika eta ezkortasuna
|
ez
datza kritikoen irrazionaltasunean, arrazionaltasun tekno zientifikoaren ukapenean baizik? (1998a:
|
|
|
Amaitzeko, Gil Calvo-ren ustez, Beck en tesiaren ospea
|
ez
datza arrisku errealen areagotzean(, objektiboki murrizten baitira?), jasaten diren edota irudikatzen diren beldurren kutsapenean baizik. Modarekin edo negozioekin gertatzen den bezala, zikloak gertatzen omen dira ordenatik desordenara, arriskutik ziurtasunera, kausalitate zirkular batean elkar elikatzen diren mugimendu kolektiboetan.
|
|
|
Irrati librearen filosofiari jarraitzea eta hori bizitzea
|
ez
datza soilik irratsaio bat egitean. Funtzionamendu honek lan eta inplikazio handia eskatzen ditu, noski, eta neketsua da.
|
|
|
Telebista programazioa bera da programa desberdinei lotura ematen diena; eta, hartara, gogoetarako bidea ematen digu programazio erraldoiak. Sukaldean gertatu ohi denaren moduan, lapikokoaren arrakasta
|
ez
datza, bakarrik, erabilitako osagaien kalitatean; ezpada, eta horiez gain, osagai horiek arteaz elkartu eta nahastu dituen eskuan. Telebistan, osagaien garrantzia handia bada ere, programazioarena ez da gutxiagokoa.
|
|
|
Demagun, adibidez, Lehendakariak aharrausi egiten duela (polita Sarasua bertsolarien ideia) eta kamerak han izan direla; kamarek gordetakoa hortxe dago, bihar etziko belaunaldiek Lehendakari jaunaren berri eduki dezaten. Diogunez, mezuaren iraunkortasuna
|
ez
datza mezuaren erreferentearen garrantzi sozialean bakarrik; ezpada, lekuko aproposen agerketan. Eta horrela idazten da historia.
|
|
|
Argazkia botilaren ahotik sartu eta barruan dagoenean zabaldu behar da. Ahal dela, argazkiaren tamaina egokia izan behar da, ontziaren antzeko zabalera izan behar du eta, ahal bada, formatu bertikala eta
|
ez
etzana izan behar du. Esteka honetan adibide batzuk ikus daitezke.
|
|
|
Globalitarismoak mediatikoki erabiltzen dituen islamaren irudiek, irudi kriminalizatzaile eta basatiek, interbentzionismoa zilegitzeko erabiltzen diren tresna propagandistikoek, gezur handia ezkutatzen dute. Globalitarismoaren borondatean
|
ez
datzala benetan egoera horiekin bukatzea, eta hau da, zinez, mundu islamikoan oso argi dagoen ideia. Afganistango emakumeen" alde" erabili den kanpaina lotsagabe eta hutsak ez al du akaso hau guztia argi uzten?
|
|
2003
|
|
|
Ikusiko dugu ondoko urteotan prebentzio neurrien, jarraipen ikerketen eta proiektuen (itsas hegaztiak berreskuratzeko zentroa, alegia) garatzea? Gizarte garatua izatea
|
ez
datza bakarrik museo ospetsuak edo garraiobide arinenak izatean, baizik eta ikerketan eta prebentzioan inbertsioak egitean ere. Gainera, hainbeste bider kostaldera hurbiltzeak erakutsi digu zein egoera degradatuan aurkitzen den Bizkaiko golkoa.
|
|
|
Tailerrak eta eskolak ere badaude, bakoitzaren beharraren arabera atendituak izateko. Atzegiren funtsa
|
ez
datza soilik erantzunaren beharretan, ordea, baizik eta adimen urriko haurra duen familiak gizartearekin bat egitean.
|
|
|
Alta, historiak eta jendarteak frogatzen dute zein erraz lerratzen den nazionalismo askatzailetik nazionalismo zanpatzailera, berdin borroka askatzaileen denboretan ere. Eta nazionalismoaren gaitzak sendatzeko gaitasuna
|
ez
datza nazionalismoan berean, baizik eta kanpoan, internazionalismoa finkatzen duten eskubide unibertsalen errespetuan.
|
|
|
Azaldu nahi nuen merkantilismoa inposatu den honetan edozein hedabidetako edozein albiste ulertu ahal izateko hedabideko jabea nor den jakin behar duzula. Nabarmendu nahi nuen pentsamendu bakarra jaun eta jabe den honetan egiazkotasuna
|
ez
datzala errealitatea kontatzean baizik eta beste hedabideekin bat egitean. Aipatu nahi nuen telebista gailendu den honetan hedabide guztietan albistearen garrantzia ikusgarritasunaren arabera neurtzen dela, eta azkartasunari ematen zaiola lehentasuna zer, nork, nori, non, noiz, zergatik bezalako galdera zaharrak erantzun gabe utziz.
|
|
|
Ahalmen horren oinarrian
|
ez
dautza sentsazioak eta nola edo hala irentsitako sinesmenak, errealitatea baizik, helburuak erdiesteko egin beharreko esfortzua, alegia.
|
|
|
Mikrouhin labeen arrisku nagusia
|
ez
datza uhin elektromagnetikoen izaeran, elikagaiak berotzeko potentzia eta eraginkortasun handiagoan baizik: horrek platerak gehiegi berotu eta, ondorioz, gizakiengan era askotako erredurak sortaraz ditzake.
|
|
|
Ez estali haurra hondarrez,
|
ez
etzanik, ezta zutik ere.
|
|
|
|
Ez
etzan eguzkitan eguerditik laurak aldera arte, orduantxe eguzki izpiak bertikal iristen zaizkigu eta, hortaz, UBA eta UVB izpiak (ultramoreak) indartsuen daude.
|
|
|
Horren alboan, adin nagusikoaren aldean, aitzitik, erantzulea izateko gaitasuna oso osorik ez duela azpimarratu beharra dago, gaztea heldutasunerantzago bidean dago eta, eta horren ondorioz delitu egin izanagatik eman behar zaion erantzuna da ohiko ius puniendia bera izan. Gazteen Zigor Zuzenbidearen berezitasuna, hortaz,
|
ez
datza delituen definizioan, delitu egin ondoren eman beharreko erantzunean baizik.
|
|
|
Ez dut uste. Arazoa, ustez, sentsibilitaterik
|
ezean
datza: ez dute ikusten beste komunitaterik, komeni ez zaielako; kontraesan politiko, sozial eta kulturaletan sartu gura ez dutelako.
|
|
|
Gure aurreko askok, modu laburragoan bederenik, ondo probatu dituzten Ejerzizio hauen jenialtasuna
|
ez
datza inolako dogmaren azterketan sakonera jotzeko eskaintzen duen metodologian.
|
|
|
Giro horretan, berriro diot, Espirituzko Jarduera haien berritasuna
|
ez
datza inolako dogmaren azterketan sakonera egiteko metodologian, baizik eta norbanakoen sakoneraz baliatzeko metodologian. Alegia, norbere planteamendu eta bizimoldeak aztertzeko gaitasunean, norbere beldur eta izuak —egun mamu eta traumaz ari gara— adimen bilakatuz, norbere buruari eusten ikasteko zeukaten praktikotasunean.
|
|
|
Arazo hauetan guztietan, zientzialariek abian jarritako ia guztietan bezala, xedea ez da ezagutzen ez dena aurkitzea, ezagutzen dena lortzea baizik. Zientzialariaren lilura
|
ez
datza bere arrakastak zer agertaraz dezakeen itxarotean, baizik eta arrakastaren bat lortzeko zailtasunean. Ikerkuntza normalduak, esplorazio baten itxura baino, txinatar kubo baten piezak ahokatzen ahalegintzearen antza du, haren amaierako ingerada hasiera hasieratik ezagutzen baita.
|
|
|
zerbaitek esanahi enpirikoa duenetz jakiteko prozesuan, beren irizpideak aplikatzerakoan, bakoitza auzi desberdin bati buruz ari zela. Hots, beren ikerketak
|
ez
zeutzan helburu berean: Popperrek zientziaren garapena zertan datzan nahi zuen azaldu; Carnap, aldiz, zientzi ezagutzaren justifikazio logikoaren bila zebilen.
|
|
2004
|
|
|
Lo dagoena esnatuko duzu!
|
Ez
etzan, arren, eta segi inurrien bidea.
|
|
|
Hezkuntzaren hobekuntzaren klabea egun
|
ez
datza familian, ezta eskolan ere; klabe hori neska mutikoa garatzen den ingurunea, gizartea hobetzean datza.
|
|
|
Aisiaz gozatzeko klabea
|
ez
datza diruan, gizakiarenganako errespetuan eta gizakiaren ahalmenetan oinarrituriko balio zenbaitetan baizik: horregatik aisiarako hezkuntzaren jomuga pertsonak balio horiek lehenbailehen idorotzea da.
|
|
|
Andoni Sagarnak ez dauka zalantza izpirik horretan: . Gizartearen zutabea den lan mundua kentzen badiogu, amildu egingo zaigu neke handiz eraiki duguna?. 370 Beraz, hizkuntzaren izaera sinbolikoa giza bizitzaren izaera materialaren muin muinean txertaturik daukagu; dagoeneko batera eta bestera esana daukaguna berriro errepikatuaz, hizkuntzaren biziraupena
|
ez
datza espirituaren goi gailurretan, bizitza materialaren beharkizunetara moldatu beharraren beharrak ematen baitio mintzabide doitua izateko dohaina.
|
|
|
Euskaraz jabetzeko modua bi esparru horietan oinarritu denean, berriz, hainbestean moldatuko da ikaslea. Dena dela, jakitetik erabilerara dagoen koskaren azalpena
|
ez
datza hiztunaren gaitasun mailan bakarrik, aldaera horren eragina gutxietsi gabe.
|
|
|
Besterik uste dut, eta ondoko zentzu honetan oinarrituko nintzateke beste hori argudiatzeko. Oker ez banago, euskaldun abertzalearen salaketa
|
ez
datza batez ere euskaldun izateko eredu desberdinen auzian, euskaldun beste modu batean izateko eta sentitzeko tankeran, beste honetan baizik: alegia, beste eredu eta modu horiek ez direla funtsaren funtsean euskaldunak, espainolak baizik, eta beste fedegabe horiek euskaldunari ez diotela euskaldun gisa bizitzeko eskubiderik onartzen euren hizkuntzara makurrarazten gaituztenez gero.
|
|
|
Horrela jokatzean, ez bide zituela behar bezala bereizi ortografía eta fonetika kritikatu izan zaio oraindik orain (72). Arazoa
|
ez
datza hainbeste bi alor horiek ez zituela zinez bereizten jakin izan azpima rratzean, alderdi hau garrantzitsua den arren, harentzat ahozko euskara idatziz koa baino lehenagokoa izan zela nabarmentzean baizik (73).
|
|
|
Zenbait autoreren ustetan, kapitalismoaren ezaugarri nagusia
|
ez
datza jabetzaharremanetan, baizik eta beste dimentsio honetan: arrazionaltasun ekonomikoamugarik gabe hedatzean.
|
|
|
Funtsean, azterketa teorikoa kooperatibek ekonomiakapitalistan sortu, garatu eta euren helburuak lortzeko duten ahalmenari buruzkoeztabaida historikoaren formulazio berrian kokatzen da: ezbaia, globalizazioarengaraian,
|
ez
datza horrenbeste kooperatiba ereduaren oinarrizko eraginkortasunazalantzan jartzean; baizik eta kooperatibek euren balioak eta mundu mailakolehiakortasunaren eskakizunak uztartzeko duten ahalmena aztertzean.
|
|
|
Aipatutako arazoen aurrean eszeptizismoa ez da, dena den, onar dezakegun irtenbidebakarra. Esan daiteke oraingoz justifikazioa
|
ez
datzala nahitaez arrazoiak ematean soilik.Baliteke usteren bat egotea justifikaziorik behar ez duena, oinarri lehena, intuizioa edoezagutza deiturikoa. Horren eredu bat, adibidez, geometrian daukagu, justifikazioa behar ezdutenen egien (usteen) multzoa duena oinarrian.
|
|
|
Kanten gaurkotasuna
|
ez
datza hainbeste bere filosofia ren eduki konkretuetan, baizik eta garatu zuen filosofiaren metodo berrian. Metodo horrek enpirismoa eta razionalismoa bildu nahi zituen, esperientzia eta logika elkartzeko ahalegin izugarria egiten du; izan ere," pentsamenduak edukirik gabe hutsak dira, begiespenak adigairik gabe itsuak dira".
|
|
|
Nolabait hemen indarrean jartzen duen hastapena zera izango litzateke: zerbait faltsu iruditzen bazait bide berdinetik ikasitako guztia izan daiteke faltsua, azken batean, arazoa
|
ez
baitatza ideia jakin honetan edo bestean. Ez dute huts egingo ideia zehatzek, sinesmen horietara heltzeko erabilitako prozedurek baino.
|
|
|
Bestalde, barrukotasun hori
|
ez
letzake, Descartesentzat, nire sentimenetan, oroimenean edo nahimenean; hauek guztiak adimenaren, pentsamenduaren, funtzioak izango dira, baina zalantzan jar daitezke eta neuk jar ditzaket, gainera, zalantzan, nahasgarriak direlako eta kanpokotasunaren menpe daudelako. Sentimenek, oroimenak, irudimenak ez digute utziko ezer banandu eta ebidente bezala bururatzen, irudiaren menpeko izango dira eta gaiak nahastuta atzemango dituzte.
|
|
|
‘Sokrates gizona da’/ Konklusio logikoa: ‘Beraz, Sokrates hilkorra da’ Alde batetik, inferentzia honen konklusioaren balio formala
|
ez
datza premisen egiazkotasun faktikoan; izan ere, errealitatean premisek irudikatzen duten gertakariak zinez egiazko ez balira ere, konklusioaren balio formala ez litzateke auzitan jarriko, baldin eta premisok hipotetikoki egiazkotzat hartu baditugu. Hipotesiak adierazten duen ahaltasunean datza hain zuzen ere logikaren ahaltasuna.
|
|
|
Izan ere, perpausak ez dira askotan —gehienetan— egiazko edo faltsu. Perpausen funtsa, eta horrenbestez hizkuntzaren funtsa,
|
ez
datza bakarrik (eta agian ez datza bereziki) egiazko edo faltsu izatean, adierazgarri edo ezadierazgarri izatean ere baizik. Izan ere, galderak, nahiak, desirak, erreguak, aginduak, harridurak eta gisakoak adierazten dituzten perpausak ugariak bezain adierazgarriak dira.
|
|
|
Izan ere, perpausak ez dira askotan —gehienetan— egiazko edo faltsu. Perpausen funtsa, eta horrenbestez hizkuntzaren funtsa, ez datza bakarrik (eta agian
|
ez
datza bereziki) egiazko edo faltsu izatean, adierazgarri edo ezadierazgarri izatean ere baizik. Izan ere, galderak, nahiak, desirak, erreguak, aginduak, harridurak eta gisakoak adierazten dituzten perpausak ugariak bezain adierazgarriak dira.
|
|
|
Zentzu hori
|
ez
datzala haren baitan, hartatik kanpo baizik.12
|
|
|
" Adimen" eta" arrazoimen" adigaiak maizegi baliokidetzat hartuak izan badira ere, ezberdinak dira formalki, Xavier Zubirik argiro erakutsi zuenez," zeren arrazoimena ez baita adimen mota berezi eta berezitu bat besterik, eta adimena
|
ez
baitatza formalki pentsamendu abstraktuaren eta erreflexio kontziente betearen gaitasunean, baizik eta gauzak errealitate gisa atzemateko gaitasunean". 20 Bereizketa honek berebiziko garrantzia du, zeren, Ignacio Ellacuriak zuzen ikusi zuenez," gizaki mota ezberdinak onartzeko oinarria ematen baitu" eta, erants dezakegu, arrazoimenaren idolatria saihesteko argi bide bat seinalatzen... Horixe adierazi nahi izan dugu logos kontzeptua hizkuntza/ arrazoimen binomioaren bidez itzuli dugunean; hizkuntza/ adimen binomioa ere eman genezake, dudarik gabe.
|
|
|
Izenak, hartara, genero izenak dira. Izen propioek ere, genero izen bezala funtziona dezakete. f) Gauza konkretu banakoei izen propio bakar bana ezin ematea
|
ez
datza soilik ezintasun material batean. Esan daiteke, ezintasun logiko bat ere badagoela horretan, hizkuntzaren hitz guztiek genero izen bezala funtzionatzen dutela ikusita.
|
|
|
Hitz kategoria guztiak genero hitzak baitira eta genero izen bezala funtziona baitezakete. Gauza banakoen arteko bereizkortasuna
|
ez
datza soilik espazioak eta denborak markatzen dituzten diferentzietan, gauzei buruz dugun hautemate logikoan ere baizik. Gizakiaren hautemate logikoaren sistema hizkuntza da.
|
|
2005
|
|
|
Artezarau honek izango lukeen deslokalizazio efektua orain dago unerik gorenean. Orain, iraganean ez bezala, gakoa
|
ez
datza soilik formazio urriko langilez hornitutako deslokalizazio industrialean; egungo deslokalizazioa lanbide liberal batzuei eta langile kualifikatuen enpleguei dagozkien zerbitzuena da… David Cohen katedradun frantsesak honela definitzen zion artezarau honen deslokalizazio efektua Le Monde egunkari frantsesari: " Egun batetik bestera hainbat gauza aldatuko dira:
|
|
|
Bide horretatik jarraituz, El Paisentzat esangura informatiboa
|
ez
datza herribatean gogorapenezko desfile baten inguruan sorrarazitako zatiketa sozialean, baizik eta bertako agintariek Irun eta Hondarribiko biztanleen erdiei eragiten dieteneskubide konstituzionalaren urraketan. Horrexegatik erabakitzen du egunkariak«Euskadiko Auzitegi Nagusiaren agindu judizial baten eta Eusko JaurlaritzarenBarne Sailaren ebazpen baten urratzea, emakumeen presentzia eskatu baitzutenerakunde horiek arma desfilean buru» 2000ko irailaren 9ko albistea Pais Vascosailetik Sociedad sailera eramatea, irakurlearen parametroak aldaraziz.
|
|
|
Ideia nagusia argia zen: benetako gozamen estetikoa
|
ez
datza monotoniatik aldentzean, patroien balioa detektatzean baizik, erritmo errepikako rrena, eskemena, egitura erritmikoena, horri guztiari esker trantzera ailega gaitezen musika entzun edo jotzen dugunean. Makina hutsak, gizakiaksoft makina legez ulertuak.
|
|
2006
|
|
|
Etxetiko lanean aritu ahal izateko badira beste hamaika aukera: askotan lana
|
ez
datza testu luze luzeak idaztean, datuak jaso, aginduak eman edo argibideak apuntatze hutsean baizik.
|
|
|
Erantzuna atzeratzeak pentsatzeko denbora ematen du, baina arazoak ebazteko estrategiak ez ditu hobetzen. Dirudienez, beraz, arazonagusia
|
ez
datza pentsatzeko denbora hartzean, pentsatzeko erabiltzen direnestrategietan baizik.
|
|
|
Halaber, aldeak alde, bilakaera historikoakdukzio bideen jabetza nork duen galderan, baizik eta arrazionaltasun tekno Weber-en tesia baieztatzen du: gizarte modernoaren benetako izaera, baita enpresa modernoarena ere,
|
ez
datza bere izaera klasistan, ez eta proekonomikoaren hedatze hazkorrean.
|
|
|
Irudi zait botere erlaziorik gabeko gizarterik ezin dela existitu, botere erlazioa ulertzen bada gizabanako batzuek besteen jokamoldea zuzendu edo determinatzeko darabiltzaten estrategia gisa. Arazoa
|
ez
datza, beraz, botere harremanak komunikazio erabat gardenaren utopian disolbatzen saiatzean; kontua ondokoa da: botere joko horietan ahalik eta dominazio gradurik txikienarekin jokatzea ahalbidetuko luketen eskubide arauak, kudeaketa teknikak eta morala (ethosa) eskuratu ahal izatea (Foucault, 1994:
|
|
|
Alabaina, kontratua gauzatzea
|
ez
datza publizitate obran; horrenbestez, hedabideak uko egin diezaioke lan hori hedatzeari, publizitate arautegia betetzen ez duelako edo hedabidearen irizpideekin bat ez datorrelako. Ez betetzea justifikatua izan daiteke, alde batetik, eta lehen esan dugun bezala, ezinbesteko zioagatik, eta, bestetik, publizitatea hedatzeko hedabidearen arau espezifikoekin bat ez etortzeagatik.
|
|
|
Adostasuna aurreikusten da euskarrian erabiliko diren espazio edo denbora unitateei dagokienez eta, baita kokapen, hedapen data eta hedabidearen tarifetan aurreikusiriko baldintza ekonomikoen inguruan ere. Kontratua onestea
|
ez
datza publizitate obran; beraz, hedabideak, geroago, kontratua betetakoan soilik ezagutuko du hedatu beharreko iragarkia, eta, orduan, uko egin ahal izango dio lan hori hedatzeari. Horrenbestez, mezuaren ez legezkotasunaren ondorioak ez dira kontratuaren gauzatzera mugatzen, kontratua betetzera baizik.
|
|
|
Gauzak ez ziren horren errazak ordea: sabaian margotze hori benetan nekagarria zen; ez zutika eta
|
ez
etzanda, ezin gustuko jarrera aurkitu, eta eguna bukatzerako minez izaten nituen lepoa, bizkarra eta gorputz osoa.
|
|
|
[7] Irudipen hori, diozu, faltsua da. Egia da, bidegabekeria
|
ez
datza gertakari partikular batean, zeinaren errealitatea arrazoimenak ziurta baitiezaguke. Hala ere, bidegabekeria arrazoimenak kausitzen dituen erlazio moraletan datza; 9 geometriaren edo algebraren egiak antzera kausitzen ditugu arrazoimenaren bitartez.
|
|
2007
|
|
|
[Zuzera= umeske]. Argi dago arazoa
|
ez
zetzala bertsolariaren euskararen mailan, ezpada beraren kulturaren erreferentea ez zen baserria, uria baizen.
|
|
|
Gune soziolinguistiko euskaldunenen garrantzia
|
ez
datza beren pisu demografikoan, baizik eta beren nolakotasunean. Izan ere, euskara jatorrenaren habia dira, hizkuntza horren arnasguneak.
|
|
|
Argi dezagun, ezer baino lehen, seme alabek alde egitearen ondorioz gurasoek estreinatu berri duten independentzia
|
ez
datzala askatasun espazio edo uneak erdiestean, norberaren barne askatasuna konkistatzean baizik, bere poeman Kahlil Gibran ek dioen Zure seme alabak ez dituzu seme alaba dioenak egia dela ezagutzeko, nozitzeko: haiek ere izan behar dute beren bizitza, gurasoek berea duten hein berean.
|
|
|
lehenengo eta behin, nazio subiranotasuna. Subiranotasuna
|
ez
zetzan erregean, nazioan baino; bigarren, botere zatiketaren printzipioa: ahal betearazlea erregearena zen, legegilea Gorteena, erregea buru zela, eta judiziala legean ezarritako auzitegiena; hirugarren, Gorteetako kideen ordezkaritzako agintaldia:
|
|
|
Neanderthaldarrak, esana dugunez, sendoago ziren cromagnondarrak baino. Suntsiketaren gakoa
|
ez
datza, beraz, indar fisikoaren mailan. Hain zuzen ere, badirudi neanderthaldarra ez zela malgua.
|
|
|
Natura bizia da, eta bizia, arima: eta hala nola soinua
|
ez
datzan bibrazioen uhinetan, baizik eta horiek euskarri materialeko alderdi neurgarria bakarrik diren harena, hala berean gorputz zelularreko prozesu fisiko kimikoak ez dira gorputz horren bizia bera, baizik horren euskarri materialeko alderdi kuantifikagarria.
|
|
|
Ezin dugu ahantzi gizarte hegemoniaren legeak determinatzen duelagure hizkuntzazko eta kulturazko jokabidea, gizartea kultura aniztasunari dagokionez denik pluralena izanda ere. Arazoa
|
ez
datza nazkatzeraino darabilgunpluraltasunaren leloan, hegemoniak ezarritako dinamikan baino.
|
|
|
Kultura ez da harria, kultura isuria da, kapitala bera bezala mugitzen ezdenean ez du baliorik. Bere indarra eta sendotasuna
|
ez
datza forma iraunkor batieusteko kemenean, baizik eta forma asko hartzeko moldagarritasunean.
|
|
|
Hipotesi horretan, nire ustez, oinarrizkoideia batek huts egiten du. Izan ere, aldaketaren giltza
|
ez
datza estatuaren boterearierauzi dakiokeen botere nazional horretan, baizik eta, batetik, botere horren, eta, bestetik, euskal gizarte zibilaren eta sozioekonomikoaren arteko harremanen izaeran. Herri honek bere etorkizuna ez du erabakiko eskura dezakeen burujabetzamailaren arabera, ahalmen maila horrek gizarte zibilarekin eta sozioekonomikoarekin izango dituen kidetasun eta kontraesanen eskuetan egongo baita etorkizunaren gako nazionala.
|
|
|
Argituta uzte aldera, arazo bakarra
|
ez
datza zientziaren eta politikaren artekoharremana ulertzeko moduan; hots, ikerketa baten aukeratzean eta ondokoaurkikundearen erabilera sozialean. Horrez gain, zientzia (eta politika) bera erehausnartzea nahitaezkoa da.
|
|
|
Ukaezina da, zientzia politika tradizionalaren oniritziekin alderatuz, lehenurrats sendo bat eman dugula orri hauetan. Ideiak horrela planteaturik, nire ustez, hautua
|
ez
datza bitasunak erreproduzitu eta aukeretako batera lerratzean. Esaterako, ez geundeke behartuak unibertsitatea eta negozioa lankidetzatik aldaratzera.Izan ere, galderak lerratuagoa behar du horren nolakora.
|
|
|
Horrez gain, kontsumoaren gizartean, aukeren oinarriansarri arrazoi estetikoak daudelarik, beharrezko dugu ezagutza zientifikoatestuinguru horretatik ere pentsatzea. Esaterako, terapia eta teknika alternatiboenerakarpena
|
ez
datza soilik ezagutzan, baizik eta testuinguru bat sortzeko, bezeroarigiro desberdin bat eskaintzeko, bizipen berrietarako aukeran ere bai.
|
|
|
aldi berean, zuhurtasunean oinarritzen diren neurri erregulatzaileak ere pluralak direla. Hau da, zuhurtasunprintzipioaren aplikazio posible bakarra
|
ez
datza, esate baterako, luzamendu baten aplikazioan edotaerabateko galarazpen batean. Aitzitik, hemen bereizgarria neurri aniztasuna da:
|
|
|
«Hauetako talde askok komunean daukaten ideia da zientziaren politika
|
ez
datzala bakarrikbere erabileran edo gehiegikerian, baizik eta bere sorreran eta logikan ere» (egileak itzulia).
|
|
|
...ia izaerako zolan eta giza naturaren etorkiak baldinduriko batasuna, gertakaria arrunt batean ere sumatzen da, alegia zelan ama hizkuntzak («vaterländische Sprache») arrotzak baino indar eta bihotzekotasun askoz handiagoa duen eskolatu nahiz eskolabakoentzat, nola belarria, pribazio luze ondoren, batbateko sorgintzio bezalako batek agurtzen duen eta urrunean herriminez hunkitzen duen, nola hori
|
ez
datzan batere hartako izpiritualean, pentsamendu edo sentimendu adierazian, baizik eta hain zuzen zera esplikaezin hartan, indibidualena den hartan, haren hotsean, nola den sortetxetiarrarekin batera norbere buruaren zati bat entzun izan balitz bezala408.
|
|
|
Werlen ek (Ib., 229) argigarri deritzo Whorf-ek errepikatzen duen konparazio bati: Newton-en eta Einstein-en diferentzia
|
ez
datza bien datu diferenteetan (Einstein-ek Newton-ek ez zuen daturen bat ipini izango balu bezala), alderantziz baizik; datuak berdin berdinak izatean, era ezberdinean esplikatuak kasu betean eta bestean. Baina, gero, Newton-en mundua, eta Einstein-en mundua, mundu diferenteak dira.
|
|
|
Amerika Latindarrean, Estatu Batuen" etxe atzeko baratzean", arazoa
|
ez
zetzan kolonialismo arrunta uxatzean, baizik eta Iparraldeko nagusiaren esanetara mugitzen ziren oligarka autoktonoen eta lekuan lekuko herri olde eta intelektual aurrerakoien arteko kontraesan bizian. Gatazka armatuen pizgailu izango zen jazargoa hainbat kasutan.
|
|
2008
|
|
|
Haurra ez hareaz estali,
|
ez
etzanda, ez zutik.
|
|
|
Zerga egitateak garrantzi handia du, tributuak definitu edo egituratzeko. Tributuen arteko ezberdintasuna
|
ez
datza tributuek kargatzen duten ekonomi ahalbidean, ezpada tributuen arau ezberdinek ezarritako egitezko kasuan.
|
|
|
Bertze habia bateko erbia da mila sarez loturiko gure mundu honetan delako hitzaren erranahia noraino den gardena. Urruntasuna
|
ez
datza protagonistaren sorlekutik edo ekintzaren gertalekutik gure ganberara dagoen kilometro kopuruan. Inoiz ez da hala izan, are gutiago egun. Frankotan, herri honetako seme edo alabaren batek gure egin edo pentsatzen dituenak gertatzen zaizkigu, zinez, urrun eta arrotz.
|
|
|
Oroz gain, hauxe frogatu digula esango nuke nik: hizkuntzaren egoera ezin dela kanpotik aldatu, ezin dela erdaretatik aldatu, aldaketaren motorra
|
ez
datzalako jarduera ideologikoaren edo politikoaren baitan. Hizkuntza ekintza soziala delako definizioz, ekintza komunikatiboa eta ekintza eratzailea, identitate ekintza eta ezaguera ekintza, eta gizarte ekintza guztien baitan bilbatua eta presente dagoen jarduera.
|
|
|
Imazen proposamenean dagoen akatsik larriena, nik uste, bere oinarri teorikorik
|
ezean
datza, adibide enpirikoak alde batera utzita, zalantza handirik gabe, balegoke zer gaineratua lekukotasun enpirikoen eremuan?. Moztasun teoriko horretan diharduen buruzagi politiko baten ikuspegia zalantzagarria da, dituen interesak eta helburuak alde batera utzita ere.
|
|
|
Nazio askatasunaren beharra
|
ez
datza Esparzak aipatzen dizkigun alde horietan. Ez dugu behar askatasunik espainolistak orain baino erosoago bizitzeko; hori horrela izatekotan, bai baitakizu emaitza zein izango den:
|
|
|
Karlos Santamariaren kritika berdin berdina zen, irakurleak oraindik gogoan baldin badu. Nazionalismoak ez duela jakin alegia herri honen izana eta etorkizuna, euskal nazio gisa,
|
ez
datzala gainerako herriekin parteka ditzakeen ezaugarrietan, ongizateko gizartea, ekonomia egitura sendoa, azpiegitura eguneratuak etab.?, berezko eta berariazko dituen izaera eta nortasun ezaugarrietan baizik. Arrazoi handia dute horretan, handia dutenez, bai Santamariak eta bai Garatek.
|
|
|
Arrazoi handia dute horretan, handia dutenez, bai Santamariak eta bai Garatek. Munduko nazioen mapan gure herriak gizateriari egin diezaiokeen ekarpenik behinena
|
ez
baitatza aurreko parametro horietan agertzen diren adierazleetan. Joxe Antonio Artze poetak guk baino modu ederragoan adierazi zuen guk orain aditzera eman nahi genukeen aburua:
|
|
|
Hizkuntzaren eraginindarra zein eskala edo dimentsiotan neurtu behar genuke? Esan nahi baitut, eragin indar hori hiztunen mikro esparruko fenomenoa den ala fenomeno sozial eta soziologikoa den Nire iritziz, hizkuntzaren gizarte balioa, nazio eragina,
|
ez
datza gizabanakoaren jardun bakartuan, jardun horrek gizarte ekintza hegemonikoak taxutzeko balio ez baldin badu. Hartara, euskararen nazio balioa ez datza euskal hiztunen banakako jardun soilean; jardun diglosikoan edo jardun periferikoan.
|
|
|
Esan nahi baitut, eragin indar hori hiztunen mikro esparruko fenomenoa den ala fenomeno sozial eta soziologikoa den Nire iritziz, hizkuntzaren gizarte balioa, nazio eragina, ez datza gizabanakoaren jardun bakartuan, jardun horrek gizarte ekintza hegemonikoak taxutzeko balio ez baldin badu. Hartara, euskararen nazio balioa
|
ez
datza euskal hiztunen banakako jardun soilean; jardun diglosikoan edo jardun periferikoan. Zeren eta euskara izango bagenu euskal gizartearen jardun soziala eta kulturala eratzeko darabilgun hitza, ez dago esan beharrik hitz hori gure nazio eraikuntzaren oinarrizko bermea izango genukeela.
|
|
|
Araka dezagun gehixeago nazio identitatearen eta norbanakoaren arteko harremanen auzi mauzi hori. Esan berri dugu hartu eman horren gakoa
|
ez
datzala banakoaren nahimen hutsean, norbait goizean jaiki eta, ni euskalduna naiz, esateak ez baitu halako bihurtuko inor, denik abertzale gartsuena izanda ere, baldin eta euskaldun izatearen esperientzien eta erreferentzien iturrian edan ez badu.
|
|
|
Nazionalismo klasikoaren logikan estatua zegoen nazioproiektuaren abiapuntuan, eta estatuaren jabe zen talde etnikoaren ondare etnohistorikoa, linguistikoa eta kulturala ziren estatu horren oinarri nazional nagusiak. Gureak, ordea, ezin du bide hori urratu, gure abiapuntua
|
ez
datzalako estatuan edo marko politikoan edo burujabetza juridikoan. Gure abiapuntuan ez daukagu ondare etnohistoriko, linguistiko eta kultural desegituratu eta birrindu bat besterik.
|